Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 8, 19 February 1904 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ruth S. Goldstein |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, FEBERUARI 19, 1904.
KA
Nupepa Kuohoa
NO KA MAKAHIKI - - - - -$2.00
NO KONO MAHINA - - - - - 1.00
SUBSCRIPTION RATES
ONE YEAR - - - - - - - - - $2.00
SIX MONTHS - - - - - - - - - 1.00
O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.
On na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.
HOOPUKAIA I KA
Hawaiian Gazette Co., Ltd.
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano Mea o ka Papa Elua.
DAVID L. A-1. : : Lunahooponopono
S. K. NAWAA. : Kokua Lunahooponopono
A. W. PEARSON. : : : Lunanui
HONOLULU, OAHU.
POALIMA : : FEBERUARI 19, 1904
RUSIA AME IAPANA.
E like me ia e opuka aku nei ma ke Kilohana o keia ia ame ko ka pule i hala, a i hoikeia e kekahi mau nupepa e ae o kakou nei pela iho la ka nui o ko kakou hoomaopopo i ka oiaio o ke komo kaua ana o Rusia me Iapana, he hana hoi i nanauki nui ia e kakou o onei—i kekahi poe he hoopohala a hoomaauwea ana, e olelo ana he hana hoohulaia wale iho no.
I keia la ua pau loa ia mau hoomaauwea i na hoike a ka uwaeolelo moe moana ma o na nupepa ia, no ka mea, aia keia mau aupuni ma ke kahuakaua e hakaka nei, kaua aku a kaua mai, a e like me ka nuhou mua loa i loaa mai ia kakou o na Iapana ka i lanakila ma ka hoehaia ana o kekahi mau mokumanuwa Rusia e na mokutopito Iapana, a i keia manawa ua oi loa aku.
Eia nae, aole i hiki aku laua i ka hopena o keia kaua oiai o ka hoomaka ana iho la keia, a i ka hoomaka ana no ua pu-a leo ae i ka hoahewa ikaika nloa ia o Iapana mamuli o ka lele e ana o kona mau mokutopido maluna o na mokumanuwa Rusia mamua o ke kukala kaua ana, me he ia ma kekahi olelo ana he kimo-po.
He mau keikane no keia a elua, a o ka mea e loaa ana o ka lanakila maluna o na kahuakaua ina ma ka moana a ma ka aina oia ke lawe ae i ke eo o ka hana a o ka hua o ia mea oia no ka hoopau ana i ka hoopaapaa a aumeume mawaena o laua no Korea ke kumuhana nui hoi o ko laua unene.
Mai ka manawa i hoomaka ai keia unene mawaena o laua a hiki mamua iho o ko laua hoolei puupuu ana ua loaa like ia laua na manaolo—o Iapana nona iho, he kuleana kona ia Korea mamuli o ka lanakila i ahaila e ia mai ia Kina mai ma o kela kaua ana o laua i ka 1895 ke kumu i manana ae ai ko Kina mau maiuu a paa aku la i ka umii a Iapana: a pela no hoi o Rusia ia wahi hookahi, no kona kuleana me he mau mea ia e aumeume ana i ka waiwai hookahi a o ka aha hookolokolo kahi e maopopo ai ka pono ame ka ole e pili aku ai ia laua pakahi iho.
Ma ko Iapana manao aole oia e lele kaua aku i kona hoa, mamuli no ia o kona manaoio ua kuleana piha oia ia Korea a nolaila ua loaa iaia ka manao e hele a noho ilaila, a e noho iho ma ke ano o kona kuleana ponoi ia a e like me ka mea kuleana he pulama mai i na pono ame na pomaikai maluna o ia wahi a he kupale aku hoi i na ke’akea apau peia iho la ke kulana o Iapana i komo ai i Korea a na Rusia ia e hana mai ma kona aoao ma ke kuehu ana ia Iapana a lele iwaho o na palena o Korea, eia nae, o ka lono mua na Iapana ka lele mua a nana no hoi ka ai i keia ia mamula o na lanakila kmahao i loa iaia.
Ma ko Rusia aoao hoi e like me ia i loaa mai ia kakou ua kuha’u oia ma ka lele mua aku i kona hoa paio, ana hoi i manao ai na Iapana ka lele mua no ke komo hakaka ana, i ka manawa e kukala kaua ai, a i ka nana ana ua ano pili aku o Rusia i kana i manao ai, eia nae, ma ka lono hope i hiki mai i o kakou nei ua kukalaia ke kaua o Iapana ia Rusa ma ke apono ana o ka Emepera Iapana.
