Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 13, 30 Malaki 1906 — Page 4
| This text was transcribed by: | Ka Ohana Kauwe |
| This work is dedicated to: | Matilda Kuulei Cockett Bruhn |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ke Noho Pouli Nei no o Inio
(Hoomauia)
NA POE HOOMOEMOE I NA MOO NAHESA
Aia ma kahi o 20,000 poe e make nei i na moo ma @ nei i kela a me keia makahiki, a o ka moo Cobra (kobara) ka mea nana e pepehi nei i ka hapanui o keia haina. O na poe hoomoemoe moo he lehulehu wale e kipa mai nei ma na hotele he hoohokaia lakou. Aole o lakou nana nui ia, koe wale ne ka poe e kaahele ana, a aole e loihi a o ka pau no ia o kona makahehi aku, oiai ua hoikeia mai la iaia (mea kaahele) aole he pilikia ke lawelawe aku i ka moo oiai ua pau ka waiawa i ka laweia. Ua hiki ke laweia ae ka waiawa ma ka hookikina ana i ka moo e nahu i ka lole i kela ame keia manawa mahope o ka hoomaha ana. Eia nae o na moo ahiu he make maoli no kou, a o ke kanaka inia e hele wale ana kona mau awae me ke kamaa ole. I kona manawa e hehi ai maluna o kekahi moo, e moe koke auanei oia iloko a hookuu aku iaia e make me kona manaoio aole loa oia e ola - a o kona "hopena ua kakauia ma kona lae."
HELU KANAKA I KA PO
O ka helu kanaka o inia nei i helu koke ia iho nei ua hanaia i ka po I hiki keia hana ana pela ma ka mahele liilii ana ia inia nei iloko o na mehale lehulehu, a o ka heiuna kanaka hoi ua maeheleheia a hookaawale papa ia mawaena o na la. Ma keia helu ana au ikeia ae aia he kanakolu kulanakauhale iloko o in a i oi aku hoi maluna o 100,000 ke helna kanaka o keia ame kela kulanakauhale, a ma kekahi mau wahi hoi ua hiki aku i ka 552 poe e noho ana iloko o hookahi mile kuea, a me he mea la o keia paha ka heluna kiekie loa i ikeia ma ka honua nei.
Aia iloko o Kalakata nei he 1,100,000 poe e noho nei a o keia ho ka lua o na kulanakauhale nui o ka Emepaea o Pelekane.
O kekahi mea ano nui ma keia hule kanaka ana i ikeia o ia hoe aia he 26,000,000 poe wahinekanemake iloko o inia, o ka hapanui hoi o lakou he poe kaikamahine liilii i hoopalauia hoi i ko lakou wa kamalii loa no a make hoi i ko lakou wa kamalii loa no a make hoi ka lakou mau kane hoopalau mamua o ke kanakamakua ana. Oiai no nae nole i haalele akua keia poe wahine kamalii i ko lakou mau makua. ua lio ko lakou mau makua, ua lilo ko lakou hoopalau ana i mare maoli no, ma ko inia nei rula, a aole hoe e hiki ia lakou ke mare aku i na kane. I keia manawa ua ku no i ke kanawai no lakou e mare hou aku ai, eia nae ua laha ka malama ole ia ana o keia kanawai, noloaila, au lilo i mea na na nupepa e walaau ai ke mare ae kekehi mea i hoopalauia me kekahi mea i hoopalau ole ia. a e kapaia ana hoi he hana maa mau ole. O ka opeʻa wale ia ae o keia poe kaikamahine o ia kekehi o no hawwaina ku i ka ehaeha ke nana aku ma Inia nei.
MAHELE ELUA
BOMBAY - O Inia o ia kahi i manao ia he haawina maikai no ka hoike ana i ke ano o ka noho aupuni kolone ana, a au liko maoli keia i mea e makailio nui ia ai i ka manawa e ala mai ai na ninau e pili ana no ia ano aupuni, ma Pelekane, oiai ua ike na Pelekane ia mea. O ke kumu i lilo ai na mana hoomalu o Inia i na haole Pelekane mamuli no ia o ka loaa ole o kekahi mea nana e hoopaapaa aku u ka lakou mau mea e hoopuka ai, oiai au lilo loa i keia mau heahanu o kakou ka hapanui o keia honua, nolaila, ua palanaiki ko kakou wahi kuleana.
