Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 10, 9 Malaki 1906 — Ke Noho Pouli Nei no o Inia. [ARTICLE]

Ke Noho Pouli Nei no o Inia.

(. Hv>.-::.auia ) NA I'OK I XA MOO NAHKi?A. _ I Aia nia kahi o i'u.oi/A iioe »* inake nei : j na n>.«•«» tnu laiu tu;; i au:c j ;naksthiki. a <> ka umhi ('olira tkobara) i ka <n'-a i <• ■»• j»»• .■ ii ni i i ka hapanui j «> kvi;t hain.i. lui d«k- hooni«>eni«>e | inon he l«*hulehu wule c ki;>a mai nei | i»\;i nn hi'U'U' li«' h«j<iV.«>kai.i lakou. Aole 0 lakou nana nui ia. koe wale no ka l><«? e kaah«'U- ana. a aole e loihi a o ka pau no ia o k«>n.i makahihi aku, «nai ua hoikeia niai la iaia (mta kaahele) a«>le he nilikia ke lawelawe aku i ka tihk> oiai ua j»au ka waiawa i ka lawe- j ia. Ua hiki ke laweia ae ka waiawa ma. ka hookikina ana 1 ka nioo t* nahu ; 1 ka lole i kela ann* keia manawa ma- | lio[>f» o k.i hoomaha ana. Eia nae o j na 11100 ahiu he make maoli nn kou. I a o ke kanaka Inia e hele wale ana kona mau wawae me ko kamaa ole. i kona manawa e hehi ai maluna o keka)ii moo. e moe leoke auanei oia iioko ;l hookuu aku iaia « make nie kona inanaoi«> aolu loa oia e ola —a o kona "hopena ua kakauia ma kona ia«." HELU KANAKA I KA PO. O ka helu kanaka o Inīa nei i heiu koke ia $ho nei ua hanala i ka po. 3 hiki keia hana'ana peia ma ka mahele liilii ana ia Inia nel iloko o na maheie lehulehu. a o ka heluna kanaka hoi ua maheieheleia a hookaawale papa ia mawaena o na la. Ma keia helu ana ua ikeia ae aia he kanakolu kulanakauhale iioko o Ina i oi aku hoi maiuna o 100,000 ka heluna kanaka o kela ame keia kuianakauhale, a ma kekahi mau wahi hoi ua hikl aku i ka 552 poe e noho ana iloko o hookahi miie kuea, a me he mea la o keia paha ka heluna kiekie loa i ikeia ma ka honua nei. Aia iloko o Kalakata nei he 1,100.000 poe e noho nei a o keia hoi ka lua o na kulanakauhaie nui o ka Emepaea o Pelekane. O kekahi mea ano nut ma keia helu kanaka ana i ikeia o ia hoi aia he 2t>,009,000 poe wahinekanemake iloko o Inia. o ka hapanui hoi o lakou he poe kaikamahine lillii i hoopalauia hoi i ko iakou wa kamalii ioa no a make hoi ka lakou «nau kane hooinilau mamua 0 ke kanakamakua ana. Oial no nae noie i haalele nku keia poe wahine kamalii i ko lakou mau makua. ua lilo ko lakou hoopalau ana i mare maoli no. ma ko Inia nei rula. a aole hoi hlki ia lakou ke mare aku i na kane. I keia manawa ua ku no i ke kanawai no iakou e mare hou aku ai, eia nae ua iaha ka malama oie ia ana o keia kanawai. nolaiia, ua iiio i mea na na nupepa e waiaau ai ke mare ae kekahi moa i hoopalauia me kekahi mea i hoopalau ole ia. a e kapaia ana hol he hana maa mau ole. O ka ope'a wale ia ae o keia poe kaikamahine o ia kekahi o na haawina ku i ka ehaeha ke nana aku ma Inia nei. MAHELE ELUA. BOMBAY.