Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 7, 16 February 1906 — KULIANA Ka Weli o Damaseko. KA HOOKO MOEUHANE A KA U'I ULINA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KULIANA

Ka Weli o Damaseko.

KA HOOKO MOEUHANE A KA U'I ULINA.

MOKUNA XII. KA HAN'A A XA ARABIA I MANAO AI. I mea e maalahi ai kona hele ana. He kanaka ike ole oia i ka JioioFio. mahope paha auanei haule oia ilaio. Aka na*e mai hooMvaumaha wale i kou noonoo no ia mea." I kela manawa ke hele mai la ko Subaia !io ma kahi e ku ana ka kaua mau opiowahine, aole mamuli o kona (Subala) makemake ino. a.Ka na ua Ho la no, a i ka wa a Ulina i huii aku ai a nana i kana kauwa. pane mai la ke kauwa i kona haku: "E kuu lede maikai, ua hoopunipuni mai lakou ia oe ia lakou i olelo mai nei aole lakou e lioopoino mai ana ia oe. Ua lohe au i ko lakou kamailio. aua maopopo ia'u ka iakou papahana. E kuaiia aku ana Aakou ma ke ano kauwakuapaa ma kekahi aupuni ma o aku o Scrina nei!" "Auwe!' i hooho a'e ai o Ulina, me ka haikea ana'e o kona helehelena ame ka puili ana'e i kona mau lima mamua o kona alo. "Auwe. o kuu moeuhane ia!" Haniau. e ka lede maikai," wahi a Ala Abasa i pane mai ai. "Aoie i maopopo i keia pupuka ino kana mea e kamailio ana. Ua hookun aku wau iaia e hoopuka aku i kekahi mau huaolelo i maopopo ai ia'u kona ano." "He hoopunipuni," i hooho a'e ai o Subala. "Ua lohe au i ko lakou hoonohonoho ana i ka lakou papahana. O o'e e kuu hakuwaiiine, e kuaiia aku ana no " Ua hoohapa pu ia ka Subala mau olelo, no ka mea ua lele koke mai la he elua o na kanaka Arabia maluna ona, a hoohinaia aku la oia ?iuna o kona iio, me ka paa ia ana iho o kona waha. "E ke kanaka powa." wahi a Ulina i pane aku ai, me ke kau ana aku i kona lima, "mai hoopunipuni hou mai oe ia'u. Ke manao nei au ua pololei na olelo a kuu kauwa." "b akahele i kou hilinai ana maluna o kau kauwa. e ka lede! E moku koke no kona alelo ina oia e kamailio hou mai ana me kona noi mna ole mai i ko u oluolu. E noho malie oe iiuna o kou lio a mai hopohopo." la Ala Abasa e hoopuka ana i keia mau huaoleio, ua lekei a'e la oia maluna o kona lio, a mamua o ka hiki ana ia Ulina ke ninau hou aku. aia hoi ka lakou nei liuakai ke nee la, elike no hoi me ia a lakou i hele mua mai ai. "Aole o kakou hele aku no Papa/ ? wahi a Ulina i hoomaoe aku ai ia Alahia. "Aole." wahi a Alabia. "Eia kakou ke hele nei ma kekahi alanui okoa." "Alaila, ua pololei ka Subala i hoike mai nei." "E kala mai ia'u, e kuu haku, ua hiki ole ia'u ke pane aku." "Aka. pela no oe i manao ai ?" "Aole e hiki ia'u ke hoole aku." "A ua manao mua 110 lioi oe pela mamua o ko Subala hoike ana mai nei?" "Ua komo mai ka maka'u iloko o'u e ala i'o mai ana no kekahi mea o ia ano." Lr.oie aku la o Ala Abasa i ko laua nei kamakamailio, a aole i liuliu iho aia nia ma ko laua nei mau aoao. "E lede l'lina." wahi a ua kanaka Arabia la i pane mai ai me ka leo kakana. "eia oe ke hele nei. a i kou wa e hoomaha iho ai. e mamao no auanei oe mai Damaseko mai. He wahi inaina ko'u i na luna aupuni o ia kulanakauhale. a e uku no wau i kekahi hapa o ia inaina ma