Aka mai ka manawa i hoomaka ai kela ame keia mana aupuni e lawe aʻe i mau okana aina no lakou ma o a maanei, a hoolaula aku hoi i ko lakou lawelawe oihana ana, au hoomaka ae la e maopopo no hana a Pelekan a o ka mea i ikela, ua loaa aku no manao eheha iloko o na kanaka Pelekane nana e pokepoke aku i ko lakou mau manao haakei. Ua ikeia no hoi ua lalau aku ko Pelekane mau lima i na lawelawe kalepa ana o keia honua me ka hoopuiwa nui ia o na mea apau, a o keia ka ike nana i hoala mai i na manao kanalua no ka maikai maoli o kona lawelawe aupuni konoe ana ma Inia. He mea no hoi e hoohewahea ole aʻe ai i ko na Pelekane pai i na lawelawe aupuni ana a ko lakou mau luna aupuni, a e hiki no ke hoomaopopo mai ka poe i ike ole ma ka nana ana ae i kekahi hapa o keia haiolelo mahala iho nei:
"KE KAHUAINA MALUHIA."
"Ua hoikeia aʻe ka maikai o ka Beritania rula ana ma Inia mamuli o na pomaikai nui i kiki ole ke heluia aku ana i haawi mai ai ma ka pono kaulike @ na hapa hou i ikeia. Ua pulumi aku oia mailuna aku o ka aina i na poe haʻihaʻi kanawai nana e lukuwale ana a e @owale ana i ka aina i na wa i hala aku. I keika manawa aole @ malama o ke kahu aina i kana mau ihe no ka pale ana aku i na poe haowale ame na poe hanaina. O na @ i kukuuia i na wa i hala iluna o na pu@ʻa kiekie no ka hoike ana mai i ka pilikia, ua hoopauia ae. O na pa pohaku i kukuluia no ka pale ana aka i n enemi, a o kahi hoi o na kupuna o kakaou (Palekane) i huna oi i ko lakou mau poo no ka malama ana mai i ko lakou mau ola, ua pau aʻe i ka wawahiia."
He mea oiaio ua pau ko ke kahu aina kukulu ana aku i na kiai maluna o na puoʻa kiekie no ka hoike ana mai i ka @, aka naʻe aia no he enemi nui po ke kahu aina i keia manawa e hiki ole ai iaia ke alo aʻe, a o keia enemi oia no ka luna auhau. I keia la ke hookaumahaia nei na kanaka o Inia o oi aku i ke na wai i hala aku, a o kahi loli wale no oia ka hoano hou ia ana o ke @ o ka ohiia ana o na auhau. O ka poe haʻihaʻi kanawai i hoikeia aʻe nei oia no ka poe Perusia, ka poe Helena, na Pake Monogola ame ka poe Afagahana e komo mai nei hoe ma na alahele o ka akau me ka maalahi, a lauiaha aʻe la hoi maluna o ka aina, e hoala ana hoi i na hana haowale ame ka pakaha wale.
Ua like no keia poe e komo mai nei me na Pelekane i komo mai ai i ka wa kahiko loa a kaili aʻe i ka aina. O ke ano e wale no mawaena o keia poe ame na Pelekane, O ia hoi mahope o ko lakou pepehi wale ana i na kanaka, hoomaka iho la lakou e houluulu i na waiwai i loaa ia lakou, he mea hoi i ikeia ole iwaena o na hana a na Pelekane.
