Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 29, 20 July 1906 — "KA HOONANEA O KA MANAWA" "NA KA LA OIA I KI I KA PU." [ARTICLE]
"KA HOONANEA O KA MANAWA"
"NA KA LA OIA I KI I KA PU."
"Ae, pololei ao ia ao i pane niai la," wahi a Mis« Sk*rita Bokirala. A heaha kau e hana ai ina e kaawale ana wau mai ia oe uiai? E hele hou anei oe ma kou aia kahiko i maa ia oe, a i ole waiho paha i ka oihana?" Hikiiele ae la kona noonoo no keia man olelo a kona kakauolelo alaiia pane hou aku la oia me na ano pihoihoi no: "Aole oe e aa e haalele mai ia'u, e Berita." A i ka pae ana aku o kona leo, ua hoike maoli mai no ka leo i kona ikiiki a puiwa hoi i hoipu ia me na noonoo inainau ' Malia paha, aole/' wahi a Miiia Berita Bokirala i pane ano pa(upalu mai ai. Aka, ua pii koke ae la ka nluku iloko ona a paoe hou mai la me ka ikaika:: i4 Aole no wau i manao e aa ana oa e paa mai ia'u. Ua loihi loa ka nee ana o keia ano, a ua ike no hoi oe. A mawaho ae no hoi o keia he waihona dala nui kau iloko o ka bauako, a heaha no hoi kau e nana iho ai?" He mea maopopo aia ka nanauki ame ka hahu nui iloko o Keledoma, aka, aia ke aloha wahine iioko ona i oi loa ae, a no kona uluku nui no keia hoouluuluia a hui iho hoi me ka nui o ka wela oloko o ua lumi la mamuli o ka ikaika o ka wela o ka la, ua kalie uui mai la kona hou me he wai la. "E Serita, no keaha oe e lilo ole ai i wahine na'u. No u iho, aole e hiki ia'u ke hoomanawaoui ina e hele oe mai ia'u aku. O na Hita apau au e makemake ai ,e loaa no lakou ma na ano apau. E noho like kaua iloko o ke aloha hookahi a hiki 'O, e hoi kaua." wahi a Berita i pane aku ai me ka akaaka pu ana ae me ke ano hoowahawaha« "Mai a'o mai oe ia'u pela. Ua ike au i kou mau ano apau. Eia wale no, e haalele kaua i keia wahi a e hoi aku i ke keena kahi hoi a'u e wehewehe pono aku ai no keia hihia. Aole he hiki ia'u ke hoouianawanui iloko o keia lumi. Me he ona la oia i ka nui maoli o ka wela. Ke ike aku nei au i ka nui o kou hou, a he mau hana naaupo hoi ka noho wale ana iho iloko o keia keena wela ina ua loaa ka mea i makemakeia. A no ka hiki ole iaia ke hana, a no ka wahine ka huli ana e hoi ua hahai wale aku la no oia mahope ona me he wahi kamalii la ka uhaiUa ike maopopo pu iho no oia aia kekahi ano-e mawaena o 'laua, a i ole aia kekahi mea i komo ae mawaena o laua ke kumu o ka ikaika loa ana o ka ikaika uilani o ka wahine. A ia laua e hoi ana aia oia ke noonoo la i ka hana e hana aku ai i mea d hoopauia. ae ai ia mau haawina maikai ole, a me ka noonoo ikaike e hakuko'i la iloko ona. O ka hana mua ana i hoea aku ai i ke keena oia no ka wehe ana i ka pahuleta. He mea oiaio ua hoea aku ka laweleta mamua o ko laua hoea ana aku, a i ka weheia ana ae o ka pahuleta e waiho ana kekahi mau leta a na Miss Serita Bokirala kekalii. | I ka haawi ana aku o xMr. Keledoma i ka leta ua hopu mai la no o Miss Bokirala, aka, i kona ike ana i ka limakakau o na oleio i palapalaia maluna o ka wa-hileta he mea-e kona puiwa a hikilele no hoi. a na ia mana ike ole ia i koi koke aku iaia e wehe hakalia ole ae i ka leta, a iaia i uhae ae ai, aia na hiohiona ano-e maluna ona ua hele a haikea, eia nae, aole i komo aku na hoohuoi ana ia Keleeloma mamuli o kona huli ana aku a hoi aku la no kona pahuume no ka noonoo nui ana 1 kana papahana e hana aku ai i pau ai na like ole mawaena ona ame ka wahine ana i aloha nui loa ai. A i ka hemo ana o- ka leta, ua nana koke īho la no hoi ka \vahine a o kana i ike ai oia keia malaio iho: _ Palekana. Ma kahi o 010 Kimo Balea. Hiki ae īlaila 1 ka po 0 ka la apopo, sua. Me ke aloha nui loa. -Hanale. laia e heluhelu la i ka leta aia ke kapalili la kona puuwai me ka hauoli nui e nele ole ai ke kahe mai o na waimaka no ka hauoh, aka, ua ike koke oia i ka maikai ole o ia mea, nolaila, ua hooholo īho la no oia e kaomi ia uluku nui ana. A i mea e ike ole ia ai kona ano-e ua hookomo koke iho la oia 1 ua leta nei iloko o kn ekeeke o kona lole a noho iho la īluna o kona noho maniua o kona pakaukau hana a hoomaka iho la e olepelepe wale no 1 kana poe pepa oloko o na ume. A no Keledoma hoi, ua nui loa kona ano e no ka walnne opio no kona makemake loa e huipu me ia a no ke ake no hoi kekahi e tke 1 ka holomua ame ka lanakila o ka laua hana maluna o ka laua hana