-0 Inia o ia kahi i manao ia he haawina maikai no ka hoike ana} 1 ke ano o ka noho auuuni kolone ana. a ua 1110 maoli keia i mea e kamailio nvii ia ai i ka nmnawa e aia mai ai na nlnau e plli ana no ia ano aupuni, ma Peiekane. oiai ua ike na Peiekane ia mea. O ke kumu i lilo ai na mana hm>malu o Inia i na haole Peiekane mamuli no ia o ka loaa o!e o kekahi mea nana e hoonaat>aa aku i ka lakou mau mea e hoopuka al, oiai un lilo loa i kela mau hwihanau o kakou ka hapanul o keia honua. nolaila. ua palanaiki ko kakou wahi kuleana. Aka roal ka manawa ! hoomaka ai fceU\ am<? keia mana aupunl e lawe a'e I mau okana aina no lakou ma o a maanel. a h<x>laula aku hoi I Ito lakou lawolawe oihana ana. u-i hoomaka a'e la e maopopo na hana a Pelekane a o ka mea i Ikeia. ua loaa aku na manao ehaeha iioko o na kanaka Pelekne nana e pokewk«* ak\» i ko lakou mau manao haakel. l T a Ikeia no hoi «a laiau aku ko Pelekane inau iima 1 na lawelawe kalepa ana o keia honua me ka hoopulwa »ui ia o na mea apau. a o keia ka lk«> nana i fcoai« mal i na ma«ao kanalua no ka maikal maoli o kona aununi kolone ana ma Inia. He n\ea no hoi e hoohewuhewa o!e a*e at ,i ko na Pelekane pal i na lawelawe anpuni ana a ko lakou mau lunā aupuni, a e hlki tto ke hoomaopopo niai ka poe I ole ma ka nana ana ae I kekahl hapa o keia haiolelo malalo iho nel: 'KE KAHUAINA MALUHIA." -Ua hoikela a> ka maikai o kn Beriruia &na ma liila mamull o na nul i hiki oW ke heluia aku

| anri i haaw i mai ai ma ka :>ono kauiik ■ vme na :v>u ? ia. t*a puiur:ti ,!'kj oia n:a:ii::vi aku n ka aina i na ?■""• ha'iha'i knnav.-->.i nana <• lakuwa'- :ma a v haownle ana i ka aina i na v. a i iia!a aku. I k- ia manawa j h■ • i:-a! :'ra o ke kr*hv. aina i kana { w.'.iu ih« no k:i r»ak* ana aku i na poe | h-n'A:'.!»' an!'- !>,< jiof- hanaim». O na : kī a i knkuKna i na wa i hala iluna o ria puo'a kru> ka arui :n-ii i i ka pilikia, ua a'e. O na pa I nohaku i kuknii'.ia no ka pale ana aku I i n i enemi. a o kahi h<>i o na kununa ;o kaki.u i r< !'-ki-u-:) \ huna ai i ku iai kou inau n<>" n" ka malani'i ana. inai i | ko lakou niau "la. ua pau a'e i ka waI wahii u" ! He m«-:' oiaio «a pau ko ke kahu aina ' kukuhi ana aku i na kiai maluna o na puo'a kiekie no k- hoike ana mai i ka l'i-ini.. : ka na'e aia no'he enem' nui !i«> kr tahu aina i k«*ia manawa e hiki <«le ai iaia ke aio a'e, a o keia enemi o ia no k•» luna auhau. I keia la ke i hookaumahaia nei na kanaka o Inia' a •>i aku I k«> na wa i hala aku, a o kahi Moli wa'.» n.> o ia k > hoano hou ia ana o | ke an • o ka ohiia ana o na auhau. O j ka noe lia'iha'i kanawai i hoikeia a'e i nei o ia no ka noe Perusia, ka poe He-1-na. na Pake Mono«ola ame ka poe Afagnhana e k<»mo mai nei hoi ma na al{!helf o ka ak iu me ki maaiahi. a Uiuiāha a'e la hoi maluna o ka aina. e hoala ana hoi i na hana haowaie ame ka pakaha wa'.e. Ua like no keia poe e komo mai nei me na Pelekane i komo mai ai i ka wa kahiko loa a kaiii a'e i ka