Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 26, 30 Iune 1905 — Apopo ku na Aupuni Kalana. Nui na Ninau ano nui e Noonoo ai Mamua o ka Nee Ana Aku. Aole e Noho Ana Kekahi mau Luna Aupuni Kalana ma na Oihana i Kohoia ai Lakou. [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

Apopo ku na Aupuni Kalana.

Nui na Ninau ano nui e Noonoo ai Mamua o ka Nee Ana Aku.

Aole e Noho Ana Kekahi mau Luna Aupuni Kalana ma na Oihana i Kohoia ai Lakou.

I ka 1& apopo e ltu ai na Aupuat Kalana mai Hawait a Kauai. « like hoi me Ka hookaawaU? ana o ke Kanawai Kalana, a ma ia ia e ikeia al na hana ano nul o ke kukulu ana t aupuni hoa iloko o ko Hawaii Paeaina, Me he mea la o Hawaii uuku nei paha kekah! aupuni i ikeia iloko o ka moolelo o ka honua nei i komo nui aku iloko o na hoololi aupuni ana iloko o na makahtkt pokole o kona hoonaauaola ana a liio mai i aupuni naauao, i lahui noauao. a i hoomaiuia e ka pono o ka Euaneiio 0 Kristo O keia hoololi aupuni e ku aku ana 1 ka la ayopo oia ka mua loa o ka loaa ana mni i ka lahui Hawaii he ieo iloko o kona hooponopono aupuni ana, he mea hoi i loaa ole mai ia Hawaii mai kinohi loa mnl # o kona nohona aupuni moi ona. aupunl P. Q., aupuni Repubalika, a aupuni Terltor!» He mea oiaio, \ia loaa mai no he 1 kukuluia ma Hawaii nei, aka ma kēla aupuni hou, akahl wale no a lilo na n& makaainana e koho i ko lakou mau luna aupuni. mai ka poe e noho ana ma ke kulana manahooko a hlki aku i kekahi mau oihana o ke Aupunl Hou. Nolalla. e lilo ann keia la kukulu Aupuni hou i mea nui iioko o ka moolelo o ko Hawnil Paeaina nei. He nui na mea ano nui e ala mai ana ma 'kela nme keia Kaiana like ole apuni ka Teritori nei ma ka 1& aipopo. O kekahi mea ano nui o ala m&l ana, oia ka loaa ole o ka mana i kekahi mau luna aupuni i kohoia iho nel e lawelawe ae i ka lakou mau hana i koho pakahiia al. mamuli o ka lohi loa 0 ktfc loaa ana mai o na holke heluna balota mai kekahi mau mahele koho mai, oiai mamuli o ia kumu. ua hiki ole i ke Keena o ke Kakauolelo Teritort ke hoopuka aku j na hookohu no na luna aupuni kalana. no lakou ia ! m&u mahele koho I haule hope. i k& manawa kupono e loaa aku at ia mau hokohu, Aia ma Hawaii ame Kaual keia pilikia i ikeia. O kekaht pillkla i loaa ae nei. aia ma Kauai. e ku-e ana hol t ko Kaneaiii kohola ana. O ka moolelo i loaa ae, ma ka lawe pokole ana ae, oia iho kela; Ma ka hoopihaia ana o na palapala holomoho o KanealH me na inoa i ho&« kakaia e ke kanawai ua ikeia o kekahi [poe i kakauinoa ae 1 ko Puuki palap&la holomoho ua kakau pu ae i ko Kanealli, aia nae iwaena b keln poe ua hoole kekahi poe i ko lakou kakauinoa io ana i ko Kanealil palapala, a o lea 1 ikeia ana o ko lakou mau inoa maluna 0 ua paiapala holomoho la aoie mamuli o ko lakou ae ana & kakauinoa maoli ana. Nolaila. ina pe'.a iho ia i hanala at. alaila o ka huaolelo kohu loa malaila, ua kikikHa ko Kaneaiii palapala 1 hoiomoho. a ma ia. ano i Hlo ai oia l : moho. noie hoi me ka maikal a ku maoli i ke kanawai. Un hoounaia mai keia lohe i ke Keena o ke Kakauolelo. f a oiai ua paa mua iaa batota mamua 0 ka ikeia ana o keii ua hookuuia aku no a hikl i ka manawa e loaa mat at ka hor>er.a.. T*a I03& mai ka hor«na. o ka ninau nui mala!la; K h«v»puka a.nei i paiapala hookohu no D. KanealH a I ole, e laweia paha kona hlhla imua o ka Aha Kiekie. e Hk«t me na kuhikuhi ana, a o ka h«viholo e puka m&l nna ola ka ke Keewa e hooko ai. I Ma ka Mokupunl hoi o O ihu nei. ua loaa mal no na mea ano nui e kial -'makaala !oa !a aku a« n t hann « hanai fa ana I ka la ar>opo a hiki i kn wa e |ku ;«>no loa ai ke Ka.im » o «>rthu n#-l imniuna o kahua i manaola al Ho I nui na ninau lfk*» oW t a!a mai iwaena ■© na hnlawai llilli aiun a ka Papa Lu» j nakial o Oaha n«»l t malam&ia iho nei [i kf-ia mau iv a aia malum* o keia mau ;r.:na« ka holopono ame ka holo- ; p«~o o na hana o ka ta. apopo ma Oa.hu ; nei. | Ma ka haL*twal a kn P&p* T,ursaklal 1 malamaia ma ka p<o Poakahi nei ma k* o ka Hale «i na UinamakaI ua waih<»H &«•■.he h<"f'<e papa f walami Lunah^o I .* Pl«ber ok# H»h o '**■ A«puni Ter|torl, e |h<Hke ana hoi } ka nui o na * lioaa »r:H i ke KtUari& o Oahu rra ka la i apopo, O k.a hulna naia o loaa mal na auh&u mai he ftS4.SS.ft.JS. O ka ha» lx\lU2i oi,t hulna. tos»a ht* 290 * n<va no mailoko mai o halna { $t SS.WO.49.' 0 k« koena tho © t352.ee0.«e, oia ke a* ana I ke Aupuni Kalana o Oah«t mai ka U 1 o IuUU !*& a hlki i ka !'* I* n Unu»rU IS«C ka l<*»«a mahlna oke Kalana h» lw pa-ktneta o ka boi«a I holkeia »• o«i. oa Kke bot i*