Ma ke kaaahi mai o ka po Poalua nei Feb. 9, i laweia mai ai o Tishema, he Kepani e Hope Makai Fernandez, o Ewa, a hoopaala ae ma ka Halewai no ka hewa, ki i kana wahine me ka pu. O ka mea i paa mai la, oia, kekahi o na Kepani hooikaika i ka hana ma ka hui majiko o Aea a ua hilinai nui kona mau haku hana iaia. Ua hoikeia ae e lawelawe ana oia i kekahi pu panapana i ke awakea o ka Poalua, a ma kekahi ulia ua kani aku ia ka pu a ku ana kana wahine. Ua loaa koke aku na kokua ana i ka wahine mai ke kauka aku, a ke manaoianaia nei e oia ana no oia.
O ka holo ana aku la o ka Loio Aupuni Andrews no Wakinekona no ke ku aku imua o ka Aha Kikele Fedareia no ka mai ana i pono no na i’a o kela Teritori ame ke ana ana mai i ka oihana lawai’a oia kekahi kumuhana ano nui a ano hou loa no hoi la kakou oonei no ka mea o ka hoomakuua ana iho nei no ia o ko kakou noonoo ma ia kumuhana.
He meia oiaio no ke imi pono ke kanaka i ka waiwai o keia kumuhana aole e hele kona ike i ka waiwai, he kumuhana hoi i hoowaiwai mua i na mokuaina ame na teritori o Amerika a e hoowaiwai nei hoi i kekahi mau aina i kukulula ai kela ninau.
Ua leo nui ae ka poe naauao i ike i ka waiwai o keia hana, o keia kekahi o na kumu hoowaiwai nui o ka Teritori nei, alaila aia ke ko’iko’i nui o ka loaa io mai o ia pono ia kakou ma ka hooikaika ame ka lawelawe noeau ana aku o ko kakou lo’o aupuni.
Aka i ka manawa kupono o ka manawa koke no e ike a e maopopo ai kakou i ka hua, olai wahi a ua loio nei o ka hapamua o ka malama o Maraki ae nei e hooloheia ai.
Aole he mea hiki ke alo ae i ka hooia iho i ka nui maopopo o ka ino o keia mau la mua o keia makahiki, a me ka hoohalahala ole he ino puni keia no ko Hawaii Paeaina, a o keia no hoi kekahi o na ino puni keia no ko Hawaii Paeaina, a o keia no hoi kekahi o na ino i nui ai na la.
Ma na hoikeia mai, mai na wahi like ole o na mokupuni o kakou ua pahola like aku ka poino o na pono pililaula ame kekahi mau pono pilikahi, a ole no he hiki ke alo ae aka aia he mau mea i maopopo loa oia hoi he nui ka pomaikai o ka aina a no kanaka no hoi ia.
Malia paha e ulu mai ana na hoohalahala no ka hoopoinoia o kekahi mau pono pililaula, a i ka nana ana a ka maka, oia no ka haawina hikimua ke hoea a a noonoo, aka i ko ke kulanakauhale nei, aole e hiki ke alo ae, i ka ike iho i ka hoohana nui ia o na kanaka ma na hana like ole no ka hooponopono hou ana ae i keia mau pilikia, a he pomaikai hoi ia ma kekahi olelo ana.
Ke manao nei makou o keia haawina hookahi no a puni na mokupuni a he mea hoi i ha’o i kekahi mau la i hala ae. no ka mea. ua uuku mai ka hana a hoohapaia mai na limahana i hoiia.
Eia nae aole i nele ka hoopilikiaia he lehulehu o na home ma ka hoolanaia ana e ka wai a ano kawa-u na keena hale a ano piliaiku ka ohana. aka i ka manawa kupono e po-ha olino mai ai ka malamalama me ka mehana nui ke maalo pu ae ke kona a hololia ae ia mau ano o ka wa anu.
Ike ae na Home Rula ia Carter
HILO, Feb. 8.—I keia ia i haalele iho ai ke kiaaina ianei no Kalapana ia kahua paa o na Home Rula.
Ma ka Poaono, ma Hilo, ua lilo ia la no na Hawaii e hui ai me ke Kiaaina, a ua hai ae kekahi poe o lakou e lilo ana lakou i poe maikai a e hele ana malalo o na alakai ana o ke aupuni a Carter e hookele nei.
I ka auwina la i kipa aku ai ke Kiaaina ame kona mau hoa ma ka home o Senatoa Brown, a malaila i malamaia ae ai kekahi luau. Ua kipa ae na Home Rula ma ua luau la, a malaila pu ae no hoi o Lunamakaainana Kealohawe (Kealawaa paha ka pololei) Mahope o ka pau ana o ka ai ana i haawi ae ai ke Kiaaina he mau olelo, a mahope aku ona o Kakauolelo Atkinson ame kekahi poe okoa ae. Ua haiolelo ae o Kealohawe, a ma kana haiolelo i hoike ae ai oia he Home Rula ikaika loa oia, aka, ma keia mua aku e hahai ana oia i na hana a Kiaaina Carter. Wahi hou ana, e hele ana oia me ke Kiaaina ma kana mau wahi e hele ai a malia paha o hiki loa aku oia ma Honolulu, a e ha’i aku ana oia i na kanaka apau e hahai aku mahope o na lawelawe ana a ke Kiaaina.