aina. O ke ano o wale no inawaena o keia poe ame n.i Pelekane. o ia hoi mahope o ko lakou pppehi wale ana i na kanaka, hoomaka iho ia lakou e houluulu i na waiwai i loaa ia iakou. he mea hoi i ikeia ole iwaena o na hana a na Pelekane. I KA L.AHUI IT.IHUN T E HOOKAHI MALALO IHO O KA LA. O na poe Monogola he hookikina lakou i ka lakou mau kauwa e hana me ka uku ole, aka na'e, e loaa no ka ai ia iakou. No na Peiekaiie hoi. aoie e hiki ke i a'e he lokomaikai ko lakou, r.o ka mea inalalo o ka lakou mau iawelawe ana i na ukuhana no na limahana mahiai ua like me eha keneta ka averika no ka la hookahi. a mailoko mai o keia e hiki ai i ke kanaka : ke malama akn i kona ohana. Ua hiki k? hooinaopopo loa ia keia ke loaa a'e ka ike o ke kanahiku-kumamalima pa- i kcn(ta o ka heiuna iahui o Inia he poe ' mahiai lakou. O ke kulana hoi o na | a:«ina, kuaaina he inoino maoii no i oi : aku hoi mamua o ko na Pake. O ka home o na kanaka e noho ai he mau hale lepo, aole hol he mau moe. noho ' paha a i ole mau lako hale e a'e. He | mau iuuhao lepo ka lakou e ai i ka lakou mau mea ai. a o ka lakou , tnau keiki hoi e heie olohelohe ana. | O ka lole kupono wa'.e no no na ka- ! naka makua o ia na lole ie. O ka uuku : loa o na mea ai ua hiki no ke ikeia mo. ke ano o ka mahele ai i hookaawaleia no ka ohana holookoa e noho

nna Uuna o r.a a:na maikai. Ua hookikinaia k»-ia pi»v o < I.t no elua keneta .. ka l-i. ' '.;ii nn na'e .11 k 1 u aku no keia noh«>"ia i!:hu:u' wi'aim o na noe e noho ana ma n:i apann kuaaina. o ke kulana o p.a j.a.. o ;i<.[;•> a:ui iioko o na kulanakaul'ialo uu hi.-.i n>' k" oielo a'e ua like aku no m»- kr< k».'i • !--»e kuaaina. Iloko o ko'u ::;au ia >:* tv•*':•■> ani raa Bōm-b-?y. im »-iha m r.a;- oa nio n-.i olt-!o hoino i na pot> 1;. 1 Inx>»• 1 na haio īvili ī'ianmli o ra iiaīia. ho,;k 1 naka oU- a W'ia po»- maluna >> ko i<ik"n :nau limah Ua h<'»ah«-\vuia aku keia poe ona o n i hah- v/iii mani'.iii o ko lakou uniii ikaika ioa i na nomaikai. no ka uah- 110 e loaa liou aku he mau paona hou o na waiwai i hoopukaia i loaa ai ho mau loaa puka kaulele hou no Inkou inawaho a'e o na mea e loaa nei i keia la. o ia hoi ma kahi 0 iwakalua ame ke kanakolu pa-kene-ta. Mailoko mai o kannhiku-kuniama-iwa hale wiii iloko o Bombay e ku nei 1 heia la. he kanalima-kumamaiwa' o lakou i hookomo a'e i na mikini uwila 110 ka hoohana ana aku i ko lakou poe limahana i umi-kumamalima hora hana o ka la, a he hapalua hora wale no ka manawa e hoomaha ai i ke awa- 1 ko >. o ka hana ana iloko o na liale wili he ku mnoli no i ka ehaeha ma na wahi weia loa o ka la, elike me keia aina. a ua lawa ka ikiiki e iuhi maoli ai no ke kanaka ke hana a po ka la. I : Ke hiki ak i i na hora e hookuuia mai ai na iimahana, e ,ike aku no auanei i oe, me ka ehaeha o ka naau. i na'li- | mahana e hoi a'e ann no ko lakou mau pupupu ha!e, e kunewanewa