Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 3, 20 January 1905 — Page 5

Page PDF (1.36 MB)

This text was transcribed by:  Kate Motoyama
This work is dedicated to:  sister deanna yip

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, IANUARI 20, 1905.     @

 

RUSIA A ME IAPANA.

--:MA KE:--

Kahua Enaenan o ke Kaua

--

(Mai ka aoao 4 mai.)

 

            @ elua i hoikeia ae nei maluna.  O keia mau heluna make he nui na haawiia aku la na ke alelo menemene ole o ke ahi e hoohana, oiai o ka hoao ana e eli i na kawaha no keia mau kino make he nui. @ hoomoe aku ai lakou ilalo olaila, he mea hiki ole ia, oia na p@ka wela e haulehia ana ma na aoao apau o ke kahuakaua.  He kanawalu a oi mau pukuniahi i haulehia aku malalo o ka ikaika kona o Kenerela Oku ame kana mau keiki kukilakila, a o na papu loa nana e ku kiai ana keia mau puu ua haulepio mai la no malalo @ kona mana.  E like me kau i hoike mua ai i ka helu i hala aku nei @ keia mau puu oia iho la na ki e hemo ai ka ipuka no ka nee ana aku me ka maluhia no mua o na papu kiai ikaika o Poto Ata, no @o ia mea no hoi i uhaai ai o Kenerela Oku i kona mau koa, a ua kaena iho oia aole oia e ae e haawi pio a hiki i ke koa hope loa malalo on a o oia pu kekahi, no ka lawepio ana mai hoi i keia mau puu elua.  Ma keia wahi, e huli a'e kaua a nana aku i ka kaua @ nui i malamaia mawaena o na puali kaua o Oiama ame na puahkaua o Kenerela Kuropakina, ka lima akau o ke aupuni nui o Rusia ma keia kaua e malamaia ai o keia kaua nui i oi aku ma@ o ke kaua o Wakalu, he mea maikai e hoomaopopo hou mai kana, e ka makamaka heluhelu o keia nanea, ma na kahua kaua apau loa i malamaia mawaena o na pualikaua elua, ua lanakila haaheo mau no na pualikaua o Iapana maluna o na pualikaua o ke aupuni nui o Rusia, a aole wale hoi o keia aka, ua hopu pio ia aku kekahi mau haneri koa ame na pukuniahi he nui.  Nolaila ua kaena iho la o Kenerala Kuropakina ma ke kulanakauhale nui o Liaoana oia e ku ai a paio aku me na pualikaua kilakila o Oiama, a aole loa hoi oia e haawipio a hiki i ke kanaka hope loa.  I kekahi mau la iho na hoakoakoa ia iho la na pualikaua o Kenerala Kuropakina iho ua hoakoakoa ia iho la na pualikaua o Kenerela Kuropakina he aneane hookahi haneri kanawalu kaukani ka nui, a imua o keia mau pualikaua hanohano, ua haawi aku la o Kenerela Kuropakina he aneane hookahi haneri kanawalu kaukani ka nui, a imua o keia mau pualikaua hanohano, ua haaawi aku la o Kenerela Kuropakina i kana "Haiolelo Hoolana" imua o kona mau pualikaua, a o keia iho malalo kana haiolelo piho ma ka la 2 hoi o ka malama o Okatopa.

            "He aneane ehiku malama i hala a'e nei, ua lele powa aku ka enemi maluna o ka papukaua ikaika o Poto Ata mamua o ka kukalaia ana o ke kaua.  Mai ia la ma, maluna o na ale ahiu o ka moana ame ka aina, na hoike a'e na pualikaua o ka aupuni o Rusia i kona mau kulana wiwo ole, a ke aupuni nui hoi o Rusia e keha ai me ka hanohano nui.  Aole wale ka enemi i hoohilahilaia a hooku@miia aku ihope, aka, he manaolana mau nei ka enemi e lanakila on a lakou.

