Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 13, 30 March 1906 — Aikupika, Kahi o na Poe Molowa. [ARTICLE]

Aikupika, Kahi o na Poe Molowa.

NA ALAM'I (> K.Alllo AMI-; K A AINA O NILK. KAIH«"J—o k;i inoa o k( ia <.vnhi kahiko a noli" huikau mil o na lahuikanaka m& lei <»kana aina hoi o Aferika. he ku ;to i ka ;iihu<- manao. O na hana hoik<*ikc hf«.»kahakaha kekahi o na mea Jjana mau la maanH, a mai kona ma- : nnwa i hoomaka aj a hiki i kfia ma- j nawi. a k?kahi o na mc.i hoikoike mau la o ia no na "Aianui o Kairo." Ma i keia hoik<>iko iho ia. o kau mea e ike : ana ho wahi kamelo lawe ukana. he j mau wahi kaikamahino hula o ke ano i haahaa. (i iawoia mai paha mai na | *ahi rflaiM-la ioa o ka iloliona a i ole | jnai k»-kahi mau wahi ** a'e paha), a he i :nau kanaka Arahia n» hoi me Jia mea--stitni. a i ka manawa e kani ai ka lakou uiau w.'akani hoehnoha pep»>iao o ka na fa «• iiui a e ai na nu-a apau. Ma Ke ano aihue inanao he helu ekahi o Kairo inaanei a.inawaho aku no hoi. Aia ine kt ia kuianakauhale kekahi mea a na loea o na hana hoikeike i kapa ai he "mana uim\" a he oia'o no hoi fa. no ka mea iloko no o ke kaawale 7oa o Amerika Huipuia mai Aikupita mai, o ka hapalua o na poe e hoohala nei i ke kau anu ma Niie nei he poe ka r uika Amerika. Aole loa kekahl kanaka e kaahele ana e | iho ana Hoko ona ua ike oia ia AikupUn aia wnle no a ike oia i ke kanaka Sphinx i haki kona ihu e hele *na ma ka waoakua me kana mea kiai kahiko. a i o!e ike paha i na heleheiena lualuaina o Rameses ame na parao e a'e. i laweia mai hoi mai ko ?akou mau hale kupapau kahiko no ka hoonoho nna aku ia lakou iwaena o na men hoikeike o ka hale hoikeike iaftui. He mea pono no hoi nou e ike i kahi a Mose i ku ai imua o ke kumulaau i a ia ai e ke ahi, a ua Ike pu no hoi oe i ke koena o Memphis, ke kuianakauhale kahiko loa ma ka honua Tiei. O Kaiio kahi o ka hapanui o na men i hoikeikeia ma ka Baibala, a ua hiki no in oe ke ike i nn hiohiona o inea i hoikeia maloko oia buke i ktla anie keia la. ! ; : >' KA'l MK NA HIOHIONA I HOOMAIKEIKEIA lIvOKO O KA HAILiALA. E ike an ; \ no oe i na kai\aka elemaliulo e helo ana me na aahu o ke nno o Aberahama, o na kakauolelo ine na peni puamauu ma ko lakou mau kiiaj>o opu, ke ano no hoi o na Parisaio ame ko na ludaio Uuewa. Ma kou holo nna hoi mn nn apann kuanina ua iike 110 me kou heluhelu ana f na men i kakauia iloko o ka Baihala. Ua hiki no ia oe ke ike aku i na kahuhina e malama ana i Ka lakou mau pu-ahipa. a o na alii hoi o na ■waewikua e holo ana maluna o ko lakou mau kameio. elike no hoi me na Kanakn Xaauao i hele a'e ai no Beteleno ka iko ana l ke kamalki lesu Karisto, E hiki ana no ia oe ke ike aku i na wahine kino maloeloe me ko lakou mau aahu puhaluhalu e hele ana f kahi o na luawai me ka lakou mau ipu lepo e kau ana maluna o ko lakou