Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 20, 19 Mei 1905 — Page 5
This text was transcribed by: | Nancy Peterson |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MAKAUKAU KA AHAELELE.
(Mai ka aoao 1 mai.)
APANA EHA. MAHELE UMI.
@ihe ka @ i kohoia. W. W. @, 107: Kak@@@ Louis Marks. @ J. M. Catheart. @ Chas. @ 66. Geo. Makaiena, @. Jack @ 54. Wm. Noa. @.
@@: Henry Davis. @ A. A. Montano. @ C. F. Clemons. @ S. F. Chillingworth. 30. E. Buffan@ @. P W. Burt, @ H. Johnson, @: @ @ Keama, 49, Kaihini, 12: @ 13. Paaiuhi, 15: Moepono. 25: @ To@ 41. W. C. Weedon, 13: J. R. S@. 15: Manuel Rosa, 17.
APANA ELIMA MAHELE EKAHI.
Eia na poe i kohoia ma keia mahele: John Tell, W. K. Leleiwi, J. Kaoheo@, J. Cailes.
APANA ELIMA, MAHELE EKOLU.
@ na poe i kohoia ma Waialua: Andrew Cox, Oscar Cox, W. W. Good@ Edward Hore, H. H. Plemmer, @ Kinney.
APANA ELIMA, MAHELE EHA.
O keia ko ka Apana o Waianae: C. J. Holt, 71; S. Meyer, 63; N. K. Leleo, @.
APANA ELIMA, MAHELE EHIKU.
O keia ka poe i kohoia ma keia ma@ Joe Fern, S. Mahelona, H. Ala@, S. K. Paulo, J. M. Keawe, D. Ka@.
APANA ELIMA, MAHELE EWALU.
Eia ka poe i kohoia ma keia mahele: A. S. Kaleiopu, 90; D. Kama, 80; Lot K. C. Lane, 76; N. Fernandez, 74; S. @ D@ight, 64; J. K. Maunakea, 54; S. M. Pauehu, 59; J. Kapono, 52.
O ke koena iho, penei: N. Kauha@ @; J. Kawehi, 31; Harry Kahele, @; Hoopii, 18; J. L. Aholo, 44; S. K. K@alu, 46; Wm. Laa, 22; Naki, 46; Henry Napua, 26; Wm. Olepau, 41.
APANA ELIMA, MAHELE EIWA.
Eia ka poe i kohoia ma keia mahele: J. S. Kaiakiela, 146; Kekumano, 121; M. C. Amana, 117; E. R. Adams, 116; A. F. Judd, 116; A. St. C. Pilanaia, 114; Wm. Paikule, 113; Edgar Henriques, @; F. P. T. Waterhouse, 100.
O ke koena iho, penei: B. H. Kele@, 90; J. E. Shaw, 99; L. K. Ka-ne, @; John Edwards, 89; K. H. Meek, 99; N@, 71; S. Kama, 84.
APANA ELIMA, MAHELE UMI.
Eia ka poe i kohoia ma keia mahele: Chas. Broad, 141; Wm. Isaac, 141; Robt. H@bron, 132; Wm. H. Crawford, 130; C. H. Clark, 127; Joe Ricard, 115; Char@ Kanekoa, 109; Eddie Kealoha, 99; @puu 98.
O ke koena iho penei: A. D. Bolster @; Chas Au, 36; Kaanaana, 32; Kaka, @; Moses Kamakoa, 15; J. K. Kekaula, @; Keola, 39; Wm. Y. Kwai Fong, 70; G. B. Mahelona, 95; Malina, 51: S. K. M@, 77; Chas. Opunui, 88; Pookalani, @; Wm. Reuter, 76.
APANA ELIMA, MAHELE UNI KUMAMAKAHI.
O keia ka poe i kohoia ma keia Mahe@ Henry Huka, 39; Jim Kupihea, 55; S. K. Mahiole, 34; J. K. Malanui, 33; B. P. Zabian, 40.
O ke koena iho, penei: G. Barker, 12; G. M. Cook, 26; D. K. Kanuha, 26; V. @kookalani, 29; G. Lucas, 27; Sam. A. Macy, 16; G. Markham, 19; A. K. Palekaluhi, 12; J. H. Schnack, 12.
HE NINAU I ALA AE NO LAHAINALUNA.
