Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 40, 7 ʻOkakopa 1904 — MA KA AOAO IKAIKA E KU AI KAKOU. [ARTICLE]

MA KA AOAO IKAIKA E KU AI KAKOU.

(Kakauia e S. K. Nawaa.) 0 kekahi o na ike nui a ke Akua i haaAvi mai ai i ke kanaka, o ia ka iunaikehala. O ka lunaikehala ka mea nnna e hoapono a e hoahewa i kekahi hana i hanaia a e hanaia aku ana paha a malalo o ia ike a ke Akua i haawl mai ai ame kekahi mau lala maikai e ae, e alakaia nei ko kakou nohona nia keia ao. 1 keia mau Ia eia kakou ke nei e hoohana i ko kakou mau lunaikehala i hiki ai i ka mana koho, kekahi o na ike a ke Akua i waiho mai ai iloko o ke kanaka, k e hoohana aku. Eia kakou i keia manawa ma ke kahua e hoike ae ai i ka mea a ko kakou mau lunaikehala i ike ai, a koho hoi kakou malaila ko kakou hiiinai a e kalele ai hoi. He manawa keia no na hana kalaiainna, a he mea pono i na Hawaii apau e lilo i po e e makee ana i ka pono o kona aina a e komo ae iloko o na aoao kalaiaina no ka mea he pono pilHaula keia, he pono no ka poe e ola nei i keia manawa, he pono no na wahine, a he pono no na mamo ma keia mua aku. Ma na hana kalaiaina, he mea pono e hoohanaia ko kakou mau iunaike» hala, a e ninau iho: "Mahea la wau e ku ai, ma kahi paha o ke kahua kulannlana a nawaiiwali, a i oie ma ke Kanua paa hoi a ikaika?" Ke ku ke kanaka a hoohana i kona lunaikehala aole e nele ke komo koke mai o ka mana koho a i iho iloko ona: "Ma ke kahua ikaika a Daa e ku ai wau." O ka aoao Repubalika iioko o kona moolelo o ka hookele aupuni ana, ua ikeia kona kulanalana ole mai ka wa mai o Femona i lanakila ai ma o ke ko ana o kana mea i hooikaika ai iwaena o kona mau hoa kanaka Amerika 0 kui huli ka ma o ke kohoia ana o Linekona i Peresidena no na Mokuaina Huila. Mai ia manawa mai. me na Peres!dena i hapaiia mai na kulana haahaa, ua hooneeia na hana o ke Aupuni ma ke knhua ikaika nana i hookomo aku i na manao lili iloko o na Aupnni Nui o keia poepoe honua no Amer':ka. O kekahi mau inea ano nui i lawelaweia. e Amerfka malalo o na kahua o ka aoao Repubalika. Ua pau i ka hoa'ia'iia aku e "Kaniahiku." a he mea makehewa na keia peiii e hoopau ma« nawa a: malaila, a oia mau mea apa\|(f 1 hoakakaia no ka aoao Repubalika, ua lawa ia no ka hoohana ana i ka i lunaikehala o ke kanaka e loaa ai ke ■ koho ana, ma ka aoao ikaika oia e | ku ai, aole ma ka aoao nawaliwali. O l ka aoaikaika. oia no ka Repubalika. a he ikaika kona 1 hoaola iloko o na makahiki aneane kanaha, a ua kaupaonaia oia a ua lawa pono kona waiwaiio e hiki ole ai ke kaoae ae ka mana koho o ke kanaka ma kahi e. 9 ka aono Democrarata. he aoao nawaliwali ia, a ua ikeia kona nawali- j wnli Hoko o na lawelawe Aupuni ana ; a ia aoao ma o Peresrldena Kilivilana ) la. O na haawina wi o ka aina malalo o kana laweiawe. a maluna hoi o ke ' kahuahana a ka aoao Demokarata. oia ke kaupaona n ka lahui Amerika i kaupaona a5 i ka ao?o I>emokara{a. a , «a pua! a»? '«o hooho mai o a o o na I Mokuaina Hufia: 'Ta lawa makou ia Perr.okarata. a e ike hou ia kek*hi 'iuwe ana iloko o na Home Amerika." M»> ke?i rrrrao pan o makaainan?* Arnertka i ho'hoi -»I !akou i ka i Aunur? i'o%:A o ka \ nnao R^nuba 1 ?k'» rra o Ma- I 1«. n r> keknhi haawina | * *». i hoohana ai a ka- I va mnnn koho, a o na mana k*"*ho ! h<v>'?ioia e krt har.s». oia ka ) men nr»m » holke ae I ka onipaa ana j « na manao o na makaainana o na.' Huiia e boow.au aku i na hookele aupuni ma'alo o ka aoao Re-