mau poo, a i manawa e komo no auanei ka ninau iloko o kekahi ma-1 fihini, ina paha eia oia ke heie nei ma kahi e kokoke nna i ke alahele a losepa < ame Haria i holo ai mai ka inaina mai | ® Herode. ! O noho e waiho ana ma lta lanai 0 kekahi hote!e u« like ia me kekahi noh<v I hoopaa mua ia e kekahi mea 1 wahi noho nona e nana aku ai i ka *una o na kamika o na ano lahui apau. lloko o ka hapalua hora ua hiki no ia Se Ik? aku 1 kekahi heluna nui oj na iahoi e helc*|i*e ana me ke k*manio mk !akou"*hau olelo Hke a e ike ana hoi oe I na aahu Uke •le « leela aine keia lahui komo ana. K ike ana oe i na kanaka Farani waha walaau nul wale. pela no hoi na kaTureke heiehelena hihiu, a pela | ih> hol na haku Bedouinp e hoohano- I Imo ana ia lakou Iho. E Ike pu ana j no hoi oe i na kanaka paele o Nubia. pelii no hoi me na Italia palauha. a e Ike pu ana hoi oe i na Pelekane puni 0 ka poe Mo«lem. na Idaio ame na Helene—eia lakou apau maanel. I*a like kela me ka hoikeike ana e na lahui like ole ame "ko lakou mau ano like ole. Owai aku la ia wahi i like me keia ka hoolaupa'iia o ka alna na kelkl llke ole o keia honua HK Hl-IKAU MA KE KANAWAI. Mamuli o ka nul o na lahui llke ole 1 Alkui>lta nei ua ala mai * he mau I I ike mua ole la nana e hooka-{ kulihuU i ke kulana o ke kanawai, a

no ia inea ua lilo mai i ninau nui a , pahnohao a ku no hoi i kn hoomakeaka i hnim lok'u piii kanawai hoomalu i ke ao holookoa. He umi-kumamakolu mai) mana aupuni o Kuropa a huipu no hoi iiH' Amerika o lakou iho la na mea i aia mai e hoopilikia ana i na pono ame na waiwai. ina kekahi olelo ana'e ; no hoi. o ia no na. pono o na makaaij nana o kekahi o keia mau aupuni. I Mamuii iho la o keia ua hookaawaleia ( na mak:iainana e a'e mai na kanawai : o Aikupita, a haawi aku hoi i na maj lihini i na pono i oi aku mamua o ko | na kanaka Aikupita. Aole loa e ae ia I kekahi agena o ke aununi o Aikupita | e korno iloko o kekahi haienoho o ke- | kahi makaainana o na aina-e aia wale no a noiia e hana pela. Ina e hoowalewaie ana kekalii kanaka Italia i kekahi kanaka Aikupit a a komo ma ka l»a mahope o kona -wnhi a pepehiia ke kanaka Aikupita a make. aia wale no kona hihia imua o ke Kanikela Italia. Aoie e Jiiki i kekahi makai Aikypita ke hopu i kekahi kanaka Pelekane e hoopae ma-lu ana i na waiwai, aoie hoi e hopu i kekahi haie piliwaiwai e lawelaweia ana e kekahi kanaka Farani. Ma ka inon wale iho no. o Aikupiia he hapa ia o k a Emepaea o Ottoman, a o keia iho la kahi e moe nei ke kahua o keia noho kanawai wale ana no mn ka inoa. lla ka olelo hoi a na Mahomeela ua mahele ia na kanaka o ke ao nei iloko o na mahele elua: o ka poe kiekie o lakou no na poe o ka hale 0 lslam. a o ka poe haahaa oia no na poe apau mawaho a'e. Mai kinohi loa mai o ka han a mau a Mahomeda o ia ka na'i ana, a I ole la we mai i na