maluna o ka hikia pepehikanaka ua waiho okoa aku !a oia i kana tnau !eta a haalele aku la i kona pakaukau hana a heie okoa ma: T .a no ke kuka pu ana me kana kakauolelo wanme. •• p oluolu e Senta e mai s Ka 1 loaa no ka hihia a Kaua. wahi ana i pane aku ai : ka wahine me na hiohiona pihoshot ma kona helehelena. *"L k wai keia pepehikanaka .* Huli ae la ua wahine nei a nana aku Ia i kona hakuhana me ka uumi ana i kona ano-e a me na minoaka maiuna o kona heleheiena ua pane aku la oia: "O ka la." Ma ka iohe ana o Mr. Keledoma no ka manawa mua i na olelo a kona wahine ma ke kulana Kakauolelo, he mea-e ka make o kona manaolana, ana hoi i hooholo iho ai, he wahi hana kela i iaweia e ka wahine ma ke ano paani ana hoi e manao la i ke kuhihewa loa o ka wahine i ka hana ana pela. A no ka hoomaopopo ana mai o Serita i ke ano hoomaloka o kona hakuhana, ua hoopaa loa aku la oia i kana i olelo ai. "He oiaio, ia," wahi hou a Serita, "a aole a'u paani ma ia mea. a aohe no hoi he hoopunipuni a koho wale paha." "Alaila, ua poiw," wahi a Mr. Keledoma. "Ua manao wale iho nei no wau he hoomakeaka wale no kau, no ka .mea, ua ike au aole he ikupono o ka hoomakeaka ana maluna o ka hana ko'iko'i loa e like iho ;Ia me keia oepehikanaka. a pela.no' hoi au i haka-nu iho la. Ao oe ! aku la no hoi ke kauka o ia hihia, a e hana aku e like me kau i ike ai he pono." Alaila heomaka aku la o Miss Serita Bokirala e wehewehe i na oiaio i loaa iaia ma ka huli ana a ma na olelo uuku no hoi kana i waiho aku ai i kona hakuhana, ka mea hoi nana e waiho aku imua o na hoike a imua o ka aha kolonelo, a o ia mau manao i hoonohonohoia e ia ma:muli ona mea maoli no ka hooiaio ana i kana olelo o ka la ka pepehikanaka." Hakapono aku la na maka o Mr. Keledoma maluna o ka wahine e wehewehe mai ana a he mea-e kona hooho mahalo i ke akamai maoli no o keia wahine. Ia manawa i huli hou ae ai oia no kona pahuume a wehe hooponopono ole mai la a maluna o kekahi buke bila kikoo dala banako i kakau iho ai oia i ka heluna o hookahi haneri dala me ke kau pu ana iho i kona inoa piha i kona noonoo e lana la no ka lilo mai o ua wahine la i wahine nana i kekahi manawa e hiki mai ana. "Eia," wahi ana i pane aku ai me ka hoolei ana aku i ua bila kiKoo dala nei imua o ke kakauolelo wahine ana, "e lawe i kela. A me ia ke pakui aku nei au i ka'u mau olelo hoomaikai ia oe, a o oe io ka wahine kamahao loa a'u i ike ai ma ka honua nei apuni a aole hoi e Joaa ka lua. "He nui na manawa a'u i olelo ai imua ou no ka hiki ole no ia u ke alo ae, a ma keia no hoi ke olelo hou nei au a no ka hiki ole no hoi ia'u ke alo ae. Oluolu eae mai iau e mare kaua a e loaa mau no ia oe i na mahina apau he bila o ia huina 110 kou kahiko hoonani wale no. Ku ae la oia iluna a hele aku la i kona wahi kau-lole. "O ka hora elima keia." wahi a ua wahine nei me ka lalau aku i kona papale ame na mikilima ona,' a he mea pono ia u e hele aku i kauhalekuai no ke kuai wahi mea kuai na u." A me na wahi minoaka maluna o kona mau papalina i puka aku ai oia iwaho o ke keena a koe iho la no hoike o-Keledoma i ko laua keena no ka hoopau pono ana i kekahi mau hana e ae. "O t " wahi a Keledoma i hooho leo nui ae ai iaia iho no, ma ka manawa i paniia mai ai ka puka mahope iho o ka hemo ana aku iwaho, "ke manao nei au aole io no i paa o Roma i ka la hookahi e like me ia e olelo mau ia nei. Na'u no e hana aku iaia a lilo i Mrs. Keledoma ina aole i keia manawa, alaila mamuli aku no, a ina aole, alaila, na'u no e pokepoke i kona mau iwi. "Ua ike no wau ua hoomaopopo no oia (wahine) aole e hiki iaia ke haalele koke ia'u no keia manawa, me ka nana ole ae i kana mau olelo kaka-na. Aohe he mea e ae e uoho mau ai ka wahine iloko o ka maka'u koe wale no o kona maka'u i ka nohona pio ana iloko o ka halepaahao. Aua ike au aia ia haawina ia Serita." Ma kekahi la ae ua hoea like mai la no laua i ke keena hana. aka, aole i noho loilii o Mr. Keledoma, a haalele iho la oia i ka wahine i ke keena 3 hele aku la i ka Hale o Mrs. Hamapela kahi i make ai o Mr. Hale no ka hooiaio ana i kana ike e like me ka Serita Bokirala 'i wehewehe ai iaia. Oia hoi i make ke kanaka mamuli oke ki ana o ka la iaia me ka pu. Ama ia lumi 110 lioi i akoakoa ae ai o Makaikiu Jenekina o ka Oihana Makaikiu ame na mea kakau nupepa ame na hoike pu no ka hoolohe ana i ka Keledoma. i i>au.)