Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 9, 2 Malaki 1906 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOLAHA I KA POE AIE

 

O ka mea nona ka inoa lalo iho, ke hoolaha aku nei i na poe apau i aie ika waiwai o H. K. Kahele, i make, e Lihue, Kauai, e hookaa koke mai lakou a o ka poe he mau koi ka lakou i ua waiwai ia e waiho mai lakou ia mau koi i hooiaio pono ia, ina ua hoopaaia ma ka moraki a ano e ae paha, i ka mea nona ka inoa malolo iho, ma Lihue, Kalana o Kauai, iloko o eono malama mai keia la aku, o hoole loa ka.

 

MILEKA KAHELE

Hooko Kauoha o ka Palapaia Kauoha ame ka Waiwai o H. K. Kahele, i make. 

            3105 - Feb. 2, 9, 16, 23. Mar. 2

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

MORAKI I HANAIA E POLLY BIRD.

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A MEA PAA MORAKI.

 

            Mamuli o ka pono o ka mana o ke kuai i paa iloko o kela moraki i hanaia o ka la 10 o Malaki, A. D. 1802, i hanaia e Polly Bird, wahine mare a John Bird, no Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia Wilder & Company, Limited, he hui i kukuluia a e hana oihana kalepa nei malalo a ma ka pono o na kanawai o ka Teritori o Hawaii Keena Kakaukope Aina iloko o Honolulu i aleloia, iloko o ka buke 232, aoao 222 ame 224, (o John Bird hoi i oleloia, ua haawi aku i kona ae no ka moraki i aleloia a ua hookuu hoi i kona kuleana kane mare iloko o ka waiwai i hoakakaia iloko nei), o Wilder & Company, Limited, i oleloia, ka Mea Paa Moraki, ma keia ke haawi nei i ka hoolaha, ke manoa nei oia paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhalia e hoike ana: o ka uku ole ia i ka wa e uku ai, e ka huina kumupaa ame ka ukupanee i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia.

            Ke haawi hou ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai apau i paa iloko e ka moraki i oleloia e kuaiia aku ana ma ke kudala akea, ma na keena kudala o James F. Morgan, alanui Kaahumanu, Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poakahi, ka la 19 o Malaki, 1906 ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai apau i paa iloko o ka moraki i oleloia, oia kela apana a mahele apau loa o ka aina, a oia no hoi ka Apana Heiu 27, iloko o ke Kuea Helu 11 o ka Aina o Kewalo (Kewalo Tract), e like me ia e kapaia nei, nona hoi ke alo o 50 kapuai a nona hoi ka hohonu e 100 kapuai e ili ana he 5,000 kapuai kuea, a oia no hoi ka aina i hooliloia aku ia Polly Bird i oleloia ma ka palapala kuai a Kala Williams ame kahi poe e iho, i hanaia i Sepatemaba 19, 1901, a i kakaukopeia iloko o ke Keena Kakaukope i oleloia,  iloko o ka buke heiu 225, aoao 409.

WILDER & COMPANY , LIMITED.

            Ma o kona Peresidena,

            Sam’l G. Wilder,

            Ma o kona Kakauolelo ame Puuku,

Robert Wm. Cathcart,

Mea Paa Moraki.

            Ma ke dala kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake; a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

            No na mea aku i koe e ike ae ia J. M. Monsarrat, Loio no ka Mea Paa Moraki, a i ole i ka Lunakudala.

            Hanaia ma Honolulu, Feberuari 23, 1906.

3108-Feb. 23, Mar. 2, 9, 16.

 

MORAKI I HANAIA E DEBORAH KAHALEWAI AME HERMAN KAHALEWAI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

            Mamuli o ka pono o ka mana o ke kuai i paa iloko o kekahi moraki o ka la 7 o Malaki, A. D. 1902, i hanaia e Deborah Kahalewai ame Herman Kahalewai, kana kane mare, no Honolulu, iloko o ka Teritori o Hawaii, ia Wilder & Company, Limited, he hui kuloko, i kakaukopeia iloko o ko Hawaii Keena Kakaukope Aina, iloko o Honolulu i oleloia, iloko o ka buke heiu 232, aoao 210 a ka aoao 212, (o Herman Kahalewai ame Deborah Kahalewai i oleloia, ua hookuu aku laua i ko laua mau kuleana kane mare a wahine mare pakahi iloko o ka waiwai i paa iloko o ka moraki i oleloia) a mamuii o na manao o ke Kanawai i kapaia “Ke Kanawai i hanaia no ke kuai o ka waiwai morakila ,e ka hoopii ole ame ke kau eha ole o ke kuai,” i aponoia i ka la 18 o Iulai, 1874, ame na pakui i pili ilaila, e ka Wilder & Company, Limited, i oleloia, Mea Paa Moraki, ma keia ke kaawi nei i ka hoolaha, ke manao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia e hoike ana: o ka uku ole ia i ka wa e uku ai o ka huina @@@ ukupanee i paa iloko o ka moraki i oleloia.

