Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 3, 20 January 1905 — Page 3
This text was transcribed by: | Paige Okamura |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HALE O LEONA
Ka Naita Puuwai
Hao Wiwoole - - -
KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA.
-----
MOKUNA XVII.
PA I KA PUUPUU IKAIKA.
-----
"Ua hiki ke haawiia a palena akau loa o ko kakou mahele," wahi a ka naita nona ka inoa i kaheaia Mamuda. "O, e Alahe i pane ae ai ka moi" e hoihoi mai i kuu paahao. E hoihoi hou mai me a'u a aole oia e pahemo hou aku mai a'u aku. O, aia ihea kuu poe lunakoa?"
Emoole kuku ana na lunakoa imua o ko lakou moi, i leleia mai hoi mai na pou nunui mai o ka holo kahi o ko lakou kahua kiai.
"E kau aku maluna o na lio me ka hakalio ole," i puoho a'e ai o Mahomeda. "Hoala aku i na koa a hookuu aku ia lakou ma ka meheu o ke kristiano. Kauoha aku ia lakou no ka akau. Mai hoohala iki i ka makai ana i na kanaka apau e loaa aku ana ma ke ala."
Me k pane leo ole, ua nalo aku la na lunakoa no ka hooko kauoha ana, a pau pu aku la no hoi me Beni Hame ma ia haawina hookahi, a noho hookahi iho la o Mahomeda oia wale no.
"Owai kela ma o?"
"O kau wahine no."
"Emina?"
"Ae."
"A heaha kau e imi nei?" i ninau aku ai ka moi-kane.
"E imi ana wau i ku'u kane."
"Alaila ua loaa mai la wau ia oe a o ke ko ae la no hoi ia o kou makemake; nolaila e hoi aku oe i kou keena."
"Alia hoi e awiwi loa e ku'u haku," i pane aku ai o Emina me ka hoomau no i ka hele ana i kahi a Mahomeda e ku ana.
"I imi mai nei au ia oe no ke kuka pu ana. Ua hele mua mai no wau imua ou a noi aku i kou aloha no'u. E Mahomeda e oluolu anei oe e lawe ole mai i kekahi wahine e ae mawaho o'u i wahine nau."
"E hoi aku i kou keena e Emina, a e hookuu mai ai'u owau wale no."
"E oluolu e pane mua mai i ka'u e Mahomeda. Ua ike a ua maopopo ia'u ua mahuka aku ke kristiano au hoi e hoao nei e hopu hou iaia. No ia mea, nau no ia e hana aku e like me kou makemake, aka. O, e ha'i aku wau ia oe e akahele loa oe i ka lawe mai i ka kaikamahine a Beni Hame i wahine nau."
"Heaha! e hooweliweli mai na nei oe ia'u?"
"Aole pela e ku'u haku, koe wale no e akahele oe. Aia he poino au e hoomaopopo ole nei. E hoopau i keia mea au e makemake nei, a e hoopau loa i ka noonoo ana no Zira, alaila o ka maikai no ia o na mea apau me oe."
"E hoi aku? Hele pela, Emina, a i ole, e hui aku no ka maikai ole me oe." i pane aku ai ka Moi me ka huhu nui.
"O, e Mahomea, ke noi ikaika nei wau ia oe no ia mea."
"Ke olelo nei wau, e hele oe pela."
"Aole au e hele a hiki i ka manawa o'u e lohe ai mai ia oe mai," wahi a Emina.
"E lilo mai no o Zira na'u e like me ka 'u i hooholo ai, a aole no hoi e liuliu loa, oia hoi, aole e hala ma-o aku o elua puka ana o ka la i koe e hoohuiia ai maua."
"Alaila e ili aku no ka poino maluna ou."
Alaila pii ae la ka huhu o ka Moi me ka hiki pono ole iaia ke hoomalu iaia iho, a lele aku la oia imua i kahi o ka wahine e ku ana a pa'i aku la i ka papalina o kana Emina.