f puhallka am« korun kahuahana, a oia.} ana ko Am»rnka ma keja kau | koho Per«rs»dena. e hoea mai mna. | Ina ma.hr.-. o Hawaii uuku e : ku ai? i D?a:ck..r-i:j; a;;ei kakou. a; hv!kf aku kakou , ke ao .holookoa, e ' like me ' ko uuku ana iwaena ; o ka Mvana pak.pika. o»a i koho ' ; a { - hui aku me ka aoao uuku a nawa- : Uwaii o Ameriiuk i mau nu ko kakou - uuku a nawali**-;;-li. a i oie. me Hepu- ' baiika kake-u i lilo ko kakou uuka i ■ mea e ikaika ai' Maanei e hoohana kakou i ko kakou noeau lunaikehala. a ke hoohewahewa oie ka mea kakau, he hookahi haina e ioaa like ana i ko kela. ame ko keia kanaka iuiiaikehala, oia no ka pili ana me ka aoao ikaika a hooholomua t na hana o ka E nana ]a Hawaii uuku iloko o kona mau la e noho Aupuni Moi ana, a e ninau iho: "Maihea mai kekahi kumu 0 kona holomua ana?"' Mai ka aoao Repubalika mai e noho mana ana ma Amerika. Pehea i maopopo ai? O ka aoao Repubalika ka aoao nana i hana | mai i ke Kuikahi Panailike mawaena I o na Mokuaina Huiia o Amerika ame ■ • Hawaii nei, a o keia Kuikahi Panaili- | ke ka mea nana 1 hoohoihoi i na ma- ; hiko o Hawaii nei. a lilo na kula panoa ! 1 mau aina e hoopuka mai ana i ka waiwai a o keia mau waiwai i hoo- • pukaia ka mea nana i hooholomua ia ; Hawaii nei. ; HOOKAHI WAI O KA LIKE. j i_, O kekahi o na haawina nana i hooikaika i ka aoao Kepu'oalika ma Amerika oia ka haawina nani o ka hoo-1 kaulike ana i na kanaka apau, e Xa- \ pae ana i ka ninau ili ame ke kulana, | e hapai ana a e k:iu mau ana i ka ' oiaio o ka moto o ia aoao: "I aupuni I no ka lehulehu, ma o ka lehulehu a na ka lehulehu." I l*a ikeia ka oia!o o keia ma o na Peresidena la o ka aoao Repubalika | i waeia mai ke kanaka haahaa !oa e I j hoopaa ana i kana mau haawina ma | ka'e kapuahi a hiki aku i ke kanaka! kiekie: mai ke generala e alakai ana 1 I kona puaiikoa, oiai no nae oia ka hau- s mana haahaa loa iloko o kona papa; kula, a paio aku i ka g-enera3a a ka- ' naka Demokarata hoi i heluia ma ka • papa kiekie iloko o ke kula a'o koa o | Amerika, a hoohaule aku hoi iala ma I ke kahuakaua, Peresidena U. S. Grant (Kalani>, a hiki aku i ke kanaka e ; noho hihiu ana ma na kula hanai ho- ! loholona o ke Komohana. ke kanaka hoi i hoolilo i-ke kua o ka lio i home j nona, a o ke kipukaili kona hoa hele, Peresidena Rusawela, e noho nei i keia manawa. ' Aole wale oia, aka ua lioikeia ma na hana, e like hoi me ka oiaio o keia olelo kaulana :"Na ka hua e hoike mai i ka oiaio." Ia Peresideha Rusawela. huipu ke kanaka nona ka Ul a na Demokarata i hookae ai, e like me Booker T. Washington, me ke kanaka J ili keokeo a kukakuka me ka malka., aeia ua kanaka Paele la e komo iloko o ko Amerika halealii, ka Hale Keokeo. Iloko o ka ahaelele waemoho Repubalika i noho mai nei ma Kikako, uā ikeia na ano makaainana apau, mai ke kanaka waiwai'a i ke kanaka haabaa, mai ka ili keokeo a i ka Paele, oiai he makia paa ia no ia aoao mai kinohi mai o ke kukuluia ana o ia aoao kalaiaina e Femona ma. Aole wale oia, aka ua ia ka pono o ke kanaka waiwai ame ke kanaka ilihune, he haawina hoi