O na lilo ma ka mahina i hoomao- j popoia i kela manawa, aole no nae I i pau pono loa, oia iho keia malalo iho j nei: | i UKUHANA I HOOKAAWALEIA B| ! KE KANAWAI. i Ukuhana o Ehiku Lunakial ma- ke $50 o ka mahina $ 350.00 Ukuhana o ka Lunamakai 175.00 Ukuhana Kakauolelo Kalana. 125.00 Ukuhana Loio Kalana 200.00 j Ukuhana Lunahooia 150.00! Ukuhana o ka Puuku 200.00 i Ukuhana Hope Lunamakai, | Honolulu 125,00 i Ukuhana Hope Lunamakai, Ewa 100.00: Ukuhana Hope Lunamakai, Waianae 50.00 Ukuhana Hope Lunamahai, Waialua 75.00 Ukuhana Hope Lunamakai, Koolauloa 60.00 Ukuhana Hope Lunamakai, Koolaupoko 60.00 Huina lilo akaka loa $ 1,670.00 NA KOHO E AE. Oihana Makai $ 7,500.00 Oihana Kinaiahi 4,000.00 Oihana Lawe Opala 3,000.00 Oihana Kukui Uwila 1.500.00 Na Paka o ka Lehulehu 1.000.00 Bana 1,250.00 Huina lilo kohoia $ 19.920.00 Pluina lilo akaka loa 1.670.00 Huina hoolilo o ka mahina $ 21,590.00 Koena loaa i koe iho i maopopo ole na hooliio ana 3,709.00 Waiwniio o ke Kalana no ka mahina 1 25,299.00 I