Ia po i haiolelo ae ai o Kiaaina Carter ame Kakauolelo Atkinson imua o kekahi anaina nui o na kanaka Hawaii ma ka luakini o Haili, a ua nui ka makahehi o na kanaka i ka haiolelo a ke Kiaaina. O ka ninau nui i ninaula mai ai i ke Kiaaina oia no ke Kanawai Kalana, a ua hoike aku ke Kiaaina i kona manao ame kana hana i hana ai a ma ia mau wehewehe ana a ke Kiaaina i loaa ai ka ike moakaka i na Hawaii no ka hana i hanaia no ua kanawai ia.
Ua waihola mai he palapala noi mai na Hawaii mai e noi ana no ka mahele ana i ka aina Aupuni o Waiakea e paaia nei e ka hui mahiiko ma ka hoolimalima, a e lawe ana ke Kiaaina a noonoo no keia mea.
Konohi Pake
O ka hora umi-kumamalua ponoi o ka po Lapule iho nei ka hoomaka ana o ke Konohi o na Pake, ko lakou makahiki hou, a mai ia manawa mai ka hoomaka ana o na pahupahui ka lakou hana e like no me ka mau.
Mawaho ae o keia ua hookani oeoe ia ae e hoike ana i ke kulaia o ua la hou la o na Pake aka aole i hooho ohaoha ka leo o ke eoeo mamuli o ke ano hanapilo no kekahi mau minute i ka hoomaka ana, aa, ma na mea apau aole he mea hiki ke hoohalahala i ka lilo o keia la hookahi o ka makahiki i na Pake i mea nui.
Mamua ae o ka manawa ua liuliu nui ae na Pake waiwai o ke kulaaakauhale nei i na hoohiwahiwa no ka ia e hiki mai ana, a hoomoe iho la i na hana maa mau a lakou, a i ka hiki ana mai o keia hora oia no ko lakou manawa i waiho aku ai i na hana e ae a komo pau aku la iloko o ke kulaia ana.
Ma na alanui o ke kulanakauhale nei aole e nele ka ikeia o ka malamalama o na kukui poepoe e kakauhele ana ma na lanai halekuai a he nani no hoi ke nana aku.
Mawaho ae o keia e hui aku ai na makaikai, o ka poe nae i konoia mai me na mea ai mama i hoomakaukauia maluna o na pakaukau, a o ka wa no hoi keia e ikeia ai ka lokomaikai piha o na Pake.
I ka Poakahi ae ua hoohala ae ka hana puhi ohe o ke Aupuni i kekahi mau manawa o ke awakea me na mele hookauoli ma ke keena o ke kanikela, a ua kipa nui ae he nui o na hoaloha o na Pake no ka hooko ana i ko lakou mau kono i panaiia mai@e he manawa no hoi keia e loheia aku ai na leo—“konohi Pake.”
Kupilikii ko Kakou mau Makeke Bipi
O keia ino e pahola nei oia ka mea nana e hookupilikii nei i ko kakou mau makeke kuai bibi i keia mau la.
No ka nui loa o ka ino ma na mokupuni o kakou nei, ua hiki ole ke lawe ia mai na bibi o na kuaaina aku nei. Ma keia Poalima aku nei i ku mai ai ka mokuahi Mauna Loa mai na Kona mai, eia nae aole i loaa mai nei ka bibi o Kaliua mamuli o ka nui loa o ka ino.
Ina o keia iho la ke kulana o keia mau la e nee aku nei, alaila o kupilikii loa ana ko kakou mau makeke kuai bibi a o ka pii mai no ia o ke kumukuai o ka i’o bibi.
E hana ana no ko lakou Aupuni
Ma ka Poalima o ka pule i hala i loaa mai ai i ke Kanikela Iapana Saito he telegarama mai ke alakai o na Iapana o ke kahua hoolulu moku o Sasebo, Iapana, a eia iho ka manao o ua telegarama la:
“Ke kaheaia nei na aliikoa ame na koa Iuina kuikawa o ka oihana kaua moana e komo ae ma ka hakoko. Ke noi ia aku nei oe e hoike aku i keia mea i ka poe o ia oihana e noho nei ma Hawaii e hoike ae ia lakou iioko o ka wa kupono ma ke kahuakaua.”