            Ke haawi pa ia aku nei no hoi ka @ o ka waiwai i paa iloko o ka moraki i oleloia e kuaila aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, alanui Kaahumanu, Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poakahi, ka la 19 o Malaki 1906,

ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

O ka waiwai i paa iloko o ka moraki i oleloia oia iho keia:

(1)            O keia apana a mahele apau loa o ka aina e waiho ia ma Kewaio, Honolulu i olelo mua ia ae nei, a i ikeia ka Apana Hookahi Haneli ame Kanaono-kumamalua (162) iloko o ka Aina o Aianui Moi (King Street Tract), a oia no hoi ka hapa o keia poe aina i hoakakaia iloko i ka Palapala Sila Nui Helu 5715, L. C. A. 10605, ia Piikoi, a i hooliloia ia Deborah Kahalewai ma ka palapala kuai a William C. Achi, i hanaia i Feberuari 25, 1902, a i kakaukopeia iloko o ka buke heiu 229, aoao 464, a i hoakaka pono loa ia e like me ia malalo iho nei:

E hoomaka ana ma ke kihi hikina o keia apana ma ke Alanui Sheridan, a oia no hoi ke kihi hema o ka Apana 160, a e holo ana e like me keia:

1.      Hema 34° 18’ Kom. 56.6 kapuai ma ke Alanui Sheridan;

2.      Hema 63° 13’ Kom. 5 kapuai ma ke Alanui Sheridan;

3.      Akau 69° 18’ Kom. 65 kapuai ma ka Apana 164;

4.      Akau 24° 40’ Hik. 60 kapuai ma ka Apana 161;

5.      Hema 69° 18’ Hik. 80 kapuai ma ka Apana 160, a hiki i kahi i hoomaka ai, e ili ana he 4350 kapuai kuea.

(2)        O na pono ame na pomaikai ame ke kuleana apau o Herman Kahalewai i oleloia iloko a i pili i kela apana a mahele o ka aina o ke ano ana, ololohuinaha, e waiho la ma Palikea, iloko o Honolulu i oleloia, i apoia e ke alanui Palikea ma ka aoao hikina, nona ka loihi i aneane i ka 148 kapuai e holo la ma ua alanui nei i oleloia a he 92 kapuai ka hohonu, a oia no hoi ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 7225, L. C. A. 8645, ia Kepu; o ka aina i oleloia ua kuleanaia e Mahuna, ka wahine mare a Ah Ke, ma kona wa o ka make, he aina nona ka iliaina o ¼ o ka eka oi iki a emi mai, a o ke kuleana o Herman Kahalewai i oleloia iloko o kela mahele aina i oleloia he akahi-hapawalu (1-8) mahele ole ia.

WILDER & COMPANY, LIMITED,

Ma o kona Peresidena,

Sam’l G. Wilder.

Ma o kona Kakauolelo ame Puuku,

Robert Wm. Cathcart,

Mea Paa Moraki.

Ma ke dala kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake; a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

            No ne mea aku i koe e ike ae ia J. M. Monsarrat, loio no ka Mea Paa Moraki, a i ole i ka Lunakudala.

            Hanaia ma Honolulu, Feberuari 23, 1906.

3108-Feb. 23, Mar. 2, 9, 16.

 

KALANI, NIOLOPUA AME KANE PAHAA.

 

HOOLAHA A KA MEA PAA MORAKI E PANIKU I KA MORAKI AME KE KUAI KUDALA ANA AKU.

 

            Ma keia ke hoopuka ia aku nei ka hoolaha elike me ka mana kuai i hoakakaia maloko o keia palapala moraki i hanaia ma ka ia 1 o Iulai, 1890, e Kalani, Niolopua ame Kane Pahaa, poe moraki, ia William R. Castle, mea paa moraki, a i kopeia ua moraki ‘la i olelolia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 207, ma ka aoao 120, a i hooliloia mai ia Charles B. Dwight e William R. Castle, ma kekahi palapala i hanaia ma ka la 16 o Aperila, 1900, a i kopeia ma ke Keena i oleloia maloko o ka Buke 207, ma ka aoao 122; nolaila ke manao nei ka mea nona ka inoa malalo iho nei, Ellen Dwight, Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Charles B. Dwight, i make, e pani i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee o ka nota aie i hoopaaia mamuli o ka moraki i oleloia i ka wa e uku ai.