ka lawe ana aku ia oe a mamao mai.ia lakou mai. E hele pu ana oe me a*u el'ke me ka loihi a'u i makemake ai: a o kou hele me ka malie. o ia ka maikai nou; nolaila, he mea pono nou e hoopononono iho ia oe i keia manawa." Hoi aku la ua kanaka la no kona wahi. a lalau iho la hoi o Ulina i ka makuu o kona noho. i hiki ai iaia ke paa pono iaia iho, oiai ua ane maule no oia i ka lohe ana i keia mau olelo mako-na a Ala Abasa. "Mai maka'u, e kuu haku." wahi a Alabia. e holo ana hoi ma ka aoao o kona haku elike me ka hiki iaia ke hookokoke aku. "Malia palia o loaa mai no hoi ia kakou he wahi e hiki ai ia kakou ke holomahuka aku mai keia poe aku. oini ke maopopo nei no ia'u aole i liaaiele mai na uhane maikai ia kakou." Ua lohe aku la o Ulina i keia mau olelo. a ua like ia mau mapuna olelo a Aial)ia i haawi aku ai i kona haku me kekahi waimeli momona nana i hoohoihoi'aku i na manaolana poho o kona l|akuwahine. He wahine oia i loaa ka lunaikehala ikaika, a i kona manawa e hooholo ai i kana mea e hana ai, e mai ana no kona ikaika apau a pili me ia. Ma keia wa iho la akahi no oia a lohe i ka mea oiaio, a hoomaopono iho la hoi oia i ka hopena ino e kau mai ana maluna ona. Xo kekahi manawa kona ano haalulu me ka maka'u: aka. iaia i noonoo a'e ai me ka maikai. hoomaopopo iho k\ oia aia wale no kahi manaolana nona iho maluna o ka hiki ia lakou ke holomalu aku. O keia poe Arabia no ke kulana haahaa lakou i neie hoi i ke aloha. a he mea maopopo loa e kuaiia no lakou nei no ka makemake wale nlai no i ke dala. Ua kiloia aku ko lakou ano, a ua lioopapaia. a ua maopopo i ua Ulina la a kaua, aole loa he wahi kuluwai o ke aioha iloko o ko lakou mau puuwai. e hiki ai hoi iaia ke hoopaki waiii wai aku. Ke nalu la ua Ulina nei a kaua i kana mea e hana aku ai. He oiaio o kona iini piha e kaawale aku lakou uiai keia poe powa mai, a i mea e hooko ia ai ia manao he mea pono iaia ke hoihoi mai i kona ikaika apau. Eia na'e. i'ke.kiei ana ame ka halo ana ma o a maanei, aole he wahi uiuiki e hiki ai ke ike aku e hiki ana no ke pakeie aku. Heaha la ka mea e hiki ana ia laua kino Avahine iho ke hana aku? Aole. O kahi manaolana wale no. aia a komo akeakea mai kekahi mea no lakou nei alaila manaolana'e ua pau ka pilikia. Aka na'e, e loaa ana anei ia mea? Ina he hiki ke loaa mai na haina ona pule lehulehu ana, a ina hoi he hiki ke halawai me kekahi mea hemolele loa, alaila, va hiki ke manaolana'e. Pela iho la ua Ulina nei a kaua e nalu wale ana no iloko ona, a i ka hala ana'e o na hora elua, hoea aku la ka lakou nei huakai ma kahi e ulu nui ana ka bama, a e kokoke ana malaila he wahi punawai Avaimapuna. a maanei lakou i ku iki iho ai e hoohainu i ko lakou mau Ho. Hoomaka hou aku la lakou nei e nee, a ia lakou i mamao iki aku ai mai ka ulu bama aku. holo aku la kekahi o na kanaka Arahia o hope o ka huakai a hui me kona haku, a hoike aku ta eia kekahi kanaka maluna oka lio ke hahai aku nei mahope o lakou. Huli mai la o Ala Ahasā i hope a ike aku la o keia malihini e hahai aku nei mahone o lakou he kānaka Paele, a o kona lio hoi e kau ana he mama mamua o ko lakou nei.