KA LAHUI ILIHUNE HOOKAHI
MALALO IHO O KA LA
O na poe Monogola he hookikina lakou i ka lakou mau kauwa e hana me ka uku ole, aka naʻe, e loaa no ka ai ia lakou. No na Pelekane hoi, aole e hiki ke i aʻe he lokomaikai ko lakou, no ka mea malalo o ka lakou mau lawelawe ana i na ukuhana no na limahana mahiai ua like me eha keneta ka averika no ka la hookahi, a mailoko mai o keia e hiki ai i ke kanaka ke malama aku i kona ohana. Ua hiki ke hoomaopopo loa ia keia ke loaa aʻe ka ike o ke kanahiku-kumamalima pakeneta o ka heluna lahui o Inia he poe mahiai lakou. O ke kulana hoi o na apana kuaaina he inoino maoli no i oi aku hoi mamua o ko na Pake. O ka home o na kanaka e noho ai he mau hale lepo, aole mau lako hale e aʻe. He mau ipuhao lepo ka lakou e hoomoʻ@ ai i ka lakou mau mea ai. a o ka lakou mau keiki hoi e hele olohelohe ana. O ka lole kupono wale no no na kanaka makua oia no lole ie. O ka uuku loa e na mea ai au hiki no ke ikeia ma ke ano o ka mahele ai i hookaawaleia no ka ohana holookoa e noho hoe he elima pa-kenta wale no mailoko aʻe o keia huina @ kanaka nui o loaa nei he ekolu @ @ @ @ @ lai aneane hoe e ka@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ make i ka pololi ma Inia nei, a pela no hoe me na maʻi e na ano like ole, i loaamai hoi @ o ka maikai ole o ka noho any o na kanaka, he haawina hoi i loaa aku ia lakou mamuli o ka ilihune ma oli no. O keia mau mea apau ua loea mai no ia iloko o keia mau haneri makahiki a Pelekane i hoomalu ai ia Inia nei. O na hana hou e lawelaweia nei i keia manawa no ka hoano hou ana i ke kulani o Inia nei, a ke aupuni o Pelekane e hana nei, aole ia he mea nona e kaawale aʻe ai mai na hoeahewa ana i kona waiho ana aku i keia lahui e make iloko o ko lakou ilihune me ka une maoli no. Ina he mea kekahi nana e hookomo aku i ke aloha iloko o na Pelekane, alaila, o kela ahi lapalapa e a nei i keia manawa ma Inia nei, ua lawa ia no ke kulu ana o kona mau waimaka me ka uwe haahaa ana, aka naʻe, ma ka nana aku aole he wahi uhane aloha iloko o keia poe no keia mau hoa makaainana a lakou.
(Aola i pau)
NUI KO LAKOU HAUOLI
Ka hakoko mawaena o ka Hui Hoolewa Harrison o Ohaio a me ka Hui Hoolewa Franklin ola wahi hookahi no. Unuhiia mai ka nupepa i kapaia The Casket, o ka mahina o Feberuari 1906.
The Franklin Co-operatie Burial Association of Dayton, Ohaio, i nohopoo ia no@@ i na ino peni O.P. Boyerson, F.W. @, Davis & Fortney, John F. Harris, L.J. Keller & Co., Edward Luth@, A.J. Unger, Riesinger & @, Michael Walter and Ben Westbuck, ke hauoli nui nei lakouma o ka loaa ana ia lakou ka lanakila imua o ka @ hookolokolo Mokuaina o Ohaio, @ ma o ka hoopii i hoopiia ai lakou e Mr. A.F. Burk, o ka Hui Hoolawe, Harrison o Ohaio Ma keia hoopili e olelo ana au mauae aku ka Hui Hoolwa i kapaia Ka Hui Hoolewa Franklin Co-operative Burial Association, i na kumukanawai o ka Hui Hoolewa i hoopilia o Mr.O. M Gottsehall, a o ko Mr. A.F. Burk, o ka Hui Hoolewa Harrison o Mr. McPearson kona loio, a o ka mea nona ka inoa hope ua hoea ae oia imua o ka aha hookolokolo ma ke kauoha a A.F. Burk o ka Hui Harrison no ka hoopau wale ana i ka lakou hoopii ame ka poopaa ole ia ka moolelo o ka aha me ko lakou uku pu ana i na hoolilo apau ame ka hooiaio pu ana aku i ka Hui Hoolewa Franklin aole lakou i ma@ i na kumukanawai o ka Hui Harrison.
