Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 26, 30 Iune 1905 — Page 6
| This text was transcribed by: | Sally Vrana |
| This work is dedicated to: | no ka'u mau hoa Bob and Jean Bonar |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, POALIMA, IUNE 30, 1905.
@
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
-----
HOOLAHA MANAO E PANIKU AME
PANIKU KUAI A KA MEA PAA
MORAKI.
-----
C. Q. YEE HOP.
Ke haawiia aku nei ka hoolaha, i kulike ai me ke kanawai a ma ka pono o ka Mana o ke kuai i paa iloko o keia moraki, i hanaia i ka la 30 o Sepatemaba, 1892, e a mawaena o C. Q. Yee Hop, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, Mea Moraki, ame G. J. Waller, o Honolulu no i oleloia, Mea Paa Moraki, i hooia pono ia, kuniia, a waihoia, a kakaukopeia, i Dekemaba 22, 1902, iloko o ke Keena Kakukope ma Honolulu i oleloia iloko o ka Buke 244, ma ka aoao 111 a hiki i 113, i huiia, o ka Mea Paa Moraki i oleloia G. J. Walker, ke manao nei e paniku i ua moraki ia i oleloia no ke kumu i uha’iia, oia hio: ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka uku panee i ka wa e uku ai. O ka huina kumupaa o $1500.00 i oleloia iloko o ka moraki i oleloia ua hiki i kona manawa e ukuia ai i Sepatemaba 30, 1963, a pau pu me ka ukupanee maluna o ia mea, mai a mahope aku o Novemaba 19, 1904, no ka ukupanee o eiwa pa-keneta, no ka makahiki, e ukuia i keia manawa a i uku ole ia nae.
O ka waiwai i paa ma ua moraki la i oleloia, oia no ka hapalua kuleana o ka mea moraki i oleloia iloko, i a malalo o kela Palapala o ka Hoolimalima i hanaia, hookoia, hooiaia, kuniia a haawiia e George Lycurgus, Kahu, ma ke ano he Mea Aina Hoolimalima, i ka Mea Moraki la i oleloia, C. Q. Yee Hop, a ia Chun Wai Fat, ma ke ano he mau Mea Hoolimalima Aina, i hanaia i ka la 22 o Iulai, 1901, a i kakaukopeia iloko o ke Keena Kakaukope i oleloia, ma a i ole ma kauwahi o Iulai 23, 1901, iloko o ka Buke 218 ma na aoao 452 a hiki i 454, i huiia, ame ka manawa o na makahiki i hookahuaia e ia mea, ame ka waiwai paa apau, pono, poo-kuleana ame kuleana o ka Mea Moraki i oleloia iloko a i na apana a i ole mau mahele o ka aina ame na hooi@ina i hoakakaia iloko olaila a ma ia mea hoi ua hookuuia, me na pono apau.
O na aina i hoakakaia iloko o ua hoolimalima la i oleloia, oia hoi he elua pa-hale, mau apana a i ole mau mahele o ka aina (oia no hoi ka hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka L. C. A. Helu 11, 215 ia Keliiahonui ma ke ano Apana 6) e waiho la ma Alanui Muliwai iloko o ke Kulanakauhale o Honolulu, H. T., a oia no hoi na pa-hale 1 ame 2 o ka apana aina i hoomoeia e W. A. Wall no Pang Chong, a o na palena i hoakakaia o ua aina la i oleloia oia iho keia malalo iho nei: e hoomaka ana ma kekahi wahi ma ka aoao hema o ke Alanui Muliwai o ke kaawale Hema 54 deg. 45 min. Kom. 50 kapuai mai ke kihi hema o ka pa-hale 2 i oleloia; mailaila aku e holo ana 38 deg. 22 min. Hik. 80 kapuai e holo ana ma ka pa-hale 3 ame 4; mailaila aku Hema 54 deg. 45 min. Kom. 50 kapuai e holo ana ma kekahi hapa o ka pa-hale 4, a hiki i ka pa-pohaku e koko ke ana i ke kae o ke Kahawai o Pauoa mailaila aku 103 kapuai e holo ana ma ka aoao maloko o ka pa pohaku e kokoke ana i ke ka’e o ke Kahawai o Pauoa a hiki i ke kihi komohana o ka pa-hale 1; mailaila aku Ak. 54 deg. 45 min. Hik. 110.5 kapuai e holo ana ma ke Alanui Muliwai a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina o 6445 kapuai kuea a oia no hoi ka aina i hooliloia i ka Mea Aina Hoolimalima i olelo mau ia ae nei e na Mea Hoolimalima Aina i olelo mua ia ae nei ma kekahi palapala hoolilo o ka la like me ka Hoolimalima i olelo mua ia ae nei a i kakaukope pono ia.
