Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 42, 20 ʻOkakopa 1905 — KA MAKIA HOOULU LAHUI [ARTICLE]

KA MAKIA HOOULU LAHUI

O kekahi ninau nui i ulu mau a i noonoo nui ia iloko o na la o ka nohona moi o ka Paeaina Hawaii a | hiki ole ai hoi ke alo ae mai ia kumuhana mai iloko o keia mau la a mau loa aku oia no ka Makia o ko kakou Moi Kalakaua i aloha nui ia—"Ka Hooulu Lahui," a maluna hoi olaila makou i olioli nui ai i ka hooaiai aku iwaena o kakou no ka paipai ana i ke kumuhana maikai no ka lahui.

O ka makia hooulu lahui—malaila i like loa ai ka manao o ko kakou Moi Kalakaua me ko ke Akua ka Mea Nona ka olelo kauoha mua i na kanaka mua loa mai ka hookumuia ana o ka honua ame ka lani ame na mea a.pau maluna iho o laua, oiai, wahi Ana—e hoohua a e hooulu aku no ka honua. Ua kuhikuhi a ua haawi pu mai oia i \ka loina e ko ai ka hooulu nui ana a oia «o hoi ka nohona ohana, wahi ana—e haalele ke kanaka i kona makuakane a e pili aku oia i kana ma kekahi olelo ana aia wale no ka hooulu lahui maloko o ka nohona ohana ana.

Ma ke kilo ana iloko o ka moolelo kahiko o ke ao, ua hiki ke loaa ka ike maopopo i ka hohaahaa loa ia o ka nohona ohana ana a maloko o Enelani ame na aina nunui e ae mamua i maopopo ai ia ino, oia hoi ka noho ana o ke kanaka hookahi me na wahine he lehulehu a i ka wahine hookahi hoi me na kane lehulehu, a maloko hoi olaila, a ma ia ano noho ana i kauwakuapaa maoli ai ka noho ana o na wahine e hehikuia ana e ko lakou mau hakukane. Aole keia he loina hooulu lahui a ua ku-e maoipopo i ka loina a ka Makua Lani i mai ai.

Eia nae, i ka nee $pa o ka manawa oiai he mea nee a n<ib.o paa ole ia, ua hoomaka ae la ka m|il>ili o ka noonoo iloko o kanaka he rnoi{ pono a oia maoli no ka pono loa o kuokoa o ke kanaka, oi loa i na wahine la haawina a i ka hala ana mai o kek;, li miU'. manawa ua makiii hoiy ae aole ma ka noho "^ahine, «Vu ana oke kane ka tnaiKif k able no hoi ma ka noho kfcis\lehi?lehu a k pa T ka wahine e pono ai aka\a f iia .M. niaikai loa ma ka nohona ohapk eal'o ke kane hookahi wale no me "wahine hookahi •wale no alaila puka ae la na hooho mahale ana i ka waiwai nui o ka ike ana ia haawina pookela, alaila kukulu ia ae la na kanawai no ke aupuni e makee ana i ka noho ohana ana, o fla mea elua i oi ole aku maluna.

Alaila, like ae la ka hana o ka poe i hoomakiliia na noonoo maluna o ia ninau hooulu lahui me ka loina mua o ke Akua i waiho mai no na kanaka e hahal ai, e haalele aku ke kanaka i kona makuakane a e pili aku i kana wt' .e hookahi. A o keia iho la 3ca rula >»o ka hooulu lahui. Ma keia rula mua no hoi i haawiia mai e ka Makua Mana i puhili ai na Moremona o ka hapai ana i ka rula o ka noho ohana ana ma ka mare lehulehu, a o ke kue ana i ka rula a ke Akua i haawi mai ai i kumu alakai o ke ku-e ana no ia i ka pono hooulu lahui. O ka noho moekolohe ana a noho hookamakama ana aole ia he rula no ka makia hooulu lahui aka he mea k'nai maopopo ia i ka nee holomua ana 0 ka makia o ka Moi Kalakaua, a ©ia no hoi ka emi ana mai o ka helūna nui ame ka pil ole ana o ka lahui iluna. Nolaila, ma ko makou noonoo ang, maluna o keia ninau aole o na rula e ae 1 hoohailiia aku nei ame na hanaino e ae e ko ai ka makia o ka moi aka 0 ka hahai no i ka rula kumu o ka Makua Lani—e haalele aku ke kanaka 1 kona ā e pili 4r.ku i kona wahine, ma kekahi olelo ana, I hookahi wahlne a ke kane hookahl a i hookahi kane a ka wahine hookahi e hoohuiia ai ma ka berita maemae o ka mare. Alaila o na ,hua o keia loina o ka noho pulua ana na mea kupono e ikeia ai a e loaa ai na hooiaio i kona pihapono io. I ke kilohi ana i na anoai o ka moolelo kahiko o ke ao nei, Iwaena o ka poe i malama'pono ia rula hooulii lahui a hiki i ka hopena o ke ola honua ana, ua ikeia ka laupa'i io o ka aina me na kanaka ola maikai a malamalama, a iloko o ko lakou nohona honua ana ua ike pu ia ka hanohano ame ke ala o na inoa o lakou i nele ole ai ka waiwai o ia poe inoa no ke ao nei a hanohano pu ka aina ame ke aupunl a o ka lakou mau hana hooikaika maikai i kukulu ai mahope iho o ka hala ana ma o ua lilo i mea alakai e hoomaikai a hoomaemae loa ae I ke ao a o ko lakou poe inoa maikai he mau kukui malamalama lakou no na hanauna hou no ke alakai ana ia lakou ma ko lakou ala. O ka lakou mau keiki e ulu ana e lilo no i mau makaainana maikai a hanohano no ka aina. Iloko hoi o ka nokona ohana ana ke kahua mua loa o ka oihana hoonaauao a i ka makaukau ana Iloko olaila no ka hemo ana iwaho o ke ao, oia auanei ka manawa e komo

'aku aj i na home hoonaauao o ka lehuleliu, oia hoi, na kula aupuni ame īia kula pokii o na like oie ame na kula nunui a i ke oo ana iloko o ka hoonaauao ana, o lakou auanei na kia pouha-na no ka aina kahi o lakou i kulaiwi ai. Mawaho ae o keia aole e loa a he rula i kupono no ka hoouiu lahui ana a mai hooakamai wale aku e like me na Moremona ma ke a r o hooikaika ana i ka mare lehulehu, a me ka a'o ana o ke kepo-lo e noho huikau a komo iloko o ka hookamakama a moekolohe ame na hanaino apau e like me ke umikeiki o na ano apau. I mea e kanu paa ia ai keia hāawina rula pookela a ka Makua Lani i waiho mai ai i ke kanaka i kumu alakai nōna he mea pono i ka poe apau i kupono iloko o ia mahele e laweia rula me ka malama loa, oiai nae, oia kekahi o na aelike laahia paakiki i ka malama maemaeia e na paa i hoohuiia ae a lilo i hookahl. E noonoo eka hoa)tanaka i keia makia pookela a ko kakou moi uloha i kukulu ai. *