            Ke hai pu la aku nei no hoi ka lohe e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma na rumi kudala o James F. Morgan, alanui Kaahumanu, ma Honolulu, Oahu, ma ka Poaono, ku la 3 o Maraki, 1906, ma ka hora 12 awakea o ka ia i oleloia, na aina i hoakakaia maloko o ka moraki i oleloia.

            O na aina e kuai kudala ia aku ana elike me ia olelo mua ia ae nei, a i hoakakaia ma ka moraki i oleloia, ke hoakakaia aku nei penei:

1.      Kela apana aina e waiho ‘la ma akawao, Kula, Kalana o Maui, nona ka ili ma hai Umi eka, he hapa hoi no na aina i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila (Grant) 964 ia Kekaha, a i hoakaka piha ia maloko o ka palapala kuai a William Koa, i kopeia ma ke Keena i olelomuala, ma ka Buke 76, aoao 25.

2.      Kela mau apana aina elua e waiho ’la ma Kalihi Kaiana o Oahu, nona ka ili o 1 @ 4-11( @ ) kaulahao, oia ka Apana @ ame ka hapalua o ka Apana @ o ka Palapala Slia Nui 1501.  Kulenana Helu 1397, a i hoakaka piha ia maloko o ka palapala kuai a Kewaha ame ka wahine mare, i kopeia ma ke Keena i oleloia, ma ka Buke 51, aoao 298.

Kumukuai: Dala Kuike: ka ilio o na Palapala Kuai me ka mea Kuai mai.

Hanaia Honolulu, Feberuari 1, 1906.

ELLEN DWIGHT.

Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Charles B. Dwight, i make

3105 – Feb. 2, 9, 16, 23, Mar. 2.

 

HIRAM KOLOMOKU

 

HOOLAHA PANIKU O KA MORAKI.

 

            I kulike ai me na manao o kela mau moraki i hanaia e Hiram Kolomoku, mea moraki mai, ia William O. Smith, Mary S. Parker ame Henry Waterhouse, na Kahu Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha o William C. Lunalilo, mea i make, i hanaia i ka la 15 o Malaki, 1900, ame ka la 11 o Augate, 1900, he mau moraki i hana pakahiia a kakaukope pakahila iloko o ko Hawaii Keena Kakaukope Aina, iloko o ka buke heiu 204, aoao 232-235, ame ka buke heiu 213, aoao 137-129, he mau moraki hoi i hooliloia aku ia Bathsheba M. Allen ma kekahi palapala hoolilo i hanaia ma ka la 16 o Novemaba, 1903, a i kakaukopeia iloko o ke Keena Kakaukope i oleloia, maloko o ka buke keiu 252, aoao 197 ame 198, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei o Bathsheba M. Allen i oleloia e paniku ia mau mea no na kumu i uhaila, e hoike ana, o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee.

            Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mahope o ka pau ana o ekolu pule neepapa mai ka la aku o ka puka mua ana o keia hoolaha, e paniku ai o Bathsheba M. Allen i oleloia i na moraki i oleloia a e hoolaha aku ai oia no ke kuai i na waiwai i paa iloko o ia palapala hoolilo i like loa me ia i paa iloko o na moraki i oleloia, pau pu na kuleana apau o ke Kahu iloko o ka Banakarupa o Hiram Kolomoku i oleloia iloko o ka waiwai i oleloia, a e kuai aku ana ia mea like ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ka la 17 o Malaki, A. D. 1906, hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O keia malalo iho na kuhikuhi o ka waiwai i oleloia:

            O kela mahele apau loa o ka aina ma Kulaokahua, iloko o Honolulu i oleloia, oia no hoi ka Apana Elua Haneli ame Kanaiwa-kumamakolu (293) maka Palapala-aina Aupuni o na kula o Kulaokahua, o ka apana i oleloia he alo kona o 100 kapuai oi iki a emi mai, e moe la ma ke alanui Kinau, nona hoi ka hohonu o 150 kapuai.