Ma keia ke haawi hou ia nei ka hoolaha o ka hapalua kuleana i oleloia o ka mea moraki, C. Q. Yee Hop, e like me ia i hoakakaia maluna’e, ame kela apau loa ame kona kuleana kupakahi, poo-kuleana a kuleana i olelo mua ia ae nei, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea, ma na keena kudala o James F. Morgan, lunakudala, na Helu 847-857, Alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, Iulai 8, 1905, ma ka hora umi-kumamalua awakea o kela la.
Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke Dala Gula hoi o Amerika. Ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.
Hanaia ma Honolulu, Iune 6, A. D. 1905.
G. J. WALLER,
Mea Paa Moraki.
No na mea aku i koe e like ae ma ke Keena o Henry E. Highton, Lolo o ka Mea Paa Moraki, kihi o na Alanui Papu ame Moi, Honolulu, T. H.
3071-Iune 9, 16, 23, 30.
-----
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI
A KA MEA PAA MORAKI.
JUNIUS KAAE AME JESSIE K.
KAAE.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha malalo a ma ka mana o ke kuai i paa iloko o kela Moraki i hanaia i ka la 15 o Dekemaba, A. D. 1903, i hanaia a hookoia e Junius Kaae o Honolulu, Oahu, a i huipu aku hoi me Jessie K. Kaae, kana wahine-mare, me kona ae maikai ana ia mea, ma ke ano he Mea Moraki, ia J. J. Newcombe, o Lahaina, Maui, Teritori o Hawaii, ma ke ano he mea Paa Moraki, a i kakaukopeia iloko o ka buke 232, ma na aoao 383 a hiki i ka 385 iloko o ka Keena Kakukope ma Honolulu, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ka Mea Paa Moraki i hoikeia iloko o ua Moraki la i oleloia ma keia ke haawi nei i ka hoolaha ke manao nei oia e paniku i ua moraki la i oleloia no na kumu i uha’iia, oia hoi: ka uku ole ia o na auhau e ukuia maluna o ua waiwai ia i hoikeia iloko o ua moraki la, ka uku ole ia o ka ukupanee maluna o ka huina kumupaa i paa ma ua moraki la i oleloia.
Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha e ua Mea Paa Moraki la i oleloia o ka waiwai i hooliloia e ka Mea Moraki i oleloia e kuaiia aku ana ma ke kuai kudala akea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo o Lahaina, iloko o Lahaina, Maui, T. H., mahope o ka pau ana o na pule ekolu (3) mai ka la aku o kela hoolaha ana, oia hoi: ma ka Poakolu, ka la 5 o Iulai, A. D. 1906, ma ka hora 13 awakea o ka la i oleloia.
E uku kokeia ma ke dala kuike i ka wa no e kuaiia ai a o na lilo palapala apau ma ka aoao ia o ka mea kuai mai.
O ka waiwai i hooliloia e ua moraki la i oleloia oia keia apau loa: O kela pa-hale, kahua, apana a i ole mahele o ka aina, e waiho la, e moe ana a aia ma Kainehe, Lahaina, Mokupuni o Maui, Teritori o Hawaii, oia no hoi ka hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1173, L. C. A. 6499 ia Nakoelua, pau pu me na hana hou apau maluna iho o ua aina la.
No na mea aku i koe e ike ae ia A. N. Hayselden, Loio o ka Mea Paa Moraki, ma Lahaina, Maui, T. H.
(Kakauinoaia) J. J. NEWCOMBE.
Mea Paa Moraki.
Hanaia i Iune 12, 1905.
3072—Jun @ 16, 23, 30.
-----
HOOLAHA MANAO E PANIKU AME
KUAI O KA MORAKI.
-----
Malalo a ma ka pono o ka mana o ke kuai iloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 11 o Sepatemaba, 1899, e Wong See, wahine mare o Loo Chit Sam o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, o ka aoao mua, o Loo Chit Sam i oleloia o ka aoao elua ame Loo Goon o ka aoao ekolu ame D. Campbell o Waimea, Mokupuni o kauai mamua, aka, i keia manawa aia i Ladana (London) Enelani (England), he moraki i kakaukopeia iloko o ka Buke 196, aoao 269-272 o ke Keena Kakaukope Aina o ke Aupuni; a mamuli no hoi o ka Pauku 2161 (Mokuna 139) o na Kanawai Hooponoponoia o Hawaii, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, D. Campbell, ma keia ke haawi nei i ka hoolaha ke manao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uha’iia, e hoike ana; o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee o na nota aie pakahi elua i pili a iloko o hoopaaia e ka moraki i oleloia ma ka manawa e uku ai.
Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kuai kudalaia aku ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu i olelo mua ia ae nei, Lunakudala, ma ka Paono, la 15 o Iulai, 1905, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.
O ka waiwai i hoopaaia iloko o ua moraki nei i oleloia e kuai ia aku ai oia iho keia
O kela apana apau loa o ka aina (hapa o ka Palapala Sila Nui (Grant) Helu 177 ia P. J. Gulick) e waiho la ma ka aoao makai o ke Alanui Beritania ma Pawaa, Honolulu i olelo mua ia ae nei, nona hoi ke alo e huli la ma ke Alanui Beritania he 176 kapuai a nona hoi ka hohonu o 285 kapuai e holo ana makai o ke Alanui Young malaila aku holo 213 kapuai ma ke Alanui Young, malaila aku 285 kapuai a ke Alanui Beritania e hui pu ana i ka Apana 11 holookoa ame ka hapa o ka Apana 10 i hoikeia iloko o ka palapala mahele aina o ka la 31 o Mei, 1888, i hanaia e D. W. Kalua et al., a i kakaukopeia iloko o ka buke 110, aoao 395.
Pau pu me na hana hou apau, na pono, na kuleana, ame na hale ame na pomaikai apau i pili aku ilaila.
D. CAMPBELL,
Mea Paa Moraki.
Ma o Henry Holmes kona loio ponoi la.
Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke dala gula Amerika no hoi a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.
No na mae aku i koe e ike ae la Holmes & Stanley, Kaahumanu Alanui, Honolulu na Loio no ka mea paa Moraki, a i ole ia James F. Morgan, Kaahumanu Alanui, Honolulu, Lunakudala.
2073—June 23, 30; July 7, 14.
-----
LOAA I KA LOLOKAA I KA WA O
KE KAUA.
-----
“Ua loaa ia’u he ma’i lolokaa ikaika loa i loaa mai hoi ia’u i ka wa e noho ana wau iloko o ke kaua. Ua hoao wau i na laau lehulehu eia nae aole loa i loaa mai he ola ia’u a hiki i ka manawa o kekahi o ko’u mau hoaloha i koi mai ai ia’u e lawe i ka Chamberlain’s Pain Balm a loaa koke no hoi ia’u ka oluolu. Aole o’u pilikia i koe mai ia manawa mai, a he mea pono ia’u ke olelo ae o ka laau Hamo a Chamberlain oia ka laau maikai loa a’u a i ike ai. Mai ko’u ola ana a hiki i keia manawa eia no wau ke lawe nei i keia laau no ko’u mau ehaeha e ae a he mau hopena maikai ka i loaa mai ia’u.” – J. Viljoen, Jacobsdal, Transvaal. Ke kuaiia nei e BENSON, SMITH & CO., LTD., na agena ma Hawaii nei.
------
O KE
Koko Ino ka mea e
loaa ai na Pilikia
ma ke Kino.
E Heluhelu i keiea mau Manao.
O KA LAAU
AYER’S SARSAPARILLA
KA
laau nana e hookaawale na ma’i ino mai kou koko aku. He laau hoonoono ai, a he laau e hooikaika ana i kou mau lala apau. O ka Laau Ayer’s Sarsaparilla ka laau kaulana loa a puni ke ao holookoa. Ina e hoomau ia ka lawelawe ana i keia laau e loaa ana ka ke ola kino maikai a me ke koko maemae, hoi hou mai ka ula o ko@ mai lehelehe, pu’ipu’i maikai kou mau papalina, a loaa ke kulana ol akino maikai.
He loaa na pu’u paa o ke kino i ka laau Ayer’s Sarsaparilla, e hoopakele ana mai ka ma’i puu paa (Brights Disease) ame na ma’i ola ano. Ke ko@ikaika aku nei makou e lawe ia keia ano laau ma kahi i ike ia na ma’i Pu@paa apau.
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Company, Lowell, Mass., U. S. A..
E loaa no keia mau Huaale ma na hale kuai laau apau.