Ma ka Poaone i hala i hui aku ai o W. O. Smith, J. B. Castle, W. O. S. Lowery ame G. P. Castle, na hoa ma ke aoao o ka Papa Hawaii, ma ke ano @ @kuu na hoa i hookupono la no ia Papa ma ka aoao o ka Papa Misiona o Amerika, me Kiaaina Carter, no ke koi ana i ke aupuni i ka huina o $15,000 malalo o ka pauku i uha’iia o ka aelike hoolilo i ke kula o Lahainaiuna i ke aupani he mau makahiki loihi i kaahope ae nei.
O ka pauku e koila nei oia ka pauku a pili ana i ke a’o ana i ka hoomana o na makua nana i kukulu ia kula, a@ie hoi i kekahi hoomana e ae, a ina e uhaila keia pauku e hoi hou no ka aina me ka Papa, a i ole e uku ke Aupuni i ka haina o $15,000.
O Hope Loio Aupuni Prosser ka i hui pu ae me keia poe keonimana, ma ka aoao o ke aupuni, a ma kana hoike @ hoola ae oia i ka emi o na a’o ana ma ia ike, eia nae aole he mau a’o ana i hanaia e ku-e ana i ka hoomana o na makua nana i kukulu ia kula.
Aole he mau mea ano nui i loaa ae ma keia hui ana; aka nae me he mea @ lawe ae ana ka Papa Hawaii i ka hoopii ku-e i ke aupuni maluna o kela @.
AOLE AHAOLELO O KA POALUA NEI.
Aole i noho ae na Hale Kau Kanawai i ka Poalua nei mamuli o ka hana ole oiai aia i ke komite ka noonoo ana @ haawina. Ma ka ia i hoikeia ae @ halawai ai ke komite o ka Hale no ka noonoo ana i ka @ila ukuhana @ hookaika ana hoi mai ke kakahiaka a hiki i ke ahiahi i makaukau hoi no ka waiho ana aku i ka Hale ma ka @ilou nei.
Ua aia hou ae he mau hauwawa ana e hooikaika ana ke Hale e pau ka hana i keia Poaono iho a hoopanee loa i ka Ahaolelo, a e hoi aku keia ame keia hoe o na mokupuni na ke komo pu ana aku iloko o na hana hooikaika kehe @@ Kalana e nee mai nei.
HE LAAU E OLA AI.
Aloe he mea na na makuahine o na kamaiki e kanalua ai i ka haawi ana i ka Chamberlains’s Cough Remedy. Aole he mau mea hoohuihui hoopoino iloko ona ma na ano apau a ua hiki ke haawila i ka hehe me ke kanalua ole e like me ke kanalua ole ana ke haawila i ke kanakamakua. He hoola kana hana a he hoola hikiwawe no hoi. Ke kualia nei e BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma Hawaii nei.
Pakele na Ola Mai Lilo.
Ma ka Poakahi nei i waihoia aku ai ka hae Hawaii i welo hope loa maluna o ka pou hae o ka Halealii Iolani, a i hukiia ai ilalo i ka manawa i hoohuiia ai o Hawaii nei me Amerika, ma ka lima o Kauka Brigham o ka Hale Hoikeike o na mea kahiko ma Kamehameha, e Kiaaina Carter. I ka loaa ana aku o ua hae ia iaia ua noi ae oia i ka oluolu o ke Kiaaina e ae ia oia e kau i ua hae ia iluna o ka paia o ka hale hoikeike no ka hoike ana aku i ka poe e kipa ae ana malaila. Ma keia ua hoole loa aku o Kiaaina Carter.
Ua manao o Kiaaina Carter aole ia he mea pono, no ka mea ma kona manao ana he mea ia e hoala mai ana i na hoomanao ana oia mau ia a he mea ia nana e hoala hou i na manao ikiiki no na hana i hanaia maluna o ua hae ia.
Ua hoike pu aku o Kiaaina Carter ia Brigham o ka haawiia ana aku o ua hae ia iaia aole mamuli o ka manao ana e paa loa ana oia ia mea, aka mamuli o ka nele o ke aupuni i kahi e malama ai oia ke kumu o ka waihoia ana aku iaia, a e malama maluhia hoi oia ia mea a hiki i ka wa a ke aupuni e makaukau ai e lawe hou mai a malama.
