Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 2, 8 January 1904 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hiki mai i Kona Hopena Luuiuu.

 

KI N@@ PAIA IHO ME KA PU-PANAPANA A MAKE LOA.

 

@@KAHI IA O NA HAAWINA KAUNAHA O KA MAKAHIKI HOU O KA HOTELE HAWAII.

 

            No @a @@@ hoouluhua paha o ka ma`i @@lu@a, o @kona kino ua lawe ae la o Wa@@ S. Hancock i kona ola iho ma @@ ana iaia iho i ka pu-panapana @@@ @ Hotele Hawaii aneane ma ka @@@ @@ o ke kakahiaka o ka Makahiki @@@ @@ ekahi o keia mahina, a oia @@@ kekahi o na haawina kaumaha i @@@ aku i ka Hotele.

            O ka p@ ana i hoohana ai maluna o @@ia @ana mainoino ua hemo aku ka @@@ mai kona waha mai a lele a komo @@@ @ ma kona poo, ke kumu i kau @@@@ @@ ua nanaina ku i ka manaonao @@@@ o kono poo i ka loaa ana aku.

            I @@ manawa i loaa aku ai oia ua @@@@ loa haalele mai ka hanu iaia, @@@ e moe ana iluna ke alo a ma@@@ @ kona lima e waiho ana he wahi @@@ nana.

            I ka hora 10 o kela kakahiaka ua @@@ aku la kekahi o na Pake lawelawe o ka Hotele e ike iaia a mamua o @@@@ haalele ana ia Mr. Hancock iloko @ @@@ @umi moe ua kauoha aku la @@@@ malihini kaahele Mr. Hancock e ## mai ka Pake he hapalua hora mahope iho, kona manawa hoi ia e @@@ ai no kona ainakakahiaka.

            He mau minute mamua iho o ka hora @ @@ hoi hou aku laka Pake lawelawe i ka lumi o Mr. Hancock a i kona @@ a@a aku ua hoopuiwa loa ia oia @ @@ i@e ana e waiho ana o Hancock @@@ o ka moe iloko o ke koko e paa@@ ami ma kona poo ame ka helehele@@.

            Ia manawa koke no ua holo koke aku @a kekahi o na keiki hana o ka @@@@ no ka ike ana i ke Kauka Walters e noho kokoke ana no iloko o @@ @ o ka Hotele a o kekahi hoi i ke @@@kako nui no ka hoike ana i ka @@ @ ikeia.

            I ka @ohe ana o ke kupakako nui i @@@ pilikia ana hoi i manao ai he @@@koko ua holo koke aku la no hoi @@ ia Kauka Walters. Eia nae, ua @@@ mai ke kauka a komo aku la iloko @ @@ @umi i ka manawa kupono oiai @@@ i make loa ke kanaka, a me na @@ o ka make oia i hoopuka manao @@@ ai.

            I ka manawa koke i ike ai ke kauka @ ka pilikia i loaa aku i ke kanaka, @@ make na ka pu nona ka poka i @@mo ma kona poo, iloko o ka lolo.

            Ua kauoha koke aku la ke kauka e @@@ ke kino i ka oihana makai a i @@ manawa kupono no hoi ua hoea @@@ @a ka Hope Makai Kiekie Kilini@@ki a lilo aku la iaia ka mana hooponopono i ke kino.

            A mahope mai no hoi ka Makai Kiekie Brown me ka poe kolonelo a noho @@@ iho la no ia o ka aha kolonelo @@luna o ke kino o ka mea i make a @@@ no hoi na hana i ka hora 12:30 @@ ia la. Ua laweia aku ke kino i ka @@ @ana pahukupapau Williams.

            O kekahi poe ohua o ka mokuahi Wentura i kau pu mai ai me Hanckoc @ kakou kekahi iloko o ka Hotele Hawaii pili kokoke loa i ka lumi o ke @@naka i lawe i kona ola e kamailio @@@ @@ ka lakou huakai aukai o ka @@@ ana mai a hiki wale i ka manawa i @ana@a ai ke ki pu.

            Ma @a @lahai keia hooluana ana o ua @@ @@@ mai ka hora eiwa mai, a i ka @@@wa i ninauia aku ai lakou i ke @@@ ana o ka pu ua hoike mai la kekahi o lakou ua lohe no aka ua ma@@@ @@@ lakou he pahupahu nunui a @@ Pake e like me na hoopahupahu i @@@nia iho ia kakahiaka.

            @a puiwa loa lakou i ka lohe ana i @@@ ki pu i maopopo ole ia lakou mai @@@ kanaka lawelawe mai o ka Hotele @@@ manawa i puka mai ai mai ka @@@ mai.

            E @a po iho ua ike no keia poe ia @@@@ iwaho e hui pu ana i na @@@ o ka hala ana o ka makahiki @@iko ame ka hoea ana mai o ka @@@ahiki hou, a oiai he pu kana e paa @@@ ma kona lima ua ki aku la oia @@@@a i ka makahiki hou.

            E ka Poakahi aku ua hoolana aku o Mr. Macfarlane ia Hancock e hoohala @@@wa i na Kona i kekahi moku ae @@ ka hoolanalana ma`i ana, ka pilikia @@@ iloko o kona mau akemama.