-----
Na Luna Aupuni Kalana o Oahu.
NA HOAKAKA ANA: Mai ka aoao hema mai e ku ana hoi iluna Lunamakai A. M. Brown; E. A. Douthitt, Loio Kalana: R. H. Trent, Puuku: D. Kalauokalani, Jr., Kakauolelo. E noho ana hoi ilalo: Na Lunakiai. F. K. Archer, H. T. Moore, John Lucas, George W. Smith (Lunahoomalu), E. R. Adams (Hope-Lunahoomalu.) Andrew Cox ame J. K. Paele.
-----
Apopo Ku na Aupuni Kalana.
(Mai ka aoao 1 mai.)
O na lilo ma ka mahina i hoomaopopoia i kela manawa, aole no nae i pau pono loa, oia iho keia malalo iho nei:
UKUHANA I HOOKAAWALEIA E
KE KANAWAI
Ukuhana o Ehiku Lunkiai ma ke $50 o ka mahina $350.00
Ukuhana o ka Lunamakai 175.00
Ukuhana Kakauolelo Kalana 125.00
Ukuhana Loio Kalana 200.00
Ukuhana Lunahooia 150.00
Ukuhana o ka Puuku 200.00
Ukuhana Hope Lunamakai, Honolulu 125.00
Ukuhana Hope Lunamakai, Ewa 100.00
Ukuhana Hope Lunamakai, Waianae 50.00
Ukuhana Hope Lunamakai, Waialua 75.00
Ukuhana Hope Lunamakai, Koolauloa 60.00
Huina lilo akaka loa $1,670.00
KA NOHO E AE.
Oihana Makai $7,500.00
Oihana Kinaiahi 4,000.00
Oihana Lawe Opala 3,000.00
Oihana Kukui Uwila 1,500.00
Na Paka o ka Lehulehu 1,000.00
Bana 1,250.00
Huina lilo kohoia $19,920.00
Huina lilo akaka loa $ 1,670.00
Huina hoolilo o ka mahina $21,590.00
Koena loaa i koe iho i maopopo ole na hoolilo ana 3,709.00
Waiwaiio o ke Kalana no ka mahina $25,299.00
O keia ae la ka papa helu i loaa ae i ka Papa Lunakiai o ke Kalana o Oahu nei, a o ka olelo hooholo a ka papa maluna o keia mau huahelu na ka la apopo e hoike mai a i ole ma keia mau la koke iho, a oiai aia no he mau hoolilo e ae e noonooia ana, o ke alahele maikai wale no oia ka hooholo mai o ka Papa Lunakiai i na hoolilo a kupono iloko o na loaa o ke kalana i ole e aie ke kalana a hookauia mai na auhau kaulele ma kei amua aku e ko kakou Ahaolelo.
O ka ninau Halepaahao kekahi mea nui i loaa mai i ka Papa Lunakiai ma ka lakou halawai ana, a pela no hoi me ko na oihana kinaiahi ame oihana makai, a malalo o ia mau ninau koikoi i noiia aku ai ka manao o na keena oihana like ole o ka Teritori e pili ana i ko lakou waiho mai i na oihana ame na keena o na oihana like ole i lilo mai malalo o ka malama ana a ke Kalana.
O kekahi mau ninau nui e ala nei oia ke kuleana i’o o na Kalana i na waiwai o ke Aupuni Teritori, e laa na kaa hoiki halihali pohaku, na hoki, na wahi wawahi pohaku ame na meahana e ae e pono ai ka hana ana i na alanui.
Ma ka olelo hooholo hoohui ia Hawaii nei me Amerika ua lilo pau loa na pono o Hawaii nei, a aole hoi he wahi kuleana iki o ke Aupuni Teritori koe wale no kahi hooponopono uuku iloko o ua olelo hooholo la i hanaia e ka Ahaolelo Nui o Amerika ma ko kakou Kanawaikumu, e hoihoi ana i na waiwai apau i lilo aku ia Amerika o ko Hawaii Paeaina nei i mau waiwai e paaia ana e ke Aupuni Teritori ma ke ano kahu. O keiea mau waiwai, ma ko kakou Kanawai Kalana i hooholoia iho nei, ua lilo aku kekahi hapa i na Kalana, a o ka ninau: He kuleana anei ko ke Aupuni Teritori e haawi ae i keia mau waiwai no na Kalana?