            E hoomanao: O ke kuai ma’una ae e kaa no ia malalo o ke kuleana o Mary Ann K. Kolomokou ame kona mau hope a hooko kauoha, iloko o ka waiwai i oleloia, oia kona huipu ana iloko o na moraki i olelo mua ia ae nei ma ka hookuu ana i kona kuleana wahine mare iloko o ka waiwai i oleloia.

            No na mea aku i koe e loaa no mai a Kinney, McClanahan & Cooper, na loio no Bathsheba M. Allen i oleloia, ma Judd Building (Hale), iloko o Honolulu i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., Feberuari 19, 1906.

BATHSHEBA M. ALLEN,

            Ma keia ua haawi aku wau i kuu ae i ke ano o ka paniku ame ke kuai i hoakakaia maluna ae.

CHARLES R. HEMENWAY,

            Kahu iloko o ka Banakarupa o Hiram Kolomoku.

3108 – Feb. 23.  Mar. 2, 9, 16.

 

HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA, TERITORI O HAWAII.  ILOKO O KA HANA HOOPONOPONO WAIWAI.

 

Iloko o ka Hana o ka Waiwai o Rev. Z. S. K. Paaluhi, Mea i Make.

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ke Kauoha o ka Hon. A. N. Kepoikai Lunakanawai nona ka Aha i hoikeia ae nei maluna, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ua hookohuia oia ma ka la 7 o Feberuari, A. D. 1906, i Lunahooponopono no ka Waiwai Rev. Z. S. K. Paaluhi, mea i make, no Wailua, Molokai, a he mau Leka no ke Kulenana Hooponopono Waiwai ka i hoopuka pua ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka la i oleloia.

O ka poe koi aie apau Rev. Z. S. K. Paaluhi, mea i make, a he mau koi no hoi ka Waiwai i oleloia, ma keia ke hoikeia aku nei lohe e waiho mai i ko lakou mau koi me na bila hooiaio kupono, ina he mea kekahi o ia ano, e paaia nei, a pela no hoi na koi aie i hoopaa ia malalo o ka moraki maluna o ka waiwai pua o ka mea nona ka inoa malalo iho nei ma ke keena o ke kakauolelo o ka Aha Kaapuni Elua Iloko o Wailuku, Mokupuni a Kalana o Maui, Teritori o Hawaii, maloko o eono (5) manona mai ka ia aku o keia hoolaha o ka la i oleloia, oia no ka la o ka puka mua ana o keia hoolaha i oleloia, a ina aole al @ e hooieia no na koi o ia ano no ka mau loa.

Hanaia ma Wailuku, Maui, Feberuari 15, 1906.

THEODORE T. MEYER.

Lunahooponopono o ka Waiwai o Rev. Z. S. K. Paaluhi, mea i make.

3105 – Feb. 23. Mar. 2, 9, 16.

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA, TERITORI O HAWAII, MA KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI.

 

Iloko o ka Hana o ka Waiwai o Kauhi Kuelekaia (k), i Make, o Makawao, Maui – Kauoha o ka Hoolaha no ka Hoolohe ana i ka Palapala Noi no ke Kuleana Hooponopono Waiwai.

Ma ka heluheluia ana a ma ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Mrs. Hoohila Ako, kaikamahine ponoi o ka mea i make i oleloia, e hoike ana me ka oiaio i ka make kauoha ole i’o ana o Kauhi Kuelekala, o Makawao, Maui, ma ka la 25 o Dekemaba, A. D. 1905, a waiho iho he waiwai iloko o ko Hawaii Paeaina i kupono e noho lunahooponoponoia, a ke pule nei e hoopukaia mai i mau Leka Kuleana Hooponopono Waiwai ana ia David Ako;

Ua kauoha pu ia no hoi o ka Poalua, ka la 13 o Malaki, A. D. 1906, ma ka hora 10 a. m., oia ka manawa i hooholoia no ka hoolohe ana i ka Palapala Noi i oleloia iloko o ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Wailuku, Maui, a o ka manawa i oleloia ame kahi i hoikela ae nei, ka poe apau i komo kuleana iloko o keia mea a akoakoa ae a ku ae no ka hoike ana i kekahi kumu, ina he mea kahi a lakou o ia ano, no keaha la e ae ole ia ai ka Palapala Noi i oleloia, a he hoolaha no hoi o keia kauoha e hoolaha ma na olelo Bertania ame Hawaii, no ekolu pule neepapa iloko o ka The Pacific Commercial Advertiser ame Ka Nupepa Kuokoa, he mau nupepa i hoolahaia iloko o Honolulu.