"Aia ka loaa o kau hoopaakiki wale ana. Ano, e hoi oe i kou keena."
Ua kulana aku la o Emina i hope aneane e hina ilalo iaia i loaa aku ai i ke pa'i a kana kane, a nohopaa iho la ka haikea maluna o kona helehelena. Aole oia i pane hou aku aka me na kapuai-wawae me he la ua hele i kahi loihi loa a nui ka maloeloe pela oia i hoi aku ai no kona lumi.
"Hupo!" i namunamu iho ai o Mahomeda iaia iho no, a i ka hala ana aku o Emina ua hoi aku la no hoi oia no ke ko-ki e hoomaha ai, aka, aole ona hoomaopopo iho ea oia no ka hupo."
MOKUNA XVIII.
PAIO HOU MA KE ALA.
Ua aneane no hoi e puka ka la oia ka wa i hoopii aku ai o Kale o Leona ame kona ukali i kahi ona i hopupio ia ai e na Mahomeda. Aia ke alaula e wena ae ana oiai hoi na hoku e pohina aku ana ko lakou ikeia. Ua hoea aku no hoi laua ma ka lihi ululaau ia lalo o ka puu a malaila laua i hoomaha iho ai.
"E kio@a aku i kou mau pono o ke kahuna Mahomeda," wahi a Pidiro, "no ka mea i ka manawa e loa amai ai kaua i ka poe uhaiaholo a ike i kena mau pono o ko kaua poino koke no ia."
"Ua noonoo no wau no ia mea," i pane aku ai ka naita. "O, ina me a'u ku'u pahikaua punahele alaila aohe olelo ana."
"Aohe nana ia mea, no ka mea ua lako no kaua me na pahikaua pokopoko, a malia o loaa pahikaua aku no kaua ma ke ala."
"A malia no hoi o loaa aku no ia kaua i mau lio," wahi a Kale iaia e wehewehe ana i kona aahu Mahomeda.
"Malia o loaa aku ia kaua ke hiki aku i Kazila. Aole no he mamao i koe mai nei aku a hoea aku kaua ilaila; a ilaila no hoi e
Ke Kii o ke Alawai o Panama.
loaa ai ka kaua mau mea ai a hoomaha pu no hoi ilaila."
"Aka, aole nae i ka loihi loa."
"Pela, e ku'u haku. He mea pono ole ia kaua e hooloihi loa iho ma keia aoaoa o Sana Lorenzo. E hoolana i ka manao e ku'u haku. E loaa ana no ko kaua mau lio ilaila, a o ko kaua maalahi no hoi ia."
"Mahope o ka huna ana i ka nahu Mahomeda e ike ole ia ai ua hiki ke nanaia aku o Kale he kanaka okoa loa mamuli o ka nahu e pili la i kona nui kino. O kona aahu aole he lole kristiano a pau loa aka he hapa ilaila a he hapa Mahomeda, a mahope o ka pena iki ana me na hoololiloli ana ma ka hana noeau a Pdidro ua olu iho la ko laua noonoo oiai aole e nele ka hoopuhiliia o ka enemi.
"I Kazila no hoi e loaa pu ai ia kaua ka waina," wahi a Pidio, "A, oia no hoi ka mea hooikaika ia kaua."
"Ma ko'u manao maoli, e ku'u Pidiro, he mea pono e loaa ia kaua na mea hooikaika i ko kaua kino."
"Aole no hoi au i nawaliwali loa no ka paio ana ina e hui ana kaua me na ke'ake'a."
"Pela no me a'u," wahi a Kale, "aka aole no kaua i puka aku mawaho o na palena no ko kaua lanakila a malaelae loa.
"E a'e aku i na popilikia e hui mai me kaua aole o'u maka'u ia lakou. E hoomanao e ku'u Pidiro, aole i pau ka'u hana me keia Moi Mahomeda."
