Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 33, 18 August 1905 — KA WAIWAI O KE AUPUNI KALANA. [ARTICLE]

KA WAIWAI O KE AUPUNI KALANA.

E like me na hana o na aupuni kalana e nee nei pela iho la ka nui o ka hoomaopopo i loaa i ka lehulehu oloko o kela ame keia kalana pakahi pili i ko lakou kulana pakahi a ma ka makou hoomaopopo ua ikea ka waiwai o £& mea he aupuni kalana. Eia iloko o na hana e hooneeia nei o na kalana a oi loa aku ka maopopo ia makou oia na hana o ko Kalana o Oahu, ma o na halawai hana la o ka Papa Lunakiai, ua loaa maopopo i ka lehulehu he manawa e ike piha ai i na ano o na hana e hooneeia ai no na pono o ka lehulehu, he haawina hoit i loaa piha pono oie ai i ka lehulehu mamua aku, aia wale no a hiki i ka wa o ka Ahaolelo e weheia ae al na mea apau. Alaila e manaoia o na halawai hana apau o ka Papa Lunakiai he ahaolelo ia no ke aupuni kalana oiail ilaila e hapalia mai ai a ikea ai na auiki ame na aunui o ka hoohana ana i na liana o ke aupuni, a pau pu no hoi na hooponopono hemahema ame hookaawale haawina dala, like loa me na ukuhana o lia limahana aupuni i) hooholoia iho ai a hoopukaia ai na bila kikoo ukuhana ke kumu i loaa mai ai na haawina dala 0 na limnhana mai ka Puuku mai. A hiki mai ka wa o ka halawai o ka Papa Lunakiai ilaila. auanei ka lehu. lehu e lohe ai a ike a hoomaopopo pu 1 na mea i lawelnweia, a makou e olelo nei i ka waiwai o ke aupuni kalana ma ia m&liele, he liaawi ike i ka lehulehu a no ka mea he waiwai pilHaula no ia I lawelaweia. Aole p;iha o hooht*w;ihowa ka lehulehu i ka ik» i ka oiai'o o keia waiwai io o ke aupuni kalana, oiai', e ole i hoo-. maheleia ai } oi loa aku iloko o ke Kalana o Oahu, i huaiia ae.ai na' like ole o ka oihana lawe opala o ke kua'.nakauhale nei a ikeia ae ai i ke akea oiai nae, he mau makahiki ka hoohanaia ana o ia ano papahana a ī>apa ukuliana iloko o ka Teritori me ka'-loaa ole 0 na. hoomaopopo no ia mau like ole, e e ole ke aupuni kalana ina ua mau ka nee ana o keia ano ino a i ka wa hea la e pau ai, eia nae, he hookahi mea 1 maopopo loa aia no he manawa e ikeia ae ai, a o na rrtea ino i hunaia ma kahi malu aole e nele ko lakou hu'eia ae i ke akea e kaula'iia ai i ka !a, like loa me ko ka oihana lawe opala 0 Honolulu nei i kaula'iia ae la. A ma keia mahele no hoi aole he kumu kupono a ke Kalana o Oahu e kapae ole ai i ka hoohana ana i kela papa ukuhana ma'uwale hapuku wale a e la. we mai i ka papa ukuhana la m e ka helu ole i na la hana ole ia pau pu me na Sabati, ma kekahi olelo ana ae, e helu wale no i na la noa i hana wale ia no e ka paahana, oia hoi s ina tna ka la ka uku aole ma ka mahina, a makou no hoi e manaolana pu nei i ka liooka'ulua ole iho o ka Papa Liunakiai 1 ka lawe ana ia ano papahana. Ma kekahi aoao hoi, ua ao aku keia hoopuoho ana o ke Kalana ma o ka Puuku ia i na luna aupuni o ka Teritori e makaala liike loa me Mr. WTiite, kakauolelo ekahi o ke Keena o na Hana o ka Lehulehu i kukala ae ai aia ma ka papa ukuhana ia kona koho a oia kana e hooia aku ai imua o ka Papa Lunakia} a o keia ano mahele no ke ike pu ia nku nei iloko o na kalana e ae, oia hoi, 0 ka ikeia o na maikai ame hemahema e ka lehuleliu; a o keia a'o ana i ka Teritori e nele ole ai oia i ka hoomaopopo pono loa i kona mau hemahema e llke me Mr. White e hooikaika mai nei 1 ka noii ma ke kauoha o ke Kiaaina; a- He waiwai hol ia na ke Kalana. Alaila e pono e hoomaopopoia oia ka waiwai o ke koho ana o ka lehulehu kuleana koho balota i na luna aupuni, he hoike ana na ka lehulehu no e hoōponopono i ko ka lehulehu mau pono, a oi loa aku ka waiwal o ke koho ana u ka lehuiehu i ka poe ma ke kupono wale »o me ka nana ole ae i na aoao kalalalna oiai ina o auna Repuballka wale mo ka i poholo holookoa aole no e loaa a ikeia na kina'una'u o ia ano, a ina » Demokarata-Home Rula ka i poholo holookoa, aole no e nele ka !aemahema, aka i ka noeau ana o ka ke koho pllilaula ua puka mai la ka wai--wai a oia ia a kakou e ike nei.