Ma keia kau Ahaolelo i pau iho nei ua hooholoia kekahi bila no ke kukulu ana ame ka malama ana i na buke ame na mea like o ke aupuni, a ua manao ke Kiaaina i ka wa e paa ai keia mea oia ka manawa kupono e kii hou ai i keia hae a hoihoi ae ma ka waihona o ke aupuni a e lilo ia i mea na ke aupuni e malama loa ai.
He moolelo ano nui ko keia hae oiai oia ka hae hope loa o ke ku ana o ko Hawaii nei Paeaina ma ke ano he Aupuni Kuokoa, a o na hana i hanaia ma ka ia i haule ai ua hae la ilalo eia no ke mau nei kona mau hoomanao ana iloko o na puuwai pakahi o kela ame keia kanaka Hawaii aloha aina oiaio. keia manawa ua lilo ka hae Hawaii i hae no ka Teritori malalo o ke Kanawai a Hon. J. Kumalae i hookomo ai ma ke kau Ahaolelo o 1903, aka nae o ke kii ana i ua hae ia i hukiia ai ilalo ma kela ia poino ole a hookau ae iaia iluna aole loa i hanaia, a o keia ka lono mua i loaa ae ai ka ike eia no ua hae ia ke waiho mai nei ma ka Hale Aupuni, a i keia manawa hoi ma ka Hale Hoikeike o Kamehameha.
Ae Ole e Kauia ka Hae Hawaii.
Ma ka huakai huli hoi mai i ke kulanakauhale nei a ka mokuahi Kelaudina ma ka Poaono i hala, ua loaa ae kekahi ulia i aneane e lilo aku ke ola o kekahi mau bebe ame kekahi poe kanakamakua. O ka moolelo o ka loaa ana ae o keia ulia, e like me ka mea i loaa ae, penei no ia.
Ma ka la i hoikeia ae nei ua holo ae o John Wilson, o Pelekunu, Molokai, me elua mau bebe ame na wahine ame kekahi poe kane, no lakou ka huina o umi-kumamakolu, maluna o kekahi waapa a kaa mawaho ae o ka Lae o Keanae no ke kali ana i ka mokuahi Kelaudina. Aia ka waapa malalo o ka malama ana a kekahi kanaka Hawaii lima muumuu, eia nae he kanaka makaukau loa oia ma ka hookele ana i ka waapa.
I kela manawa aia ka mokuahi ke hooiho mai la a e hoopii aku aku ana ka waapa, a i ke kokoke ana oia ka manawa i hoohuliia ae ai o ka ihu o ka waapa me ka manao e holo aku ma ka aoao o ka mokuahi a ma kona alahele hoi e holo ana. I kela manawa i ohu ae ai kekahi nalu nui a hapaiia ae ka waapa a ikaia aku ma ka ihu o Kelaudina, a holo a i’a iho ka waapa a komo malalo o ka moku me na olulo me ka nohaha pu ana o ua waapa la.
O Wilson ka mea i paa malalo o ka moku, eia nae ua hooikaika ae oia a hiki i kona hemo ana, a iaia i hemo ai ike aku la oia i kekahi puolo e lana mai ana iluna o ka ilikai a au aku la oia e kii. I kona hoea ana aku eia ka o keia puolo oia no kekahi o na bebe. O ka lua o na bebe ua lilo aku i ke kanaka lima muumuu a nana i paa ae a au aku i kahi o ka moku, a i ke kiolaia ana mai o ke kaula iaia ua hopu aku la oia me kona mau niho a hooholo ae la i ke kaula a puni kona kino a hukiia oia iluna.
Ua haawi mai ka poe oluna o ka moku i na kokua ana i na olulo a hoopakeleia na poe apau me ka loaa ole o kekahi poino, koe wale no ke kuululu i ke anu mamuli o keia auau kai ana. Kupaianaha ka make ole ana o kekahi o keia poe, a he mea ia na lokou i mahalo ai i ka mea nana lakou i hana mai.
NA HUNAHUNA MATERA O KA HOLO BALOTA KALANA
Ma ka nana aku ia Kiaaina Carter aia no na manao hoopohala iloko ona i ka malama io ia ae he koho balota Kalana. Ina pela io, aloe he waiwai o keia mau liuliu ana.
Ua hoike amaka ae o Loio George A. Davis oia ana kekahi moho no ke kulana Loio Kalana no ke Kalana o Oahu. Eia ae no kekahi poe mawaho ae ona no ia hanohano hookahi.