Ia oukou e na poe heluhelu mea hou, ke hoike aku nei au ia oukou i ne ia kope maluna ae nei i mea e pau ai ko oukou pohihi, no ka mea, ke kamailio, nui nei ka Hui Hoolewa Harrison o Honolulu ma o na akena la ia oukou, e hoopii ia ana makou no na kumu aohe o makou kuleana e kululu ai i hui hoolewa, a ke amauae nei makou i na kumukanawai a lakou; nolaila, ke hoike aku nei au ia oukou i na ua haulepahu ka hoopii a ke poonui o ka Hui Harrison oia hoi o Mr. A.F. Burk iloko o kona kulanakauhae ponoi, kahi i hookumu ia ai ka Hui Harrison, pehnea la e manao ai ka Hui Hoolewa Harrison o Honolulu nei i noho poo ia e Mr. J.H. Townsend, e loaa ai ia lakou ke lanakila. Nolaila, i na e hulaa ia ke kumu he mea maopopo e maloo wale na na iaia. Ua hoike ia ma ke poo o ko lakou palapala hookuluana, he lala no ka Hui Hoolewa Harrison, nolaila i na he lala io keia, ea, e mae ana ma lau mimino ana na hua e he helelei ko iaiia. Ke hoike aku nei au i keia ia oukou e ka lehulehu a na oukou no e wae ka mea maikai, a o ka mea kupono ole, kapae aku.
Me ka mahala a nui,
M.E. SILVA
Agena o ka hui Hoolewa Hou.
HAAWI I HOOKAHI EKA AINA
I ka huli hoi ana mai nei o Lorrin A. Thurston mai Hilo mai, ma ke Kinau o ka Poaono i hala, au loaa aʻe la ka ike, ke haawi nei ka Hui Mahiko o Olaa i hookahi eka aina i kona mau limahana ma ke ano, he wahi no lakou e noho ai a e kanu ai i ka lakou mau mea ai i makemake ai. he hookau like ana hoi ia i keia haawina maluno a na limahana kahiko o ia mahiko ame no limahana hou e manaoia nei e lawe aʻe i mau aina hookuonoono no lakou malaila.
Ua hui aku o Mr. Thurston me Mr. Watt, ka lunanui o ka mahiko, a kukakuka maluna o keia ninau, a ua hele aʻe laua e nana i ka aina, a ua kohola o na eka aira he 200 e waiho kokoke la i ka mile 11 me ke alanui o ka Luapele oia ka aina e maheleheleia aʻe ai a haawi aku i na limahana. He poe limahana Pukiki keia, a ua manaoia e kukulu i na hale e hiki ai i ka $250 ka liio no ka hale hookahi, a $300 paha, hui pu me ka pahuwai o 2000 galaniwai, a o keia mau aina, aia wale no ka loaa a ae kekahi Pukiki a noho malaila no na makahiki ekolu a hana aku hoi no ka mahiko. O ka ukuhana e loaa ana i keia poe, elike ana no me ko no limahana e aʻe e hana nei i keia manawa. E haawi pu ia ana ia lakou ka wahie me ka auhau ole, a pela no hoi na lapaau ana, a ina hoi iloko o ka halemaʻi. e auhalala ana i 10 a i ole 15 keneta o ka mahina no kela a me keia limahana ame kona ohana.
I ka wa i loaa aku ai keia ike i na Pukiki e noho ana malaila, au ae koke aʻe lakou a lawe aʻe i na aina. Ina e nui loa ana ka poe e makemae ana e noho ma keia mau aina a keia mahiko i haawi aʻe la, e wehe hou ia ana he mau aina hou.
Ua manao keia mahiko he hana kupono loa keia. oiai e hooluoluia ana na limahana, a e loaa ana hoi ia lakou na aina a lakou e hana aku ai i na mea a lakou e makemake ai, a ma ia ano no hoi aole e loaa ana na manao iloko o keia poe e haalele i na hana o ka mahiko.