            "Oiai aole i lawa pono ka ikaika kaua o na pualikaua maloko o ke aina nei o Manekekuria, aka, ua lawa no na'e ia no ka ke'ake'a ana aku i ka enemi mai ia kakou aku, e a'o aku ana hoi i ka enemi, ua makaukau mau ke aupuni o Rusia e kupale i kona mau palena aina i lele kaua ia.  I mea e piha pono ai ka ikaika kaua o ke aupuni, he mea pono ma ko'u aoao ame oukou pu e hoomanawanui, oiai ika wa e loaa ai keia e lanakila auanei kakou maluna o ka enemi, Mamuli o keia mau kumu, oiai no hoi i ka manawa hookahi no hoopoino aku kakou i na pualikaua o ka enemi ma na kahuakaua o Takakino, Linasiana ame Liaoana, aole au i manao ua hiki mai ka manawa kupono no ka hoomau anu aku mahope o ka enemi, a no ia kumu, ua haawi aku ai i ke kauoha e kuemi hope kakou. ffl

            "Ua haalele aku oukou i na kahua kaua a oukou i kupale aku ai me ka haaheo nui, ua piha i na koa make o ka enemi, a iloko oia manawa hookahi, ua makaukau no oukou no ka malama hou ana i ka paio.  Mahope o ka hala ana o na la elima o ka malamaia ana o ke kaua mawaena o oukou ame no pualikoa o ka enemi ma Liaoana (Liaoyang) ua haalele aku oukou i ka laina pale mua, a haule mai la oukou ma na kahuapale hou i hoomakaukau mua ia.  Mahope o ko oukou kupale ana aku i na alahele ame na kahua pale like ole e hoopuni ana hoi i ke kulanakauhale o Liaoana ua haalele aku la oukou ia kulanakauhale, a molio mai la ko oukou alahele no keia kulanakauhale o Makadana (Mukden), malalo hoi o na kumu pohihihi.

            "Ua lelekaua mai o Kenerela Kuroki maluna o oukou, aka, me ka nana ole a'e i keia ua hoomanawanui mai oukou i ka alo ana i na lepo pohopoho o ke alanui, e paio ana hoi i ka kakahiaka a hiki i ka napoo ana o ka la, e huki ana i na pukaa pukuniahi me ko oukou mau lima, a i ko oukou hoea ana i Makadana (Mukden) aole loa oukou i haalele aku i kekahi pu, i kekahi kaa ai a koa hoi maloko o ke kulanakauhale o Liaoana.

            "Ua haawi aku au i ke kauoha e kuemi hope kakou a haalele aku hoi ia Liaoana me ka puuwai ehaeha, aka, me ka manaolana paa iloko o ka papaku o kuu naau, he mea pono ia no ko kakou lanakila koe ole maluna o ka enemi i ka wa e hiki mai ai o ka manawa kupono.

            "Ua haawi mai ka Emepera no ka paio ana me ke aupuni Imipiriela o Iapana i na pualikoa Pua Rose o ke aupuni no ka lawe haaheo ana i ka lanakila maluna o na pualikoa o ka enemi.  O na kulana pohihihi no ka halihali ana ia mai o keia mau puali kaua no aneane ewalu kaukani mile, ke hooikaika nei na loea o ke aupuni e imi a loaa.

            "Iloko o na malama ehiku, e hoea mai ana iloko o Manekekuria nei, he mau haneri a haneri kaukani koa, umi a umi tausani lio ame na kaa ame miliona a miliona paona lako ai.

