Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 5, 1 Pepeluali 1907 — PAA O AH POI HE PAKE I KA HOPUIA [ARTICLE]

PAA O AH POI HE PAKE I KA HOPUIA

Ma ka po Poaha aku nei o ka pule i hala i paa ae ai i ka hopuia e Makaikiu Taylor o Ah Poi he Pake, ka mea nana i komo aihue i ka halekuai lako o na mea gula o Geo. Haffner ma ka la 13 o kela mahina aku la i hala. 0 ka aihueia ana o keia halekuai, ma ka po Sabati no ia o ka la 13 i hoikeia ae nei, he eono hoi mau la mahope iho o ke kaa ana mai o ka hoomalu ana o ka oihana makai malalo o ka Makai Nui C. P. laukea; a ua hiki aku ka waiwai io o na mea i aihueia ma kahi o ka $1 ,000, a o keia hoi kekahi o na aihue; ano nui i hanaia iloko o keia kulanakauhale i ike oleia no kekahi manawa loihi. Ua kau aku ka manao hoohuoi o ka oihana makai maluna o na kamalii ka poe na lakou i hana i kela hana aihue, no ka mea he puikaika loa ka hiki ana i ka mea kanakamakuā ke komo ma kahi o ka puka i komoia ai e ka mea aihue; a ma keia hoohuoi ana i hookoloia ai kekahi mau kamalii a pau nui iho nei i ka paa ma kekahi mau hana aihue liilii e ae, a ma keia noii ana no hoi a ka oiliana makai i loaa ai na ike e pili ana no ka hopuia ana iho la o Ah Poi. Ma ka po Poakolu aku, he po mamua o ka paa ana iho la o ke kolohe i ka hopuia, ka hele ana aku o Ah Poi no ka halekuai lako mea gula o Toy, he Kepani e lawelawe oihana ana ma ke Alanui Beritania, e kokoke ana i ka hookuina o ke Alanui Moi, a waiho aku la i kekahi mau lako gula no ke kuai ana. Ua haawi mai o Toy he $20 i ua o Ah Poi ia manawa, a aia hoi a ka po Poaha ae kii hou mai oia i ke koena o na dala i koe he $50 no ia mau waiwai apau i kuaiia. 1 keia manawa nae i loaa mai ai o keia mau lako gula i ke Kepani, ua lawe koke aku la oia imua o Makaikiu Taylor malia paha o keia kekahi o na waiwai i aihueia. Ma ka nana ana a Mr. Taylor i ka papainoa o na waiwai i aihueia o ka halekuai o Geo. Haffner, ua kulike loa me na waiwai i laweia aku imua ona, a koe nae na mea gula kumukuai nui: Ua hoolalaia iho la kekalii hana mawaena o Toy ame na makai, oia hoi no ke kiai ana i ka halekuai lako gula o ke Kepani ma ka po Poaha i oleloia; o keia hoi ka manawa a Ah oi e kii mai ai ka po Poalia i oleloia; o keia hoi ka manawa a Ah Poi e kii mai ai I ka hoea ana mai o ka manawa no ke kiai ana, o ka hoea mai ,o Ah Poi, ua hoea mua o Taylor me Duvauchelle a pee iloko o ka ha)ekuai o Toy, oiai hoi ka Hope Makai Nui Jarrett ma kekahi aoao mai o ke Alanui ka i noho mai ai me ke kiai makaala loa ana no ka hele mai o ka mea a lakou e upu aku nei. Ua piha he elua mau hora okoa o ko lakou nei noho kali ana, hoea mai ana ua Pake la, a komo iloko o ka halekuai, a komo loa no noloko o kekahi rumi noho o ka hale, a o ka manawa no ia ona makaikiu i hele aku ai a hopu iaia. Ma ka huliia ana o kona kino, aole he mau lako gula i loaa aku, aka ua loaa aku nei kekahi hapa o na dala a Toy i haawi aku ai iaia i ka po aku mamua. Mahope iho o ka paa ana ae o Ah Poi i ka Halewai, ua pii aku la o Makaikiu Taylor ame Joe Leal no kona hale ma ke Alanui Kula, a lawe pu ia mai kana wahine Hawaii no ka Halewai no ka ninaninau ia ana. O na waiwai i loaa oia iho keia: He eono mailoko ae o na uwaki he umi-kumamalima i aihueia; he ewdlu mailoko ae o na komolima he kanakolu-kumamalua, he ewalu mailoko ae o na wahi waiho uwaki <he eiwa, he ewalu mailoko ae o na kaula uwaki he umi-kumamalima; na kaula uwaki, puliki apau loa; na kaula uwaki wahine he eiwa; ka hapanui o na pihi pulima; he ekolu mailoko ae o na puuwai he umi; elima paa kula pepeiao; aneane e pau loa na pihi o na hri ma-lu, ua pau loa na apo lima, a koe hookahi ame kekahi mau waiwai kakaikahi e ae. Iloko o keia mau waiwai apau i loaa hou mai, aole o ka uwaki a Sam Parker kekahi, aole no lioi o kekahi o na uwaki maikai loa. Eia no me ka oihana makai ka papa inoa o kekahi poe i kuai mai i kekahi mau waiwai mai ia Ah Poi aku, a ke upu waleia aku nei e loaa aku ana no i ka oiliana makai ka hapanui o na waiwai i koe, a i ole e lioihoiia mai ana no ia mau waiwai e ka poe na lakou e paa nei i keia inanawa i mea e kauhihi ole aku ai maluna o lakou na hoohuoi ana no ke komo pu ana me Ah Poi ma keia hana aihue. Ua hopu mua ia no o Ali Poi, no ka loaa ana aku ma ka pa o Lunakanawai Frear ma ke ano hoohuoi nae. Ua loaa mai na hoohuoi ana me lie mea la no ia nei no kela mau hana aihue ma Makiki iloko o kekahi mau mahina ae nei i hala. Ua hopuia no o Ah poi me kekahi Pake okoa aku no ka komo ailiue ana i ka halekuai o ke Kepani mauka 6 Kapalama, ua pakele nae oia ma ia hihia no kona lilo ana i hoike ma ka aoao o ke aupuni. Mamuli o ka paa koke ana o Ah Poi i.ka hopuia iloko o na la wale no lie umi-kumamakalii mahope iho o ka hanaia ana o kela kalaima, a ua kaa aku maluna o Makaikiu Taylor ame ka oihana makai hou ka mahalo ana no ka hoao ana e hopuhopu i ka poe hakihaki kanawai.