"Ke makemake nei ke;a kanaka e halawai me kakou/' wahi a <ihi kanska nana i a'e i ka lohe i kona'' haku. "i;ia peia he mea pono r.ona e alualu mai elike me ka hiki iaia" wahi a ku lakou a! u;ai i pa**e aku ai. "Aole e hiki i ka'n huakai ke kah" aku ?aia. Maihea mai nei la hoi keia kanaka?" "I ko u wa mua loa i ike aku nei. me he mea Ia o kona oīlī ana snai no ia mai kela ulu hama mai," wahi hou a ka elele. Aole i loifii ioa mahope iho. hookokoke ■ loa aku la keia kanaka malihini mahope o Ulina ma. a ua hiki hoi ke ikeia aku na maka o ua kanaka la e na poe Arabia, a hoomaopopo iho la o Ala Abasa e | loaa loke ana lakou. nolaila hooholo iho la oia e hoi aku mahope o ! ka huakai a ninau aku i ka malihini i kona makemake. a me he mea la na'e. o kona iini nui i kela manawa oia no ke kaupale ana aku i ke kanaka malihini mai ka ike ana mai i kana mau pio. Kauohaia aku la kona mau kanaka e hoemi mai i ka holo o ko lakou mau lio. me ka hoomau ana aku no na'e i ka nee ana imua: a i ka pau ana 0 ka Ala Abasa kauoha. hoohuli a'e la oia i ke poo o kona lio a holo aku la ihope e halawai me ka maiihini, a aole i liu iho ua hiki aku la oia ma kahi e hiki ai iaia ke kamailio aku i ke kanaka malihini, he kanaka kino nui hoi a ikaika ma kana (Ala Abasa) ike aku. "Halo!" wahi a Ala Abasa i kuhea aku ai, me ke kaohi ana mai 1 kona lio. "Owai oe?" "Owau ka moi o keia kula," i pane mai ai ka malihini. a ia manawa pu no hoi i kaohi mai ai oia i kona lio, "'a i hele mai nei wau e ike owai la keia poe e helehewa mai nei iluna o ko'u aina. Owai oukou ?" Aole i pane koke aku o Ala Abasa, no ka mea ua manao iho la oia ua pupuleia paha keia kanaka e kamailio aku neī iaia. "Owai oe, a heaha ke ano o keia huakai au e alakai nei ?" i ninau hou mai ai ka malihini. "Ke alakai nei wau i ka'u huakai iho: a ina he mau mea kekahi au e makemake nei, ua hiki no ia oe ke kii mai," wahi a ke kanaka Arabia i pane aku ai. "Aole a'u mea e makeniake nei koe wale no ka'ike aki: owai la oukou; a ma keia mua aku.ina oukou e hele hou mtii ana ma keia wahi, mai poina i ke ku ho*i ana iho ma kela ulu bama a oukou i haalele a'e nei. E hoomakaukau no wau i ahaaina na oukou n.alaila." I kn pau ana o keia mau olelo. hoohuli a'e la ke kan.ika r»*alihini i ke poo o kona lio, a hoi aku la no kahi o ka uiu hama. Hoi aku la no hoi o Ala Abasa a hui me kona ir.au hoa, a i ko !akou ninau ana mai i ke ano o ke kanaka a lakou 1 ike'aku ai. na, pane aku la oia he wahi kanaka pupule i ike ole i kana mea e kamailio ana. a i manao hoi oia ka mea i kuleana i ua wahi la. "Aole anei he mea waiwai ka hopu ana aku iaia?" wahi a kekahi o na Arabia i ninau a'e ai. e hiki ia kakou ke hopu aku iaia ina no kakou e hoa'o ana, ,? wahi a ke alakai, "no ka mea, he lio maikai kona." I ka poe Arabia e nana ana i ke kanaka malihini e hoi ana. hookoke loa aku la o Aiabia i kona haku, a pane aku la me ke ano pihoihoi; "Ua hoomaopopo aku nei anei oe i kela kanaka?" "Ia wai?" "Ke kanaka pupule i hahai mai nei mahope o kakou." "Aole." "0 Oma no hoi kela." "0 Oma!" "Hamau! Mai hoopuka hou oe i kekahi huaolelo. Elike me ka oiaio o kuu ola nei, pela no hoi au e hooiaio aku nei o Oma 110 kela: a e hoomanao pu iho no hoi, ua kokoke mai ke kokua'no kakou i keia manawa." "O ka mea apiki ua hoi aku nei oia." "Pela no, no ka mea i hele mai nei oia e ike owai la kakou. Ke manao nei wau ua ike mai