Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 50, 15 December 1905 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole-o Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole-o

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia.

MOKUNA 11. KA HOLOPONO MUA X LOAA. ' Aoli* iM'la/' wahi a Ti.sia i pane aku ai. "Mai ae aku ike keakea inua e iiookulia'u iko kakou liuakai. E hele aku e kuu Casama maikai a e kauoha aku owai la ko loko o keia hale/ J i huli aku ai ke alii opio a [>aue aku la i kekahi hoahele ona. Aka aole i hooko aku o Casana i ke kauoha a kona Haku ua lieino hamama koke inai la ka puka-pa nui o ua haiealii nei a puka mai la he kanaka nona ke kino nui o ke ano pilikua inaoli i aahu hoi me kona aahu k;»[>akila e uhi ana mai kona a i ia na kuli ae ma kona linia akau e paa ana i kana pahikaua nui e ina kona lima hema no hoi kona palekaua nui. "Owai <m- i aa inai nei i ke ala o ka anemoku o Korino nei," wahi a ke kanaka i ]«ine mai ai me ka leo ikaika me lie la ua huhu. "Owau ka mea e hanu ana i na ea a ka lani i haawi mai ia uo ka hanu ana,"e wahi a kakou wiwoole i pane aku ai me ke kanalua ole. "A owai hoi oe? v "Owau o I'olukula/' wahi a ke alii o ka hale nui. alaila hakapono mai la koua mau maka no ka hoomaopopo loa mai ina palia e naka 'haahihi aku ana ka opio imua ona ma ka lohe ana ia inoa i kau 11 ui ia ka weli. Aka ua hoopohoia ka manaolana oua piiikua nei no ka inea aole he walii launa iki mai o ka maka'u iloko o ka opio alii Tisia oiai nae kona mau hoahele e naka haaiulu ana mailuna a lalo i ka wa i lolie ai i ka inoa "Polukula." "A," wahi a Corio i hooho ae ai, "aole loa he pono iki a kakou i kamoe mai nei ma keia ala. O keia ke kanaka ikaika hookahi ma keia knahiwi nona ka moe liao i kaulana kahi e hoom.oe paa ia ai na pio e paa ana iloko o kana umii. ina he pio ia nona kahi kino pokole mai i ko ua inoe hao nei alaila na na palaka-huki e hoomolio iaia a loihi e kupono ai me ka moe, a ina he pio oia i loilii loa mamua o ka moe alaila e pokepokeia no kona mau au i kulike ai me ua moe nei. E [>ono kakou e hoi liou i hope." 4, A01e hoi e wikiwiki loa i ka hoi ana," wahi a Tisia i hoomalielie aku ai i koiui mau ihoahele a iaia i pane ae ai ua huki pu ae la oia i kana pahikaua a ku-aku la imua o ka pilikua hakumakuma. Aka hoohenehene mai la ua Polukula nei me ka hoowahawaha nui. U .E ka peelua wiwi, eaa mai ana anei oe i kuu manao-paa no ka hookoe ola ole iloko o kekahi mea uhane?" walii a ka haku hale. ♦ 4 Ae," wihi a ka kaua w r iwoole, a ke koi nei wau ia oe no ka liakaka ku pakahi ana." •'A-no, niii ka iuoa o Olimipia kiekie,'' walii a ka naita o ka ululaau me ka owili pu ana ae i kana pahikaua nui e olino ana i ka inaka o ka la i aui me ka nee pu ana mai imua no ka hoomaka ana i ka hakaka, "o kau i koi mai la oia no ka mea nana e lioopokole ae i kou ola ana ma ka honua nei. Aole oe e ola io ana no ko'u hoomoe aku ia oe iluna o kuu moe hao. J> Ua hookuene pono iho o Tisia alii i ka paa pono ana i kona palekaua ma kona lima hema a lioomaopopo pouo ilio la i ka paa pouo o kaua pahikaua a kona makuakane ma kona lima akau a me ka noonoo lana malie oia i nee aku ai e hui me kona hoa paio. Polukula die kanaka kino nui oia o ka loihi kupono no ame ka pu'īpu'i no nae a lahalaha o kona umauma me ke kihikihi o na pooliiwi ame ua 010010 wawae nunui i nele ole ka ikeia aku o na hiohiona hakumakunia o koua helehelena i ka maa i ka