Ma na manao o na loea kanawai aole he kuleana o ke Aupuni Teritori e hoolilo aku i keia mau waiwai aupuni i na Aupuni Kalana, koe wale no ma ke ano hoolimalima. Ina hoi ma keia ano ae la e loaa mai ai keia mau waiwai Teritori i na Kalana, o ka ninau e ala mai ana: Auhea ke dala e hiki ai ke uku aku i na uku hoolimalima? Auhea ka haawina i hookaawaleia no ia mea? Mawaena o keia mau ninau elua ke ku nei ka holopono ame ka holopono ole o na hana o na Kalana, a na ka la apopo ame keia nee ana aku imua e hoomaokakale’a loa ma ko kakou alahele e nee aku ai.
Iwaena o na poo o kela ame keia Keena Oihana Aupuni Teritori na manao ana e kakoo ikaika aku a e kokua aku i ke ku ana o ke Aupuni Kalana ma kela ame keia wahi e like me ka hiki ia lakou ke hana mai, a aia iwaena o lakou kekahi wahi manaolana o ka lehulehu no ka holopono o na hana Kalana; aka nae ina he mau puhi olelo wale no a he okoa ka oiaio maoli, e loaa io mai ana no na mea e hoopupu ai i ka nee ana aku o na Kalana.
O kekahi ninau i ala ae, oia ka mana hookohu o ka Lunamakai i kona mau makai. Ke manao nei ka Loio Teritori aia iloko o kona poholima he mana e apono ai i na hookohu a ka Lunamakai o ke Kalana o Oahu nei, koe ko na mokupuni e ae aia i ka Papa Lunakiai.
Ua hoike ae hoi o Makai Nui Henry, aole ona kuleana e waiho ae ai i na halepaahao ma ka lima o na Lunamakai Kalana, aia wale no a loaa aku ke kauoha iaia mai kona mau poo aku e hana pela. Maluna o keia ninau e nina uae kakou: Pehea ana la ko kakou oihana makai Kalana? Ihea e hoopaaia ai na kanaka ona rama ame na kanaka ha’iha’i kanawai e ae e hopuia ana ma ia la a mahope aku?
Ma ka hoopokole ana ae, aia kakou ke hele loa aku nei i ka nenelu, a ke hele makapo nei kakou imua me ko kakou ike aku no i keia mau poino lehulehu e ku mai nei imua o ko kakou mau alo.
-----
Like Ole Hou na Repubalika.
(Mai ka aoao 1 mai.)
ame ka like ole io o na Repubalika, oiai ma ua halawai la i hooholoia ai keia Olelo Hooholo malalo iho nei:
“E HOOHOLOIA. Ma keia ke apono ole nei ke Komite Kalana Repubalika o Oahu i ka hana a ka manahooko o keia Teritori i lawe ae ai e pili ana i na hana hooikaika koho balota Kalana ma kona alaalai ana i keia komite ma kana hana, a haawi aku hoi i na kokua ana a hoohoihoi ana i kekahi mau lala o keia komite e hana ku-e mai i ka Aoao Repubalika.
E HOOHOLOIA. O kekahi lala o keia komite i kakoo ole i ka paa balota maoli aka ua hana aku a kakoo aku i na moho i wae ole ia e ka aoao Repubalika e kipakuia mai keia komite aku.”
Ma keia mau olelo hooholo ae la a elua e maopopo hou ai ka like ole o na Repubalika, a ma ka moolelo hoi o na halawai i malamaia e keia mau komite ua ikeia no ka loaa like o na manao like ole o kela ame keia lala. O kekahi mau lala o ke Komite Kuwaena Repubalika aole no ikakoo ae i ka olelo hooholo e hoike ana i ke kaumaha no ko ke Kiaaina haalele ana i kona kulana Kiaaina; eia nae ua uhiia iho ia like ole mamuli o ka nui o na poe i kakoo ae i ka oleo hooholo. O na poe i kakoo ae i ua olelo hooholo mua la oia no o J. P. Cooke, Samuel Johnson, W. W. Harris, W. H. Rice ame D. Douglass, a o ka poe i ku-e ae oia a A. G. M. Roberason, Lunahoomalu o ke Komite: S. L. Desha ame John C. Lane.
O John C. Lane ame A. G. M. Robertson na mea hooikaika loa i ke kakoo ole i ka olelo hooholo, e hoike ana hoi laua i ka maopopo ole o na kumu o ko ke Kiaaina waiho ana i kona kulana, ame kona ku-e ana i na hana a ka aoao Repubalika ma ke kau koho balota Kalana i hala iho la, a e koi ana no keia mau keonimana e waihoia no pela ko ke Kiaaina manao a na Peresidena Rusawela no la e hooponopono mai me na a’o ole mai ke Komite Kuwaena aku.