            "Ina o na pualikoa maloko o Manekekuria i kei amau la ua lawa pono ole ia no ka paio ana aku me ka enemi, e hoea mai ana no na pualikoa aiwaiwa o ke aupuni, oiai o ka iini paa o ka Emepera e hoopio ia ka enemi e hookoia no ia.  O ka enemi, ma ka lakou mau  nee kaua ana, na malele nui lakou maluna o ko lakou nui hewahewa; ua hookakaawale aku i kona mau puali ma ke ano e hoopuni ia kakou; ua a'e, aka, o ka manawa no ka nee ana aku imua o ka enemi, a kakou hoi i iini nui ai, ua hiki mai, a ua hoea mai ka hora e kauoha aku ai kakou i ka enemi e haawipio mai malalo o kakou, oiai ua lawa ka ikaika o ka pualikaua o Manekekuria no ka hooko ana i keia kauoha; a no ka nee ana aku imua o ka enemi.  Aka, i ka manawa hookahi, e noonoo oukou i ko oukou enemi, he mau koa wiwo ole, a he mau koa ua makaukau mau no ka mauna ana i ka lakou mau ola.  Me ka nana ole a'e i ka nui o na make i loaa ai ka lanakila, e hoomaopopo oukou i ke ano nui o keia imua o ke aupuni, a oi loa aku hoi, no ka hoopakele ana aku i ko kakou mau hoahanau ma ke kualanakauhale o Poto Ata, e paa mai la hoi ia papukaua no aneane ewalu mahina.

            "O ko kakou pualikaua, i hipuuia a paa me ka Emepera ame ke aupuni o Rusia, ua hana aku ia i na hana pookela o ka wiwo ole maluna o na kahuakaua like ole ana i komohia aku ai, a ua papahi iho keia hanohano maluna o ke aupuni.  E noonoo oukou i kela ame keia hora, ua waihoia mai iloko o ko oukou mau lima ka pale ana i ka hanohano ame ka ihiihi o na kuelana o ke aupuni o Rusia ma ka Hikina Loa e ka Emepera.

            "O ke Akua pu me kakou apau loa."  He mea oiaio o na pualikaua malalo o Kenerela Oiama a Kenerela Kuroki, ame Kenerela Oku aia no ia ke hoopuni la i na pualikaua o Kenerela Kuropakina ma ke kahua kaua o Liaoana, oiai o ke kahua kaua a Kenerela Kuropakina i hooholo ai e ku aku a paio me ka pualikaua o Kenrela Oiama, Knerela Oku ame Kenerela Kuroki, ai ano ia kahua imua o kekahi muliwai i kapai ma ka inoa o Ka.  O keia muliwai ua kaupalena mai no ia i ke kulanakauhale o Liaoana ma kekahi aoao, a o ke kulanakauhale o Makadana ma kekahi aoao o ke kula palahalaha.  E like me ka'u i hoakaka mua ae nei e pili ana i na "Haiolelo Hoolanalana" a Kenerela Kuropakina imua o kona mau pualikoa kaua nona hoi ka huina o hookahi haneri kaukani ame kanawalu, pela no kona mau koa i hooholo ai mai na Kenerela a hoea loa aku i ke koa puhi ole, e paio a hoea i ka kanaka hope loa.  O ka inoa maemae ame ka hanohano o ke aupuni nui o Rusia i keia hora, aia no ia imua o ka ahahookolokolo o keia kahua kaua e hooukaia nei.  !nei e hooholoia ai ka "olelo Hooholo" na hewa ana ke aupuni nui o Rusia no ka kailiku ana i ka aina nui o Manekekuria, a i ole, aole paha.  O ka inoa maeame a hanohano no hoi o ka aupuni o Rsia, i apoia e ua mana nui mai na la mai o Pipikopa, ke kaeaea nana i hoohoko aku o Napoliana, ma ke ano he weli no ko ke ao, i kei ahora a kaua e hialaai nei.  Ke hookolokolo ia nei imua o ka maka o na eleu pu a ma ka waha hoi o na pukuniahi.  O ka ninau ano nui e kikeke mau nei i ku'u lunaikehala oia no keia, "Ua hiki anei ia Kenerela Kuropakina ame kona mau koa o hookahi haneri kanawalu kaukani a oi ke ke'ake'a aku i na koa o hookahi haneri kanawalu kaukani a oi ke ke'ake'a aku i na koa puuwai hao kila o Dai Nippon, malalo o ke alakai ana a Kenerela Oiama, Kuroki ame Oku?  E hooke ana anei o Kenerela Kuropakina i kehakeha iho nei, ma keia kahua akaua o Laioana e paio ai oia a e kulai aku ai oia i ka mana kaua o Iapana.  E nana aku hoi kaua.