noho mau ia e ke ano huhu mau. Ua nee haa mai no oia imua me kana pahikaua i makaukau no ka hoohana ana a i ke kokoke ana ma ke kowa kupono mawaena o laua ilu) ua lele mai la ua Polukula nei me ka ikaika nui, i kana pahikaua i wala ae ai iloko o ka lionua oiai aole i loaa aku ka opio Tisia no ka mea aia no oia ma koua kulana ua makaukau mua no ke pale aua ike kulana kiina aka pilikua. Eia nae iua i loaa pono io aku ka wiwoole o na wiwoole ina no ua maheleluaia kona kino i ka nui ikaika maoli no o ke alii o ka ululaau o Korino. Ma ka aoao hoi o Tisia aole oia i makemake e hoohakalia i ka hakaka aaa a ua liooholo iho la oia i ka wa mua no e loaa ai iaia he manawa 110 ka haawi ana i kana ai aole oia e hoohakalia, nolaila i ka manawa i iho iho ai ka ha-uua pahi mua a Polukula ua lawe koke ae la oia i ka pale keikikane o ka hakaka pahikaua ami a i ka pa ana iho ai ua pahikaua papalina palahalaha nei ua halakika ae la a iho auu kona oioi iloko o ka houua, a oia no hoi ke kumu i o-i loa mai ai ke kino o ua Polukula nei imua, a mamua o ka hiki ana i ua hoa paio nei o ka kaua wiwm)le e kuene pono ae ua loaa pono aku la ka lima akau e paa aua i ka pahikaua a 1010 lo*i ilio la me ka hiki ole ke hoohana hou aku. Me ka huhu nui ame ka pii nui ana ae o ka ula puni maluna o kona uiau impalina ua leo nui pu ae no oia me ka ha nha u nui ana, alaila, ua kiola ino aku la oia i kana palekaua .e paa ana uia kona Mma hema e lele uakeke ana lioi ua hoihoi ae la oia i kana jmbikaua uia kona liiua liema a hoomaka iho la ke kakapalii hou ana. "Ē make t>e e pono ai." walii ana a lele naai ta imua me ka hoopololei aua mai i ka oioi palaulau o kana pahikaua imua pono o ka puuwai o ke kauaka opio. Eia nat\ aoie i lihi launa aku ka oioi o ke palaulau nui i kej kanaka opio oiai ua kuene malie ae la no oia ma kalii aoao a haiakika ae ia ke kiina a Polukula a ia manawa liookahi no ua onou aku ia o Tisia i ka oioi o kana aulii ma ke kowa poaeae o ka piiikua a kapa IUUI Me ka nunulu weiiweli nui i haule pa-hu ifeo ai o Polukula iluna o ka honua ilalo ke aio « make loa i ka inanawa «k* kauono auu o ka pilikua i ka honua ua kanaka oj'>» ikaita wikani nui Wl,le 1 kBaa anln a. h , „ koko mai ka |>ai.ik«ua ae m» ka am ana iho iluna o ka aah» o Polu kula. Alaiia liuli ae la oia a pane aku la i kona uiau h ® ahe k "lanoi iho la ka hoohana niua aiamka meakaua a knu makua kanp i waiho iho ai na'u a ke kalokalo ae nei au no km m akn * nkali mau ia me na pomaikai he nui. A maniua oka hala loa ana o ka nwlamalanw o keia la a uM mai ka po. e knu mau eheleae kakoue huli ialokookalialeo kaho# paiookakon e waiho MU!k lSa kowo aku !a o Ti.ia iloko oka pa fltn 0 mim hoahele Cono ame Ca»aiia. l a liele aku U lakou maluna o ke nlanui palainapunaia a ma ke i helena akeWa ole ia hoi e kekaM wea. I. l*N-t

aku ui i ka liak'laio ua ioaa iiku ia iakou «a meaai like ole e mokaki ana iiuna k< k.ihi piikaukam hakinuakuma a nni na wahi iike ole o k • ku !t huh hu ;u*a n& puu waiwai o aa auo iike ole. he mau waiwai i laweia a ba»»ia mai na poe kalepa waiwai o aa wahi like ole apuni ia wahi i maalo ae a limaikaikaia e ka naiui Polukula. Ma kekalii kuono aia be unui pahu hao he uui me na po'i kaumaha i ka uaiia ana a hoomanao koke ae ia o Tii>ia aiii i ka huihui kl e k-wak'wa ana ma ka puhaka o ka piiikua a iaia e huii ana no na mea aku i koe aia o Corio ke heie la 110 ua huihui ki ia. Me ka aoohakalia oie iho ua hemo ae ia