Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 28, 14 July 1905 — NEE AKAHELE NA AUPUNI KALANA. [ARTICLE]

NEE AKAHELE NA AUPUNI KALANA.

E like me ia e ku nei na aupuni kalana apuni ka Paeaina eia iakou ke nee nei me ka malie e aloalo ana i na oiolna ke'ake'a a he hookahi mea i maopopo toa oia no ka maalo ae o na ke ake'a, a oia no ka mea e puka io mai ka hele akahele ana—o ka puka maikai o na hana. lioko iho o ke Kaiana o Oahu, aia ia ke nee maikai la, oiai o na ano like ole i pu-a ae i ka wa mahope Iki iho o ka la kukulu kalana, oia hoi, ka la 1 j o luiai poina ole ua inaalo ae lakou. O na hoike manao like ole maluna o | ka oihana kalana, ua, kananaia ae na like ole a puehu aku la lakou iloko o ka makani a o na haawina ko'iko'i ka i mo-ku Iho, alaila noho poo ae, la o Brown ma ia oihana makai mahope iho o ka hooponopono ana i na like ole —o kela ona ame ke Kapena Waipa Paka he aliimakai i hilinai nui ia, a mahope iho o kona waiho ana malalo o na like ole ua hoi hou ae la oia a lana malie iho la ka wai. O kekahi maikai i hoopau pono ia ae e k» Papa Lunakiai oia no ka hoomau ia ana ae o ke ola o ka bana Teritori malalo o ke alakai a Kumu puhiohe Berger, ka bana hoi i ku'i aku ka lono o ke kaulana a puni ka honua, oiai nae i kela manawa ua maalo ae ka inoa bana Teritori. aka ke ikeio nel oia ka bana Kalana o Oahu, a malalo o ka hoomalu ana o ka Papa Lunakiai ma o ka Lunahoomalu Smith la. A o na hana o na alanui ame na alaloa o ke Kalana aia ia ma kona {ilanut mua mamull no ia o ka noeau o ka iawelawe ana o ka Papa Lunakiai ma ka hoonoho ana ae ia Mr. Johnson i luna alanui nul aole nae ma ke kuiana luna aianui nui o ka Teritori aka ma kona kulana kalana, a ke nee nei na hana imua me he la aole he mea i hoololiia. a ma ia mahele no hoi e nee nel o ka oihana makai, aka ma na mea. e hoomaopopola nel, eia ke ala Jiou mai nel nn piliwalwai kl-pa i moe aku mamua iho nei, a o na ano no e puka mal ana ma kela mau mua aku o lakou 110 na hana e hoike ae ai i ke ano o keia hooponopono a hoomalu olhana makai ana. A e like me ka makou i hoooiai mua al e lilo ana ko Brown noho o'hana ae i mea hakapono loa ia e ka maka o ka lehulehu, a makou no * manaolo nei.l ka maopopo o na hana e hanaia ai i ua maka iehulehu nel, ina he kupono a he kupono ole paha. Mai ko Maui mai hoi, aole i pu-a loa ae ka ikalka o ka hana aka ala ke nee malle nei t oiai nae ua hoohaiahala ae kekahi o na Maui i ka hawawa o na lawelawe hana o na Lunakial* eia nae, aole he hookahi manawa alaila pau ka hemahema, aka llol& o ka nee malie ana e makili ae ai ka ike o ka noonoo a e hololea no na hana imua, ela nae, aole io no he kuleana iki o ka mea hemahema e noho i kauwī no ka lehulehu a oia no hoi kekahi lala o ke kupono ole a makou i kale'.e nui ai ma ka manawa o kA hooikaika balota iho nei, a« he mea pono io no e hoomahu'i mai i na lawelawe hana a ka Papa Lunakiai o Oahu. O kela hoi o Kauai ame Hawaii he ; hamau iike ka haawiua maiuna o iaua, a he hoike ana no hoi ia l ka nee ma- ! lie o la mau kalana, oiai nae ko Ha- j waii t lonola mai i ka hooponopono o na lunakiai i na bona o na luna kalana mawaho ae o ka like.oie o ka Lunamakai me na Lunakiai Yna ka hookohu makai no ka oihana makai oiai nae ia oihana e pono e hele aku maluna o ke aliinui kupono. He haawina hukihuki maoli keia o ka oihana makai e like me la I lonoia mai—a keia o ka Lunaniakai ame ka Hope o Kau, & ma ka aoao o kekahi o na lunaklai eia no ka ke hool mai nei oia no kona hona. A e like tho la me la e ku nei ō lakou iho l& na hoike maopopo o ke ku io an» ae o na aupuni kalaaa, e hooko ana hoi i ka llni o ko Kanawai Kaiana I hooholoia, a o ke ko aua no hoi ia q ka hoolkalka o ka Ahaolelo R«puhalika o IMS a na knlaiaina waha-a o n& aoao e ae i hailuku kahua ole ai maiuna o na Repuhallka.—mea ae no hoopunipuni ka KepuhaUka. heaha tho 1» ka hoopunipuni o ke ko io ana o ua kumuhana nei—aUila o ke ko no hoi ia o ka ne o na makaalnana» oial nae aia he poe I hoohalahaia i ke kaian*. B nee mua aku na aupuni kal&na me lea hoiomua no ka mea. ua hooKoia, a t> ka holomua no hoi la no k» lehulehu, a ola no hoi ke ala e pil ae ai I ke nnuu mnluna ae i ka wa e holomua «I na kalana e neU ole al ka hoopomaikal I ka lehulehu» a o lakou no> hoi na haawina e hoike aku ai I ke ao h*d*ookoa I ka maknukau o ka lAAve'awe oihana, a ola no hol ka mea e hei mal j»i o ke Aupunl Fe<Serala « nele *A* al k<ma ioknhi pu mai ma ka. ImuHma ana mal l na pono o Hawaii ma na nwa i hlki ial* ke p«ivai mai, a o ka maika) ho* la»