Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 50, 9 Kekemapa 1904 — HE PEPEHIKANAKA MA IWILEI. [ARTICLE]

HE PEPEHIKANAKA MA IWILEI.

i He pepehi kanaka ka hopena i ala mai mahope o ka inu ana o kekahi poe Kepani a ona, ma ka po Poakahi i nei, makai o Iwilei. Ua manaoia o Koseki, he Kepani kalaiwa kaapio ka mea nana i hana i keia hana a i ikeia hoi mamua iho e hoopaapaa ana me ka ' mea i pepehiia. Mahope koke iho o ka loaa ana ae o keia lono i ka Oihana K Makai, ua hoomaka. koke ia aku ka huli ana, a he hora hoi n\ahope o ka j hanaia ana o ka pepehi kanaka. J Ua manao waie la o keia pepehi ka- ! naka he wahi aweawea no la no ka I pepehi kanaka i hanaia ai ma Waiaj lua, a i pau iho nei hoi laa hookolokolo , ia ana, a hoopa'Aa ka mea pepehi ka- | naka, Haysahida, e paa ma Kawa no j kekahi mau makahiki hoopaahao loi- : hi. Ua oleloia ae o 'ke kanaka i pepehiia iho la ma ka pō Poakahi nei, oia ka holke ano nui iloko o ka hlhia ( pepehi kanaka o Hayashida, a o kana , hoike 'ka i aneane aku e kau ka hoo- , pai ii kanaka maluna o ka mea pe- ! pehi kanaka, a mamuli o ko Hayashida makemake ana e alo ae mai ka . amana ae. ua hoike aku oia imua o ka i ua hewa oia ma ka lawe ola. I O kela malalo iho nei ka moolelo o j keia hana pepehi kanaka: | Ma ke ahiahi poeleele o ka la i ho- ; ikeia ae nei, ua hiki aku la o Suyej moto, mea i pepehiia; Koseki, ka mea pepehi Furuta, Otsuka, Saito, Komoda a&ie Shibuya, ma ko Miyamoto lumi e like hoi me k e kono ana

; a ka mea nona ia lumi. Malaila la- | kou \ inu ai me ka hauoli. oiai kekahi | k&ikamahlne e hoolealea ana ia lakou. ? ila hope o ka pau nna o ka mea inu i ua hok» mai la o Miyamoto i k* laona i nei e kil hou al i mea inu, d hoi aku. j X kona hiki ana i kauhaie aolo kona | mau hoaioha. eia nae e waiho ana ke \ kinomake o kekahi o iakou iwaena o kii iumi, ua pau kona mau ioie I ka nohaehaie. I ko ka haku hale ike ana I keia me» ua ieoke ota i risau kokua. Maan&i i hoomanao ae ai kekahi mau k&ikatt:ahine Poto Hiko elua e noho ma kekahi neao \ ko laua lohe ana i ka haiulu iioko o ka haie e waiho aim ke kinomak<». a ua ike pu aku laua | kekahi mau kanaka elua e auroe«me ana a hiki i ka lanai, I ka hullia ana o k» iumi aole S ioaa aku ka pahl ! hanala ai keia hana pepehi kanaka. oiai ma lea nanaia ana ua mopopo I mak* *«ia Kepanl mamull o kona houia ana i ks pahi ma ka puami-1 a ma ka op». £ kiheahea ana k« koko ttm ka paepa«. o ka puka <? immo ana i ka ianai a e lana an& hoi ke koko» « ma k e Mkina puka