Aole i pane aku o Pidiro i kona haku aka ua nana wale aku no kona mau maka me na hiohiona e hooiaio ana ia mau olelo no ka hooko io aku no o kona haku.
Ua ano kiekie loa no ka la i ka wa i hiki aku ai na kamahele i Kazila. He wahi kauhale uuku loa keia no ka mea he kakaikahi loa na wahi hale olaila, he maluhia nae; a aia ilaila he wahi hokele uuku, kahi a na kristiano i kipa aku ai. He kanaka Mahomeda paioa loihi ka ona o ka hokele, aia nae maluna ona ka nanaina oluolu nona na haawina hookipa malihini.
Ma ke noi ana a Pidiro i mau mea ai na laua ua hookipa koke mai la ka ona hokele ia laua iloko o kekahi o na keena.
"Selima," wahi a Pidiro, ua kahea aku o Pidiro ia inoa mamuli o kona kaheaia e ko loko poe iho, "aole anei e loaa ia maua i wahi waina uuku."
"Waina," i hooho ae ai ka mea malama hokele me ka ha'oha'o me ka pii pu ana ae o kona lima iluna e hoike ana i ka nui o kona hoowahawaha ia mea. "E hoopakeleia mai wau e ke kaula. I ka nana aku he mau kanaka maikai olua eia nae ke noi mai nei oua ia'u i waina."
'Ae, he mau kanaka maikai no maua e hoopilikia ole ai ia ha'i, aka no ko maua ano maluhiluhi pela wau i noi aku nei ia oe e mea hooikaika kino. Mai ku-e mai oe ia maua no ia mea e ku'u Selina maikai no ka mea aole keia he makemake e inu aku e like me na hoomaloka.
"He Mahomeda maikai au," wahi a Selima.
"Ua ike maua ia," i pane aku ai o Pidiro, "a hiki loa aku i Jina aole i nele ke kamailioia o kou maikai, ka mea hoi a na malihini kaahele i olioli loa ai ke kipa mai i ou nei."
"Pela anei?" i hooho ae ai o Selina me ka nanaina ohaoha malunoa o kona helehelena.
"Ae, he kamailio nui lakou nou."
"A mai Jina mai anei olua?"
"Ae, a e hele ana i Elako. E hai aku wau ia oe e ku'u Selima maikai, na'u e hoike aku nou i na malihini kaahele. He palaoa maikai maoli keia au."
I mea e hoike ai i ka oiaio o ka maikai io o ka palaoa oia no ko Pidiro hoonuu ino ana.
"He kiekie maole ke kuai o keia waina, wahi a Pdidro iaia e inu ana i kona kiaha wai aka, e kapae aku i ka noonoo ana ia mea ma aole e loaa."
Aia ka Mahomeda ke hele la i ka puka-aniani a nana iwaho. A hoohana wale iho la no oia i ka palulu maku-upena alaila huli ae la i na malihini ana.
"A," wahi ana i pane aku ai i na kamahele me na hiohiona ohaoha o ka olioli maluna o kona helehelena, "akahi no wau a hoomanao loa ae la i ka manawa a'u i waiho ai i ka waina ilalo o ku'u hale nei. Aole i maopopo ia'u ka maikai o ka waina aka, e kii ae au i maopopo ai ia."
Alaila haalele iho la o Selima a aole no hoi i liuliu loa ua hoi hou mai la oia me kekahi ipu-lepo.
"A, he maikai maoli no keia waina a ua kupono no maua." wahi a Pidiro i pane aku ai mahope iho o kona inu ana no ka hoao ana.
"Ke olioli nei au no ia maikai," wahi a Selina alaila haalele iho la oia i na malihini ana.
"Sana Dominika," wahi a Pidiro i pane aku ai i kona haku, "pehea la ka loihi o ka hoowaawaia ana o keia waina i kou manao?"