Ua waiho aʻe ka Aha Hookolokolo Kaapuni Ekahi i ka hookolokolo ana ia Frank Johnson. keia haole pepehi keiki o Waialua, a hiki i ka la 13 o keia mahina, a ua hookomoia aʻe o A.G.Kaulukou ame T.M. Harrison i mau loio nana e pale i ka mea hoopiliia.
POINO KEKAHI MAU HOME O MA AINA HOOKUONOONO O PALOLO
Ma ka hera 4 a oi o ke ahiahi Poakolu nei, eiai ka makani Kona e pa ana me ka ikaika ma ka @ Waikiki o ke kulanakauhale nei, ua hooi @ @ aku ka ikaika o ka pa ana o ka makani ma na aina hookuonono o Palolo, a ual hoopoinoia aʻe kekahi mau hale, o ka oi aku no naʻe o ka poino ma na aina hookuonoono i lilo i na kanaka Hawaii.
He eha hale i kulaʻi@a ilalo, a iwaena o keia mau hale o ka hale kekahi o Mrs. A-i makuahine o ka Lunahooponpono o ke Kuokoa. Ua kiolaia n a apana pili hao o keia hale he mau haneri kapuai ka mamao mai kahi o ka hale, a o ka hale hoi ua palahala, ilalo ma kahi o umi-kumamalima kapuai mai ke kahua aku i ku ai.
Mamau aku o ka manawa i hina ai ka hale ilalo, ua ike mua ia aʻe ka ulia pino olai e nakanka wale ana no ka hale a e lele ana hoi na apana pili hao, nolaila, ua hookaika aʻe la o Mr. ame Mrs. A-i e koo i ka hale, a iloko o keia manawai i loaa ai o Mrs. A-i i ka poino, oiai hoi ua hookuiia oia i ka pa mamuli o ke puhi ana o ka makani iaia, a ua eha oia ma ka iwi aoao lulu o ka hale, a hoomaka na lapaau ana maluna ona; aka, ua hele aku kekahi o no moopuna kane a hookaawale aʻe la iaia mai ia wahi aʻe. a i ke kaawale ana, he umi paha kapuai mai ka hale mai, oia ka manawa i hina ai ka hale ilalo, a waiho ana ma kahi a Mrs. A-1 i moe mua ai.
He hoike keia i ka ikaika loa o keia makani, a ua pomaikai o Mrs. A-1 ame kekahi poe e iho ma ia, i ke koe ana mai o ko lakou mau ola.
O KRISTO OIA KE KEIKI A KE AKUA
Lunahooponopono o ke Kuokoa: - E oluolu e hookomo iho i keia:
O ke poo manao malana ae, ua ulu, ua kawaowo iloko ou e kuu lahui, mamuli no ia oke komo ana mai o ka olelo a ke Akua iloko nei o ko kakou aina, oia hoi ka inoa o ka mamao a Kavida, ha hokuao malamalama; a ua hala hope aku la na mea o ka wa kahiko mai a kakou aku, a au ano hou kakou. Nolaila, ke olelo nei o Paulo: "Ina iloko o Kristo kekahi kanaka, he mea hou oia, au hala aku na mea kahiko, aia hoi ua ano hou ae la na mea apau, ua naauao kakaou: ke ku nei na luakini nani, na halekula, a ke holo nei na mokuahi, na kaa uwila.