E like me ka manao o keia telegarapa, pela i hana aku ai ke kanikela, a eia na Kepani ke hoike nei ia lakou iho i ke Kanikela. I ka wa e hiki aku ai kekahi mea a hoike aku i kona kulanai, oia no ka manawa e loaa mai ai kekahi palapala e hoike ana i kona manawa i hoike aku ai iaia imua o ke Kanikela, a pela no hoi me ka moku e kau aku ai mai kela awa aku, a ma ia ano e ike mai ai ke keena kaua o Sasebo i ka hooko o keia ame keia koa i ke kauoha me ka eleu. Eia ke kokua nei i ke Kanikela ma kana hana ka Ahahui o na Kepani i kukuluia ai i kela makahiki aku nei. E hoikeia aku ana ka lohe i kela ame keia mahele e ku nei ma na mokupuni a na ia mahele e hooko aku i ka makemake o ko lakou aupuni ma o ko lakou kanikela la.
He nui ka hana a ka poe oloko o ke keena o ke Kanikela Iapana e hana mai nei i keia mau la. Ke lawe nei lakou i na hoike e loaa nei ia lakou, a o ka lakou hana mua e hana aku ai no ko lakou aupuni oia ka hoomakaukau ana i na hoike e ha’i aku ana i ka nui o ka poe oloko o kela ame kaia papa, a i ka wa e loaa mai ai ke kauoha no ka makemake ia o na koa o kela ame keia papa, oia no ka manawa e hoounaia aku ai ka lohe i kela ame keia koa i makemake ia. Ua manaoia ma keia hana ana pela e ulolohi ole ai na hana kokua mai nei aku.
Ua hoala pu ia ae he mau komite no ke noi ana i na kokua mai kela ame keia Kepani aloha aina aku. O na loaa e loaa ana ma keia hana ua manaoia e kokua aku i ka ohana o kela ame keia koa e hele nei i ke kaua ame ke kokua ana i ka Oihana Kea Ulaula (Halema’i). O ka nui o na Kepani e noho nei maanei ua hiki aku no i ka 70,000, a ina e haawi ana kela ame keia Kepani i hookahi dala pakahi e loaa ana na dala $70,000 no keia hana.
O kekahi mea hilu loa iloko o keia mau la e kaheaia nei o na koa Iapana, oia ka hele ana aku o kekahi ili keokeo i ke Kanikela Iapana a hookomo aku i kona inoa no ka hele ana i ke kaua ma ko Iapana aoao. Ua hoole mai ke Kanikela i keia noi me ka hoike pu ana aku i keia ilikea, aole he ae ia o na lahui e ae e komo iloko o ko Iapana oihana kaua. He elua a ekolu manawa a keia ilikea i hele aku ai imua o ko Kanikela, a elua a ekolu no hoi manawa a ke Kanikela i hoole mai ai a o ka haalele mai la no hoi ia o ua ilikea la.
Ka Loio Aupuni Anaru no Wakinekona
I ka Poakahi nei i pau pono ai na hooponopono ana no ka haalele ana o ka Loio Aupuni o ka Teritori nei ia Hawaii a au aku i ke kai loa no Wasinetona, a i ka Poalua ae i kau ai oia ma ka mokuahi Sierra.
Ua manao oia e hala ana iaia he hookahi paha malama, a o na hana o kona keena, ke Keena Loio Aupuni, mai ka manawa ana i hele aku la a hiki i kona manawa e hoea hou mai ai aia iloko o ka lima o kona hope ka Hope Loio Aupuni Peters.
Ua manao pu no hoi o Mr. Anaru e hooloheia ana na hihia pili lawai’a o ka Teritori imua o ka Aha Kiekie Federala i ka hapamua o Maraki ae nei, a o ka Poalua o keia pule ae ka manawa e wahe ai na hana o ia aha.
O keia ka hana nui a ka Loio Aupuni Anaru e ku aku ai imua o kela Aha Kiekie Amerika, a o keia no hoi ka ninau nui i ulu ae iwaena o Hawaii nei i na Manawa aku nei mamua i manaola hoi he kumu hoowaiwai nui no ka Teritori ke holopono.
O ka pono a ka Loio Aupuni e hana mai ai oia ka pono o ka lehulehu o keia Teritori.
Loaa o Adachi ia Hendry
Ma ka Poakahi nei i loaa mai ai ia Loio Aha Apana Amerika Breckons he telegarama mai ia Ilamuku Hendry, mai ke kulanakauhale mai o Tokio, e hoike ana ua telegarama nei ua loaa o Adachi, ke Kepani ana i au aku nei i ke kai no ke kii ana, a e huli hoi mai ana oia ma ka mokuahi mua loa e hoi mai ana.
