Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 43, 26 ʻOkakopa 1906 — KA IPUHAO KALAIAINA. [ARTICLE]

KA IPUHAO KALAIAINA.

(Na ke Kiu Meahou.)

"Kupanaha maoli no," i hooho mai ai kekalii o knu mau lioaloha oloko o ka Ahahui Makaainana e kapaia nei he ''Mauu Hilo/' ia maua e ku kamailio ana ma ke kilii o Detela anie M!6i i na haiolelo kalaiaina waha-a e nui ana ka leo i ke awakeā a v ka Poakahi nei, "a he mea lioopuiwa loa 110 hoi ia ia'u—i " « • "Heaha hoi keia kupanaha?" i ninaii akli ai au ma kuu kahamaha ana aku iaia. n "Ka i no hoi o na moho i kakooia mai n«i .e ka Ahahui Makaainana i puka mai nei ma ka Nupepa Advertiser i keia kakahiaka! Aole i noeau loa ka lakou wae ana ina moho 119 —" ",No keaha hoi?" i ninau kokeia aku ai e a'ii.. "No ka mea," wahi a kuu lioa hQohalahala, "ke mauao nei au aole i kupono ko lakou kakoo ana. ia Kuini, ka moho Lunamakaainana Repubalika." ' "Auwel.no keaha liot;".vi r ahr me ka ha'ohao nui. " *• •; ;; "No ka mea," wahi hou ana ifte ke kuoo nui, "o ka makuakane o ka bila kanawai Sabati i kil-e nuiia ai 110 e Rev. D. Scud(.ler kela kakauolelo o ka Papa Hawaii, a oia lioi ka*u ie ha'oha'o nei i ko lakou ku-e ana i ke kanawai Sabati i hoonoa. ae nei i na lealea e paaniia ma ke Sabati a kakooia'ae la nac : ka nVea nana i hookomo ia |bila. Ku-e nui i ka bila kanawai a kakoo na£ ika mea nana i hookomo. Kupanaha!" : "Kupanaha i'o '' wahi a'u i hooia aku ai i kana hooho ana." "Ea, hauhili kavvcle-a i ka Mauu Hilo la! Owau no kekahi me . Scitclder ma i hoohalahala ai a ua hoopuiwa i'o mai keia kakoo ana i ke kanaka nana ka bila īnoino ku-e i ke Akua a makou 110 i ku-e like ai. Aole nae ia he mea no'u e pili wale aku ai i ka lakou kakoo ana. A pehea'kou manao i ka papa moho a ua Ahahui nei i waiho ae nei ? ? ' "Ua manao wau ua kupono tel<ahi poe aoJe rio nae i ka pau loa." wahi a'u, "akahi i'o ae la no hoi au a hoomaopopo i ke kakooia o ka 'makuakane o ke Sabati ku-e i ke Akua, mali'a nae paha jaole ua Ahahui nei i ku-e i ke katīaSvai Sabatf, ke kumu o ko lakou i . kakoo ana i kona makuakane. E ha'i aku ana nae au ia oe aole au | e koho ana ia Kuini (E. W. Quinn), kela haole ku-e i ka maluhia o ke Sabati, me ko'u nana ole ae i ka kuu ahahui oiai owau no kekahi | lala oua Mauu Hilo nei. Manao wau ua hianīOeia paha na ilala o ke Komike Hooko." ~ . ] "Ua like 410 ko'u manao me leou," wahi a kuir hoa i lokahi mai i ai me ko'u, "a aole no he kohu ka'u koho anā iaia ina ua ktt-e au i < kana hana e like me ka'u 1 i mua aku nei ia oe 1 ." ,4 Muimuia no ka hoi ka halawai a na Home Rula," wahi a kekahi o' na makaikai o ka halawai i pane mai ai ia'u. ia'u ē ku pu ana me ia | ma ua halawai nei o na Home Rula ma ke ahiahi o ka Poaono i hala jma Aala Paka. "Nuino na kanaka i akoakoa mai iloko no oka nul \o na halawai makaainana o na Repubalika ame na Demokarata ma Ina wahi e ae o ke kulanakauhaie nei." •••»•• ī "Ua lokahi ko'u manao me kou," wahi a'U i' hooia aku ai i ka kuo hoa ha'iha'i olelo oia ahiahi. * 4 A aohe 110. he pakike ino ia e like la me ka na Repubalika halhwai o ka malama .ana ianei." ' **A. he maikai no hpi n na hoike manao/'' wahi hou a'u, i hooia |aku ai, "koe nae ka haiolelo a ke kahunapule o ka Hoomana Na- | auao " v "Ko keaha hoi? ,? i ninau mai ai kela. "No ka mea, o kana mau olelo ua mama loa ke hookukuia me ! ke aiio O leona kulana. ~ Pupuka kana olelo no kona kulana kahunapufe/\ "Pela i'o no." wahi a kuu hoa i lokahi mai ai i ka'u, "a ua maikaLpn hoi me' na hiiheni i oi ae mainua o ka na Demokarata ame Kepuhalika.'' "