Nolaila, ke hoihoi pono ae nei au i ka inu ana o kaʻu makasila i ka wai lipolipo o ka inika a motio pololei aku maluna o keia poo manao: O Kristo oia ke Keiki a ke Akua. I kinohi aia no ke keiki me ke Akua, o o kona inoa o ka Logou. Ioane 1:1, 3, 4, 4. Ua hoomakaukauia ke ala no ka Logou e hele mai ai i ke ao nei ma ke ano kino kanaka. Isia 7:4-16: 740 makahiki mamua o ka hanau ana o Iesu i ke kau ia Ahaza ke alii o ka Iuda. i ka 4 o na makahiki mua o ka Era Ano Domini. A.D. ke ano M.H. o ka Haku. Oia ka hanau ana o ka Mesia, he kumu hoola ke ano o keia ino. O Iesu ka Mesia oia hoi poniia i hoola, no ka anea o na kanaka i hele ma ka pouli. e ike auanei lakou i ka malamalama nui; o ka poe e noho an ma ka aina o ke aka o ka make, e alohi mai auanei ka malalama maluna o lakou. O Karisto, he huaolelo Helene ia. Poniia, Mesia, oia o Iesu ka mamo a Davida, he olelo Hepera ia, oia hoi he maea i poniia ma ke ano Akua, ua poniia o Iesu ka Mesia ke Keiki a ke Akua kiekie loa me ka mana no luna mai, oia ka Uhane Hemolele. Makaio 3:16, 17. A he 2 la i koe mamua ae o ka ahaaina Moliaola. Aia ma Betania o Iesue ma ka hale o Simona ka lepero. Hele mai la kekahi wahine me ka ipu alapatero, ua piha me ka mea poni makamae, a ninini iho la ia maluna o ke poo o Iesu i kona noho ana e ai. Ukiuki loa na haumana. i aku la no ke aha la keia hoomaunauna ana.
I na e kuai ia alaila e loaa no na hoapwalu 300 a e haawi aku na ka poe ilihune. I aku loa o Iesue ua ninini mai kela i keia mea poni amluna iho o koʻu poo no koʻu kanu ia ana. O keia ko Iesu poniia ana ma ke ano kanaka, he alii no ka poe Iudaio, he aila olivano keia, oia ka mea poni o ka poe Hebera, mai ka wa kahiko mai.
Nolaila, o Iesu ka Mesia. Oia ka oliva kumu, ma ka nuku o ka manu nunu i na la o Noa, a ua ike mua a nei kakaou i ko ke Akua poni ana ia Iesu ka Mesia me ka uhane kino manu nunu.
Ke kaiiko, he laau ulu no ia ma ka aina o Poinikia, ma Suria, Helen, a oia ko laila mea pono: nolaila, au hoopiliia keia ino Kaiiko, Kristo, Jesus christ, ma ka olele Helene, inoa no ke Keiki a ke Akua, aole pololei o keia ino i kapaia, no Iesu. Ioane 1:41. Loaa mua aiai kona kaikuaana, o Simona, a i aku la iaia ua loaa ia maua ka Mesia, ma ka hoohalike ano o Kristo ia. Na ke kanaka i kapa aku keia inoa, a he inoa hoi i wanana ole ia e na kaula ma ka Baibala.
Ina hoowahawaho o Iesu i na kanaka o keia aina, alaila hoowahawaha no ia i keia ino i kapa ia aku iaia, oia o Kaliko, Kristo, Christ. Ma Anetioka i kapaia ai na lunaolelo he poe Karisiano, ma keia ino no Kristo. Ke ano ola inoa na lunaolelo, he Apostles, Aposetola.
I keia lahui kanaka hoi he Krisiano. O koʻu manao baibala keia no keia inoa i hoopiliia aku no ka Mesia, ka hoola o ke ao nei.
Me ka mahalo,
D.H. AUKAI
Kula, Maui. Feb. 27, 1906
HOIKE HAPAHA O NA KULA SABATI O EWA, OAHU
E malama ia ana ka Hoike Hapaha o ke Kula Sabati o Ewa ma ka Luakini o Kahikuonalani, ma ke kahua hou, ma Manana, ke hiki aku i ka hora 10 a.m. o ke Sabati mua o Aperila. A eia na haawina a kela ame keia kula:
Kupaka ame Keahi, Ianuari 7; Kapuaikaula. Ianuari 14: Aiea, Ianuari 28: Waimalu, Ianuari 21: Waiau, Feberuari 18: Pearl City, Feberuari 23; Waiawa, Malaki 5: Waipahu, Feberuari 4: Waikele, Feberuari 11: Honouliuli, Malaki 12: Papa Makua ame Papa Pokii o Halawa, na haawina hope elua: ka manawa o na papa, o ko ka hoike i haia.
