Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 29, 21 Iulai 1905 — NA KUMUOIAIO EHA O KA IKE KALAIAINA. [ARTICLE]

NA KUMUOIAIO EHA O KA IKE KALAIAINA.

He eha mau kumuoiaio o ke Kalaiaina i kukuluia ai a maluna o ia mau oialo i alakai mau ia ai na hana hoonul i ka waiwai, a na mea apau e hoonaauao ai ia lakou iho, mai ke kanaka pakahi mai a na ahahui —na hui like ole o ka hooholomua I na pono pau pu me na aoao kalaiaina, a o lakou keia malalo iho: Akahi —Ko ke Akua" hana ana i ke kanaka me na makemake me ia pu— he mau makemake a iini i na ma na materia honua i hoolakoia mal. Aiuar—Me ka hou o ka iae ke kanaka e hooikaika at i hoohua mai ai ka honua i ua materia ia) kapaia ma ka inoa maopopo—"Waiwai." Ekolu—O ka ikaika hana i haawiia a hua ai ka "waiwai —o ia ikaika hana ka mea i loaa a i mana kuleana ai maluna o ia mau waiwai i hoohuaia. Eha —O ka loaa ana o ka mana heokuleana maiuna o na waiwai i hoohuala 1 loaa ai ka mana kuleana kuapo ma ka olelo moakaka ana ae—kuai hoolilo aku a kuai hooliiq mai. A o ka huina o kela-mau kumuoia r .o apau eha ka Ike kiilaiaina i»kukulu ai no ka hoohua mau ana i ka 'waiwai no ka hoolawa ana no na makemake i hoomahele mau ia ai nao iloko o ekolu mahele: Ekahi, no ka lawa o ka makemake e oluolu maalahi ai; elua, no ka hoolawa ana 1 na makemake o ka Tva a-no; ekolu, e lawa no ka manawa li'ikl mai. A ina e kaa na mahele iini rriua elua malalo o ka mahele ekolu, j alaila o ia aku la ke aianui ma- , oii o ke kaiaiaina hoonui waiwai no ka Pono Nui a Pono Piiilaula a o ka holomua 'no hoi ia o na Pono Pilikahi apau. O ke kumuoiaio akahi —iloko ia o elua mahele e hoomahele ai i moakaka ni. a oia no holke kanaka me kona mau makemake; a o ka iua—o ka lawa o na materla honua e na ai ia mau makemake. He mea oiaio aole he mea uhane ola i hnnau mai me ka loaa ole 0 keia mau haawina kumau o ka ma■kemake a iloko hoi o keia huina na ma« kemake i loaa i na holoholona, a ma ia haawlna kekahi kumu i Uke ai ke kanaka ka mea ola uhane me ka holoholona ka mea ola uhane ole. Ua na ka makemake o ke kanaka i ka hanu ana i ka ea, like loa me ka na ana o ka makemake o ka lio a holoholona e ae i ka hanu ana i kē ea a pomaikal like laua ma ia pono honua. TJa oiuoiu ke kanaka I ke kena o kona makewai ma ka inu ana i ka wal like loa me ka oluoiu o ka pipi a holoholona e ae i ke kena ana o ka makewai ma ka inu ana i ka wai he mau materia honua hoi i hoola\Vaia mai me ka hooikaika hana ole; a aia he mau makemake o keia ano i loaa i kanaka me na holoholona pu. aka aia he mau makemake I pili wale no i ke kanaka 1 loaa ole i ka holohoiona ame ka hoo* ikaika no nae e hoohua mai ka honua 1 na materia hunaia iloko ona, a ma keia maheie I hanau nui ai na makemake o ke kanaka ke kumu 1 nui at na mea huna o ka honua i hu'eia mal ai mahope iho o ka hooikaika nui ana e loaa. He makemake ko ke kanaka I ka maiamalama e Hke me ia o ka holoholona. aka o ka makemake o ke kanaka ka mea nana i koi aku i «a kanaka nel e huii iloko o ka honua a loaa ka allanmhu, a o ke ko ana no hoi la o ka makemake ailamaku, alaiia hull hou a loaa ka Ipukukui a ko ia makemake, alaila huli i uwiki a loaa hou ia makemake a i ka hoomahele mau ar»a ma ka materia honua hookahi I kupu mai ai a nul na makemake o ke kanaka a nul no hoi na mea i ioaa mai—pela i pu-a mau al ka Ike.kalaiaina—aohe palena o na makemake a o na materia honua i hooiawaia ko lakou mea e na ai. Aole e lawa k«ia mau makemake ke oi« e haawiia ka ikaika hoohana no ka huii ana i keia mau materia honua i hu-naia. a pela i komo mai al ke kumuoiaio elua, oia hoi, me ka hou o ka iae e hooikaika ai i hoohua mai ai ka honua i kona Iho. a o keii no hoi ka rula nui o ka Palapala, Hemolele, a maiuna o keia kahua i kalele nul ai ka ha'ioielo a Hon. Hephum o ka hoiowua ana o ka Repubalika ame ke Aupuni Amerika ma ka hoolkaika ana e k»aa na hana e haawi ai n& makaainana llmahana i ko lakou ikalka l hua maj ai ko ka honua a pomaikai lakou. A ma keia haawi ana o ke kanaka I kona ikaika hana a hua. mai ai kf ka honua l loaa ai ka noonoo iloko iho ona me kona ike pu iho ola maoli no ka ona I kuleana maopopo maoli maluna o ua mau materia la a ka honua 1 hoohua mai ai. 1 olalo al ke kumuoiaio ekolu. ola hol o ka ikaika hana k« kumu i ioaa ai k» mana hookuleana o ua mau v«ivat la i hoolkaika la a ma keia I ikaika rtui al na iahui o

]Ka honua. ma ka iiaawiaa b<j<?kuleana. i a nna keia wahi a ma keia kuleana ! a.r_a. o ke kaiīaka 1 kona ka , hua. hoi o kA hooikaiika hana ana i loaa ai k«ia mea be ' kuapo waiwaP i rnana. ai ka hooliio aka a h<x>lik> mai o na waiwal a o kela no hoi ke kurrmeha. O keia mau kumu olaio aI pau eha a ka Ike kalalaiaa i kukuiu Ui ro ka hoohua mau ana i& i ka waiwai, oia hof na mea i hoohuaia ! mai e ka honua ame na mea Hke, ma i ka haawl &na I ka ikalka kiao am ikaIka noonoo. I Alaila o ka hoohua ana oka waiwai I lawa ai ka makemake ola ke kumu ikaika mau ai na makemake kumu o ke kanaka. akahi. e ake ana e maalahi ka hooikaīka ana me ka. oiuolu nui i |nele ole hoi ka hui pu ana mai o kii eiua—e hoolawala no ka manawa a-no. Aka o ke pookela, oia no k* ake aaa aole o ka hoohua wale no i aka o ka nau o ka hoohua ana o ka waiwal