Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 40, 5 ʻOkakopa 1906 — AOHE OLOKO O NA KAHUAHANA KALAAIAINA. [ARTICLE]

AOHE OLOKO O NA KAHUAHANA KALAAIAINA.

Maliope iho o na hooikaika ana o na aoao kalaiaina, ka Repubalika, ka Home Rula ame ke Demokarata na ikeia ae la na moho a: lakou. ka poe na lakōu e hooikaika aku ai rio ka hoopuka pono ana i na kahuahana iloko o ka Ahaolelo. kekahi hoi o na mahele ano nui loa (na kahuahana) o lakou aoao kalaiaina; a ma ka makou kilo ana iho ua ike iho la niakou aole i komo iloko o lakou ke "Kanawai Sabati e hooponopono hou ia," ke kumu i loaa mai ai ke poomanao o keia kino manao **Aohe oloko o na kahuahana.'* Ile mea no hoi keia e hoike mai ana i ka lilo ole o ke Sabati i . mca nu i ole i keia mavt aoao kalaiaina o Hawaii Paeaina, aona ino i hooholoia iloko o ka Ahaolelo i hala me he mea la ua maikai no. nolaila, aohe he lawe ana mai a noonoo hou iho iloko o ka Ahaolelo e noho mai ana ma ka hooponopono ana i na ino e ikeia nei, koe wale no a laweia mai e kekahi o na lala o ka Ahaolelo e noho mai ana, a e kaa ai hoi iaia ka hanohano ke laweia ae ia ano bila kanawai iloko o ka Ahaolelo. Ua ike makou i ke kupono ole loa o ke 'Kanawai Sabati" i hoohokna e ka Ahaolelo i ha!a t nona hoi ka makuakane i ikeia o Luna* makaainana Quinn a ponp loa ina oia e haule ma keia kau f Qiai oia