"Ma ko'u mana'o maoli, he waina maikai keia," wahi a ka naita.
"Ke manao nei au e ku'u haku he manawa loihi maoli ka malamaia ana o keia waina," wahi hou a Pidiro me ka hoopau pono ana ae i kona kiaha.
"Pela io no," i kakoo aku ai o Kale i kona ukali.
Me na mea ai ame ka waina ua hoopapau aku la laua ia laua iho a poinaia ae la ke kulana poino a ka poe uhaiaholo mahope o laua. Eia nae aole i liuliu ka laua ai ana ua piha iho lo ko lua o ka inaina alaila hoomahele aku la o Kale i kona manao:
"Ina no hoi e loaa ana ia kaua he mau lio like loa ka ikaika me ko keia waina alaila aole a kaua mea a maka'u ai."
"Alaila e huli kaua ma ka ninau ana," wahi a Pidiro. "E hele ae au e ike ia Selina, malia he mau lio kona. Ua oi aku ko'u ano Mahomeda mamua ou nolaila aole e nele ko'u hooloheia mai oi ae mamua ou."
"Pololei e Pidiro. E hele aku i keia manawa me ka hoohakalia ole, no ka mea aohe pono o ko kaua hooka'ulua loa iho ianei."
Alaial hala aku la o Pidiro e hui me ka Mahomeda ia Kale hoi o Leona e holoholo ana iloko o ke keena. Ua pii koke mai no ka uluhua me ia iaia i haupu koke ae ai no kana Zira, oi loa aku ma kona hoomanao ana iho aia no paha o Zira iloko o ka nohona kaumaha. Alaila pii mai la kona aloha no kana wahine i oi loa ae mamua o ko na wa i hala ae. Iaia e noonoo ana aia na maka onaona
Ka Hoopiha Kopaa Ana ma Honolulu.
[image]
@ hoohana a ku@ kau @wa ona @ kaua me ka Moi Mahomeda.
I ka naita opio e holoholo @ halulu ana mai o kekahi hookanaka mawaho o ka @ ana mai a ku mawaho. Ua hele aku la @ me ka manao o Pidiro ia i hulihoi mai me na lio, aka, @ iho kona noonoo i ka ike ana he kanaka Mahomeda @ a mahope koke iho no ua komo aku la o Pidiro ma @ maha a ano pihoihoi.
"Ua loaa anei kau mau lio?" i ninau aku ai o Kale.
"Ua loaa aku nei no ia'u o ke ano @ nae ka lawa loa, aka aole no paha e loaa ana ia kaua."
"Alaila, he mau lio wiwi laua."
"Aole, aole, aole kela." wahi a Pidiro @ "Ua ikeia kaua."
"Ikeia?" i hooho ae ai o Kale me ka pu@
"Aole i keia manawa aka mamuli aku. Ua @ lio-kanaka i holo mai nei a ku mawaho o ka ho@ popo aku ai o Pidiro.
"Ae."
"Mai ka pua mai nei oia o Elak@. Ua haawiia mai nei @ ailona mai Garanda mai no ke pani ana i ka @ aole kaua e puka ana iwaho."
"Aka, malia o loaa ia lakou ka ike mai @ aku @ wahi a Kale.
"He mea ole ia e ku'u haku. O keia Mahomeda @ nei he Elele oia, a i ka @ ana mai nei o @ aku nei oia no kaua."
"A ua olelo mai anei oia e paniku ana oia ia kaua o @
"Ae."
Alaila hakapono aku la ko Kale mau maka e ukali.
"E Pidiro," wahi a Kale, "ehia kanaka e hokele nei?"
"Aia ma kahi o ka eono a ehiku mawaho ae @ ka hokele ame ka elele."
"Aia ihea no lio au i hoike mai nei no kaua e Pidiro?"
"Aia iloko o ka halelio mahope o ka hale nei e ku'u haku."
"He paa anei ke kaulawaha?"
"Ae, e ku'u haku."