MOKUNA XV.—1870. Pauku 1. O ke kuleana koho o na makaainana o na Mokuaina Huiia aole loa ia e hoole ia, a i ole ia hoohaikiia e na Mokuaina Huiia a i ole ia e kekahi Mokuaina mamuli o ka lahui, ka-la, a i ole ia ke ano o kana hana mamua. Pauku 2. E loaa no i ka Ahaolelo Nui ka mana e hooko i keia Pauku ma ka iawelawe ahaolelo kupono ana.

Ma ka la 26 o l*eberuari, iBfy, ua iioohn]<vka Ahaolelo Lahui i ka Pauku 15 o na Ht>ololi i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, a ma ka Ia .30 o Mai aki, 1870. i hoomana ia ai. Ua aponoia kela hoololi e 30 Mokuaina mailoko ae o ka lmiim 0 na Mokuaina he 37 o Amenka Huipuia i kela manawa. Aole loa e hiki ke kaili ia ka pono koho balota mai kekahi kanaka aku koe wale iho no a ua iiana maoli oia i kekahi hana karaima, a i ole. kokua paha i kekahi hana karaima, a he hana hoi ona i ahewa maoli ia. Aole loa e hiki ke kaili ia ka pono koho balota mai na poe koh«> aku o keia Teritorc. ina 110 e hooholo lokahi ana ka Ahaolelo Lahui 1 kekahi kanawai o ia ano a kakauinoaia e ka reresidena. no ka mea, e kapae koke ia ana ia kauawai e ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia no ke kue i ka Pauku XV o ke Kumukanawai elike me ia i hoikeia ma ke'poo o keia hoakaka ana. He mea hiki-nae ke hoololiia ke ano hooponopono aupimi—aia wale.no nae a hoopāakiki ka Ahaolelo Teritore i ka hooholo ana ina kanawai e hoopUikia ai ike ola oka lehulehu—e ae ana paha i na hana haumia. a o kekahi mau kanawai e ae paha e hoopoino ai ika waiwai o ka lehulehu: aka no nae. oke ano hooponopono aupuni wale no ke hoololiia, a aole e kailiia ka pono koho balota o ke kanaka, a ina lakou e hele ana i Amenka Huipuia. ua hiki no ia lakou ke koho ma na wahi a pau a lakou e makemake ai, ke hooko no hoi lakou i na kanawai o ka Mokuaina. Nolaila, ke noi aku nei ke Komire Kuwaena Teritore Demokarata i na poe koho jx pau mai hoolohe i na olelo haku epa koliu ole e pili ana no ke kailiia o ka pono kolio balota. a e kuhikuhi aku i na P°e e olelo ana pela i ka Pauku 15 o na Hoololi Kumukanawai o Amerika Huipuia.