ua poe pahu nei mahope iho o ka hoi ana imu o Corio me ka huihUi ki a ike iho ia iakou ekoiu na piha i ke $rula ame ke tlaia ame ua pohaku makamae he nui. e iaa ke liaimana, ka mura ame na poliaku nani e iu\ l'a iioolawa pono iho ia na hoahtie o ke kanaka opio ia iaua ma ka hoopiha ana i ko hiua mau eketfke me ke guia awe ke daia oiai o Tisia e wae ana i na waiwai makamae nani ioa e iike me ke ilaimana, lioko o kekahi lumi nona kekahi wahi pukaaniaui e pa olino ana ke kukuna o ka ia ua loaa aku ia iakou e ku ana kekahi moe hao me na kukuiu-hao ame eiua rola kaumalia —hookahi ma ke poo o ka moe a <hookahi inalalo. liuna o ua moe nei e waiho ana kekalii kanaka me kahi aho iki wale 110 e u ana i ka nui ehaeha a i ka ike ana o ka kaua wiwooie ua komo koke aku ke aioha hoaloha iloko ona a emooie ua liemo ae la ke pio nia ka okioki koke ia ana ae o na kaula i liauhoaia maluna ona, aka ua haia ka manawa kupono oiai ua leie koke ae la no kona hanu ma ka manawa i hemo ae ai na kupee ana o ke aioha ole. Ma keia manawa ua moiehulehu iho ia a hoohoio iho ia ke kanaka opio naau aioha i ka hoakanaka e hoopanee i ke kuekaa hou ana aku ika liale a kahi ia ae. Aiaila, i liuliu ae ia lakou i walii paina ahiahi no hikou maiuna o ke pakaukau o ka piiikua a he hoonuu hoi kau i ka nui o ka poioii ame ka olu no hoi ia o ka noonoo mamuii o ka ana o na hana o ia la, a i ka waiho hiamoe ana o na kamaheie ua halawai aku ia iakou me na moeuhane maikai, a oiuoiu no hoi ka noonoo. MOKUNA 111. KE KAUA ME KA NEWA-HAO. I ke aia ana ae o ke Keikialii o Atica ua kiekie ka la a ua ala mua no o Corio a e lioomakaukau ana i ko lakou aina kakahiaka a mahope o ka pau ana o ka paina ua ha'i mai la o Casana i kana mooieio mahope o ka pau ana o ka paina o kana wahi i hele makaikai ai iloko no o ua hale nei. Wahi ana me he la ua lohe oia i kekahi mau leo nunulu o ka ehaeha me he poe la ua hoopaaia ma kahi paa a ua komohia e na lioehaeha ana a i ka hoolohe ana me he la mai ka poli mai ia o ka honua. i Me ka hoohakalia ole iho o Tisia alii ma ka lioomaopopo ana iho I ona nona iho i ka nui maoii o ka ehaeha ina oia kahi e hoopaaia iloko | o ia wahi o ka ehaeha, noiaiia ua iawe ae ia oia i ka «huihui ki a hele | aku ia no ka huli ana i kekahi puka e hiki ai ke iho hou aku ilalo. A loaa io aku ia no he puka a me kekahi ki o ka huihui i weheia aku ai a iho aku ia oia iiaio me na lioahele ona a aoie i liaia loa aku iiaio ua aaki ioa iho ia ka pouli ke kumu o kona hoouna liou aua ia Casana iiuna i ipukukui no lakou. Aia ia ke iohe la ika auwe ieo o ka ehaeiia mailaio mai aole no nae i mamao loa a hakaiia no a hoea hou o Casana o ko lakou hoomau aku ia no ia a me ka malamaiama o ka iamalama i loaa koke aku la kahi o lakoii e iini nui ana e hiki aku a ua hoohaaluluia ko iakou niau nui kino i ka heino 'ana o ka puka me kekahi ki iwaena o ka huilmi, ma ko iakou ikemaka ana aku i kekahi mau uiiane oi{jt e nolio ana iloko o ka ehaeha mainoiuo. Ua ioaa aku ia lakou he ūmi-kumamalmia kanaka iloko o ka lua panhao e noho ana iloko o ke kawa-u o ke anu, oiai o lakou apau ua pau na aahu ika w r eheia a e noho olohelohe ana. Xo ka oiino ioa o ka maiamalaiiia d ka lamaiama i hoopowewehi ae i ka ike o ko lakou mau maka pela liikou i hoomaopopo oie mai ai i na helehelena o na kamalieie, a no ke kau-e no o ka weli i ka piiikua ua manao e mai ia no iakou oia ia i hele aku no ko iakou make, pela i kukuii oiohelohe iho ai iakou