Ma ke koho balota o ka Poaono nei, ua haule hou ke “Keiki Loea Ha’iolelo,” Bernard H. Kelekolio. Ua holo ae oia ma ka paa balota ku-e haole o ka Mahele Eiwa. Ea, e pau ana paha auanei ka hie o ua hoaloha nei i na hoa ilikea?
Eia ka poe waiwai o ke kulanakauhale nei ke koi nei ia George W. Smith, Peresidena o ka Ahahui Kalepa, e holo oia no ke kulana moho Lunakiai o ke Kalana o Oahu ma ka aoao kalaiaina Repubalika. Owai hou ae ua moho?
He keu aku kahi kahukaa o ka paa balote “Keiki Loea Ha’iolelo,” a ka epa nui. Ua ha’iia oia no ke kii ana i ka poe koho e kakoo ana i ua paa balote la, eia nae ka mea apiki, kii kela i ka ia la sia a lawe i ka holo kaa. Oia kiina balota ana no hoi ia!
Ua hoika ae o Lunamakaainana W. W. Harris, o kona manao nui o ka holo moho elele ana oia no kona ake e loaa ka hanohano lunahoomalu o ka Ahaelele. Hemahema ka manao ana o keia hoa pela. O ka pono nui a laula oia ka mea i oi, aole o ka hanohano wale no. E hoohui i keia mau mea a elua i u’i ke kanaka.
Ma ka ha’iolelo a Senatoa Achi e pili ana i ka haawina o $3000 a Senatoa Lane i hookomo ai no ke pale ana i ke Kanawai Kalana @oko o ka Aha Kiekie o Amerika, ma ka Poaono nei, ua kapaia ae na @ o Honolulu nei he poe “uala kaa’ (uala liilii) a o na uala nunui oia ko Amerika. He hookahi no uala nui i maopopo oia no na pokeokeo a panee aku.
“Ua pau oe,” wahi a Kiaaina Carter ia Loio T. M. Stewart, ma ka Poaono i hala, iaia i kahea ae ai i na loio e hoomakaukau nei e paio ku-e a kakoo hoi i ke Kanawai Kalana.
“Ka, ina wau e pau, alaila, ua pau pu me ko’u hoa nei, Mr. Cooper,” wahi a Stewart.
“Ua pau oe,” wahi hou a ke Kiaaina, “ua pau ia hana maluna o keia ninau.”
Noho iho la o Stewart e kakau i kana mau kumu i waiho ai i ka hana, eia nae aole i apo aku ke Kiaaina ia mau kumu.
Ua ulu mai keia mamuli o ko Stewart manao ana e hoomaka ka hana hoao iloko o ka aha haahaa, alaila komo aku i ka Aha Apana o Amerika , a mailaila aku i ka Aha Kiekie o Amerika. He wahi hana ai @ala keia i pau loa na wahi $3000 a ka Senate i hooholo ai e hookaawale no ka lawe ana i keia ninau i ka Aha Kiekie o Amerika; eia nae ua kolo aku ka hohono o keia mea a komo i ka pukaihu o ke Kiaaina, a laa ke kaiehuia la!
Na Lunanana Koho Balota.
O keia nana@ malalo iho nei oia ka ke Kiaaina i hoouna aku ai ma ka Poalima o ka pule i haia i ka Senate no ke @ono ana mai. O keia kana poe i hookohu aku ai i mau luna nae @ koho balota, e pani ana hoi i na hakahaka o ka poe i pau mua:
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA EKAHI-MOKUPUNI O HAWAII.
Mahele Ekahi – J. M. Kauwila, L. H. Kanahele, J. W. Hauanio.
Mahele Elua – Isaac K. Kamoku.
Mahele Ekolu – H. West.
Mahele Eha – T. B. Ahleong.
Mahele Ewalu – W. N. K. Kauaaipauia.
Mahele Umi – Joseph Perez.
Mahele Umi-kumamakahi – L. K. Kaiawe, J. K. Ohia, J. L. Ahia.
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA ELUA – MOKUPUNI O HAWAII.
Mahele Ekahi – S. H. K. Ne, S. W. Kawelo.
Mahele Elua – Z. Paakiki, John Samoa.
Mahele Ekolu – J. W. H. I. Kihe, J. K. Laioha.
Mahele Eha – W. H. Greenwell, G. W. H. Kaaona.
Mahele Elima – L. P. Lincoln, James Keawehaku.