e kaa ana na hoallona manamAaall-m-a, : fc.au l ke Sso'«o. pak^k^wai. kekab' ~ ku ana mawano o ka p'īka* & aiA U->ko o k-eia pwsfcek* kii e hoiki ana «a haiioiLa. ka a:r.i K-"fc v ? Ciiis?a, n-.iihO'iM o £a hanaia ma o k.-i|. s«p«hj kanakuK A!a iiuna. o k?k.i>a pa-! 'hu lo;- ri waih* aaī kek .• kihi a ; e kokok-e ana ho! ma k.*hi ; wniho «>' k* kinonw&k*. fe* mau lol«. a aki i'iuna; 0 lakoa a& moaii koko. a n%> h« niea ia iluna o keia mau lole ke kanaka pepe&i katsaka j katrele aī I kona maui iima. Ma kekahi k'.hi o ka lole K«pa*l ni r kahi hoi i hauka'e i ke koko. ua| paa malalo o ke pani o ka pahu to!e. { a i ka. hukiia ana keia ua loaa akuj ua paumaele pu ia kihi i ke koko. | Ua loaa pu aku he mau kawele. a na o keia mau kawele na hoika » ** kaweleia ana o na lima. Mahope o ka pahu lole «a loaa aku he mau koena omol« bia i pau i ka nohaha. a aia malalo o ka omole ke kiheahea koko. E walho ana hoi ma kekahi -wahi o ka lumi he mau apana omole nohaha. Aia iluna o ka uhimoe he mau kulu koko. Ua nohaha kekahi aniani a e waiho ana aa apana aniani iluna o ka moe. Aole i maopopo ke ano o ka haalele ana iho o keia poe Kepani i ka lumi 1 hanaia ai keia hana manaonao. I ka huliia ana aku keia o ko Koaeki lumi aole oia i loaa aku malaila, a me he mea la aoie no paha oia i hoi iki i kona lumi mahope o ka hanaia ana o ke karaima. Ua hoouna koke la aku na makai Kepani no ka huli ana i keia pepehi .kanaka, O Miyamoto, Saito, ame kekahi Kepani iho ka i lawe loa ia mai no Kuapapanui no ka ninaninauia. Ua ikeia he mau kiheahea koko maluna o na puiima loie e ke Kepani nona ka lumi, Miyamoto, a ua loaa ae na hoohuoi ana nona, eia nae ua haawi ae oia i ka hoike. me he mea la ua kau aku keia mau koko maluna o kona mau pulima lole mamuli o kona nana ana a huli ana i kona hoaloha. O ka mea kupaianaha i loaa aku i ka makai, oia ka paepaeia ana o ke poo o ka mea i pepehiia me kekahi omoie bia; e hohola ana na iima o ka mea i make, a e huli aoao ana kona kino. Ma ka hora 1. -wanaao Poalua, ua laweia ae la o Furuta e Makaikiu Miki no Kuapapanui, a malaila i hoike ae ai keia Kepani i kekahi paa kamaa i heie a haukae i ke koko a paapu hoi i ka lepo. Ua hoike ae o Furuta i ka makai iaia i hoi aku ai no kona lumi, he 300 kapuai mai kahi aku i hanaia ai keia karaima, ua ioaa aku la iaia keia paa kamaa me kekahi paa paleili e waiho ana iluna o ka papaheie. Ua hoike ae oia no Koseki keia mau pono. Ua hoike pu ae no hoi o Puruta mahope o ke ala. mua ana o ka hakaka mua, ua haalele aku la oia me kekahi mau mea elua a ekolu paha i ka lumi o ko lakou hoaloha e noho ana no hoi o Koseki ame kekahl poe e iho o lakou iioko o ka lumi. Ua hele ae o Furuta e ike i kona hoaloha. laia | i hoi aku ai i kona lumi ua loaa aku ! la iaia keia mau mea i hoike mua ia i ae nei a ua manao oia ua hana o Koseki i ka hana e hookauhihi ana maluna ona i keia karaima. Ua ioaa aku j ka moena iioko o ia lumi ua kihea- | hea i ke koko. Ua hoike pu ae no hol i o Furuta o ka omole bia ka mea I hoohanaia i ka manawa e hakaka ana. Ma ka po o ka Poalua mai ua hele ae la o Koseki a haawi ae la iaia iloko o ka lima o ka Makai Nui Henry, mahope o kona holopee ana mai na makai e huli ana iaia. I ke ahiahi poeleele o ka la i hoikeia ae, aia ua Koseki la ma ke kihi o 'na alanui Piikoi ame Moi, a malaila i halawai ai oia me kekahi o kona hoa lahui, he kalaiwa kaapio, a noi aku la iaia e lawe ae iaia i ka Halewai. Maloko ae o ka Halewai i hoike ae ai oia i ka Makai Nui Henry nana io no i pepehi ia Suyetomo, a ua hanaia hoi mamuli o ke aia ana mai o kekahi haunaele. Ua ike iho oia i kona inoa iloko o ka nupepa oia kakahiaka a maopopo iho la iaia aole oia e pakel e ana, nolaila i hooholo iho ai oia e hele maoli ae a haawi aku iaia iloko o ka lima o ke Aupuni.