a pule mai ia no ke alohaia mai. "Aia, ala." i pa-e aku ai kekahi ieo opiopio o ke aioha hoakana ka, '*Owau ko oukou liooia. Ua make o pilikua Poiukula ahe poe | kuokoa oukou i keia manawa." Aoie i kanamai ko iakou hoomaikai i ka iohe ana i keia leo o l>e aioha a manaoio iho la iakou he ieo ia o ka oia i hoouna ia mai no ka hoopakele ana ia lakou, a haia wale kekahi mau minute a ano maa iho ia ko lakou mau maka i ka malamalama o ke kukui oiai ua noho pouliuli mau iakou iioko o ka iua a kahi no lakou a hoomaopopo i ka lieieheiena u'i o ka wiwooie o Atiea a he mea e ko lakou hauoii i ka ike ana ī ko lakou hoopakele. A kukuii hou iho ia iakou iiaio ma keia inanawa a o ka lua no hoi ia o ka manawa a o ia kukuli ana mamuli ia o ko lakou pilia i ka hoomaikai no ko lakou hoopakeie. Ame ia haawina i liaawi aku ai na pio i loko iakou hoomaikai nui. O kekahi mau pio aole e liiki pono ke hele me ke kokua oie ia aku aka no lakou apau ua pau aku lakou iluna i kalii o ka maiamaiama a i kahi o ke ola ame ka ehueha oie a mahope o ka hoauau ana a hoaaliu ia lakou iho me na aahu i loaa aku ma ka huli ana ua liio hou ae ia ua poe pio nei lie mau keonimana o ko lakou wa mua. Mahope o ko iakou ai ana ame ka hoonuu no hoi ka ai ana no ka nui maoli oka ix>iolei a mahope oka hoomaha iki ana ua haawi inai ia iakou i ko lakou mau mooieio o ka nohona ame ka maalo ana mai ia wahi a paa ai i pio. He poe lakou i paapio ma na manawa like oie a o ka hapanui o lakou he poe kuonoono a ma ka oihana kalepa waiwai ko lakou hooikaika e kalepa ana i na waiwai i na aina mamao. "O Osutara ko ? u inoa," wahi a kekahi ona pio. a oia no lioi ka mea ikaika loa o lakou," ano Korino hoi wau. E holo ana wau ma ka moku no Aloga a na ka ino i hoopae mai i ko makou moku i kapakai o keia wahi a i ka wa i lukuia ai makou e ke kanaka i kau nui ia e ka weli o keia wahi oia o Polukula n$ pnn aku la na iuina o ka moku i ka luknia e ia a o makou ka i hoopaapioia." "O keia poe," i hoomau aku ai o Mr. Osutara. "o iakou kekalil poe ma ka oihana kalepa mai Korino mai kekahi a mai Aloga mai no hoi kahi a mai na knlanakauhale mai no lioi o Atica, He iwakalua ko makoa nui i ka wa mauiua aku nei a he elima o inakou i iaweia ae e hoomoe ilnna o ka moe hao kahi i kau nui mai ai na ehaeha he nui inaluna o ke kanaka mamua o ka lele loa ana o ka hann ola. Ua manao wale ae no wau owaa ke laweia i ka manawa e kii hou ia mai ai. a ma ia mea ua nn» ino ko'u hoomaikai ia oe no ka hikl ana mai mamua o kun laweia ana." . Mahope iho oka hooiohe ana oka kana wiwoole ina moolelo o na pio i hoopaaia a hu mai ia kona aioha no iakou ua lawe akn ia oia ia iakoa iwaho no ka ikemaka ana i ke kino make o ka weli o ka | . ululaau Polnkuia a i ka nana aku ina pio ua hooi ioa ia aku ko | lakon oiioli i ka ikemaka maoli ana iaia e waiho ana. • A no" wahi a H»ia mahope iho o ka liooponopono ana i na hana i koe» **he mea pono ia'u e haalele iho 1 keia wahi. o kela t wahi ame kahi i koe o Konno aoie he poino i koe. Ahe poe oihana ► kalepa onkou alaila he poe keonimana pu uo hoi oukou. Ao ka eha Uke ana o m keonimaiia a i ole o ka olioli iike ana o lakoo m lakoa l no e mahele like i ka oHoll a ehaeha mawaena o lakon, nolaila ia makon e haalele iho ai i keia hale aa onkon no e mahele Hke i tm t waiwai he nni iloko o keia haie mawaena o oukon. K hoemanao p« , no hoi oukon i ka poe ilihune ma ka haawi aaa ia iako» i ko oakou i mau kokua anau* l| (Aole i