Man na lono mua i loaa mai e pili ana no keia Kepani, aia oia ma Iokohama, a maloko hoi o ka lono i loaa nia@ nei aole i maopopo kona wahi i loaa aku nei, ma Toko paha a ma Iokohama paha, aka hookahi mea i maopopo ua paa oia i ka Ilamuku a e hoea mai ana laua ianei ma ka mokuahi mua e haalele ana ia Tokio.
Ina pela iho la, alaila, e hoea mai ana laua ianei ma ka mokuahi Siberia e ku mai ana ianei i ka la 5 o Maraki ae nei, a i ka wa e hiki mai ai oia iho la ka pau ana o kana hana a kaa aku ka hihia ma ka lima o Lunakanawai Dole.
Paa hou o Goto i Kawa
O Goto, kekahi o na paahao i hookuuia ai e Lunakanawai Gear i ka manawa i loli ae ai ke aupuni he ekolu makahiki i hala ae nei, ua paa hou ae i ka hopuia e Makai Tanaka i ka Poakahi nei.
E hoohanaia aku ana oia ma ke ano he paahao makuka, aole hoi e like me ka olelo hooholo a Lunakanawai Gear i hooholo ai a hookuula ai ola. He nui ka poe i hoopaahaola i pau i ka hookuu ia e Lunakanawai Gear ia manawa, a e like me ko lakou hookuula ana pela no hoi i pau hou ai i ka hopuhopuia. Me he mea la aole no paha i poina loa na hana o ia mau la, a o keia hana a Lunakanawai Gear I hana ai oia kekahi o na hana i aia nui mai ai na nune ana.
Mai ka manawa i hookuuia ai o Goto a hiki iho ia i kona pua ana mai la, ua loaa keia manao ua hoi aku oia no Iapana mahope o kona hookuula ana, eia nae maanei no oia kahi i noho ai e hana ana hoi ma na mahiko like ole. E noho ana oia ma Kawa e like me kona hoopa'iia ana.
Nui ke Dala a ka Moo
MAIKAI NA HANA A KA AHA HOOLAUNA.
O kekahi mea hoohikilele imi dala iloko o na hauoli ana o ka la konohi o na Pake oia ka imiloaa a Mr. Willie Crawford ma o kana moo la. He moo kii keia nona ka loihi o iwakalua-kumamawalu kapuai i paa pu i na unahi kalakala a nona hoi ke poo ma kahi o eiwa kapuai ke anapuni.
Iloko o ka ua o ka Poakahi nei iloko o na wahi o na Pake ka hele imiloaa ana o ua moo nei, a iloko o ia la ua loaa aku ma ka ohi ana he $500 no kona haku, he hoike ana hoi keia i ka waiwai loa o ka malama moo ana mamua o ka malama keko no ka hoohulahula ana me ka pila.
NA HANA HOOLAUNA.
Ua maikai na hana hoolauna i malamaia ma na keena o ka Ahahui Huila o na Pake ma ke alanui Moi a oia no hoi kekahi o na hana i hoaiai loa ae i ke kulaia o ka makahiki hou o na Pake.
Malaila ae ka hana puhi ohe o ke Aupuni kahi i ulele ai me na mele hoohauoli a ua laukanaka aku no hoi ke alanui Moi kokoke ilaila mamuli o ka ume manao ia o ka poe hele alanui.
Aole no hoi i nele ka welo haaheo ana ae o ka hae-moo o Kina a hoowehiwehila hoi na lumi me na nani o ka aina-pua a ua piha hauoli io no na keiki o ua aina la me ka poe i konoia: a aia no hoi maluna o na pakaukau na mea ai hua ame na mea like e hooluluu ana.
Mokukaua Italia maanei
I ke kakahiaka Poalua nei i hoea mai ai ma ke awa o Kou nei ka mokukaua Puglia o ke Aupuni o Italia ma kona alaholo moana mai Kapalakiko mai e holo ana no ke kahua kaua o Rusia ame Iapana e hakoko mai nei, no ka malama ana i na kupa Italia ma ia mau wahi.
Iaia i hookomo mai ai i ke awa nei, ua ki ae la oia i na pu aloha no ka hae Amerika ame ko Amerika Generaia e noho nei ma kela awa, a ua panaiia aku keia kipu aloha ana e ko Amerika papu o ka aina nei. Ua hookomoia mai ua moku la a hoopiliia ae ma ka uwapo i o na Amerika, a malaila oia e ku ai a hiki i kona holo ana aku, a e lawe ana hoi i lanahu nona mamua o kona holo ana aku.
He 285 kapuai ka loihi o keia moku, 54 kapuai ke akea, a nona hoi na tona he 2,080, a o kona holo he umi-kumamaiwa nota (mile) i ka hora. O kona mau mea kaua he elua pu ewalu iniha, ewalu pu eono iniha, umi pu ekolu iniha, eono pu elua iniha, ame elua pu kani-pinai. He mau wahi waiho topito kekahi o keia moku, a mawaho ae o kona mau pono holomoana he telegarapa uweaole kekahi. He 12 ka nui o na aliimoku a he 270 ka nui o kona mau kanaka.