            O A. Herbert kekahi i paipai aku @@ e hana pela. O kana pane, ua @@@, aku oia aohe he waiwai a ka ea @@@ @o kona pilikia ma ka opu a ma @@ akemama ona a aohe mea e ae @@@ i hana a loaa kona pilikia aka @@@ ponoi iho no.

            @ ke kauka wale no a Hancock i @@@ @@ oia o Kauka Noblitt ka mea @@@ i hoike aku e kuka like laua no ia pilikia ona iloko o ka manawa kupono @@@ nae i loaa iki ka manawa no ia @@.

            He elua pule mamua aku o ka makahiki hou i hoea mai ai O Hancock mai New Orleans mai. He kanaka ma`i @@@ opu, kona mau akemama ame ka @@@wai mamuli o ke puhi mau i ke @@liki ame ka mopine.

            @@ko o kona lumi moe mahope iho o @@@ make ana ua like ia ma kahi o @@ poo-moku kikaliki e waiho mokaki @@@ a o kona mau pono aole e hiki ke @@@popo pono.

            @a pau kana mau leka i ke puhiia @@ ahi ame na kii ma ka lawe ana a @@ iloko o ke kapuahi o ka oma o ka Hotele. Ua ikeia he 22 ona mau makahiki.

 

KAUOHA MAI I PIPI.

 

            KANSAS CITY, Dec. 28.—Ua waiho @@ ke aupuni o Rusia i ke kauoha no @@ hoomakaukau ana i 1,500,000 paona @@@ a hoouna aku i Kapalakiko ma Ianuari 22, 1904. Mailaila aku ua manao@@ e hoo@naia ana keia mau paona pipi @ Port Arthur no na pualikoa o Rusia

 

Ka Mea Oi Loa o ka Maikai.

 

            O ke kaupale ana aku, wahi a ka olelo a`o, he oi aku ia mamua o ka holoa ana. He mea oiaio keia, a he oi aku no hoi ka maalahi o ka hana ana pela. Oia hoi, ina oe i ike i ke ano o ke kaupale ana aku. Ina i ike ka poe o ke taona o Ladana i ke kaupale ana aku i ka ma`i bubonika, ina paha aole e laha ino kela ano ma`i weliweli malaila. Eia nae, aole lakou i ike, a ua pulumiia lakou e like me ka haule ana o na kumu huita i na pahi oi o ka mikini oki. I mea pakele ai mai na enemi mai, kukulu na kanaka i na papu ame na kaela, a kukulu i mau pa kiekie a puni ko lakou mau kulanakauhale, a ma keia hana, he moeau a naauao keia noonoo ana. Aka nae, o ka ma`i, ka mea nana e luku nei he mau tausani a he umi wale no ma ke kahua kaua, he mea hiki ole ia ke pale aku ma ke kukulu ana i mau pa manoanoa a holo ana paha me ka manao e pakele. O ka hana pono wale no e pono e hanaia, oia ka malama ana i ke kino i loaa ke olakino maikai ma o ka malama ana i ke ano o ka noho ana ame ka lawe ana i kekahi laau hooikaika kino ame hoomaemae koko e like me ka

WAMPOLE’S PREPARATIONS

ka mea nana e hoomakai ka hoowali ana i ka ai, pepehi ame ke kipaku ana i na anoano o ka ma`i mailoko aku o ke koko, a hooikaika i na mea hana o ke kino holookoa e hana i ka lakou anana hana pakahi i haawiia mai ai ia lakou e hana. He momona keia laau holomua a maikai e like me ka hone meli, a ua loaa iaia na mea hoonoono ai i loaa i ka Aila Puupaa Cod Maemae, i hanaia e makou mailoko mai o ka puupaa o ka i`a cod lou loa, a i huiia me ke Compound Syrup of Hypophophites ame ka Extracts of Malt and Wild Cherry. Aole he laau i like me keia no ke pale ana, hooluolu ana, ame ka hoola ana i ka La Garipa, Eha o ka Puu ame ke Akemama, Ma`i Hi Koko, Nawaliwali, ame na ma`i e ae e loaa ana ia kakou apau loa mai na anoano mai o na ma`i like ole e komo mau nei iloko o kakou ma ka hanu ana i ka ea, ma ka ai ana, ame ka inu ana i ka wai, ame kekahi mau hana e ae a kakou e maopopo ole ai he kumu keia e pilikia ai. Eia iho ka olelo a Kauka W.D. McNab o Kanada. “Ua loaa ia`u o kau aila puupaa cod he laau maikai loa ia no ke kukulu hou ana ame ka hooikaika hou ana i na ano ma`i emi pu wale mai o ke kino.” E loaa no ka maha mai ka manawa e lawe ai i ke kulu mua. Ehoao nou iho i ike i ka oiaio. Na ka omole mua e hoike mai i ka oiaio ame ka oiaio ole. Eloaa no ma na halekuai laau lapaau apau.

 

Hamau iki na Hale Haumia o ke Kulanakauhale.