O ka ninau nui ma ka loaa ana ae o keia mau like ole mawaena o keia mau komite o ka aoao Repubalika, oia oi ke Komite Kuwaena Teritori ame ke Komite Kuwaena Kalana, owai la o laua ka oi loaa aku?
Ma ka hookuku ana ae i keia mau komite e loaa ana no na like ole mawaena o laua, oia hoi, o ke Komite Kuwaena Teritori, oia ke komite mana nui, i laha aku hoi kona mana apuni ka Teritori, kahi hoi e uhi pu nei ko ke Kiaaina mana. O ke Komite Kuwaena Kalana hoi, aia wale no kona wahi kuleana iloko wale iho no o ke Kalana, a oiai o ke Kalana wale no o Oahu nei ka i hana ae i olelo hooholo e kakoo ole ana i ke Kiaaina, nolaila o Oahu nei wale no ka i ku-e a koe no na mokupuni e ae o keia Teritori.
Nolaila, ina e akioma pololeiia, alaila ua hiki i kela ame keia kanaka noonoo maikai ke ike iho, aia ke koikoi ma ka aoao o ke Komiae Kuwaena Teritori, a he paa liilii wale no ke Komite Kalana. He mea oiaio ina e laweia keia mau olelo hooholo a i elua imua o Peresidena Rusawela, aole oia e nana ae ana i ka olelo hooholo a ke Komite Kalana, aka e paulele ana no oia maluna o ka olelo hooholo a ke Komite Kuwaeana Teritori, no ka mea o ka leo ia o ka hapanui o na makaainana i hoikeia hoi ma o ko lakou mau wahaolelo la iloko o ka aoao kalaiaina.
-----
Waiho o Carter i ka Noho
Kiaaina.
(Mai ka aoao 1 mai.)
O keia mau olelo kekahi o na manao i hoikeia ae e ke Kiaaina mawaho o na manao e ae ona i waiho ae ai i ke akea pili i kona waiho ana i ka noho kiaaina. Ua hoike pu ae oia i ka ae ana mai o ka Peresidena e holo aku oia e hui pu me ia i Wasinetona, a ola ia ona i kau aku la maluna o ka mokuahi Alameda a no Wasinetona ka pahuhope. I hele aku la ke Kiaaina aole no ke kuka pu ana aka no ke noi ikaika pu ana i ka Peresidena e aeia mai kana noi waiho oihana.
Ua hoike pu ae ke Kiaaina aole ana inoa i waiho aku nei no ka hookohuia mai i pani ma kona makalua, oiai wahi ana he kuleana ia i pili i ka Peresidena.
O ka puka amaka ana ae o keia waiho oihana o ke Kiaaina ua hoopuiwa nui ae ia—o ka mua i ke kulanakauhale nei, a i na mokupuni e ae mahope mai, a o ka Paeaina holookoa no hoi ia, a mawaho ae o keia mau kumu i waihoia ae e ke Kiaaina aia he mau nune like i ulu koke ae no na kumu mawaho ae o na mea i hoakakaia; eia nae, ua nui ka minaminaia me ka hooikaika nui ana e ae ole ia mai ka waiho oihana e ke poo.
-----
E Hoopakele i na
Keiki.
Aia mawaena o na opio ka ikaika ino loa o ka ma’i. Ua make ka hapanui o na kanaka o ke ao nei i ka wa kamalii ame ka wa opio. Aohe nana o na makua i ka ma’i o ka lakou mau keiki. He makapo a alanu ka poe oo ame ka poe elemakule. O na kamalii ka mea e malama pono ia a e hoopakeleia. No na makahiki he loihi ae nei, aohe he loaa o kekahi laau kuono no na ma’i o na keiki. Aole i loaa keia i na hana a ke akamai, e like no me kona hiki ole ke pale ae i ka ma’i fiva mahope o ke oki ana a ke Kauka, a i ole i ka pepehi ana i na anoano o na ma’i lele. I keia wa, ua loaa ia lakou ma o ka
WAMPOLE’S PREPARATIONS
he kuhikuhi pololei a oiaio no ka pale ana aku i na ma’i e hoohakahaka nei i na moe o na kamaiki a he kumu hoi e wawahi ana i ka puuwai o na makuahine. Ua loaa i ke@a laau na mea hoonoono ai a hoola hoi o ke Cod Liver Oil Maemae, i loaa mai ai mai ke akepaa mai o ka i’a cod hou loa ame ke Compound Syrup of Hypophosphites ame ka Extracts of Malt Wild Cherry. E hauoli no na makuahine i ka maopopo ana he laau momona keia e like me ka hone meli. Ina he ma’i hoopapai lua ko kekahi wahi keiki aole oia e hoole i ka lawe ana i keia laau, a e ola a ikaika no oia, e like hoi me na keiki a ae i hoao i keia laau. He laau keia i oi ae ka maikai mamua o kekahi mau laau e ae no na kanaka makua he hiki no ke hoomaemae i ke koko a e hoolaia no na ma’i o ka Puu ame ka ake mama, nawaliwali. Hi Koko, ame Emi pu i ke kino. Olelo mai o Kauka J. I. Brown: “Ua hoohana wau i kau laau a ua maikai na mea i loaa mai.
