Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 25, 22 Iune 1906 — Ka Hoku Loa O Hawaii. [ARTICLE]

Ka Hoku Loa O Hawaii.

HONOM'U*. lT r LAI

A!oha ouk<-u t oa makamaka a pau e eoko 3d;i oia na ks3an*thauhal'?. na keiaaioa. aa awawa a m<* na kahakai, mai Hawaii a Kauai. Aloha nui ia ot2koo. Aia hoi i keia la, e wehe aoa kf aiaula o ka Hokaloa Hokuao Hawaii. be kukui e malamalama aaa iloko o ko oukoa mau baJc, a €• hoolaha iwaena o ookou a pau i ka ike no na oihana, we na kaoa a ine na ol?lo & kanaka naauao o na aina e. I ka wa kahiko, mamua aku o ko Kaine* hameha wa, a i "Wakea, maanei w3le no na aina i ikeia e na kupuna o oukou. He mau. aina kahiko no ia manawa. e like no me keia W a ( aole nae lakoa i ike. Aohe haole oia wa e noho ana, nana e hai aku i ko na aina n; aole hoi he paipalapala, nana e hoolaha i olelo rna na hua liilii i paiia, i na kaao a me na moolelo no na wa kahiko, a no ko na aina e. Aohe nupepa e hoike rnai ana no na k.'iea, a lae na hookahuli ana iwaena o na lahiiikanaka. 110 naaupo wale no. 0 ko oukou Aupuni wale ka mea i ikeia e na kujtuna. Ife okoa nae koia manan-a. Ua oi ka ike 0 oukou mamua o na kupuna. Hele mai no i)a Luna a ke Akua e hai mai ana i ka oiaio no ka Mea hoola iloko o ka Baibala. Hele niai hoi ka inea mahiai,' e kuhikuhi mai ia oukou i ka mahiai ke ko, ke kulina, ka palaon, ke kofe a mo na laau hoohua, i mea e waiwai ai oukou, ke ikaika io paha oukou e ]ike nie ko na aina e. Ke hooikaika nei kekahi poe o oukou me ka molowa ole, a e noho kuonoono ana lakou me ka maluhia a ine ka lako. Auwe hoi kekahi poe! Aohe make hann iki lakou. He lealea ko lakou ma ka palaualelo a me ka lakou, a e kau inai ana ka ilihune, ka mai a me ka make maluna o lakou. Aole anei keia ke kumu e emi iho nna na kanaka maoli, a e kokoke ana i ka nalo iloko o ka make? Auhea oukou, e na Hawaii naauaol Aole anei oukou e hoeueu ia oukou iho, mailoko ae o keia noho wale iho ana. E ao aku hoi a nui ae ka ike i na aoao a me na olelo ana a ka poe naauao o na aina e. Ina pela ko oukou inakemako, e heluhelu iho oukou i ka Hae Hawaii, e heluhelu hoi i keia mea Hou, 1 ka Hokuloa Hokuao Ilawaii. Ua paiia ka Hae liawaii mamuli o ke kuaipolio e ke Aupuni, i mea e loaa'i ia i na mea a pau e heluhelu. Aka, he nupepa Haole ka Hokuao Hawaii e pai ana i na mea no kahiki mai, a e oi aku ana ke kumu kuai. Eia nae„kona ano okoa, e haawi mai ana ia i ka Nuhou mai na aina e mai, a e hai inai ana i ka ike o ko na aina okoa. Nolaila e hoolohe mai i ko'u manao: Eia no ia, E pai ana au i ua la Poaha 0 na helunloma a pau mai ka mua o lulai aku nei, i kekalii Nupepa, ma ka olelo Haole, n me ka olelo Ilawaii, ekolu aoao ma ka a hookahi aoao ka Hawaii. Eia na mea e paiia'na maloko: 1. B laweia'na ka nuhou i ]»ai ia ma ka haole iloko o ka olelo maoli, i ike ka Hawaii 1 ka manao ana o ka haole. 2. O na mea liou a pau e hanaia'na ma keia pae aina, i ike ka mea e noho ana ma Hawuii i ka mea i hanaia ma Kauai a ma Oahu. 3. O na mea hou ma kahiki mai, mai Amerika, Enelani, Farani, Rusia, Kina, Kaliponia, a me na wahi e iuai; i ike pono ai oukou i ka mea a ka haole e heluhelu nei, me ka lealea, a pela hoi oukou e heluhelu ai, n naouno. 4. O ke ku ana mai o na moku kahiki a me na moku Ilawaii a pau, oia kekahi mea pai. ō. E pai ia ka olelo lioolaha a na Kalepa e kuai uei i ka waiwai o lakou i loaa koke i ka maiihini o pao mai ana kana mea e makemake ai. 6. E paiia no hoi na Kanawai hou i kau ia. i ike maopopo ai oukou i ko oukou pono i k:i Moi a me ke Aupuni. E pau ia mau mea i ke paiia maloko o keia Nupepa hou. Pehea la ko oukou manao. Ke makeinake nei anei i ka Pepa e like me iat Ke makemake nei anei oukou e mahuahua ai ike. a e IUo i poe akamai a waiwai? E ninau niai paha onkou, heaha ka uku no keia mea hou? Eia no ia. Ua like pu ka v.ku no ka haole a no ka Hawaii. E uku mai ana kela i ua Dala eono ($6) no na pepa he 52 iloko o ka uiakakiki. Pela like uo ko ke kauaka Hawaii. Aka, i makemake keahi e lawe » keia pepa. aole nae e hiki ni ia ke uku hui pu uo ia uie kona hoalauna, e uku Hke laua i na Da!a ekolu no ka pepa hookahi. Aoie e hiki ke hoolahaia keia pepa no ka uku inalalo o ua Dala uolaila, e noonoo pono oukou, e ka poe puni naauno, a e pale ae ana i ka naaupo. ka po« niakemake e ike i ka aoao o na haole, a e Ulo i poe nOiau a me ka mahaloia, e uoouoo pono mar oukou, mnVnx paha e hiki uo ke uku i na Oala eono no keia mea hou. Ke hooinio aku nei au, ina makemake oukou »a mea a e heluhelu pono oukou, a me ka oukou mau ohana, e loaa inai ia oukou ka wai* wai uui ilaila. A i makemake kekahi o ka poe e ana i keia olelo koakaka e lawe i ka Hoku Loa o e hiki no uua ke uku aku i ua dala 6 i kekahi o ka po« » hai ia inalalo aku nei, a e loaa he 52 iloko o ka makahiki, e hooili i* ku m*

ka L-;n.a ia-we mo ka. icc»a o ka ni*a ~:=- na k:i Eia ka Po* Laire Daia. O Mi. Ktpt.ma.Ga, eo Kaa. Hawaii. O Mt. Laimana. no Hii'>. H*waiL O Mi. Laiaaa, no Waimea, Hawaii. O Mi. L. L. Tobata. no Mau;. O Mā. C. 9. Ba:o, Lana Dute o Lihaina, M. O Knuka Kaiaika. eo Koloa, Kauai. A o ka poe e hele mai ana i Honolulu ih ī. a inake-make, e haawi mai i ka lakou dala īi ia r e biki no ia peia. a e hooili ia'ku ka Pej.a lakou ma ko lakou mau wahi Me aloha, a e? ka mahaio. HENERI M. WINI.