Hanee ka Lepo a piha ke Alanui
I ka wa e pahola ana ka ino ma Honolulu nei i kela pule aku nei, ua kaheia kekahi aoao o ka puu o Puowaina e ka wai hoohaneeia hoi ka lepo a piha ke alanui e holo nei mai ke alanui Penesekola a hiki aku i ke kahua hoao mea kanu o na Amerika. O keia aoao i hoohaneeia oia no ka aoao ma Makiki o ka puuu o Puowaina.
Ua hoomaka mai ka hanee ana o ka lepo mai ke alanui e pii la iluna o Puowaina. Ua poholaioia ka pale i hanaia ai no ke alanui a hiki i ka hanee ana, a oia lepo ka i laweia mai e ka wai a ku ana i ke alanui i hoikeia ae nei. O ka nui o kahi i hoohaneeia ua aneane e piha ka elua haneri kapuai. Ma ka Poalua o keia pule i hele ae ai na limahana o ke kahua hoao mea kanu o Amerika a pau keia mau leoo i ka hooneeia mai kahi aku o ke alanui.
Aohe nana ia o ka ino no ka nui o ka Maikai
I ka Lapule nei i huli hoi mai ai kekahi mau malihini kaahele i ka Hotele Young mahope iho o ko lakou holo ana aku nei i Hawaii no ka makaikai ana.
O kela ino nui o ka pule i hala iho la e haluku ana o keia poe malihini e houpoo aku ana, a olai aole no i maikai loa ka lakou huakai mamuli o ka ino, eia nae, aole o lakou nana ia mea no ka nui o na mea maikai a lakou i makemake ai e ike a ua aa no lakou e komopoo aku iloko o ka ino i ke ai ia mau mea nanai.
O keia malalo iho ka poe iloko o ia auna: Col. W. Dwight Wiman, no Santa Barbara, Cal.; W. P. Sullivan ame W. E. Milner, no Helena, Mont.; Mr. ame Mrs. R. W. Osborne, no San Francisco; ame Messrs H. Graystone ame E. Hemsted, no London, England. Ma ke Kinau ka hoi ana mai o lakou.
LOKAHI KA LUNANUI ME NA LIMAHANA.
Ma. ka hoea ana mai o Mr. J. H. Makino o Hawaii i ke kulanakauhale nei me ka Mauna Loa o ka pule i hala i loaa mai ai ka nu maikai o ka lokahi like o ka lunanui o ka mahiko o Hutchinson Hawaii me na limahana, pili loa aku i na limahana Kepani ka poe i hookalakupua iho nei i kekahi mau manawa i hala.
O Mr. Wolters ka inoa o keia kanaka a oia ka lunanui hou o ua mahiko la a ua makemake nui ia oia e na limahana a pela no hoi kona lunahoohana ekahi Mr. Mann. Ua lana ka manao e nee maikai ana na hana.
NUI KE DALA NO NA BONA KAUA O IAPANA.
Ma ka noonoo ana o ke komite o na Kepani o ke kulanakauhale nei i malamaia i ka po o ka Poakahi nei no ka hoaie kaua o 100,000,000 dala Kepani a ke Aupuni Iapana e hoopuka ai ua lilo ia i mea nui a e noonooia ia oia hoi ua like no ka maikai o ia mau bona i keia manawa o ke kaua me na manawa e ae no.
He kanakolu ka nui o keia poe keonimana, mai ka poe imi waiwai a ka poe loaa ma ka noonoo a ma kahi o ka halawai i lulu ae ai lakou a piha $142,000 no na bona kaua. O ke kiekie loa i haawiia ae he $30,000 a o ka haahaa loa he $300. Ua noonoo pu ia ae ka haawina kokua o ke Ke’a Ulaula (Halema’i).
