Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 45, 4 November 1904 — KA LAWELAWE AUPUNI A CARTER. [ARTICLE]

KA LAWELAWE AUPUNI A CARTER.

| Ma ka hakilo «laa oke Kilohana In* ' Jawflawe aupuni ana a Klaaina Carter rnai kona manawa i hoonohoia aka al "LlmanuL'* Me he mea laoka make-j manawa, ua loaa mai he mau ike nanaj e hooiaio ana i kona kulana aloha ! kona onehanau ame kona makemake e hanaia na hana apau o ke aupuni ma ke alahele pololei. Aole oia I hoolilo iaia i mea e hahai ana ma na meheu

1 o kona mua i noho ai ma ia kulana. a ikeia ae i ke akea na pu-ho nui e vralho ana iloko o na oihana aupuni: aole'

| oia i makemake e banaKarupa Ka aina. j |a he kanaka hoi oia e hikiwawe ana; ma ka hooponopono ana iaia iho i kona manawa « ike ai i kona hemahema. E hoomanao, e ka iahui. i ka manawa ana i ike ai ua oi aku ka nui o na hoo« iiio mamua o na loaa mai o keia Teritore, aole oia i lawe ae i ka mana iloko o kona lima. e iike nie ka Kiaaina Dole i hana ai oiai oia ma ia makaiua a hana ole hoi ka Ahaolelo Kuloko o 1901 i ka biia Haawina; aka ua kauoha koke oia i na wahaoleio o ka lehulehu e hui ae a hooponopono i ka waihona o ke Aupuni, a ua hookoia keia hana me ka ewaewa oie. He hoike maopopo loa keia i kona manao ole e lawe ae i ka mana ma kona lima, a he hoike ana hoi ia I ka oiaio o kana mau olelo i kalahea ai ma kana mau haioleio e i ana penei: !'Ke makemake nei wa\i e hoomaopopo oukou .o na makaainana oia no ke Aupuni." Peia no hoi i kona ike ana i leona hemahema ma ka paa ana i na hookohu o na Lunakanawai Apana, ua hoopololei koke ae oia i kona aoao, aoie oia i hoopaa-i kiki. Pela no hoi i kona ike ana l ka hemahema o ka hookoia ana o na kanawai o ka aina ma o ka Oihana Makai la, aole oia i kali a hiki i ka nui loa ana o ke ino alaihi hoopau ae, aka i kona ike koke ana ua koi koke aku ! oia e hooponoponoia ka Oihana Makai, u o ka kakou i ike ae nei, he Oihana: Makai hou ke &U nei. i

I Aole wale oia, aka ke hookoia nei' | na mea a ka Ahaolelo i hana ai no kaj pomaikai o na makaainana. Ke hana-j ia nei na alanui, ke. hoomoeia nei na' paipu wai, ke kukuluia nei na halekula| ame na hana e ae i hooholoia e ka A-! haolelo i hala. j Mawaho ae o keia mau mea, ua ho- j ike oia i kona apono ana i ka hana' a kona hope, Kakauolelo Atkinson, ma- 1 luna o ka ninau limahana, a ke hana nei na makaainana maoli i na hana'o' ke Aupuni, aole hoi o na limahana mai. na Aina E mai. j Ma ka aoao o ke Kilohana a pela pu| no paha me na makaainana. ke mahalol nei i keia mnu hana a ke Kiaaina; akai eia no kekahi mau aoao kalaiaina ke, hailuku nei me ko lakou niau manao| opu kekeue i na hana hoopono a ke Kiaaina a ke kapa aku nei iaia he j "Limanui." Me he mea la o na make-| make o keia mau aoao kalaiaina oia ka waihoia o na ino apau e popopulu j peia me ka hoomaemae ole ae. He| mau hana keia o ka noonoo kanakai maikai ole, a he mea pono i ka lahui| ke kapae ae ia mau inea. 1 ; Iwaena o na haiolelo kalaiaina o ka Apana Elima o kela pule aku nei, o ko makou makamaka maikai kekahi ; hele aku, oia no o B. H, Kelekolio, ka mea kakau o ka makou moolelo kaua, "Husia ame lapana." Ma na hoike i loaa mai ua uwe waimaka kekahi poe i ka manawa i lolie ai i kona leo, oiai ua pa pono aku kana mau olelo naauao i na pepeiao o ka poe e hoolohe mai ana iaia. He opiopio waie no kona kulana. Ua hanauia oia ma Honolulu nei iloko 0 Peberuari 12. ISS2., a ua hoonaauaoia oia ma ke kula o Kana Lui. O keia paha ka ohana menehune o Kauai, he ohana a he lahui hookalakupua hoi, a pela no paha i kahe ai na waimaka o ka poe i hoolohe aku i kana mau olelo. j Aia maluna o na opio e like me ko Ke-j lekolio ano. oia hoi he makaukau hai-j olelo, he mau manaolana no Hawaii; nei.ma keia mua aku. oiai o na kanakai naauao a mikimiki ma ka olelo o lakouj aku ana na pou ha-na o Hawaii nei. i He mea pono i na opio Hawaii e hoo-! ikaika i ka naauao, a e akamai hoi ma| ka haioleio. i Ke kokoke mai nei ka la koho balotaj a o keia hoi ka manawa a Hawaii ej hoike ae ai i kona manao maluna o na| ninau kalaiaina e pono ai ka aina. Kei kauleo-aku nei ke Kilohana i na ma-| kaainana apau. e hele ae ma kahi koho| me ka hoololoiahiii oie, oiai aole e ku iho ana ka manawa a kali aku i kou hiki ae. O ke komo mua o ka balota oia ka mea nui e noonoo ai, oiai o kau a o ka kakou pahikaua ia e hoike ae ai 1 ko kakou mau manao. a he pono hoi keia 110 na mea apau. | j Oka manu pueo aia ika po kona ike | pono. Mai hoolilo ia oe i manu pueo | ma ka la koho balota. oiai e paa ana; ; ka pahu balv>ta i ka hora elima. I| ; noho oe a ahiahi hele ae i ka pahu; | balota. e loaa ana paha ia oe he ma-ī j nawa e koho ai aole paha. Na ka oioi < ; mua no ka loaa. Pololei. | I ! [■ Mai hoohalike ia oe e like me Jcaj j moa wahine e kapeku ana. ke hele| lae oe e koho Tna ka la koho. Ia oe j ! e kapeku ana a e okioki ana i kau| I balota aia ka manawa ke nee la imua. I Aole nou ka manawa. Ela aku no kekahi mea mahope ou. Ia oe hoi e tnanao ana e hoolei ae i kekahi iaoa maluna o kau paa balota S mak>?make ai. afa hot o ke kanaka nu i maki?make al e kiola ae, oia ka hoi ke kanaka e lanakila ana. rr.ai hoohalike ! m« ka moa aka e koho me ka I pololei. » Ke koho oe i kau mau moho e makemake ai. nmi kau oe | ka ma-ka ma kahi i ho>kaawa!e ole ia no ia mea: aka e kau i kau ma-ka ma kahi i hookaawaleia i heluia kou balota. O kn leo keia o ke ola: he make he hookuii?