Ua haawi wau i keia laau i ka’u mau keiki, ua nui ka pomaikai i loaa ia lakou mamua o kekahi mau laau e ae.” E loaa no ia oe ka maha i ka lawe mua ana. He hiki no iaia ke hooko i kou makemake, aole oe e hoka. E kuaiia no e ka poe hana laau a puni o Europa, Asia, Aferika, Auseteralia, Amerika Akau ame Amerika Hema.
-----
Ma ka Poakolu nei i kau aku ai o Mr. E. Dekum o ko makou keena nei maluna o ka mokuahi Alameda, a holo aku no Amerika no ka hui ana me kona ohana.
-----
Na Kumuhana Hoopau Kaua
(Mai ka aoao 1 mai.)
nei a ua make he elua haneri.
WASINETONA, Iune 27.—Ua hala aku nei o Peresidena Rusawela no ke Kaikuono o Oyster. Ua hoikeia ae nei maanei o M. Neli@ ame Barona Rosen, ma ka aoao o na Rukini, a o Barona Komura ame Kuhina Takahara, ma ka aoao o Iapana o lakou na poe i waihoia ae na inoa e ku ae ma na aoao pakahi o na aupuni kaua no ka noonoo ana no ka hoopau kaua.
ST. PETERSBURG, Iune 28. Aohe he manaolana o na poe ike kaua i ke kulana o ko Linevitch pualikoa. O kona kuemi aku no Harbin ame ke oki kaawale ia ae o Vladivostok ke manao ia nei oia maoli ana ke kulana ke lelekaua ae o Oyama.
-----
He Leta Hoomaikai.
Ia Hawaii Komohana Kahi O’u i Hoohanohano ia ai.
Aloha:--Ua noonoo ae nei au i ka hele puni iwaena ou e Hawaii Komohana, aka, aole he a@ahele m@ @ nolaila, manao au maloko o na k@mu o keia makamaka au e hoike ana ai ia oe i ko’u mau hoomaikai no ka lei a kou mau kupa i hoolei ma@ ai maluna o’u.
Ua pau ka’u hana he waha olelo nau iloko o na paia o Iolani Hale i ke kau Ahaolelo kumau a kuikawa o 19@@, a e like me na moolelo o ka Hale o na Lunamakaainana i hoolaha ia ai ma na kolamu o ke Aloha Aina ame ke Kuokoa, pela oe i ike ai i na hana i lawelawe ia e kela ame keia waha olelo au i hoouna ai i kakaolelo nau.
Ke haawi aku nei au i na hoomaikai kiekie ame na mahalo pu i na kakauolelo o na halawai makaainana i malamaia ma kela ame keia apana ou e Hawaii Komohana no na hana i hoounauna ia mai maluna o’u, a ke mahalo aku nei i na kokua ame na hilinai ana o ko’u mau hoa hanohano o ka Hale o na Lunamakaainana ame ka Senate i ke kakoo ana i kekahi o ia mau kumuhana. He aie nui ia na’u ia mau hoa hanohano. He oiaio no paha aole i lokahi na hoa apau ma na kumuhana apau i hapai ia, aka, aole no e loaa ka lokahi ame na kakoo like ana iwaena o na lala he 30 ina no he poe okoa aku e noho ana, i hanau okoa ia ma ka naauao, ke kuokoa, ka holomua, ka makee hana ame ke akamai kamailio. O ka mea i ikeia, mahope o ke kanana ana o keia Ahaolelo i na kumuhana he nui, ua oili mai he 103 kanawai o ke kau kumau, no ka hooponopono ana i ka aina kulaiwi o kakou, ma ka noho ana, lawelawe hana a imi holomua no keia Teritori, a ua paa ia mau kanawai ma ka buke kanawai o ka aina i mea nou ame a’u e hooko aku ai.