            O keia kulanakaulae o Liaoana ua hoopuniia no ia e na mauna kiekie e like me Pota Ata, a i mea e holomua ai na lelekaua ana he hana naauao ka kula i mua ana i na papu kiai i hanaia me ka noeau maluna o na puu kiekie e hoopuni ana i keia kulanakauhale.  Ma ka la 27 o ka malama o Augate o ka makahiki 1904 ua nee aku la na pualikoa kaua o ka Ilamuku Oiama malalo hoi o na alakai ana o Kenerela Kuroki, Kenerela Oku ame Kenerela Nodzu.  O ka pualikaua malalo o Kenerela Kuroki nona ka huina o hookahi haneri tausani mawaena no ia o na puu o Khoyou ame Gutzia: o na pualikaua o Kenerela Nodzu nona hoi ka huina o kanawalu tausani a oi mawaena no ia o Simoulieng ame Khalin a o Kenerela Oku hoi ma na alahele haiki o Haikena.

(Aole i pau.)

--

MAKEMAKE I OIWI HA-

WAII.

--

            "E hooikaika aku ana wau e hoopuka i ka hookohu o ka Komikina Kanawai Kalana i pani ma ka makalua i waiho hakahakaia ma ka waiho ana mai o Mr. Meckley (Kahapula) i kona komikina, iloko o ka manawa kupono, i hui pu ai ia lala hou me na Komikina ma ka lakou halawai e noho mai ana i ka Poalua, ahiahi."  wahi a Kiana Carter i ka Poakahi nei.

            Ua hui ae ke Kiaaina me ka Lunahoomalu o ke Komite Kuwaena Repubalika i ka auwina la iho pili i ke kumuhana hookohu komikina kanawai kalana a hiki wale i ka panina o na kuka ana aole he inoa i hooholoia e ia no ia wahi.  Ua loaa na hoomaopopo ana o ka makemake o ke Kiaaina oia no ka juli ana i Oiwi Hawaii makaukau kupono no ka hoopiha makalua ana e like me ia i hoopihaia ai e Kahapuia.

            O ka makemake nui o na hoa oia no ka hookohuia mai o ka laia hou mamua o ka hiki ana mai i ka Poalua i hiki ai ke kahi aelike ke hooholoia in a i kupono; a oia ka ka hanapnui i upu nui ai o ka hooholoia o ia aelike, oiai ka hapauuku e hooholo hui ole ai maluna o ka aelike in a aole he pili o ia mea i ke kumuhana oia hoi, ke kanawai kalana.

            Aka ua hoopauia ia na nune ana ma ke hookohu ana ia o N. Fernannez e ke Kiaaina ma ka Poalua ae a noho han apu no ka wa mua loa me kona mau hoa o ke komikina hookahi i ka po iho.