Mahele Eono – A. L. Maele, R. W. Kalaiauwale.
Mahele Ewalu – W. H. Iaianaholo.
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA EKOLU – NA MOKUPUNI O MAUI, MOLOKAI, LANAI AME KAHOOLAWE.
Mahele Elua – Theo. T. Meyers, J. K. Kaupu.
Mahele Ekolu – W. Henning, John Richardson, Jr., W. Kauwenaole.
Mahele Eha – R. C. Searle, L. K. Kalama.
Mahele Eono – S. Keliinoi, W. R. Boote, H. Kaiheha.
Mahele Ehiku – T. A. Lloyd, D. F. Quill, C. L. Kookoo.
Mahele Ewalu – Same Kueha.
Mahele Eiwa – J. Kapiioho, David Morton, E. H. Kekapai.
Manele Umi – Chas. Molteno.
Mahele Umi-kumamakahi – Joseph Emmisley.
Mahele Umi-kumamalua – J. Halemano.
Mahele Umi-kumamakolu – W. L. Hardy.
Mahele Umi-kumamaha – A. Cross, G. W. Kauhane, S. W. Kauhane.
Mahele Umi-kumamalima – J. D. Uwekoolani.
Mahele Umi-kumamaono – H. Robertson, Otto S. Meyer, J. N. Uahinui.
Mahele Umi-kumamahiku – S. K. Kaalihikaua, Joel Nakaleka, S. K. Kaai.
Mahele Umi-kumamawalu – Frank Sommerfeld, Hugh M. Coke, G. Wainui.
Mahele Umi-kumamaiwa – J. K. Mawae, H. H. Kauihou, J. Kaiwi.
Mahele Iwakalua – J. B. K. Kamai, Antone Vierra, W. Naehu.
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA EHA – MOKUPUNI O OAHU.
Mahele Ekahi – A. F. Clark, B. N. Kahalepuna, J. K. Kaohi.
Mahele Elua – Charles M. V. Forster, T. R. Lucas, W. O. S. Makehau.
Mahele Ekolu – O. L. Sorenson, S. Meheula, J. B. Kahahawai.
Mahele Eha – John Hills.
Mahele Elima – Fred Turrell, H. Meheula.
Mahele Eono – Chas. K. Spencer, E. R. Bivens, J. Kaimi.
Mahele Ehiku – Geo. C. Chalmers, A. Irivne, Alona.
Mahele Ewalu – T. H. Petrie, Julius Asche, Peter Hookano.
Mahele Eiwa – Richard E. Lockwood, Wm. Lono Austin, John Paia.
Mahele Ume – W. H. Charlock, Jr., John Effinger, Daniel Kalauawa.
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA ELIMA – MOKUPUNI O OAHU.
Mahele Ekahi – Henry Cobb Adams, G. L. Kalaehau.
Mahele Elua – Moses Aalona, J. H. Keanu.
Mahele Ekolu – H. H. Plemer, D. Kauwalu, J. K. Mahoe.
Mahele Eha – D. K. Kupihea.
Mahele Eono – Geo. Malina.
Mahele Ehiku – Peter M. Naiuai.
Mahele Ewalu – John Emmeluth.
Mahele Eiwa – R. H. Trent, David Kauahipaula.
Mahele Umi – Wm. Kwai Fong, Fred R. Lunning, J. K. Notley.
Mahele Umi-kumamakahi – K. R. G. Wallace, Thos. Stroup, W. Hoapili Kaauwai.
APANA KOHO LUNAMAKAAINANA EONO – NA MAKUPUNI O KAUAI AME NIIHAU.
Mahele Ekahi – John Rennie, J. B. Kaomea, Luka Kaopio.
Mahele Elua – J. K. Alpolani, J. Mooiki.
Mahele Ekolu – George Kauai.
Mahele Eha – S. M. Paki, J. P. K. Kahaleole.
Mahele Elima – J. W. Wilcox, Kekahimoku.
Mahele Eono – Geo. K. Hugo, H. P. Kenikenihia.
Mahele Ehiku – L. K. Mundon, R. D. Lowell, J. K. Kaauwai.
Mahele Ewalu – H. M. Puakalo.
Mahele Eiwa – Solomon Maluna, R. R. Pauole, M. Puuie@.