wale ana no mamuii o ka luhi palena ole. j KE PI O KE KANAKA ILIKEA. | O na poe ike loa i ka hana o ka. ! kiekie i ioaa aku ia lakou malOkh o j | keia mau hale wlli he iwakalua keneta j 0 ka la. a 0 na poe makaukau ole he eono keneta. a 110 na keiki he eha ke- j neta. Aole keia he -.poe kauwakuapaa elike aku me ko na Monogola. aka. o i ko lakou mau haku hana o keia au' naauao, ua haawi aku i keia poe limahana i ka hapa uuku loa o ka waiwai , 1 loaa mai ia lakou mamuli o ka hou j 0 ka lae o keia poe iimahana, a o ka , hopena ke noho nei kekahi poe iioko o ; ka ilihune haaiele ioa, a o kekahi poe , iloko o ka wi hiki ole ke hoomanawa- ! nui a'e. Ke manaoio nei au ina he | hoopai kekahi mamuii o ka ha'iha'i j ana i ke kanawai o ke Akua, oia hoi, e hana maikai aku oe ia ha'i elike me } kou ia oe iho. alaila. ke olelo nei au. o 1 keia poe Peiekane na poe e hoahewa | ioa ia ana ke hiki mai i k \ '.n mahop* l . 1 He mea waiwai ole ke huli aku a nana ; 1 na hann hoakanaka ole o na kene- : kuria i hala aku a kamailio no ia mau | mea oiai aole lakou i ike ia mau mea. I j aka. i keia manawa e ia imua o kakou | ia mau loina a kekahi poe ilikea e , • hana nei no ka puni dala wale mai no, ! ; a makemake hoi e nui aku, oiai no na'e ; ! ua lawa lakou ia moa, j • O na ike iiou aku e pili ana i ke ku- { lana o~na Inia. ua hiki no ke hoomao- i popo ia ma ka nana ana aku i ka ho- ! ike a kekahi lomaka loea, i hoike a'e 1

1 « hoi h* elima wa*e r.> rrtal-^ ! loko a> o s»-:a k..'.r.a"':a r.ui ; -;- Lo-a-i *-.r ek'- ; -.t — -.. v i .'. - -r-.' ' is: anw-» h-*-i ** fc.in.ifT..- i-kumamaiwa, pa-.V>:v-r.i «.» r i ,<..r...,<vi K- «>U :;-t rr;.* r..v r--r. .ii U'jK\s : vi. :.i : j h*» <"'"<l M-» '*•■■?-;-i .i.no ;ho "' r r* K«» 'V" v ~ "■ ■ 7"^•; •" •• -;. au; h: ; -:i h*'* K* hi.'ike &>• 5 &•» p*!a : ii.;> :a #• i••;".*• *" ;v: -- ; ka r.v; »■> :u « I in, p» -1 !•->!; rui Inla n»i. a pela no : hoī ?r?r r.a rr.a"; n ra ar,o "tA>* r>!<?, i leaa.: 1 mai h''-i rr;'i'--u , ā o Va maik:\i c-!«e- o ka . | noho ana •-» na kaial'ia, ht? haawir.a hoi f i Im aku ia laiiou mamuii o ka 1 īm; oi'. n<\ O s*' ta mau mea. apau ua \ loaa TTt-\i nr» :a iloXr> o keia mau ha- ; neri makahiki a P**'rakr«e i hwmaiu ; ai ia Inia nei. 0 na hana hou «? iawe* • law(fla nei I keii manawa n-o ka hoano ; hoa ana i ke kulana o Inia nei. a ke auruni o Pelekane e hana neL aole ia ' he m-?a nona e k&awaie a'e ai mai na : hoahewa ana t kona waiho ana aku J keia lahui e make iloko o ko lakou iMt hune mo ka hune maoli no. Ina he T.ea kekahi nana e hookomo aku i ke ; aloha iloko o na Pelekane. alaila. o ; keia ahi lapalapa e a nei i keia manawa r:v\ Inūi nel. ua lawa ē;i no ke , ku!u a'-.a o k"<na mau waimaka me ka uwe haahaa ana. aka na'e. ma ki nana ' aku ah- wahi uh;me aloha iloko o keia r * r .o keia mau hoa makaainana , O I.ikou. <Aole i pau.)