--

            E PILI ANA I KE ANU.--Ma na aupuni apau a iwaena o na lahui apau o keia poepoe honua, o ka laau kunu ka laau lawe mau ia a i ka lawe pono ana ua oi aku kona maikai i ko na laau e ae.  O ka poe kino kanaka aole i nele ka loaa ana i ka ma'i puu eha ame ke ake i hoopilikiaia e ke anu, a malia ma ka loaa mua ana i k ma'i e mau no ia iloko o ke kanaka.  Ua ike na kanaka apau i ka hopena pilikia mamuli o ka hoohemahema ana i ke anu, oiai o ka hapanui o na meke ua loaa ae ka hookumu ana ame na hiohiona mamuli o ka loaa anu.  O ka poe noonoo akahele a ake e loaa ke ola aole o lakou hookuukuu wale i ke anu e hoomau aku ma kona alakhele, aka ua lawe koke i ka laau e ola ai.  No kekahi mau makahiki loihi i lawe nui mau ia ai ka laau kunu a Chamberlain ma Amerika holookoa ame na aupuni e ae, a pela i loaa ai na hooiaio ana o keia hookahi ka laau kupono loa no ka puu eha ame ka ma'i o ke ake, a o ka oi aku no nae o ke kunu anu, hupekole ame ke kunu kalea.  He hoola ka keia laau a he hoola hikiwawe hoi.  Ke kuaiia nei ma na halekuai apau.  BENSON, SMITH & CO., LTD., na agena no ko Hawaii Paeaina.

 

Wahi Hana Ili ma Honolulu.

 

NA POINO O RUSIA AME IA-

PANA.

--

            O keia malalo iho nei ka poina ma na aoao elua e paio mai nei.  Ma keia papa e ikeia ai ka mahuahua o ko Iapana poe koa i poino mamua o kona ho paio, eia nae ua oi loa aku na make o Rusia mamua o Iapana a pela no hoi ma na mokukaua:

KO IAPANA POHO.

Ma Liao-Yang . . . 18,000

" Muliwai Sha . . . 35,000

" Poto Ata . . .        67,000

" ka Moana a me na wahi e

            ae . . .          25,000

                               ____

            Huina  . . . 145,000

Na Make . . .           48,000

NA MOKUAKAUA.

            Mokukaua papa ekahi, 2: mokukaua

holomama, 4; na mokukaua e ae,7.

KO RUSIA POHO.

Ma Liao-Yang . . .    22,000

" Muliwai Sha . . .     56,000

" Poto Ata . . .           21,000

" ka Moana a me na wahi e

            ae . . .            45,000

                                  ____

            Huina . . .     144,000

Na Make . . .             67,000

NA MOKUAKAUA.

            Mokuakaua papa ekahi, 5: mokuakaua holomama, 6: na mokukaua e ae, 16.

            O na mokukaua e ae o Rusia i komo ole ma keia hoike, o ia ka mokukaua papa ekahi Czarevitch, e ku nei ma Tsingehou a i pau kona mau mea kaua i ka laweia, ka mokukaua holomama Diana, e ku nei ma Saigon, i pau no kona mau lako kaua i ka laweia, a me ka mokukaua holomama Askold e ku nei ma Kanahai a i nau no hoi kona mau mea kaua i ka laweia.

--

HOIKE HUI.

--

            E malama ia aku ana ka hoike hui o na Kula Sabati o Hawaii Komohana, ma ka luakini o Kauahaao, ma Waiohinu, Kau, ke hiki aku i ka hora 9:30 a. m. o ka la 5 o March, 1905. Penei na haawina:

            Kula Sabati o Kekaha--Haawina o Sept. 1904.

            Kula Sabati o Kailua--Haawina o Oct. la 2, 9 ame 16, 1904.

            Kula Sabati o Helani--Haawina o Oct. la 23 ame 30, 1904.

            Kula Sabati o Konawaena--Haawina o Nov. la 6 ame 13, 1904.

            Kula Sabati o Kealakekua--Haawina o Nov. 20 ame 27, 1904.

            Kula Sabati o Pukaana--Haawina o Dec. 1904.

            Kula Sabati o Kaohe--Haawina o Jan. la1 ame 3, 1905.

            Kula Sabati o Milolii--Haawina o Jan. 15, 22 ame 29, 1905.

            Kula Sabati o Waiohinu--Haawina o Feb. la 5 ame 12, 1905.

            Kula Sabati o Kapaliiuka--Haawina o Feb. la 19 ame 26, 1905.

NA HIMENI HUI.