Ma ka poakolu nei i hoomaka ai ka ruia hou no na palapaia hoololi kaa uwila o na ohua. Ma keia ruia hou, o ka ohua e manao ana e hoololi i kona kaa mai kekahi a i kekahi e hoike aku oia i kona wahi e holo ai a e paa oia i ka palapala hoololi a hiki i kona kaa ponoi e lawela ai a hiki i kahi ana e makemake ai, a ma ia kaa oia e haawi aku ai i ua palapala hoolo@i ia, ina nae he elua ana kaa e hooholi ai.
He Leta Hamama.
Honolulu , Mei 17, 1905.
Hon. W. C. Achi, Honolulu. Aloha oe:
Ke noi nei au ia oe e hoakaka mai, ina paha aole e hiki ia’u ke holo ma ke ano i Lunamakai no ka Apana o Kohala Akau, ma ke Kau Koho o na Luna Aupuni o ke Kalana, mamuli o ko’u ano he Hoa no ka Ahaolelo: a ua ku’e anei ia i ko kakou mau Kanawai a Kanawaikumu paha?
Owau no me ka haahaa,
CHAS. H. PULAA.
Honolulu , Mei 17, 1905.
Hon. Chas. H. Pulaa, Honolulu. Aloha oe:
Ua loaa mai kau leta o keia ia, e ninau ana, ina paha aohe i ku-e i ko kakou mau Kanawai ame ke Kanawaikumu i na Hoa o ka Ahaolelo i ka holo ana i mau Luna Aupuni no ke Aupuni Kalana.
I pane no kau e ka mea hanohano, ke hoike nei au penei:
Ke olelo nei ka Pauku 16 o ke Kanawaikumu penei:
“Pauku 16. Aole kekahi hoa a ka Ahaolelo, no ka manawa i kohoia ai oia, e hookohuia a i ole e kohoia i kekahi oihana o ka Teritori o Hawaii.”
Ma ka nana ana i na olelo e keia Pauku, ua akaka loa, ua papaia na hoa o ka Ahaolelo i ka lawe ana i kekahi oihana o ke Aupuni o ka Teritori: a oiai, o ka hana Lunamakai no ke Apana o Kohala Akau mai ka la ekahi aku o Iulai e hiki mai ana, aohe ia he oihana no ke Teritori, aka he iohana ia no ke Kalana; nolaila, ma ia Pauku ua akaka loa, aohe i papaia kou holo na i Luna Aupuni no ke Kalana.
I mea hoi e kakoo ai i keia manao, ina e nana aku oe i ka Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia ma ka hihia o N. W. Clayton e ku-e ana i na kanaka o ke Teritori o Uta.
E nana ma ka Buke 132 o na Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie aoao 455 Buke 33 i hoohuihuila, a i hooholoia ma Ianuari 6, 1890.
E ike ana oe malaila i na hoakaka ana i na oihana maoli o ke Teritori, a i hiki ole hoi i ka Ahaolelo ke hoololi; ua hoakakaia na oihana ma ke ano laula, a ma ke ano kuloko; ia hoi o na oihana e like me na poo o na Keena Oihana, e laa na Luna Nui o na Hana Hou, ka Loio Kuhia, ka Lunamakai Kiekie a pela aku, oia na oihana laula, a o na oihana e ae, he mau oihana kuloko wale no ia, a pela aku.
A ma ke ano nui ma ia Olelo Hooholo ua akaka loa o na Luna Aupuni Kalana, he mau Luna Aupuni kuloko wale no ia; no ka mea, o ka lakou mau hana he mau hana wale no ia ma kahi o @kou i kohoia ai, a aole hoi na ke Teritori holookoa.
A mai ia olelo hooholo mai ame na olelo o keia Pauku o ke Kanawaikumu, ke pane nei au ia oe:
I ko’u manaoio ma ke Kanawai: aohe i hoonele ia na Hoa o ka Ahaolelo i ko lakou kuleana e holo i mau Luna no ke Aupuni Kalana.
Owau no me ka haahaa.
W. C. ACHI.
NA INAMONA O KE AO HOLOOKOA.
I keia makahiki e hoomanao ai na Kiu i ka piha ana o na makahiki he hookahi haneri me kanalima o ko lakou noho ana ma ke kulanakuahale o Nu Ioka.
Aia iloko o Rusia he hookahi haneri me umi ano lahui like ole a o keia ka lahui Rukini e ikeia nei, o na lahui nui no nae oia ka Finns, Tartar ame Slavs.