Ke kono ia aku nei ka oluolu o na Kula ame na alakai e makaale mai no na hana ola ia.
Ka oukou kauwa,
DANIEL K. HOOLAPA,
Kahukula Sabati o Ewa,
Halawa, Ewa, Oahu, FEb. 25, 1906
NAHU O KAOPU.
A NA KA HUAALE AKALA A KAUWA WILLIAMS I HOOLA
HE MEA NO @ E HOIKE ANA I KA MAIKAI O KEIA LAAU NO NA OPU NAWALIWALI LOA
O ka pili mau ana o ka neie o ka opu i ka ai mamuli o ka hiki ole ke ai aku, a o ka neie no ho ia i ka ai e hanai ai i ke kino, a o ke kokoke no hoi ia e pau ka ikaika ame ka pono o ke kino. a o ka maʻi o ia ano i kau aku maluna o Mrs. J. A. Wyatt, o alanui Seven, Helu 1189, o Des Moines, Iowa, oia kekahi maʻi nana i hoike ae i ke ano pohihihi maoli o ke kulana.
A o ka hooikaika lapaau ana o kona mau kauka ua hiki ole ke imi aku a loaa ke kumu o ka maʻi, a mai lilo mai ka make i hua no ia maʻi ina aole oia i lawe ae he alanui okoa o ka lapaapu ana iaia mamuli o ke aʻo ana o kona hoahanau wahine ponoi.
Eia ka Mrs. Wyatt Pane: "He eha koʻu iloko kuu puuwai ame ka pinapinaʻi o ka hanu ana a no ia mau mea i hiki ole ai iaʻu ke hele awiwi. A nalulu mai la kuu poo me ka ehaeha nui a e luai mau ia ana no hoi kaʻu ai, a i ke kaheaia ana o kekahi kauka no ka nana ana au like mai oia he opihapiha a piha makani ka opu, aka, aole he oluolu i loaa mai laia mai.
"Alaila hoao iho la wau i ka lua o ke kauka me ka loaa ole o ka oluolu mai laia mai. A ma keia manawa no hoi i nawaliwali loa ai au. A oi loa aku ka hiki ole ke paa iho o na mea ai mama loa, a ma ka manawa i hala ae ai ka malama ua hele loa aku la wau i ka piliaiku no ka make.
"Alaila hoomanao ae la wau i ka waiwai nui ame ka pomaikai i loaa iaʻu mamuli o na aʻo a kuu hoahanau wahine ponoi ma ka lawe ana i na Huaale Akala a Kauka Williams, a ike koke iho la wau i ka naauao o kuu lawe ana ia laau ma kahi o ka lapaau anu a na kauka. Mahope koke iho no o ka lawe ana i na huaale ua hiki iho la ke paa kaʻu wahi meaai ti e inu ai ame na mea ai mama. A i ka hala ana o elua pule o koʻu ikaika ae la no ia no ka holoholo iki ana.
"Nolaila, o na Huaake Akala a Kauka Williams ka laau hookahi oʻu i maikai ai ma ka hoopau ana ae i ka hoolei ana i kaʻu ai, pau ka luai a o ka pau no la o na nawaliwali e ae. I keia manawa ua hoi mai la ka ono ai me aʻu a i keia manawa ua hoi hou mai kuu ikaika a eia au ke hana nei i kaʻu mau hana ponoi.
"Ma keia no hoi au i hoomaikai nui loa ai no na Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, a hoolaio aku ia lakou imua o koʻu mau hoaloha, no ka mea, ua ike au ua loaa mai iaʻu ka maikai loa mailaila mai."