            "H. A. N." Page 162, 17, 181, 197;  "Leo Hoonani," page 191, 156 ame 116.  E paa like keia mau himei i na Kula

 

Nuhou

            Kuloko

--

            Eia ko E. Jones @ mai @

--

            He hookahi hapa-kolu o ka @ haalaiai o ka honua @

--

            Ua kehola ae ua hiki aku i ka $2,000 @ ka waiwai @ ka E@ VII,  Moi o Pelekane, wah@

--

            Ua hoouna aku @ koa na mau ka@ aku he @ paona @ i ka makahiki.

--

            O ka aelike me ka hana ana i ka u@po o Lumahai, Kauai, ua haa@ A. A. Wilson, ka mea koho haahaa.

--

            Ua puu ko Chun Hoon noho lala ana iloko o ka hui o Wing Sang Company.  E nana ae i kana hoolaha e puka aku nei.

--

            Mailoko mai o kela ame keia miliona kanaka i hanauia he 41 kane a he 122 wahine i hiki uku ko lakou mau makahiki i ka 100 o ke ola ana.

--

            E nana ae i ka hoolaha a Fukuroda e puka aku nei no kona halekuai.  He opio Hawaii ke kali mai ana e hookipa ia oe.

--

            E nana ae i ka hoolaha hookapu a John Broad i na holoholona e hele wale ana ma kona mau aina mai Ooma a Mahaiula, N. Kona, Hawaii.

--

            Ua hookolokoloia a ua hoopaiia o Sam. Kaahu, kela makai kula pepehi Keiki, he $25.  Pokeokeo no, a ua mahu'i wale ia mai e hoopauia ana ua makai la.

--

            Ma keia Poaha ae e hui ae ai na hui kinipopo o Honolulu nei a hoopaia i na hana o keia kau kinipopo iho.  Na Peresidena Isenberg e kahea ana i keia halawai.

--

            Iloko o 1000 paa mare i maleia ma Pelekane he 21 i mareia he mau hoahanau kuakahi.  Mawaena hoi o na poe koikoi ua mahuahua ae he 45 no kela ame keia 1000.

--

            Ua haulani hou aku ka mahimahi o o na Kona, Mauna Loa, he elua hora mahope o kona manawa holo mau, ma ka Poalua nei, mahope o ka hooponopono hou ia ana o kona ipuhao.

--

            I Honolulu iho nei a hoi aku la ma ka mokuahi Mauna Loa o J. A. Maguire, ko Kona keiki hanai oipi e hoolakou mai nei i kekahi hapa o ko Honolulu nei mau makeke pipi me na @o pipi momona o Kona.

--

            Ua loaa ae ia Makaikiu Hatter he iwakaluakumamalima kuka loa pumehana loaa maekekehi halekuai Kepani ma Alanui Muliwai, a ua kii ae o Makai Amerika Hendry i ua mau kua la a lawe aku.  He hoka hoi kau!

--

            Eia ko Lahaina poe ke hoala hou nei i ka paio ana e hoolilo ae ia wahi i kulanakauhale poo Kalana no Maui.  Ma ka halawai i malamaia malaila ma ka la 2 o Ianuari nei ua hooholoia he olelo hooholo e noi ana i ka Ahaolelo e noonoo ae a e hooholo ma Lahaina ko Maui poo kulanakauhale.

--

            Ua hanau ae ka wahine a Ben. J. Wright ma ka Poalima i haia, kakahiaka, ua make mua nae ke keiki iloko o ka opu o ka makuahine he umi la mamua o ka hemo ana.  O ke kane he lala oia no ke kiure nana i hoolohe, i ka hihia pepehikanaka o Arroyo, nolaila aole oia i ike i ka pilikia o kauhale.

--

            O na kula sabati i hoohuiia ma ka haawina hookahi, a e hiki ole ana paha kekahi o laua a o laua paha o i elua, e oluolu e ha'i mai na Kahukala Sabati Apana ia'u i hiki kehooponoponoia mamua o ka nee ana aku o na hana imua.