E noho iho ana no Lakou
O ka mea ku i ka hoomaikai ua hoomamaluia ia eka mea i ku i ke ano hapopo a noeau ole iloko o ke kane a wahine o ke kenekulia iwakalua. Aohe he malamaia o na mea kahiko loa o ke kumu mamuli o ko lakou ano kahiko no. O ka mea ua pau kona hoowaiwai hou mai e pono ai e kiola loa ia ma kahi e. Aka nae o ka holomua i ku ole i ke ano noeau aole ia e mau ana. E hoomau aku no kakou i ka hanu ana i na ea, inu i ka wai a ai no hoi i ka ai. Aohe he mau hana hoano hou maluna o na mea kupono loa pili i ka nohona oia ana ma ka ili honua, a aohe no o makou makemake i kekahi o ia ano. Ua hele mai no na bepe i keia ao nei e like no me ko lakou hanauia ana mai a e make aku no na kanaka apau loa mailoko aku ona e like me na hana i hanaia mai ai mai ka hookumu ia ana mai o keia ao. Mai hoomamao aku kakou mai keia manao aku oia hoi o na manao kumuwaiwai nui a i’o maoli e hookahuli ae ia lakou mai o kakou aku. Mailoko o keia ame keia hoololi o na waiwai i ike maopopoia oia hoi, e like me ka
WAMPOLE’S PREPARATION
he mea i kukulu i kona inoa maikai maluna o ke ano hanohano ame na hana maikai e mau aku ai ma ko lakou mau wahi. O keia laau lapaau a hoola hoi no ka wa kahiko mai ia, a no keia wa no, a no ka wa e hiki mai ana. Aole wale no keia laau i maikai no keia la aka ua maikai oia no keia mua aku. He laau lapaau keia i hilinai nui ia e na kauka ame na kanaka o na wahi e ae, i kupono no na ma’i hoonawaliwali kino, opu opuopu, wela a anu, na ano inoino e ikela ana iloko o ke koko, ka mea hoi e ulu mai ai na ma’i o ka ili, hui la me na ma’i like ole e ae. He mana kona e haule ole ai kana hana hoola, aole no hoi e poho ka manaolana. O kona hookumu ana mahope o ka hanaia ana ua ikeia he mea hooulu uluhia mai iloko o ka maikai. Aia iloko olaila ka waiwai nui o ka hanai ana i na io paahana me na ai kupono ame na mea e ola ai, he muu mea hoi ia i ikeia iloko o ka Pure Cod Livere Oil (Aila Maemae mai ke akepaa mai o ka i’a Cod) i loaa mai ia makou mai na akepaa hou o na i’a Cod i hui pu ia me kekahi mau mea ulu i hanaia. He maikai ka ai ana e like me ko ka wai meli (hone) eia nae aia he ola iloko ona e loaa ai i kekahi ka maikai i ka manawa mua no e ai ai. O Polopeka Reddy o Canada, ua pane ae oia penei:
“He hauoli loa au i ka hoike ae i ka loaa ana ia’u ka ike he laau waiwai loa oia ma ka manawa a’u i lawe ai no ka holoi ana ae i na nawaliwali i loaa mai maluna o ko’u kino a he maikai no i ka ai ana.’ He laau keia e hoopauha ole ai i ka noonoo. A he kuai ia no hoi e ka poe kuai laau lapauu apau.
PEHEA LA KA PINEPINE O KOU LOHE ANA I NA OLELO: “He wahi anu wale iho no keia,” a he mau la mahope mai lohe aku la oe aia ua kanaka la ke waiho mai la ma kahi moe no ka ma’i numonia. He pinepine ka hoea ana mai o keia mea mamuli o ka loaa ana i ke anu, a ina no aole i nui loa mai, aole no ia he mea e nana maka wale ai. O ka Chamberlain’s Cough Remedy he mea pale ia i na haawina apau e loaa mai ai ka numonia. He oia kana a he ono hoi ke lawe ae. Ke kualia nei e na halekuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena.
He Ano-e Loa
HE NUI NA ANO HOOHALIKE ME KEIA, EIA NAE HE ANOE LOA—O NA HOOLA O KAKOU NEI OIA KA KO HONOLULU I MAKEMAKE.
He nui na ano like ole.
Ke hoopuka nei kela ame keia nupepa.
O na hoike mai na wahi mamao.
I hoopukaia e na kanaka ma Florida.
Na manao lauia mai Kaleponi.
Ua ikeia nolaila ia pono.
Aka aole pela ma ko kakou home kulaiwi.
Makemake ko Honolulu i na hoike o onei.
Ke kaiahea nei lakou i na hoanoho, na hoaloha ame na hoa makaainana.
O na hooia o onei ka i heluia.
Ke hoopuiwa nei oia i ka hoomaloka; ua hala aku ma o o ka hoopaapaaia.
O keia na kakoo e ku nei mahope o na pahu apau o ka laau Doan Kidney Pills. Eia keia hooia nona:
Ke olelo nei o Mr. Cyrus S. Edison o Kapiolani Paka penei: “O ka’u hana i keia manawa he kalaiwakaa a ua hiki mai hoi au maanei he umi-kumamalima makahiki i hala ae nei. Mamua aku oia manawa ua kalaiwa aku wau i kekahi kaa ma Amerika Huipuia. Na keia hana i lawe aku ia’u i na kau apau a’u hoi e hoohewahewa ole nei oia ka mea nana i hookau mai i ka pilikia ma ko’u puupaa. Ua loaa mai na hoailona o keia popilikia ia’u, a ia manawa owau i hono ai i na mea apau e hiki ai ke loaa la’u ke oia. Ua haule wale keia mau mea apau, a e aneane aku ana wau e hoopau i ko’u manaolana no ke ola oia ko’u wa i lohe ai i na mea e pili ana no ka laau Huaale Puupea a Eha o ke Kua a Doan a loaa mai ka haleiaau o Hollister Drug Co. He mea oia ua hoopakele mai keia mau huaale ia’u a ua kupono hoi ka lakou hana i hana mai ai no’u ma ka’u ike iho.