O na Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, he laau hoopilikia ole ia a he kupono i na mea apau a kupono pu i ka poe i nawaliwali loa i hoomakaʻukaʻu i ka lawe ana i na laau lapaau. Ua hoolaia he mau kaukani o na maʻi like ole a ina e leka aku no ia Dr. Williams Medicine Company i Schenectady, N.Y. me ka hoike pu aku no nae i kou pilikia aole e nele ka loaa mai o kau pane hoolana manao. Ina e hoola na huaale ia oe e hoolako pu ia mai ana oe me na hoolaio no la mea, a in a aole i kupono ka laau no kou maʻi, aole no e nele kou hoike pololeiia aku.
KUU WAHINE ALOHA UA HALA.
I ka Nupepa Kuokoa, ke Kolohana Pookela o ka Lahui Hawaii. Aloha:-- E oluolu mai kou kapena ahonui iaʻu. Ma ka la 28 o Feberuari, 1906, hora 6 p.m., ua kipa mai ka anela o k make ma ko maua home aloha ma Kapalama, Honolulu, a lawe aku la i ka uhane me ka Makua Nui ma ka lani, a hoi aku la ka lepo i ka leop. ua hanauia o Luika Kahionakulani Paaluhi ma Honolulu, Oahu, ma ka la 28 o Okatoba, M.H. 1854, mai a Keliikui (k) ame Kahionakulani (w). He 51 makahiki, 4 malama, 3 la, oia ka nui o kona mau la o ka hanu ana i na ea oluolu o ke ao nei.
I ka piha ana o kona mau makahiki ewalu, ua komo aku ola i ke kula a Miss Ogana, me Ululani, Honolulu. He eono makahiki ana i noho ai iloko o ke kula, a hoi aku la oia me kona mau kupuna ma Kalihi, a komo aku la i ke kula himeni ame ke aʻo pu ana i na mea kani no ekolu makahiki, malalo o ka noho kumu ana o Steven Tau-a.
Ma ka la 23 o Sepatemaba. M.H. 1870, ua mrela maua e ka Makua Rev. B.W. Preka, ma Keoneula, Honolulu. He 21 makahiki a maua i malama ai i ka ekalasia o Kalihi ame Moanalua.
Ua hanauia mai kona puhaka mai he eiwa keikikane ame ehiku kaikamahine. Ua hala mua he umi mau keiki a maua, he eono e ola nei, oia hoi, he hookahi aia i ka Aina o ka Ehaeha. he makuaine oluolu, a he puuwai hamama a he leo heahea me na puili lima aloha ana o ka hookipa i na makamaka a pau e kipa aku ana ma kona home.
He maʻi kona ma ka waiu, a ua imi ia na lapaau naauao ana a na kauka,a ua poho waie ka manaolana. he oiaio no, "O ke kanaka i hanau ia e ka wahine. he papa kona mau ia, a ua piha i ka popilikia."
Ua noho oia iloko o ka nawaliwali, aka, ua hoolana ia kona manao, mamuli o kona nonoi nui ana i ka Haku aloha, e kala mai i kona mau lawehala ana apau. Pomaikai ke kanaka i kala ia kona hala, a i uhi ia hoi kona hewa. Ma kana mau leo pule hoalohaloha I ke Akua Mana loa, aole i pona iaia, kana mau keiki, ma kana leo pule i ke Akua, e alakai ia lakou ma ke alanui o ka pono. A hiki i kona hora hope loa, a ua moe oia iloko o ka maluhia iloko o Iesu Dristo.
Waiohia wale,
S. PAALUHI
Kapalama, Maraki 6, 1906
HANA PU ME NA MEA A KE AKUA I HANAʻI.
O ka laau lapaau e loaa ana ke ola ame ka holomua. oia no ka laau e hana pu ana me na mea a ke Akua i hanaʻi.
O ka laau kunu a Kamalena oia wale no ka laau oia ano. E lawe oe i kou wa e loaa ai i ke anu a o ka oluolu no ia o ke kunu, hoomama ae i ke ake mama kokua i ka hoohemo ana i ka male a kokua i na mea a ke Akua i hana mai ai i mau mea e kokua ana i ke ola o ke kanaka, a he pale hoe kana i ka loaa ana mai o ka numonia. Ke kuaila nei e BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma Hawaii nei.
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.