Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 7, 15 February 1907 — KA OIHANA MAKAI MIKINI KALAIAINA OLE. [ARTICLE]

KA OIHANA MAKAI MIKINI KALAIAINA OLE.

0 ka mealiou hoolana manao i puka aku ai ma ka helu i liala o ke Kilohana nei i laweia mai "Ka Hoku o Hawaii mai e pili ana i ka. moto a ka Makai Nui Wm. M. Keolanui o ke Kalana o Hawan a he makia ma kekahi olelo ana, e i ana. "Na ka Hewa no a Ke Kanaka e hoopau laia."—oia meahou ke pana maoli oke poomanao o keia kinomanao, ma kekahi olelo ana he oihana makai mikini kalaiaina ole ko Hawaii Kalana, ke kum* a makou e haawii nei i ko makou hoomaikai no ia ano hooponopono oihana ana. Ke pule nei makou e hoomau aku ma ia alanui wale no. Ma keia hoike manao a ka Lunamakai Kalana, ka mea nana i hoike ae i ka noeau o ka hana oiai ua hooko aku oia i ua makia nei ma ka hana maoli ana wahi a ka meahou ma ka hooleia ana o ka makemake a na alakai kalaiaina, a oia no hoi ka hoopau oleia ana o na makai mua a ua poe alakai kalaiaina nei i upu ai e hookohuia mai. Ma keia walii iho la i puhili ai ka lanakila ana o ka mikini kalaiaina.

O ke kumuhana no boi keia a makou i kalele mau ai i na wa ] apau e ake ana e lawelawe ae ka poe apau ia lakou ke kianoa o na oihana ma ia meheu, a o ka hooko ana ae nei o Keolanui oia ke kakoo maoli io ia ana o ua kumuhana maikai nei a makou e like me ia a Lunamakai C. P. laukea e hooko nei, kekalii kumu e nini loa nei kekahi poe alakai kalaiaina no ka hooko oleia o ko lakou makemake hoomoowiui pononui. O keia hana pookela i lawelaweia mai nei e ko Hawaii Makai Nui ua liooia pu ia mai ia e kekalii o ko Hilo poe i kipa mai i ko makou keena nei a oiai, ua maopopo ia makou he Repubalika oia ma kona kulana kalaiaina ua liaupu e aku no niakou e kaukahi mai ana kona mau hoike manao ana e like hoi me ka maa i ka lioopuhili mauia o ka noonoo e na lawelawe mikini kalaiaina ana, aka, aole pela makou i hui aku ai me kana niau hoike manao ana maluna o keia hana a ka lunamakai o lakou. TJa hooia mai keia Repubalika i ka maikai ame ke kaulike ame ke kuokoa; a i ko makou manao, aohe no he kumu e hooko ole ai ka lunamakai pela. O ka ae oleia ana aku la o ka makemake o kela poe alakai kalaiaina o na aoao huiia ma ka lioole minoaka a waipahe ame oluolu o ka lunamakai, ke inanao nei makou, ua huhu loa aku la lakou, a ina aole lakou e paa mai ia lakou ilio mai ia liuhu aku, alaila, e lilo ana kela huhu iloko o lakou i MU e ai hoomauia ai ko lakou mau lunamanao, lunaikehala, manalioomalu, mahahooko a hiki i ka wa e kawowo ai ko lakou noonoo ma ke kaukalii, a aole no makou e kanalua i ka pane ae, e nele ole ana ko lakou hooikaika ma na ano apau e kula'i aku ia Keolanui. Aia ka pono a hina oia. O ka hina a hoohaulehia ana i ke ka»aka hooikaika a kakoo i ka pono ame,ka maikai he hina ana ia ma-

iuuii o ka ae oleia aua o ka hoOnana ana i ka mikini kalaiaina iloko oka oihana. Oka palaliuA ana oke poo oka oihana nana na laweSTwe ana oloko olaila maloko o ka mikini kalaiaina mainuli ia o ke kula'i ana a ka poe koho baloka kupono a a o lakou no hoi na makaainana maikai e ola ai ka aina ke aupuni ame ka lahui. O lakou ka poe i hookahuli iho nei ia Lunamakai A. M. Baiaunu o Oahu nei ka boki hoi o ka mikini kalaiaina a palahuli iho nei. O ka makou e paipai nei me ka ikaika i na poo oihana makai a oihana aupuni e ae i nele ole ka hoolalahuia e na mikini kalaiaina oia no ka hoomau ana ma ke alanui i kukuluia iho la e ka makia o ka lunamakai o Hawaii. O ka liooko ana oia no ke annu mua o ka holomua, aka, aole oia ka lanakila, oiai, aia ka lanakila ma ka "hoomau" ana. He haawina ia i pili i na liana apau a i na ano no apau ma ka mahele maikai wale no nae. Oka hooko ana he mea hiki ia ke lawelaweia i ka manawa hookalii ina paha i ke kekoua, a i ole. i ka minute, a i oleia i ka hora paha, a i ole i ka la paha, aka o ka "hoomau" i ka HOOKO ANA he hana paakiki loa ia ke kumu i kakaikahi ai na ka-> naka o ka honua nei ma ia maliele a maalahi hoi ka hoholo ana o ka hapanui ma ka mahele hookuukuu wale a hoopahemohemo wale. Pela i lilo ai na olelo ame na hana maikai, kaulike a kekahi poe 1 me a hoowaiwai nui i ka hoakanaka, a lilo ka lakou mau moto a makia i mea alohaia a pela no hoi i poina oleia ai lakou. Ke lana nei ko makou manao e hooinauia aku ka moto maikai a ka lunamakai o Hawaii iloko o kana oiliana a maloko o ua oihana aupuni apau a iloko no hoi o na liana pilikahi apau — u Xa ka hewa o ke kanaka no (i hoo]>au iaia mai ka liana aku" a oia no hoi ka moto nana e paluku luku aku i na nihoniho o ka mikini kalaiaina a niliomole. "O ke kanaka pono, o ko'u kanaka ia." wahi a kekahi o na alii o kakou. "Na ka hewa a ke kanaka e hoopau iaia mai ka hana ae," wahi a keia moto; a o laua a elua'na koo a ka Kamehamelia 111, "T T a mau ke Ea o ka Aina i ka Pono" ame ka Kamehameha I "E hele ka elemaknle ame ka luahine ame ke keiki a moe i ke ala."