hookupu ana mai na poe manaoi'o ole. I kona ike ana aole e hiki iaia ke hoomalu i ka nui kanaka o na poe hoomaau, ua ike a'e la na Tureke he mea pono me lakou oia e lakelawe aku ai 1 kana hana. MAKEMAKE XA POE MAHOMEDA E KALEPA. Aole e hiki iaia ke hana i na kuikahi no ka mea aia he aelike mawaena o na poe kaulike. a aoie no hoi e hiki i kekahi alii Mahomeda ke launa me ka maikai me kekahi Karistiano maluna o ke kahua o ke kaulike. nolaila ua like ole iho la na manao. Pehea e hiki ai iaia ke ae lokahi me na poe Karistiano kalepa me ka loaa ole o kekahi ae lokahi ana? Aole anei e hiki i ke Suletana, ka mana aupnni mua o ke ao nei, ke haawi aku i mau hana aloha i ka poe haahaa malalo iho ona? He mea oiaio ua hiki no iaia ke hana akt\ pela. Nolaila ua haawiia a'e la ka. pono i na Karistiano e komo aku ma ka aina o Mahomeda. me ka hiki no na'e j ke hoololiia e kona mana, a ua hanaia | mai keia me kekahi kuikahi i noi oie ia. Pela iho la. i maka'u ole ai kekahi makaainana o kekahi lahui e aku e noho ana ma Kairo nei i ka lunaauhau a. I ole i ka makai nui paha. Ua hiki i kela malihini ke piliwaiwai, hakaka. apuka. a 1 ole kolohe paha I kekahi ahahui ma na ano apau me ka maka'u ole i ka mana o na kannwai kuloko. Aka ma ka haawi ana i keia mau pono ua hoike moakaka a'e ke Suletana ke hana nei oia i keia oono maluna wale no o kona poe haahaa. O na huaolelo i palapalaia ma keia manao a'e la o ia na mea nana e hoomohala loa a'e i keia. oiai ma keia ua oleloia ke Suletana "He Suletana Lilelile loa o na Suletana, ka Emepera o ka Mana j piha o na Emepei*a. Ka Mea nana e | pūunaue i na Xf»ho Kalaunu i ka Poe : e noho an a iluna o na Noho Kalaunu, j Ka Malu o ke Akua maluna o ka Ho- | nua. Ka Hale o ka Hookolokolo. Ka Punawai o ka Hauoli, a he nul wale j aku." Ina e hookomoia keia' mau mea j apau iloko o ka buke aupuni. ua like i ka Ernepera o Geremania me kekahi ! o ka papa elua, a i ole o ka Pere- ! sldena hoi o Amerika Huipuia e llke j ana oia me kekahi wahi mea liilii iloko j o ka pa-paiai. a he mea waiwai ole ; ia'u ke huli a'e i na huaolelo e hikl al j ke hoomoakakalea loa aku i keia mea. HE MEA LAPUWALE XA ALAKAI. O kekahi o na ike loaa mua ana I na malihini e kipa ana ma Kairo o ia hoi o ka hapanui o na kane he poe i» lakou e alakai i na malUiini» a i ole he poe kalepa aku me na poe malihini. Ua llke kou ike ana aku i* keia poe kuai e noho ana apuni na mallhini, elike me ko na au i hala e hoopuniia ana na moi me na aialo. Ke puka oe ! iwaho o ka lanai o ka hote!e a noho I iho oe iluna o ka noho. o kou ike koke aku la no ia i ka hele mai o keia poe. E oMo mai no auanei na poe alakai

