Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 9, 1 March 1907 — UA KANAKAMAKUA KA AHOLELO TERITORI [ARTICLE]

UA KANAKAMAKUA KA AHOLELO TERITORI

Mai ka wa i noho ai ka Ahaolelo a hiki mai la i keia wa e nee nei, ua hiki ole ke alo ae i ka ike ana aku i na haawina o ke kanakamakua o na hana o na aolona ma ka hooholoholo aiia i na hana me ka hookuanui ole, a ina nei pela e nee niau aku ai ka hooholoholo .hana ana alaila he mea maopopo loa e pau io ana ka Ahaolelo iloko 0 ke kau mau a mamua ae no paha e like me ka mea e upuia nei e pau ana iloko o 43 la, a o ka maikai hoi ia, no ka mea, oia ka mea e ko ole ai ka nini o ha enemi e makemake nei e hooemi i ko kakou holomua ma ka oihana kaukanawai a malama oihana aupuni e ae mamuli o ka olelo ana o na Hawaii maloko o ia mau mahele. " j Ke inakemake nei makou ma ka aoao o ka lehulehu e paipai aku j 1 na hoa Ahaolelo e hookanakamakua io mai i ka hoonee ana i na j hana, oiai, o ka holiono mai o na hana oia 110 ka paumaele like mai 0 kakou apau, aka, o ka maikai mai o ka oukou hana me ka mae-| mae ame ke kanakamakua i ku i ke kulana oihana maoli me ka hoomeamea ole, oia ko kakou kau kanalua ole ana naa ke kulana e hiki ole ai i na enemi ke huki ia kakou ilalo. O keia mea nana i hoike mai i ke kanakamakua o ka Ahaolelo oia no kela Olelo Hooliolo e kono ana i na hoa o ka Ahaolelo Makua e kipa mai i Hawaii Paeaina e like me ke a'o o ka Elele Lahui Kalanianaole, ma ka hooholo ana i haawina dala o $15,000 no na hoolilo o ka holo ana mai ame ka hoi ana aku e like na hooponopono ana. Ma ka Aha Senate ka lawelawe muaia o ia kumuhana maikai ma ka hookomoia ana ae e Senatoa Lane a holo no hoi iloko olaila me ka lqaa ole o na kuia, a o ka loaa ole ana o na kuia oia no hoi ka lokahi loa ana ia o ke kumuhana, a na ia mau haawina no hoi i ihoike ae i ka noeau o ka noonoo o ia mau solona kekahi kumu 1 kanakamakua ai. Ua noonoo pu ia aku no hoi keia kumuhana iloko o ka Hale o na Lunamakaainana oiai he olelo hooholo hui ia ma kona kulana, a ua aponoia ae no hoi me kahi kuia no nae mamuli o ka puoho ana 0 na Home Rula. He hookahi nae mea i maopopo loa ua hooholoia ka olelo hooholo a oia no lioi ke kono ana i na aolona o ka Aliaolelo Makua a he noeau no hoi ia no ka Hale o na Lunamakaainana. Ua pu-aia nae lioi i ka hawawa ame ka lohi o ka noonoo o na Home Rula i ka ike ana i ka waiwai nui o ka hooholo ana i ka olelo I hooholo o keia ano, a ma ka makou noonoo ana no keia hoohala-i hala ana maluna o na Home Rula, ua ike iho la makou i ka hawawa nui o na hoohalahala i na Home Rula, oiai aole i,hoole maoli na Home Rula a makemake paha e pepehi, aka, he manao e waihoia i ke komite no ke kaupaona kupono ana i ka huina dala nui kupono no ua haawina kono la. Ma ia kumu iho la i loaa ai ia makou ka noonoo aole i puhili na ihoa Home Rula, āka, mai oi loa aku ka maikai ina i lokahiia ae ka manao o ka Hon. Sheldon e holoiia ae na hoole i paa maloko o ka moolelo, oiai, o ka loaa ole i hoole iloko olaila, he mea ia e hoike aku ana i ko Amei'ika i ka nui ohaohaia o ke kono a Hawaii. O Ke kuinu i noeau ai ka hooholo ana o ka Ahaolelo I ua olelo hooholo la o $15,000 no k£ kono ana, oia no ka hookipa ana mai i ka poe ia lakou ke kaulawaha o ke alakai ana i ke Aupuni Repubali)Ēa Nui hooka.hi o ke ao holookoa nei a o lakou no hoi ka poe e paa nei 1 ke eke kalena o ka waihona nui o ia aupuni kahi hoi e hookaheia ae ai ia mau loaa no kona mau mokuaina ame na teritori pu, a o ko lakou kipa ana mai i o kakou nei aole e nele ka hei o ko lakou noonoo no ka mahalo ana ia Hawaii nei a loaa ia lakou lie ike no lakou iho, alaila, oia aku la no hoi ke alanui e hemo mai ai ke ekekalena o ka waihona nui no na noi kupono a kakou e waiho aku ai ma o ko kakou la a no na noi e ae no apau e laa ka hoolilo ana mai ia Hawaii nei i mokuaina. Ua like loa hoi ia me ka olelo nane a ka Hon S>lieldon o Kaual i hoike ae ai iloko o na paia laahia o ka Hale i ka wa e noonooia ana ua kumuhana la, oia hoi, he maunu ka haawina o $15,000 e hei mai ai ka i'a nui raa ka hookoia mai o na inakemake kupono o kakou e ka Ahaolelo Nui, ma kekahi olelo ana e like me ka Hon. Rice i hoike ae ai—o ka hoolilo ana i $15,000 no ke kono ana ia lakou o ka loaa ana mai ia o $1,000,000. A na ia mau mea no i lioike ae i ka noeau. O ke kipa ana mai o kela poe hanohano loa o ka Ahaolelo Nui 0 Amerika oia no ka haawi ana ia lakou he manawa e ike ai i na ano ame na kulana o Hawaii Paeaina, kahi lioi e loaa ai ia lakou k* ike kumaka kupono no lakou iho no Hawaii nei, a malaila hoi lakou e lokahi io mai ai no na pilikia o kakou. Aole ka lakou lie ike lohe wale aka he ike kumaka maoli. A ke hui ae me na hana e ae 1 lawelaweia e ka Ahaolelo i neia mau la i liala iho la, a e like me ka makou i kauleo mua aku ai ia kakou, e kau aku na maka maluna o lakou no ka mea aole i maopopo na mea e nee mai ana pela no kakou e manaolana aku ai a makou e manao nei e mau aku ke kanakamakua ana o ka Ahaolelo Teritori a hiki 'i ka pantna'J i [