Hanaia ma Wailuku, Maui, Feberuari 5, 1906.

(Kakauinoaia) A. N. KEPOIKAI, Lunakanawai o ka Aha Kaapuni o ka Apana Kaapuni Elua.

Ikemakaia:

            (Kakauinoaia) EDMUND H. HART, (Sila) Kakauolelo o ka Aha Kaapuni o ka Apana Kaapuni Elua.

            3106 – Feb. 9, 16, 23, Mar. 2.

 

HOOLAHA MA KE KAUOHA.

 

HOOPAU HUI I HOOHUNA.

 

TERITORI O HAWAII.

 

KEENA PUUKU, HONOLULU, OAHU.

 

            Iloko o ka Hoopau ana o ka Hawaiian Chinese Kona Coffee Plantation, Limited.

            Oial, o ka Hawaiian Chinese Kona Coffee Plantation, Limited, he hui i kukuluia a e ola ana malalo a ma ka pono o na kanawai o ka Teritori o Hawaii, ua waiho mai iloko o keia keena, mamuli o ke kanawai i hanaia a i hoolakoia no na hana o ia ano, he palapala noi no ka hoopau ana ika hui i oleloia, pau pu me ka palapala hooia i hoopili pu ia aku e like me ka makemake o ke kanawai.

            A nolaila, ma keia kehaawiia aku nei ka hoolaha i ka mea a mau mea he kuleana kona a o lakou mai mua mai a i keia manawa ma na ano apau, iloko o ka hui i oleloia, oia hoi, o na hoohalahala apau no ka ae ana aku i ka palapala noi i oleloia e pono e waihoia ae iloko o keia keena ma a mamua o ka hora 12 awakea o ka la 30 o Malaki, 1906, a o ka mea a mau mea e makemake ana e hooleheia oia a o lakou paha he mea pono e hiki kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Aupuni Manahooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea, o ka la i oleloia, no ka hoike ae i ke kumu, ina he mea kahi o ia ano, no keaha la e ae ole ia ai ka palapala noi i oleloia.

A.J. CAMPBELL, Puuku, o ka Teritori o Hawaii. Honolulu, Ianuari 23, 1906.

3104 – Jan. 26, Feb. 2, 9, 16, 23, Mch. 2, 9, 16, 23.

 

Kenekuria Umi-kumamaiwa

------AME------

Kana Mau Hana Kamahao.

(Kakauia Simeon K. Nawaa.)

 

MOKUNA XXV.

NA PILIKIA – KE KAILIIA ANA O KA EA O KA AINA AME

 

KA HOIHOI HOU IA ANA MAI – KE KUKULU AUPUNI HOU ANA AME NA MEO ANO NUI ALA MAI

 

1. O ka paaia ana o ko Mr. Charlton waiwai, ma ka noopii a kekahi hui o Pelekane ma ke ano he aie, e hookaawaleia a’e, a o ka aina ana i koi ai e hoihoiia a’e iaia, a e hoihoiia a’e hoi ke poho o kela ame keia mea komo pu iloko o keia pilikia.
2. Ka ike koke ana a’e o ke Aupuni Hawaii ia Mr. Simpson ma ke ano he Kanikela no Pelekane, a e kipu aloha ia kahae o Pelekane me umi-kamamalua piha pukuniahi.
3. E hoopaaia aku hoi aole loa e hoopaahaoia kekahi makaainana o Pelekane, koe wale no ma ka hihia felone.
4. E hookolokolo hou i ka hihia o Skinner ku-e ia Dominis.
5. O na hoopaapaa mawaena o na makaaina o Pelekane ame kekahi poe e alu e waiho iloko o ke kiure huikau, o kekahi hapa o na kiure i poe makaainana Pelekane i aponoia e ke Kanikele Pelekane.
6. E kukai pololei a’e ka moi me ke Kokua Kanikela o Pelekane no ka hooponopono ana i na hoohalahala apau ma ka aoao o na makaainana o Pelekane.

I ke kekahiaka o kekahi la a’e, Feberuari 18, ua weheia a’e la na pukuniahi o ka mokukaua Carysfort, a liuliu a’e la hoi ua moku la no ke kipoka ana mai i ke kulanakauhale.  Ua haalele iho la kekahi mau ohana Pelekane i ka aina a hoi aku la iluna o ka moku “Julia,” e ku ana mawaho o ke awa i kela manawa, oiai na Amerika ame na kanaka o na lahui e a’e e waiho ana i ko lakou mau dala ame na pepa waiwai nui iluna o ka mokukaua Bosetona.