I - AOenhama. H* alaka!' : •:. ;•> Ka : r ,- •>-: U'- . v.-k,i.-= E - .?-» tr~ '*■ '» i -- 1 *■* ■■•■** u " v r« ls«fa Ab*»^iT-.--ia h-^ ." , ..3'i *•"& .>•*' ■.i-i'- a ?;a 7*^» ; .-i- ' ' ' : ' ; ' ■""" , r • •: .- Li.k'-^O.' * '' • ■' '■ ■' ■'" »*' W-'.'.i:" - sfa r. - .:.- x■> ■- 1 r"i'-ir--Tt.a :-v.v ~ 2 ;s £ •' •- ♦ m v--% maeao o r,a . ; ::. \ : ■ : .i runīaehi aku, a ua " t.> <-<> • r... ... : - ku'r'h»-«vj. a: n,< n-..a: : ,hf.ri ; . r. .-.- ,■ • h", r:r kua«he'-*"a ■> na pw ■ A- • *.V'., I r. • : v a na k,ii:.fV 3 hoe- , ? t». .■ Uia'i '.ī; sau .tr-.o o!v rna n, alanut; j a k"l'a h>*>har.a aa ;a Anaala 11" ! t:.' i'Ke au he oin n:a na ano' ( «"» ih»i !a k.a ieta hoomaikai. ■ | a Mr-:s B:rō o PU>v*rv:Sle. loa-a. « &«• I hi':iiuv r.ei hoi <> Mr. Ti|?ht o | b.:r2. <)h;\io nia kana i kakau ai. j>e- | nvi: **Xa M ;h« n:<<:a : hvy»k«>e mal' ī | ka'i; niin wahi kenikenL" Ma kvia ke ! lif«»punipun.l nvi o Mr. Tigh?. a i »»!*: ' u.v pi>> k<»na nianao maikai nialaio o ka | :ru>rui o na kahaka •-» ka Hikiii;». na ka ' | n-» 1. «» ke aiakai aoiē e hiki ka <>e ke | hihiiai nialuna. ona. eiike no hoj me kou j oīe ana i ka hiki i ka iiīoha? ke 1 ele aku 1 ke kc*ik;hipa. Ina i n*- ? niakemake f hoolimalima i aiakai i nn u f ? hana aku no «>& pela. aka e hoo- | holn nuia iho o«e i kou manao e pahele- ' ia ana no oe. aka ma fla ini?a o ka pono I ame ka pololei. mai hoa'o 0« e wehe aku i ka ekeeke o kekahi mea i ioaa mua ol«* na manao hoohuoi iloko ona np k*?fa p«>e koiohe ma ke kakau ana i leta hr M »maikai e hoike ana i ko lakou hana , pololei. I Ma Pyramids ua like na alakai me! kekahi ma'i luku. E hana mai no la- j kou imua ou me ka hoouluhua nui r nana e hoolilo i kau huakai i mea ole a poho kou hauoli. He mea pono i ke aupuni e hookaawale aku i keia poe koiohe. a e kukulu a'e hoi i mau kau- | wa ma ke kahua like. O ke kanaka' maauaua ā«>le he noonoo kanaka iioko ona. a aole hoi i lawa i kau hoole aku, a ike mai 110 hoi o kau haina no hoi ia. O na keiki kuai nupepa hoi e alualu no lakou mahope o kekahi kanaka me na hoa'o ana e kuai ua kanaka la i ka pepa ina no he pepa no ka ua kanaka ia o ia helu like no. O ka poe kalepa hoi ua manao paha lakou o ke kamailio loihi ana ka mea e kuai aku ai oe i kana mau mea kuai. E hoike mai no kekahi mea o lakou ia oe i ke kumu kupono nou e kuai ai i ka moo-kaa-iaau; o kekahi hoi e hooikaika loa mai . ana ia oe he mea pono e kuai oe i ka u-pa iole. a mawaho a'e o keia a!a no kekahi mea e ku mai ana me kona ma- j kaukau e hoonaauao mai ia oe me na ; hanakeaka huna daia. "Auwe! aoie ka ou makemake e hana i kekahi mau mea hoohala manawa. He mea pono ' 0 hana na mea apau ia ano hana. He mau niea hooulu noonoo keia." Alaila o ka hoomaka mai la no ia o keia mea e makemake nei e huki aku i kekahi o kau mau wahi kenikeni mai kou pa- ' keke aku e hana i kana mau hanaWbaka. Ia oe a haalele aku iaia. e hopu koke no oia i kana mau mea paahana me ke kaumaha o kona mau helehelena no kou nele i ke aloha nona. (Aole i nau.)