O ka loaa puka o ke kulanakauhale o Glasgow no na pepa i houluuluia mai na alanui mai i ka makahiki hookahi he $7,5000. Ua hooholo ae o Liverpool i keia manawa e hoohui ae me kona loaa e like me ka Glasgow e hana nei.
Ua hui ae na keiki o ke kulanakauhale o Sana Rafaela. Kaleponi, a kukulu ia lakou i mahele opio o ke kalapu o na hana hou oia kulanakauhale. O ka lakou hana oia ka malama ana i na kumulaau e ku ana ma ka’e o na alanui ame ka houluulu ana a hookaawale aku i na pepa mai na alanui aku.
O ka huina nui o na kanaka i kaahele ma na kaa uwila o na Mokuaina Huile o Amerika i keia ame keia makahiki aole i emi iho malalo o 5,836,000,000.
Ua oleloia o ka poka pukuniahi nui i hanaia na ka hui o Karapu o Esena, Geremania i hana. Ua hanaia ua poka ia no ke aupuni o Rusia, a o kona kaumaha he 2,600 paona. O ka pukuniahi e kiia ai keia poka ua hookauia ma na papu o Cronstadt, a ua hiki hoi i kona poka ke lele no umi-kumamalua mile. I ka manawa hookahi e kiia ai ua like me $1,500 ka lilo.
Mai ka makahiki 1840 mai he 470 pakeneta ka mahuahua ae o ko Europa heluna kanaka maloko o na taona, a o ka mahuahua ae ma na apana kuaaina he 70 pa-keneta.
HOIKE KULA KAIKAMAHINE O KAWAIAHAO.
Ma ka Poakahi ae nei oia ka la 22 o keia mahina e hoomaka ai ka wehe ana o na hana hoike o ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao, a ia la e hoikeia ai na mea hanalima a na haumana, e like me na peahi lauhala ame na mea like, na eke o na ano like ole, ame na hana i ku i na haumana wahine ke hana, a e kuaiia ana ia mau waiwai i hana i@aia e na haumana iloko no o ke kuia e hoomaka ana i ka hora @ o ka auwina ia. E hoohauoliia ana na kini ma ia manawa o ka hoikeike e ka Hana Puhiohe o ka Teritori.
A o ka panina o na hana hoike e maiamaia ana ma ke ahiahi o ka Poakahi, ia 29 aku e hoomaka ana i ka hora 7@30 alaila i ke ao ae o ka ia 39 ia, mai ia manawa aku ka wa hoomaha o ke kula a komo hou i Augate 31 o keia makahiki no, ua like me ekoiu mahina hoomaha, a e like me ka mau i na makua o ka hiki ae e ikemaka i na hana o na keiki a lakou ma ka hooikaika i ka naanao ua loaa e ka ike e laukanaka ae ana ke kuia i na makamaka.
E naue ae no i ikemake i na hana o ke kula.
Na Lono Kaua.
ST. PETERSBURG. Mei 16. – Ke manaolana ia aku nei e ala ae ana ke kaua moana iloko o na ia pokole. Ua hui ae @o Rusia mau aumokukaua ma ka ia 10 o Mei.
LADANA. Mei 16. – Ua haalele aku ke Adimarala Rojestvensky aumokukaua ia Hongkong ma ka ia Sabati nei a holo aku no ka akau.
TOKIO. Mei 16. – Ua piholo iho ka moku lawekoa Kikomaru mawaho ae o Poto Ata mamuli o ke pahuia ana e ka maina.
ALAHELE O GUNSHU. Mei 15. – He kanalima kaukani koa hoopuipui i na pualikoa o na Kepani i hoea ae nei ma ke kahuakaua.
ST. PETERSBURG. Mei 17. – Ke manao ia nei e komo aku ana ko Adimarala Rojestvensky aumokukaua ma ka moana Pakipika ma ke ko-wa aku o Ballington ma ka akau o Luaano, e hoomamao ana hoi mai Fomosa aku.
ST. PETERSBURG. Mei 17. – He mahele eha o ko ke Kai Balatika aumokukaua malalo o Adimarala Biriloff, ua kauohaia aku nei e hoomakaukau no ka hui ana aku me Adimaral Rojestvensky ma ke Hikina. Ua hoikeia ae ua aneane, aku o Rojestvensky i kahi o ka pilikia loa a ua ma’i loa ia hoi mamuli o ka ma’i o na puupaa mamua iho o kona haaiele ana i ke awa hope loa ana i kipa aku ai.