O ka manao mua i ulu mai iloko o ka moi ame na ‘lii o ia no ke ku-e ana aku, aka na’e us lanakila iho na a’o naauao ana, a mamua, o ka hiki ana mai o ka hora i manaoia no ka oehu kaua, ua hoounaia aku la he leta ia Kapena Paulet, e hoike aku ana iaia ua hoounaia aku na komisina no Pelekane me ka mana piha e hooponopono i keia mau koi: o kekahi hoi o ia mau koi ua hoalaia mai no ka hoopoino ana mai i keia aupuni nawaliwali ma ka hoano-e ana i na kanawai i kukuluia no ka pomaikai o na mea apau, aka na’e e hoopono ana a moi no ia mau mea malalo hoi o na hoohalahala ana, a e hoohalahala loa ana hoi ke Aupuni Pelekane no ka huli pono ana mai ika oiaio.

Ma ka hora 2 o ka auwina la ua malamaia a’e la na kipu aloha ana mawaena o ka papu aina ame ko ka moku, a o ka Poakahi, ka la 20, o ia ka manawa i hookaawaleia ai no ka hookipa ana ia Mr. Simpson ma ke ano he hope-kanikela.  O ka paaia ana o ko Charlton waiwai ua hoopauia ae la ma ko hoolaha akea ana.  Ia manawa hookahi no hoi us hoolaha ae la ka moi ame kona kuhina nui i ka laua hoohalahala maoli e ku-e ana i na hana a ka Haku Paulet, ame no ko laua hoohalahala ana aku imua o ka noonoo kaulike ame ke kulana kiekie o ka moiwahine o Pelekane no ka ikeia mai o ka oiaio ame kona apono ana mai.

Ma ia la no holo aku la ka moi iluna o ka makukaua “Carysfort,” a malaila oia i hookipaia mai ai me na hoohanohano o ke kulana alii, a hookaawaleia a’e la o kekahi la a’e o ia ka la e malamaia ai ke anaina launa ma-lu mawaena o ka moi, ka Haku Paulet ame Mr. Simpson.  Ma keia hui ana ame ka hui hou ana ma ka la 23, ua waihoia mai la na koi hookuanui a aku ole i ka oiaio i ka moi, e hukihuki ana hoi i ko ka moi mau noonoo me ka haawi ole ia mai i manawa nona e kukakuka ai me kona mau kuhikuhi puuone.

Malalo o ke koi mua (elike me ia i hoike mua ia a’e nei) ua hookonokonoia ka moi e kakauinoa aku i kela palapala hoolimalima apuka i oleloia na Kalanimoku i hana.  Ua hookinakinaia no hoi oia e kakauinoa i kekahi palapala nota o $3,000 ia Henry Skinner, he keiki hanauna na Mr. Charlton, no na “poho i kau aku” i loaa mai hoi makahiki i hala a’e mamuli o ka hookaa ana a Sir george Simpson, a ua waiho pu ia aku no hoi ka palapala hookaa no ia mea, eia na’e aole i nana ia mai.  Malalo hoi o ke eono o na koi, ua koi a’e o Simpson e hoololiia na olelo hooholo o na aha, a lawe mai la he papa o na koi hou no na oho, a ma ia mea ua ku koke a’e he puu aie hou o $80,000 iloko o na hora pokole.

Malalo o keia mau kumu, na hooholo iho la ka moi aole e ae hou aku.  “Aole au e make me ka maikai o kuu naau,” wahi a ka moi i pane a’e ai: “ua hiki no ia lakou ke oki koke mai kuu poo.  E lawe aku lakou i ka lakou mau mea e makemake ana; aole hoi au e haawi hou aku ana.”

A’o aku la o Kauka Judd i ka moi e hoike a’e i ka manao kailiia o ka aina ma ka waiho ana aku i ka aina ia Paulet no ka manawa, e kali ana hoi no ka hoohalahala i waihoia aku i ke Aupunu o Pelekane, a o keia paha ka hana naauao i hanaia.”

I keia manawa hookahi no hoi ua koiia aku ka moi e na makaainana ilikea e ae e waiho aku i kona aupuni malalo o Farani ame Amerika Huipuia i huiia, a hiki i ka manawa e pau ai na pohihihi me noia mai ai ka’u mau lawelawe ana.”

(Nana ma ka aoao 7.)