nei kela a hoomaopopo ia kakou." I kela manawa aia ke hapaiia la ko Ulina puuwai me ka manaolana, a o kai?a huaoielo hope i hoopuka a'e ai, e hoomaikai ana no ia i na lima aloha o ka Mea Mana Lo^-i-MOKUNA XIII. MA NA KA'E O PAPA. He hapalua hora mahope o. ko Ala Abasa hoi ana a'e-ma ke poo 0 ka huakai, hoea hou ana 110 kahi kanaka nana i hoike mua aku iaia i ka lolie no ke kanaka malihini i hahai aku mahope o lakou. a 1 keia manawa no na'e ua lawe aku 1a oia i ka lono. aia he mau kanaka maluna ona lio ke hahai aku nei mahope o lakou. Huki a'e la ua alakai la i kona lio ma ka aoao o ke alanui a nana aku la ihope. a ike aku la oia he eha poe e holo aku ana. Ke holo mai la ua poe la, me he mea la e ahialu i'o mai ana 110 ia lakou nei. "Aia he mea i oi aku mamua o ka ulia ma keia." w-ahi a Ab Abasa i pane a'e ai. "O kela kanaka i hahai mua mai nei mahope 0 kakou oia pu kekahi me lakou la.'' "He elua o lakou la he mau kanaka ili keokeo," i puana a'e ai kahi kanaka nana i lawe a'e i ka lohe. "Heaha la ko lakou makemake ia kakou ?" "Mai nana oe ia mea," i paue aku ai kona haku. "Ina lie makemake ko lakou ia kakou na lakou no ia e alualu a'e. a ina no hoi he makemake okoa a'e no hoi ko lakou, alaila e hooko kakou'i ko lakou makemake i ka manawa e hoikeia mai ai." A pau keia mau olelo a ua alakai la, hoi aku la oia ma kona wahi, a hookikina aku la i kona lio e holo aku imua, e liooi mau ana hoi i ka holo i kela ame keia manawa. He manawa no e huli a'e ai oia «hope a nana aku i keia poe e holo aku nei mahope o lakou, a aole i loihi mahope iho hoomaopopo iho la oia ke kokoke mai nei na malihini mahope o lakou. Ua hiki no iaia ke hooi aku i ka holo o kona mau lio —a malia ano like aku no ka mama holo me ko na malihini e hahai aku nei mahope—eia na'e aia no he mau lio iloko o kana huakai i hahaupu na wawae. O na lio a Ulina ma e kau ana Ifa hiki ole ke hookikina hou ia aku me ka maalahi: nolaila, ua koiia oia e holo aku no elike me ka ikaika o kona mau lio nawaliwali. Aole he maka'u iloko o ua, alakai la o na kanaka Arabia. a ua nele oia i ka ike o keia poe kanaka e holo aku nei mahope na mea nana e paopao :ho i kona poo. C) kana e noonoo ana ia manawa. oia keia: ina e loaa mai ana lakou nei i keia poe e hahai aku nei mahope, a hiki iaia ke malileo aku e puni mai ai na malihini iaia, alaila, alakai aku oia i keia poe a kahi ana e makemake ai e powa ia lakou. He hapalua iiora mahope mai hoea mai la na malihini ma kahi e hiki ai ia lakou ke papaleo. a ia manawa i 'oheia aku ai ke alakai o na maHhini e kauoha ana i ua poe Arabia nei e ku iho. "Me he mea la he mea pono ia kakou ke ku iho i keia manawa." wahi a A!a Abasa i kamailio aku ai i ke kanaka e holo ana ma kona aoao. "E ku iho ana kakou a e ninau aku ika makemake o keia poe. a he manawa maikai no hoi keia e hoomaha ai ko kakou mau lio. Ma ke kauoha a ua alakai la, hoohuli a e la ua poe Arabia nei i ko lakou mau iio a hnlo poepoe a'e la, e waiho ana hoi he lina poepoe » ka manawa a lakou i ku iho ai. mawaena o lakou. a ku mai la lakou me ka huli pono ana mai imua o na maiihini, a o ka lakou mau pio aia mahopē o lakou. 4i Owai oe i hahai mai nei mahope o'u a kauoha mai ia'u e ku 1 iho? M i ninau aku ai o Ala Abasa. ! "Owau no keia o KL L.I AN A, ka "Weli o Damaseko! i loheia j aku ai ka pa-e ana mai o ka leo o ke kanaka mamua loa o na malihini ' (Aole f pan.)