O ka laau Huaale Kikala Haneenee ame Puupaa a Doan e kuai is aku no ma na hale kuai laau apau: o ke kumukuai he 50 keneta o ka pahu (eono pahu no $250). E hoounaia no ma ke eke leta e Hollister Drug Co., Honolulu, na agena o ko Hawaii Paeaina.
Ma ka Poalua nei i niau like aku ai no mokuahi Kinau ame Mauna Loa no na awa o Maui ame Hawaii. O ka paa ana iho nei no ia o ko Kinau epaepa hou a ua pau no hoi i ka hoomaemaeia, a me he mea ia e pau ana paha ka nuha o na Kinau nei mahope o Mauna Loa e uke me na ekake o Kona, a i paa hoi i ke mele a ka poe haku mele.
HOOLAHA KUMAU
LEWERS & COOKE
LOI AME KUKE, Kaupalenaia
Na Mea Hookomo mai a Kuai aku i na
LAKO HANA HALE
O Keia ame Kena Ano.
Malaila e loaa ai na mea malalo @
NA PAPA N. W., NA PAPA HOLA PILI HALE, NA PUKA, NA OLEPELEPE AME NA PONO PUKA ANIANI, NA KUI, AME NA MEA PILI I KA OIHANA KAMANA, NA PONO PENA.
NA PENA LIKE OLE AME NA HULU PENA, NA ANIANI, NA PAPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.
O na kauoha pono hale apau loa a hiki mai ana ia makou e hooko ko@ ia no me ka eleu ame na KUMUKUAI HAAHAA LOA.
LEWERS & COOKE
Hui Alahao ame Aina o Oahu
MANAWA HOLO
Mei 1, 1903.
MAI HONOLULU AKU
No Waianae, Waialua, Kahuku am@ na wahi hoolulu ma ke alahao--*9:15 a. m., *3:30 p. m.
No Pearl City, Ewa Mill, ame na wahi hoolulu ma ke alahao--+7:30 a. m., *9:15 a. m., *11:06 a. m., *8:15 p. m., *3:20 p. m., +4:15 p. m., *6:15 p.m., ‡9:30 p. m., +11:15 p. m.
MAI WAHO MAI.
Ku i Honolulu mai Kahuku, Waialua, ame Waianae mai *8:36 a. m., *5:31 p m.
Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pearl City mai--+6:50 a.m., +7:46 a. m., *8:36 a. m., *10:38 a. m., *2:06 p. m., *4:31 p. m., *5:31 p. m., *7:40 p. m.
*5:31 p. m., *7:40 p. m.
*Kela ame keia la.
‡Sabati wale no.
+Koe ke Sabati.
G. P. DENISON
Lunahoohana.
F. C. SMITH
G. P. & T. A.
Kakela me Kuk@
[KAUPALENAIA]
Poe Kalepa ma ke Komisin@
A HE
POE LAWELAWE KOPA
Poe Agena no na @ hiko Lehulehu
KAUKA T. MITAMURA
Alanui Kukui Ololi Helu 6@, Hon@
Na Hora Hana:
Hora 8 a 10 kakahiaka: hora 1 a @, hora 6 a. m. 8 :00 p. m. Sabati Ho@ a 8 p. m.
Telephone Blue 2366 P. O. B@
Ina He Makemake
KOU I KA
Lauoho Maikai
E HELUHELU I KEIA.
Malia paha ke pau nei kou @ ka helelei, a koe kakaikah@ i ka laau mamua o ka pau @i ka helelei, e hana i laau e ua ai. O ka laau
“Laau Hooulu Lauoho a Ay@ ka mea e ulu hou ai. He a@ lauoho ke ulu mai, e he nai @ Ina he nawali ka ulu ana o @ oho, o ka
“Laau Hooulu Lauoho a Ay@ ka ioea e manoano@ ai ka ulu @ ke loaa i keia laau pau loa @ lelei ana. I na he piha @ke Kepial o ka
“Laau Hooulu Lauoho a Ay@ ka laau e pau ai a maemae @ Ke loaa i keia laau e hoi hou a@ ulu ana o kou lauoho a like @ kou wa bebe
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. & Company. Lewell, Ma@, U. @. E loaa no keia mau H@aaie @ Make Kuai Laau @ Hollister. @ Papu.