O ka hooko ana ia o ka hana a ka aoao kalaiaina Repubalika i wanana aku ai ia oe i na la mua o ke kau holo balota, a i kulike ai me ke kahua hana a’u i hoohiki ai e hooko, pela au ame makou apau i hooko ai. O ke Kanawai Kalana au i makemake ai no kou koho ana i kau mau luna aupuni, eia imua o oukou no ka hooko ana.
Ua lilo ke kanawai i mea mana imua o ka Aha Kiekie, a aole he ino hele uluulu nana e wawahi i ka nani o keia hale hou o kakou. Iloko o na enemi he lehulehu e makemake ana e hoohiolo i keia kakela, ua lanakila ka makemake o ka hapanui “I aupuni no ka lehulehu ma o ka lehulehu a no ka lehulehu.” O ke ko’iko’i o ka holopono o keia ano aupuni aia maluna o oukou e na haku makaainana.
Ua minamina nui au i na kanawai i hoolaha ia a haule, aka, ua hiki no ke hapai hou ia no kekahi kau Ahaolelo hou aku. O ka hoomanawanui no ko kakou. O ka hoopau ana i ka laikini kamano (i’a a ka poe ilihune): pela ka ae ana aku i ka piepiele ia o ka bibi paakai ame pipi maloo me ka laikiki ole ia; ke kanawai lepera helu 176 i vito ia a i kakoo ia ka vito e ka Senate: ke kanawai ukupaa o na limahana e hana ana i na alanui aupuni, a pela aku: ke kanawai hoemi i na makahiki e uku ai na elemakule i ka auhau kino: ke kanawai laikini e loaa hou ai ia mau dala no ke Kalana mai na halekuai a ela aku, ame kekahi mau kanawai e ae. He mau kumuhana keia no ia kau Ahaolelo hou aku, a e kohu ai na ka Repubalika e hapai a kaana like i ka pono o ia mau kumuhana.
Ke mahalo nei au i ke Kahunapule o ka Hale Kiwini Desha a maluna ona na hoomaikai kiekie no kana mau alakai pule nana i okomo iloko o ka Hale na hoomanao e poina ole ai, e hooko ia ka hana i kulike ai me na olelo hoohiki imua o ka lahui, a e like me ke kiai ana o ke Kahu maikai ia makou, pela no i ike ia ai ka maluhia a hoopono o na hana apau maloko o na paia o ka Hale o na Lunamakaainana.
Mamua o ko’u hooki ana e ae mai ia’u e haawi aku i ko’u mau hoomaikai i na Peresidena ame na Kakuolelo ame na Komite Hooko like ole o Hawaii Komohana, no lakou na inoa @ Uala, Kaunamano, Keo, Hussey, K@mona, Kunane Koolau, Kahananui, J. B. Kaohi, Kalama, Kaamai, Mal@kaua, Isaae, Kihe, Kaupiko, Bright, Puakea, Enoka Kaaua ame na haku e ae @ lakou i hoala na halawai a i malama ia mau halawai no ke ake e kuka i na kumuhana like ole no ka hoonee ana iloko o ka Ahaolelo no ka pono o ka apana ame ka aina aloha mai o a @.
Aohe a’u mea i koe. O ke aloha ia oe e Hawaii Komohana, a na ke Akua oe e kiai i mau ai kou maluhia ame ka holomua ame ka naauao, i lilo oe i hoahanau e hoomau ia ai na mahalo ia iwaena o na apana like ole o ke Teritori o Hawaii. Owau no me ke aloha.
H. L. HOLSTEIN (L@n@kona).
Lunamakaainana Apana Elua.
-----
O na kulanakauhale nui ehiku o ke ao nei me ko lakou mau heluna kanaka hope loa i heluia ai oia iho keia. Ladana, 6,581,372; Nu Ioka, 3,437,202; Parisa, 2,660,550; Belina, 1,884,151; Kikako, 1,698,575; Viena, I. 662,289; St. Petersburg, 1,267,023. O keia mau huahelu ua laweia i ka makahiki 1900, koe nae ko St. Petersburg, ua laweia i ka makahiki 1897, a o ko Ladana hoi i ka makahiki 1901.