na ke kanaka ilīhune e hoopupu ole iho ai, a he mea hoi nona e hoohana ai i kona lunaikehala a hoohana aku kona mana koho e kakoo i ka aoao Repubalika i ikaika ai oia a i nanaia mai kona pono. He mau mahina i hala ae nei, ua loaa mai ka lono no ka olohani ana o na limahana hana lanahu o Amerika. kekahi hoi o na paio ikaika loa i ikeia mawaena o ka poe waiwai ame ka poe ilihune i oi aku hoi ke ino i ko Homa hookauwakuapaa: e uw e ana ke kane i ka eha. o na wahine hoi me ka lakou mau lei keiki e ana i ka pololi ame ka hune, a iwaena o keia pnio ana me na haawina kaumaha e po'ipu iho ana, po-ha mai la ka leo o k e aloha. e like me ko na anela, mai na paia mai o ka Hale Keokeo, a o ua leo la no Pere?idena Rusawela no ia. e i mai ana: "E hana ia ke kaulike mawaena o ka mea waiwai ame ka mea ilihune." O ka hopena ua hanaia ke kaulike. ua Innakila ke ka- I naka ilihune, a ua hoopauia na uwe j an?.. O keia mau hnawina ame na hana | kauliko e ae-a ka aoao Repubalika oia | ka mea nana o nei i na ma- | nao o na makaainana Amerika e ku | ma ka aoan Repubalika a e hoomau ! aku i ke kakoo ana ī kona kahuahana. ' O keia no hol ka mea a n:i Demoka- ; vata e makaewaewa loa nei i ka aoao l Repuba'.ikr>. oiaī ma na Mokua'na Repuba!ika apau ua loaa ke k-iuiike i ko lakou mau maksainann, me ka nana ole ne i ke ano o ke kanaka. oiai na Mokuaina Demokarata ua kailiia ae ka pono o na Pael» n ua nele lakou i ka pono koho balota, ma ka waha o na pu. O ka olohani lehulehu e ikeia nei 1 keia manawa aole lakou I like aku me na olohani i ke au o Per*<=Hena Kil;vilana, ka pere.=idena Demoknrata hoi i noho ma ia kulana mahope o na makahiki loihi a ka aoao Repubolika \ paa ai sa hanohano. He olohani wl o ka aina ka ?a au. o ko keia wa hol. he mnu oiohani hapuku i ka pono o na kanaka īlihune. m a kekahi olelo ana ae. he paio mawaena o ke kanāka waiwai ame ke kanaka He mau o)ohani keia e hoao ana ka ; poe -waiwal e hoonaueue I ke kahuaj han a o k? poao R- pubaUka. a e hoonioni ana hoi i ko Pere?idena Ru»awe- ■ !a nohona He rrau hana keia e hoao ana e kaili ae ? ka pono kuokoa o ka Per<=si<iena. eia nae aole s S mahanl iho ko Pere«idena Rnsawela ' manao kuokoa, a \ k«?ia la aia n a Umahana ma kona aoao. e hnpai ana hol f kona !ima iluna. e like me Mos« ! kon-» w R c alakM ana 5 ka ohana o ka 7Mrae?a. Noln'ia ke ne i na Hrr»nhana ma ko Ru«aw«-Ia aoao. 9 ke v ma« ka la koho balota Hoko o • No»-«maba ae nei. e koho ana kela poe |no Ru«n->! a ame kora t>oe paalalo. | Ma'alo no n keia kahua hookahl i | Vak mai ai na maka o na Aaoun! Nui r» k-ia honna maluna lo v« arr.« kona Pere~ I «-l.la-na v« a ua lohe- ' '«o hooho huH mal o ka Moana e hooho ana: "O Rusawe!a ka Peresldena o ke kau

[ 1904. am« :ISW9." oia hoi. e noho Pereai- ; ! dena ana o Rusdwela no elua kau i [ hookele a,upur.l mahope aku o keia koho &alota e n-a-? mai neī. ; NoLūla e ike rr.ai kakou na Kawaii &lx ka h:Hnat nui o r.a makaainana ; Arnerika maluua o Peresidena la, a ua kaa pu aku hoi m.i waho o : kona mau paiena iu haawina hookahi. nolaila h>e ikaika ka aoao Ke- • puhalika, a ko kiikou mau iunaikehala [ e hiki oie af ke paweo ae mawaho a hookuu aku hoi i ko kakou mau mana; koho no kekahi aoao nawaliwaii e llke me ka aoao Demokarata. j