Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 7, 16 February 1906 — Liela Ponquet. [ARTICLE]
Liela Ponquet.
! i Hoon-.au I Ik'ko o na 13- raua ana : noho &i mai lur.a o ua »afii aiiana :a. ua p.na oia t } '*«• 'Kauniaha. o kona h»x«kani f ana. rr.e <u loaa o*« o kahi o-pu malu- - malu kapono. am«- K.a uuk.u n>:< lioi o na ? wahi m«a ai. mt kahi fcoa <A» hoi e kas mailio pu ai. he mau puupuu i ;aika !oa ' 5a nar«a e ana i kona naau. ' a. e kaiU aku ana hoi mai iaia aku i ka manaoiana e oia hou aku. Aka mahope o ka hala ana o ka puie h->okahi. e ai ara hoi i na moa make i pae as i kaha-one, ua hoalaia a*e !a ko Lieia manaolana. a hoohoio iho Sa oia e oia I ola, <? pono ai. IJoko o kona wahi k»no ' opiopio i hoomaamaaia ma, na hana ! keaka hwikaika kino. a me na aakoko ] e ullani ana. ala a'e la ote mai na kau- | maha a'e a hoomaka aku la e hana i nona iho. j o kana hana mua i loa~i ai kana mau mea ai o.'a k:t hana ana. I upena e paa | 1 ka honu iaia. a mai na kaula i pae j mai i ka aina i hilo iho ai oia i aho lawaia nana. a hele aku Ia oia iloko o na kaheka e lawala ai. O kana mau makau oia no na whi kui kakaikahi i koe mai iaia ame kona mau kui lauoho. HOOLILO I KA LIMU I WAHIE. Aneane ekolu pule kona noho ana me ke ahi oie. a he lehulehu na manawa ana i hoa'o ai e loaa ke ahi ma ka hi'a ana iluna o na apana laau. oiai ua lone oia pela iho la e hana'i na poehihiu: aka na'e aole l holopono a o keia kekahi mea nana i hookaumaha loa iaia. O ka aimaka ana i ka i'a. ame ka ai ana i ke aa o kekahi laau ana i ike ole ai i kona inoa, na mea nana i hoopilikia iaia, nolaiia hooholo loa iho la oia i kona manao e huli ikaika i loaa ke ahi. Kaapuni a'e la oia i kahi ai.'ana ona. e huli ana hoi i na pohaku e hi':i ai iaia ke hahau iho a loaa a'e ke ahi. a ma ia huli ana i loaa aku rJ iaia he elua apana laau nunui. He'elua la ana i hoa'o ai e loaa ; ke ahi iaia mai keia mau apana iaau mai, a i ka hope loa no hoi loaa iho la kana mea i iini loa ai. a hoaa iho la oia maluna o ka limu maloo i loaa aku iaU. me ka hoomau ana i ka puhipuhi a hiki i ka a loa ana o ke ahi. O ke ahiahi o ka la i a ai kana ahi. he ahiahi hauoli loa ia nona, a hooho a'e la oia ua ianakila oia maluna o ka pilikia; eia na'e ka mea apiki aole he wahie oluna o ka aina, nolaila hoolilo ! aku la oia i kona manawa ma ka hukl j ana i ka limu mailoko mai o ke kai a kaulai a'e la iluna o ka aina, a maluna iho o ka limu maloo i hookau iho ai oia i ka limu hou a pela iho la i mau ai ka a ana o kana ahi. O Mona—ka liona—oia hookahi kona wahi hoa e noho puai, a oia ka mea nana i pnle a.'e i ka manaka o ka neho hookahi ai.a, aka i ka hala ana'e o ka malama hookahi, hoomaka mai la ua lionei la e hana ano-e. O ka ai mau ana i na i'a maka ame ka olepe ua kupono ole ia i ko ka liona ola ana, oiai | he holoholona ia i maa i ka ai ana i | na i'o koko. Alaila, hoea mai la ka paio ikaika loa i loaa i ko Lāela mau la i o ke ola ana. Ia Liela e hiamoe ana. a e aneane asfc !tna i ke kakahiaka, ua hoopuiwaia a'e Ia oia mai kona hiamoe ana mamuli o kona ano paupauaho me he mea la e umiia ana oia. Iloko o ka manawa pokole ala a'e Ia oia a ku iluna. He mau la mamua aku, i kona manawa i hoomaopopo ai i na hana ano-e a ka liona, ua hoomakaukau iho oia i kekahi laau nui no ka pale ana iaia iho. a iaia i ala a'e ai a ku iluna. o keia laau kana mea mua loa i lalau ai, a nee aku la oia a pili ma kekahi kuono ! o kona wahi pupupuhale me ka makaukau e pale iaia iho. Mahope iho ike aku la oia i kana i liona punahele, a kahea aku la i kona j inoa, aka he nunulu inaina ka haina | i haawiia inai iaia, a iloko o ka mana- | wa pokole lele mai la ua liona ia inaluna ona. Hoomaopopo koke iho la ua kaikamahine la i kana pilikia. a ike aku Ia no i | hoi oia ua pii ka ena o kona wahi hoa, | a ke makemake mai la ua liona ia e, j ai iaia. Elike me ka uwiia, hapai a'e la oia i kana laau. a maluna o kela wahi ailana uuku i noho kokoolua ia. e laua no hnokahi malama holookoa a j oi iki. i hakaka iho ai laua nei no ko laua mea e o?a ana. PEPEHI I KANA LIONA PUNAHELE A MAKE. He lehulehu na manawa a ua liona la i lele mai ai me kona inaina piha, \ a i keia ame keia manawa ua hoo-' kuemi hope ia aku oia i ka manawa e loaa akti ai i na hauna laau a ke kai- j kamahine. aka i ka wa a Liela i hoo- | maopopo Iho ai ke nawaliwali mai la' oia mamuli o ka loihi o ka manawa j a laua i hakaka ai, hooholo iho la oia j i kona manao e haawi aku i ka hauna laau ikaika loa: nolaila. ellke me kana • i hooholo ai. hahau aku la oia i ka liona j a pa pono maluna o ke poo, a hina aku j la ua iiona la a waiho maule iluna o ka | lepo, a mamua o ke ala hou ana'e o ua Hona la, pepehi iho la o Liela a make loa kona hoa. alaila, hehee iho la oia ilalo a hoomaka iho la e uwe. Ua make aku la kona wahi hoa hope loa. a i keia manawa ua hoea mai la kona manawa e noho hookahi iho aiPela oia i hoomau ai i ka uwe ana a hiki i ke ao ana, alaila, me ka pohaku | oi lole iho ln oia i ka liona, a hoomoa iho la I kekahi hapa no kona aina kakahiaka. Maanei hoomaopopo iho la oia he mea r»ono nona e huli i wahi hana nana e liio al kona noonoo ilaila, oiai. o ka noho wale ana me ka hana ole he mea ia e hoinoino mau &na i kona noonoo; nolaiia. mahope o ka hala ana o na mahina eono o kona noho ana maluna o ua wahi ailana la, hoomaka iho ia oia e kukulu i wahi papalhale nona o elua lumL He mau mahlna kona hoohala ana ma ka huli ana i na pohaku malkai. a hookau iho la ola i kekahi poha v u maluna o kekahi- Maluaa iho 0 ke kaupoku. hookau iho la oia i na apana papa ana i kukulu ai ma na aoao o kahl o-ou malumalu mua ona, a hoomakn iho la ola e hahau maluna iho i iaulaau ame ka mauu e ioaa ana laia. Kaapuni a*e Ja oia i kona wahi allana no na manawa iehulehu. e huii ana hoi 1 na raw * !>ae mal ana. I ka aneane « r«u ka makahiki mua. ma kana helu ana ma ka lawe ana i hookahi
