Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 42, 20 October 1905 — KUMUMANAO NO KA OIHANA KULA KAHUNAPULE. [ARTICLE]

KUMUMANAO NO KA OIHANA KULA KAHUNAPULE.

Mahea ka oi aku o ka pono; no ka oihana Kula Kahunapule o Hawaii nei, MA KA OLELO BERITANIA ANEI, A I OLE, MA KA OLELO HAWAII PAHA E A'O IA AI? O ke kumumanao maiuna ae, he haawina ia no ka Papa Makua o ke Kula Sabati o Kawaiahao, a i haawi ia i ka mea nona ka inoa malalo, kekahi haumana o ua papa la, a e heluhelu ia penei: O keia kekahi o na Kumuhana ano nui; a koikoi i haawi ia mai ia'u. A he mea kupono no ia'u ke hoakaka e like me ka hiki ia'u ke hana. A na kela ame keia mea e ike nona iho; a e pane hoi i haina kupono no keia kumuhana. A ma ka nana a hoomaopopo ana i ka manao o keia Kumuhana No ka Oihana Kula Kahunapule ma Hawaii nei. Ua ninauia penei: "Mahea ka oi aku o ka pono; no ka Oihana Kula Kahunapule, e a'o ia ai; ma ka Olelo Beritania anei a i ole, ma ka Olelo Hawaii paha? Ina e huli kakou i na la i hala aku; ua a'o nui ia ka oihana Kula Kahunapule ma ka Olelo Kumu o Hawaii nei; a ua ikeia ka holomua oia oiliana iwaena o ka Lahui Hawaii. Ua makaukau hoi na haumana i na ike hohonu o ka' Palapala Hemolele; a me na lawelawe pili Ekalesia ana a puni ka Paeaina. A mamull o na hoololi ia ana ma ka Olelo Beritania wale no e a'o ia ai. O ka hopena na.e i ikeia ai; ua haule iho la a make ka oihana Kula Kahunapule o Hawaii nei. O keia oihana ke Pookela o na Oihana Hoonaauao e pono ai ka Lahui, na ohana a me ka aina. No keaha mai ke kumu o 'ka mak'e ana o keia oihana Kula Kahunapule7 No keia kumu oiaio no. O ka manao nui ia o ka poe ike Olelo Beritania wale no; o lakou wale no na haumana oloko o ka oihana a'o Kula Kahunapule. Ina nae he kumu oiaio ia. I ka nana ana 1 au o keia manawa e nee nei; ua loli ae ke kulana o ka naauao; a me ka malamalama kristiano iwaena o na Ekalēsia. |Ua ulu a mahuahua ka ike a me ka 'naauao iwaena o ka Lahui Hawaii ma ka Olelo Beritania. A no keia kulana nialamalama o ka Euanelio, he mea ku i ka Pono Kiekie a hano'nano o ka nohona o ka Lahui o ka naauao. E hapaiia a e noonoo ia, a e hoio like na manaoio han?. me ke apo o ke kuikahi oia hoi ke aloha oiaio i ke Akua Mana Loa; i na kanaka ame ka aina. A he mea kupono loa i na Ahahui Euanelio Mokupuni a puni ka Paeaina. E lokahi me na manao olaio E hooholo like. E kukulu hou ia ka Oihana Kula Kahunapule. A e lilo keia Kumuhana ano nui; 1 kahua hana:

maloko o ka ĒuaneHo e noho mai ana ma lunl^iW6 ( ē hiki mai ana. Malia paha o ulu ae iloko o ka noonoo o na lala o ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina nei keia manao, o ke a'o ia ana ma ka olelo Beritania h e kumu ia e lilo ai o ka ha'i ia ana o ka olelo a ke Akua ma na awai o na luakini Hawaii ma ka olelo 'Beritania, a hoonele loa ia ka ha'i ana ma ka ol'elo Hawaii —a 5 ole, he kumu ia e hooko ai i na olelo i oleloia, "he kanakolu makahiki ma keia hope aku e pau ka ha'i ia ana o ka olelo a ke Akua ma ka olelo Hawaii, ma na luakini Hawaii a hē olelo Beritania wale no."

Ke manaoio nei au aole loa ia he kumu e loli ai ka ha'i ia o ka olelo a ke Akua ma ka olelo Beritania f a aole no hoi he wa e pau ai ka ha'l ia ana o ka olelo a ke Akua ma ka olelo Hawaii ma na iuakini Hawaii. O ke a'o ia ana o kekahi a loaa iaia ka makaukau ma ka olelo Hawaii ame Beritania iloko o ka Palapala Hemoleie, ua maopopo loa ua hiki iaia ke ha'i i ka oielo a ke Akua; a i ka manawa e ioaa ai kona Kihapai no ka hana ,e loaa ana no iaia ka ike ua hiki iaia ke lawelawe ma ita olelo eiua ina oia e makemake e hana pela, ua hiki nae iaia ke ha'i i ka oleio a keAkua ma ka oleio Beritania ke noi ia mai pela, a i ole, ma kCna Ikp ana aku i ke anaina he anaina ia i kupono no ka olelo Beritania," aka, o kona anaina mau no nae ma ka olelo Hawail no ia. He kokua nui loa ka olelo Beritania i kekahi kahunapule Hawaii ina e loaa iaia ia makaukau, a na ia ike e hoomahuahua aku, a ke hoohui ae m& kona ike ma kana olelo ponoi iho,. ke manao nei au ua lawa pono oia ma. na. mea apau no kana oihana. Mamuli o keia Kumuhana ano nui;' ua ninau ia. Mahea kft oi aku o ka Pono; no ka oihana Kuia Kahunapule 0 Hawaii nei: E a'oia ai ma ka Olelo Beritania anei a i ole ma ka Olelo Hawaii paha? Eia ka'u pane no keia ninau, e a'oia na haumana ma na olelo a, elua; o ka Oleio Beritania ame ka Olelo Hawaii hoi. Ina manawa kupono apau, e wehe hou ia sll na hana no ke a'o ana i na haumana maloko o ka oihana Kula Kahunapuie; e imi ia na poe makemake i makaukau pu I na olelo a elua; ma na Ahahui Mokupuni a pau; a e nlnaninauia a maopopo; ke kulana naauao a me ke ano kristiano pu hoi. Alaiia, ua makaukau ke Kula Kahunapuie no lakou. Eia hoi, iloka nei o ke Aupunl Teritori o Hawail nei na Lahui like ole; oia hoi na lapana na Pukiki, na Pake, a pela aku; aoie 1 ke'ake'aia na hoomalamalama ana 'ku ia lakou no ka Pono nui o ka Euanelio. O ka pomaikai nui e loaa ana 1 na kanaka; e piha auanei *ke ao nei i ka nani o ka Euanelio o ke Akua. J. H. S. KALEO, Honolulu, Oct. 16th, 1905.