ST. PETERSBURG. Mei 18. – Oiai aole he mau lono i loaa mai ia Adimarala Rojestvensky, na loaa ae na manao maanel ua hoomaka aku oia no kahi ana i holo aku ai. Ke kaliia aku nei o ka loaa mai o na lono o ke kaua ana me Adimarala Togo.
O ka hoike e pili ana i ko Adimarala Rojestvensky nawaliwali aole i hooiaioia mai.
Ma na hiohiona e ikeia nei aia he kaua nui a ala ae ma Manchuria.
AMOI. Mei 18. – O na wahine ame na keiki apau loa ma Pescadores ua pau aku nei i ka hookaawaleia mai Fomosa aku.
Nuhou Kuloko
Ua hoopa’lia o Rego, keia lunaleia pauaka o Koloa, Kauai, e Lunakanawai Dole, no hookahi makahiki hoopaahao.
Mau poina i ke nei mua ana i koa palapala hoololi kaa o na kaauwila, ina he makemake kou e hana pela, i kou manawa no e uku ai i kou ukukaa. E hoike aku i kou wahi e hele ai.
Ke aneane loa nei e puni ke kulanakauhale nei i ka hoomoeia i na palpu o ka aila ea e manaoia nei no ka hoomalamalama ana i ke kulanakauhale nei. Aia i iwilei kahi o ka aila he lalapa wale ana no ko kauhale.
Eia ke hoonohonoho mai nei ka Hui Kaauwila i na hoolilo no ka hooloihi ana aku i ke alahao o alanui Mei mai ka palena aku o ke alahao i keia manawa ma Kalihi ae nei a hiki aku i Kahauiki, ua like hoi me 2700 kapuai hou aku.
I keia ia e liia ai o Candido Soto, keia Poko Riko pepehikanaka o Kauai, nana i pepehi i ka haole luna, a hookolokoloia ma Kauai a hoopa’iia e make ma ka amana. Na Makai Kiekie Henry e lawelawe ana i na hana li maluna ona.
Ua puka ae nei ke kuahaua a T@lena Anaru, ka lunahoomala o ke komite kuwaena o ka Apana Eha, e kahea ana e noho ae na Elele i kehoia iho nei ma ka Poaono i hala ma keia Poaono, ia 20 o Mei nei, ma Progress Hale, kihi o na alanui Beritania ame Papu.
Ua hanaia ae nei ke alanui Hotele mawaena o na alanui Puowaina ame Alapai me ka aila. He alanui maikai ke alanui i hoopuluia me ka aila, oia hoi aole he puehu mai o ka lepo, o ka hohono wale no ka hewa.
Ma ka ia 27 o keia mahina, oia no hoi keia Poaono ae, e maiamaia ana ka hoike makahiki o na Kuia Sabati o ka Mokupuni o Oahu nei ma ka luakini o Kawaiahao.
He mau ia pepehi ilio keia makai ae nei o iwilei. Ina ua nalowale kau ilio, mai poina i ka hele ana ae maanei, oiai ke hoomauia nei no ka hopuhopu ana i na ilio medaia ole, a malia paha aia ilaila hau ilio punahele.
Ua hoole loa ae o Samual Johnson aole oia kekahi moho e hoio ana no ke kuiana Lunamakai no ke Kalana o Oahu, a ua hoike ae hoi o Davis he moho holo kuokoa oia no ke kulana Luio Kalana.
He Huaale Maikai
Aole he like o na
“HUAALE A AYERS.”
ma na huaale e ae no ka mea he maa huaale kokua keia i ka hana a na naau, a he laau hoomaha maikai l@ hoi. Ina he paa kou hanalepo o n@
“HUAALE A AYERS.”
Ka laau e hemo maikai ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.
Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona oia k@ ina aole he hemo o kona hanalepe he hookahi manawa o ka ia, a @ aka paha. Ina i maopopo keia kanawai e ke oia i na kanaka apau, aole ioa e like ka nui o ka poe ma’i me ka mea e ika ia nei i keia mau ia.
Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai ioa ka iawe ana.
Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na
“HUAALE A AYERS.”
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Company, Lowell, Mass. U. S. A.
E ioaa no keia mau Huaale me ke Hale Kuai @ o Hollister, olaa@ Pa@.