|ka ir»ra nana i hookomo ae ~ra Hale. a i iilo ai iTn i:a bila ka-| | nawai la i kanawai no ka alna maniuH o ka haawī ana o keia mau: keonimana i ko lakou ae no I<a a eku ana i ka vito a ke Kiaaina ma- < luna o ua hila kupuino nei—S*natoa Aehi. Bishop. Brown o Hilo. i Dowsctt. Gandall o Kauai, pcresidena o ka Senate. Kalama ! o Maui. John Lane ke alakai kalaiaina o ka Apana Elima. McCand(le§s. ka haoie eli luawaī e holo moho senatoa hou nei, \Voods ke Dcj mokarata ame Hewitt o Kau. ( Ona lunamakaainana mawaiw ae o Qtrinn ka niakuakane oka bvia oia no o Andrade, Aylett he kalaiw*a kaapio kana hana kamaaina a : he hoa puhiohe o ka Bana Puhiohe Hawaii. Ooelho o \\ ailuku e holo| [ moho «enatoa mai nei. Copp o Maui. Cox o Waialua. Oahu. Fernan- i | dez o Hawaii. Greenwell o na Kona. Haia o Hana. Harris o ka Hui j |o Lui ame Kuke, Kalawaia o Ewa, Kaleiopu. Long. Maihelona. Wa-i I terhouse o Honolulu nei, Pali o Lahaina, Rke. Sheldon ame Knud-1 | sen o Kauai. Shipman ame Smith o Hilo. Ao na hoole, oia hoi ka ' poe i kakoo i ka vito a ke Kiaaina. a ina o iakou ka hapanui ina ua; ! haule ua bila la« oia keia poe malalo iho nei, na Senatoa Dickey o j - Maui, Paris o na Kona, ame Wilikoki o Ka!uai, Lunamakaainana: Broad, Kalino o Paia, Kaniho. kahi Home Rula hookahi, Lewis o ; Hilo, Lilikalani o Honolulu nei. Mahikoa o Kauai ame Nakuina o; Molokai. | j A maluna ona keonimana i kupaa ma ka aoao hoole ta lakou j ko makou hoomaikai. no ka mea. aole a makou kakoo i ke * 4 Kanawaii ' Sabati" i hooholoia i kanawai mamuli o ka poe i haawi i ko lakou | | kakoo ana a lilo i kanawai itt> ka aina. Ano ke kupuino ole ana paha ; , o keia Kanawai Sabati i komo ko'iko'i ole aku ai iloko o na noonoo j | o na elele o na aoao kalaiaina ke kumu o ke komo ole ana iloko o ko j . lakou mau kahuahana. oiai nae aia he mau kumuhana e ae kekahi ij ! hookomoia iloko o ko lakou kahuahana. ] [ Ua olelo iho nei makou he kanawai kupuino ke "Kanawai Saba- j | ti M i hooholoia ma ka Ahaolelo i hala, a oia hoi kekahi ona Kanawai j |*kupuino iwaena o ka hapanui. a o ke kumu o ia pane ana a makou j hpela, oia no ka hoolilo ana i ke Sabati aneane e lilo i mea ole ina aole j i.-ka malamaia o na hana haipule hoomana ma ia la, a o ka lua o ke | kumu o ka lilo ana o keia Kanawai Sabati i kupuino oia ne ka hooj liloia ana o ka haawina "hoano" o ka la Sabati i mea ole. [ Ena makamaka, e oliiolu e hoomaopopo hala ole iho ika mai kou mau ; kumu hoohalahala. oia hoi, akahi —ka hoolilo ana ike Sa- ! bati me he la noa la, a o ka lua—oia ka hoolilo ana. i ka haawina "hoj ano" i mea ole. Ao ka loaa ole ana o keia kumuhana ano nui ā ko'iko'i maoli iloko o na kahuahana, na ia nele no i hpike ae aole i ko'i- ; ko'i ke Sabati iloko o ka noonoo o na aoao kalaiaina. | Ke manao nei inakou aole e nele ka lokahi oka noonoo oka poe | noonoo maikai a makee pono me ka makou e kalele nei ma ka i ana aneane e lilo ko kakou mau Sabati o keia mau la e nee nei i mea ole kohu la noa maoli, a ina aole ka malania hoomauia o na halawai hoomana, aka aia ke kalele ko'iko'i o ko makou manao maluna o ke kumu elua, e i ana, i ka hooliloia o ka haawina "hoano" i mea ole a j keia poe hoa hanohano paha o ka Ahaolelo i noonoo mua ole ai i ke J ko'iko'i ino loa oia mahele "hoano " no oia no ka hoolilo ana i ka laahia o ke ano Akua i mea ole, a he ku-e maoli ana ia i ke Akua, a auwe hoi ka mea ku-e aku i ke Akua. Eia ke kanawai oke Akua no ke Sabati: E hoomanao ika La Sabati e hoano ia la, e like me ka lehova kou Akua i kauoha mai ai ia oe. He elua mahele iloko o keia kanawai Sabati oke Akua, akahi—e hoomanao, a o ka lua—e hoano. Ao ka makou hoi ia i hooaiai mua ae nei aneane e lilo ke Sabati i mea ole ina aole ka malamaia ana o na hana hoomana, oiai, o na hana o na la noa o lakou no na hana e lawelaweia nei ma ka la Sabati. A o ka lua a makou i kalele iho ai oia no ka hoolilo ana i mea ole i ka "hoano" ka haawina hoi a ke Akua i kauoha mai ai e malamaia e ke kanaka e pono ai. O ke ano o ka hoano oia no ka malama ana i ka laahi?, malama ana i ka maluhia maloko o ka ihiihi, malama anā i ke kapukapu ma ka hana ole i na hana kokua olfe a paani paha ka anoano maloko o ke ana hoomana ame na mea like oka hoano. A mamuli o keia kanawai Sabati e ku nei i haawii# ae ai ke kuleana e paani kinipopo ame na hana le'ale'a e ae ame na hana kohu ole e malamaia ma na Sabati, a oia mau hana hoi na mea i kula'i aku a hiolo ka hoano ka mahele elua o ke kanawai, a kakou no hoi o Honolulu e ike nei i ka oiaio o ka makou e kalele nei, aohe he wahi hoano iki o ka la Sabati i keia manawa. He mea oiaio no mai kinohi- mai no ka piha pono ole o ka malamaia ana o ka "hoano" o ka La Sabati Ynahope iho o ka ke Akua "hoano" ana a hiki i keia manawa mamuli o ka poe malama maluhia Sabati ole, aka, mai kinohi mai ka Hemolele ana o ke kanawai o ke Akua a mamuli ia oke kakoo mau aria ika maluhia oke Sabati. Aole pela ke kanawai o Hawaii Teritori no ka mea aole ana kakoo i ka hoano o ka la Sabati, aka, he kuulala kona i ka ino, a mai oi aku ka maemae loa ina no i ku mau ke kanawai Sabati mua, oiai aia iloko o laila ke kauoha e papa ana i na hana le'ale'a e aihi ana i ka hoano o ka la Sabati, a ina no o ke kanaka ke ha'iha'i i ka hoano o ka La Sabati, alaila e maemae mau ana no ke kanawai o ka aina oiai aia iloko ona ke kauoha e papa ana ina mea hoino i ka hoano oka la. Pomaikai ka aina ame ke aupuni ame ka lahuikanaka e ku-e ole aku ana i ke Akua. "* E noonoo e na hoamakaainana i keia.