O keia ae la ka papa helu i loaa ae i ka Papa Lunakiai o ke Kalana o Oahu nei, a o ka olelo hooholo a ka papa maluna o keia mau huahelu na ka la apopo e hoike mai a i ole ma keia mau la koke iho, a oiai aia no he nvau hoolilo e ae e noonooia ana, o ke alahele maikai wale no oia ka hooholo mai o ka Papa Lunakiai i na hoolilo a kupono iloko o na loaa o ke kalana I ole e aie ke kalana a hookauia mai na auhau kaulele ma keia mua aku e ko kakou Ahaolelo. O ka ninau Halepaahao kekahi mea nui i loaa mai i ka Papa Lunakiai ma ka lakou haiawai ana, a pela no hoi me ko na oihana kinaiahl ame oihana makai, a malaio o ia mau ninau kolkoi i noiia aku ai ka inanao o na keena oihana like ol e oka Teritori e pili ana i ko lakou waiho mai i na oihana j ame na keena o na oihana like ole i lilo i ma| malalo o ka malama ana a ke Kalann. O kekahi mau ninau nui e aia nei °ia ke kuleana l'o o na Kalana i na i waiwai o ke Aupuni Teritori, e laa na |kaa hoki halihali pohaku. na hoki, na j I wahi wawahi pohaku ame na meahana | e ae e pono ai ka hana ana i na aianui. Ma ka o!p?o hooholo hoohui ia Hawali nei me Amerika u a HIo pau loa na poho o Hawaii nei. a aole hoi he uahi ku- ] I ieana iki o ke Aupunl Teritori. koe [ ■ wale no kahi hooponopono uuku iK?ko | io ua olelo hoohoio la i hanaia e ka.! Ahaolelo Km o Amerika ma ko kakou | Kanawaikumu. e hoihoi ana f na wai- t Iwai apau i HIo aku ia Amerika o ko 1 [Hawaii Paeaina nel i ma\i waiwai e l

|p&ata ana e ke Aupani Teritorl ma ke j ;nno kahu. O keia mau \valwa>\ ma 1 |ko kakou K»n;twai KaLina ! hooholoia | | iho nel, ua JiK> aka kekahl hapa | ria s j Kalana. a o ka nlmiu: He kuleana* ;anei ko k© Aupuni T>ritori * hanwi ae { ji keia mau waiwai ao mt Kalana? i | Ma n« mar.ao o naioea kanawai as*& 1 ; he kulean* o ke Aupuni Teritorj e J |hoaBilo aku I keK mau wiUwai nupani ! ll na Aupuni Kalaaa. koe \va!e no mk l aao be=oVVn«iVima. Ina hoi kela 1 uno .n* h e loaa mai ni kel;t mau wal- i wai ] na Kal.nna, o kn e ala mai aoa: Auhea ke Oala e hotf J ai ke aku aku i na uku hoolim^liina * ® Auhea ka haawina I hoakaawaieia QO < M#witna o kfe!a wian ninau t *\nn ke ku nel ka hoiopono ame ka ] hoiop<»no ole o na hana o na KaiaaA, * a na kn la aprvpo ame keianee aua akw ! imua. e hoomoakakale'a )o& tna ko im* I kou al*he!« e m* aku &L j

VWV ! Iwaena o na poo o kela ame keia i Keena Oihana Aupuni Teritori na mainao ana e kakoo ikaik.i aku a e kokua 'aku i ke ku ana o ke Aupuni Kalana jnui keia ame keia wahi e like me ka . hiki ia lakou ke haua mat. a aia iwae- , jna o lakou kekahi wahi manaolana o lehuiehu no ka hoiopono o nu hana IKalana; alea nae ina he mau puhi oieio , waie no a he okoa ka oiaio maoii. e < loaa io mai ana no na mea e hoopupu ai | i ka ne e ana aku o na Kaiana. j O kekahi ninau i ala ae. oia ka mana I hookohu o ka Lunamakai i kona mau makai. Ke manao nei ka Loio Terij tori aia iioko o kona poholima he mana |e apono ai i na hookohu a ka Luna;makai o ke Kalana o Oahu nei, koe ko I na mokupuni e ae aia i ka Papa Luna- | kiai. j Ua hoike ae hoi o Makai Nui Henry, | aole ona kuleana e waiho ae ai i na 1 ihalepaahao ma ka lima o na Lunamajkai Kalana, aia wale no a leaa aku ke kauoha iaia mai kona mau poo aku e hana pela. Maluna o keia ninau e ninau ae kakou: Pehea ana la ko kakou oihana makai Kalana? Ihea e hoopaaia ai na kanaka ona rama ame na kanaka ha'iha'i kanawai e ae e hopuia ana ma ia la a mahope aku? Ma ka hoopokole ana ae, aia kakou ke heie loa aku nei i ka neneiu, a ke heie makapo nei kakou imua me ko kakou ike aku no j keia mau poino lehulehu e ku mai nei imua o ko kakou mau alo.