"Alaila e ku oe ma ku'u aoao e Pidiro, a e @ kaua no mua imua o keia huina kanaka ka@ kue mai ia kaua. Aole noe e liuliu loa ana e @ nui ianei. Ua lawa keia mau palekana pokole no @ Ina kaua."
"Me ka oiaio a kuio, ma kou aoao wau e ku ai e ku'u haku."
"Alaila e alakai aku ia kaua no ka haleho e Pidiro."
Haalele iho la na kamahele a hele aku la ma ka holo e holo ana no hope o ka hokele. I ko laua hoea ana aku ilaila aia malaila o Selima ame ka Elele, me elima poe kanaka mawaho ae.
"Ua makaukau anei ko maua mau lio?" i ninau aku ai o Kale.
"Aole," wahi a Selima i pane kakanalua mai ai.
"Alaila e hoomakaukauia mai laua e pono ai me ka hooh@kaha ole. Na'u no e uku aku i na hoolilo apau."
"E noho iki iho ana olua noonei," wahi a ka elele.
"A, no keaha hoi?" i hooho ae ai o Kale me ka hakapono ana @na ma kona aoao.
"Ua loaa mai ia makou na kauoha mai Garanda mai e paniku aku i na mea apau."
"He kauoha aku la kela no kekahi poe i makuka mailaila mai a aole maluna o maua. E hoomakaukauia mai ko maua mau lio e Selima no ka mea he mea pono e hiki koke aku maua i ko maua wahi."
"Aole hiki," i pane ko'iko'i mai ai ka elele "O keia kauoha i loaa mai nei mai ka Moi ponoi mai no ia. Aole e li'uli'u e hiki mai kona mau koa a ina e hookuuia mai olua e lakou alaila ua malaelae ke ala no olua."
"Heaha ka'u kuleana ia poe koa o ka Moi?" wahi a ka naita. "Selima, e alakai mai i o'u mau lio no maua."
"Aole hiki ia'u," wahi a ka ona hokele.
Alaila huli nana ae la o Kale o Leona apuni oia, a hoomaopopo koke iho la oia aohe kanaka o ka hokele i makaukau me na mea kaua koe ka elele oiai he pahikaua kana. Aia ma kona wahi e ku ana he pauku-laau nui ana i manao wale ae ai no ua hanaia i mea kui huita. A me ka hikiwawe ua lalau aku la eia i na paku laau la alaila pane aku la i kona ukali:
"Pidiro, e kii aku i mau lio au e ike ai o laua @ maikai loa iwaena o ka hapanui a e lawe mai no kaua a @ ka mea e hoao ana e ke'ake'a e lilo no oia i kanaka make ma kela wahi."
(Aole i pau.)
-----
RUSIA A ME IAPANA
MA KE
Kaahua En-ena o ke Kaua
Kakauia e Bernard H. Kelekolio
-----
KUKALA IAPANA I KE KAUA -- HOOUNA OIA I KANA MAU KEIKI WIWOOLE MALUNA O KE KAHUA KAUA @ PAIA NA AUMOKUKAUA O RUSIA MA KE AWA O @ ATA.
-----
Mahope o ka malamaia ana o keia kaua haha ua mawaena o na pualikaua o Kenereia ame na pualikaua Ruk@ hoi o na puu o Nanakana ame Kinikao, ua hoea iho la ka manawa @ a eehia loa o keia mea o ke kaua, oia hoi ka manawa i hoomaka ai na Iapana e helu i ka nui o ko lakou make mai na puka huihui mai o na pualikaua Rukini. He mea oiaio na hewa aku ka nui o na make ma ka aoao o na pualikaua o Kenerela Oku malalo hoi o ka Keikialii Fushimi i ka ekolu kaukani a oi a ma ka aoao o na pualikaua Rukini ua loaa aku he aneane ewalu haneri i make iloko o na
(Nana ma ka aoao 5.)