            E ala e Hawaii Komohana, e paa i ka have no ka lanakila o ko Kristo Aupuni, i mau ai ka hanohnao maluna o ko kakou aina aloha.

            Imua e na keiki a lanakila.

            Me ke aloha,

            DAVID ALAWA.

            Kahukuia S. N. O. K. K.

 

HOOLAHA MA KE KAUOHA.

--

HOOLAHA AUPUNI.

--

            Ke haawina aku @ o keia mau @ Lehulehu malalao iho nei a @ apau na Kaapuni lehulehu o ka @ a Hawaii ke hoopauia nei a ua @ a o @ lakou mau buke @ kauohaia nei e waiho ae me ke K@ olelo o ke Aha Hookolokolo Kaapuni o kela ame keia Apana Kaapuni @ o na wahi a lakou @ no ana

APANA KAAPUNI EKAHI--

            Ahio, A. @

            Apuakekau, W K

            Batchelot, J@

            Boyd, Jas H.

            Brooks, F @

            Graham, W W

            Makinney F W

            Miller, Ruby A

            Silver, Patrick

            Waterhouse, Fred T P

 

APANA KAAPUNI ELUA-

            Hayselden, A N

            Coelho, W. J

            Makuina, Moses K

 

APANA KAAPUNI EKOLU--

            Fenneil, W. P.

            Lazaro, S

 

APANA KAAPUNI EHA--

            Hobson, A. W

            Naleilehua, Thomas N

            Smith, Carl S

            Wilson, Herbert R.

            Waikalai, O Z W

 

APANA KAAPUNI ELIMA--

            Mahikoa, Geo W

                        LORRIN ANDREWS,

                        Loio Aupuni.

            Keena o ka Loio Aupuni, Jan. 12, 1905.        @ Jan 12.

--

Ka Hooioio e

            Lawa Pono ai.

--

E PONO KU KA@

LULU E AE I KEIA HOO@

--

            O ke kanaka nui Sir Isaac Newton, kekahi o na kuhikuhi puu@ nei i hoopuka mai ai nona, ua @ la ola ma ka pa-papa he puka @ e pohoio pono ai kana popoki nui e h@ ai i ua popoki la ke hele i na k@ elua a pela no hoi he wahi puka uuku kupono no na popoki keiki e hahai ai mahope o ka popoki nui o ka @ liwa@ i ikeia ma ka hana o @ mamuli no ia o ka nele mai @ ka @ ole.  O ka mea heluhelu e p@ ana no ka hooiaio e waihoia aku @ i na HUAALE KUAHANEENEE AME PUUPAA A DONA e hiki mai ai i ka panina o na hoo@ o ka @ ae mamua o na hooiaio ma o na olelo a keia kamaaina ua like kona @ me na mana haawi kumu @ mea kilo-hoku i ka manawa @ ai i kamana.

            Ela ka M. H. S. Swinton olelo o ke kulanakauhale nei e olelo nei.  He manawa loihi ko'u loaa ana i na ehaeha o ke kuahaneenee no na makahiki he 12.  I ka maopopo ana he hiohiona o ke kuahaneenee ame Puupaa a Dona i hoolahaia no ia ano ma'i.  Ua loaa @ ia'u ka oluolu a nolaila @ i hoomau @ i ka ai ana i keia wa ua oia loa wau.  Ua ike loa ia ka ikaika o na Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan na po'u ma'i a o@a k" e haawi aku nei i ka hoolana manao i ka poe apau i loohia i keia ame ehaeha.

            O keia Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan he kualia e k@ poe kuai laau lapaau apau no @ keneta o ka poho hookahi eono poho @ $2 a i @ e hoounaia aku i ka loaa ana mai o ke kumukuai ia HOLLISTER DRUG CO. o Honolulu, na Agena Kaa Kuh@ o ko Hawaii Paeaina.