r«haku o ka !a » m kekahi ara i hoahu ai. komo rr,ai la ka u iie:%.-■» Aole he wahi kula r--akaoa i haui* iho maiuna o ua wah: a .: ana la kekah! rr,au pale. a ise heomika la kahl iuawai uuku oiu « m-i!.» I kela aine keia !a 'kp la 1 »>:a' a' kiai aku t ka «m: liilH ana o ka a v ka hop« loa no hoL kov iki Ia ka »ar l heie na'e a lepo e hiki | a ? kt :.nu. Ia po hoi aku la oia e ! ;-aarr.€<- n;e ka eha«ha o ka naau. a iaia hi3.rr.iye an.a. haule mai ;a ka ua a pihou iho ia kor.a wahi iuawai. O r.a hua o na L*au bania. na aa-laau paiupaiu o kekahi iaau. na limu palu-:?a-u a ono no hoi t- !oa_i ana iaia. ka «iep* 1 no hoi i kekahi manawa. a 'ne ame ka i'a. oia iho ia na n>;-a ai ano'hui i ola ai keia kaikamahine; a i kekahi mannwa hoi ua loaa iaia ka :ranu. a he hookahi manawa i paa ai i iaia he wahi manu olelo <manu aloha). i Iloko na'e o ke:a mau inea apau. aole {i r io kona manaolana'. Ua manao- ] la:.a mau oia t hiki mai ana no ka I !a e !oaa mai ai na hoopakele ana no- | na. O kona wahi pilikia wale no i ' kela manawa o hi kona noho meha- . mtha. nolaila. hoahala iho la oia i ke- , kahi manawa o ka la ma ka himeni : ana me ke kamailio %vale ana iho no l iaia iho. me ka pinana mau ana iluna o na mukulaau a noho aku a nana aku iiuna o ka ilikai. Ma ka auwlna la o ka la ona i hoopakeleia ai. aia ua kaikamahine la iiuna o kekahi kumiilaau, e huli ana hoi a nana aku i ka hema. ma kahi ana i maa mau ai i ka hoohala manawa ana. a e noonoo ana oia no Farani. kona one hanau. a e noonoo Waie ana no hoi ina paha e hoea i'o mai ana he manawa nona e ike hou ai ia wahi. He mau hora kona noho ana maiuna o ua kumulaau nei, alaila. hoohikileleia a'e ia ola. a aneane e haule ilalo. oiai ua lohe aku la oia i ka hauwalaau mai o na leo o kekahi poe kanaka. Mahope koke iho, me ka uwe ana a, hoopuiwaia na iuina, lele iho la o Liela mailuna, iho o ke kumulaau. a holo aku ia iiuna o kahaone a ku aku la imua o keia poe maiihini, me ka akaaka ame ka uwe pu ana. e nonoi aku | ana hoi me ka haahaa i ua poe luina 1 la e kamailio mai iaia. He hookahi iwaena o ua poe luina ia ua hiki ke kamailio ma ka olelo Farani. Hoike ! mai la ua kana»a ia iaia nei he poe luina lakou no ka mokukuna kalepa Cyrus, a e lawe no lakou iaia iluna o ka moku. Alaila, kukuli iho la ua kaikamahine la iluna o ke one, me ka mau no o kona akaaka ana,. a hehee iho la a i waiho maule, a mamua o kona pohala jioa ana a'e, aia oia iluna o ka moku, | me kona mau wahi pono ame kana mau mea paahana ana i hana'i. e holo ana no Noumea, a mailaila aku no Farani, kona one hanau. Walohia ka moolelo o keia kaikamahine ,a kamahao pu no hoi na hana a ke Akua maluna o kona kino palupalu. He 553 la maiuna o keia wahi allana, aole na'e i paupauaho mai ko ke Akua aioha nona, a iloko o na manawa o ka pilikia loa, aole i haalele ke Akua iaia. Pono a pololei maoii e kapaia ka ailana a keia kaikamahine i noho hookahi ai, a e kakauia iluna o ka palapaia aina keia mau huaolelo: "Ailana o Liela Ponquet" (Ponegiuti) i kiahoomanao no keia kaikamahine nona a'e la keia moolelo walohia!