 

            Ma kekahi manawa ua hoohalahala ae la kekahi wahine lede, nona kahi noho paa ma alanui olo-wi Union i ka Nupepa Adavataisa no kekahi mau hale hana haumia, he elua ko laua nui ma kahi kokoke i kahi i hoikeia ae la.

            He hookahi o keia hale aia ma alanui olo-wi Adams a o kekahi aia ma alanui olo-wi Garden. He nui na hana hoohaunaele o ka po a he paa i na kaapio ke alanui a i ka manawa e oleloia aku ai e nee ae aole lakou e ae.

            O keia no hoi na wahi i hoohalahala mua ia ae a i waihoia aku i ke Keena Loio Aupuni aole nae he mea i hanaia oiai i ka wa o Mr. Fleming i na kuaaina.

            Aole i maopopo na mea hoolimalima, a mawaho ae o ka lede i ike i ka Adavataisa he elua lede o ia wahi hookahi i hoohalahala ae no keia mea hookahi i ka Hope Makai Kiekie Kiliniwoki ma ka leka a hookahi o laua i kono aku i ka Hope Makai Kiekie e hele aku i kona hale no ka makai ana i ike pono oia nona iho a i ka hele ana i ka Lapule nei no ka mea ia la ke kono ana ia aole nae he mea i ikeia.

            Wahi a ka oihana makai ua ano emi mai ka ikaika anapuu o keia ano hana ma keia wahi i hoikeia ae la i ka pule i hala a mai ka manawa no i hopuia ai o Mrs. Howard o Kamaki Kuea i kela pule loa aku nei i hala a ke Kuokoa i hooaiai ai.

            O na wahine o kahi o Mrs. Howard, he eha ko lakou nui o lakou no na wahine e holapu nei iloko o na alanui olo-wi i hoikeia ae nei iloko o keia mau hale i hoohalahalaia ae no ka malama ole i ka maluhia.

            Ua loaa no kekahi maukamumumu haunakeke ma kekahi hale, o ka leo u-na o ka ehaeha ame na hauwalaau ame ka haluku o kekahi mea e hamale ana oia na kumu i haawi hoohalahala hou ia aku ai i ka oihana maikai a i ka nana ia ana ua ikeia o ka mea e hakui ana oia ka paluku ana e nahaha liilii ka haupaa.

            Ua ikeia keia mea i kekahi manawa o ka pule i hala loa. Ua olelo ae ka Hope Makai Nui i ka loaa mua ana iaia kekahi ike no keia hana mamua o ka leka a ka wahine o hooaiai ia ae ai iaia, a i ka manawa i loaa io aku ai o ka leka iaia aku ka mea i hoikia mai aka he wahine opio ke waiho ma`i ana ka mea i loaa aku e moe ana iloko o ka lumi a o ka haluku he hauwawa no ia no ka haupaa e wawahiia ana no ua wahine opio ma`i nei.

            Wahi a ka Hope Makai Kiekie aole keia he hana maalahi aka me ke akahele loa na makai e hele ai ma ka hoohalua ana, a ma ka hele nihi ana no hoi ma na manamana-wawae, a me ka makaala nui no hoi no ka mea, he manawa ki wale ia mai no i ka pu ke ikeia mai a manaola e hana mai pela, a o ka hoao ana e loaa na hooiaio oia no ke ake ana e loaa kekahi mau wahi hakahaka kahi hoi e hiki ai ke nana iloko o ka lumi.

            I ka po Lapule nei i hoao ae ai ka oihana maikai i kekahi hale o kekahi wahine i hoohuoiia he noho nei ma alanui Pauahi a ma ka pukaaniani ua paniia ae me kekahi pepa manoanoa kahi hoi a ka Makai Nui o o`eo`e ai me ka pahi a loaa ka puka a iaia e hoao ana e uu iho i ka paku-pukaaniani me kona manamanalima oia o ka manawa i koe ia mai ai kona manamanalima me ka pahi.

            Ma ia po hookahi no ua hoao hou ae la ua mau makai nei ma kekahi hale kaulana loa no keia ano hana iloko o ka puuwai o ke taona nei, a i ka manawa i pinana aku ai iluna o kekahi pahu no ka nana ana ia loko i loaa ai na ike, eia nae, ua hoonioni ae kekahi o lakou a walawala ana ka mea oluna o ka pahu ilalo ke kumu i makeke loa ai a pau loa ka manaolana no ka loaa o ka mea i makemake ia.

            Ma kekahi hoao ana, ua komo limanui ia aku la kekahi lumi he wahi keena i hoohuoiia mamua, eia nae, i ke komo ana aku ua hoopuiwa loa ia ka Hope Makai Kiekie i ka ike ana na mea no laua ka lumi he mau Hawaii, he mau mea mare ia, na mea hoolimalima o ka lumi.

            Ua maopopo no ka oihana makai kekahi o keia mau wahi aka me ka nui o ka manawa e hiki ai ke hoohana aku a me ke akahele loa no hoi.

            Ua manaoia o na wahi i hoike mua ia ae nei—na alanui olo-wi Adams ame Garden e hamau loa ana ka hana hou ia o na hana o keia ano malaila.

 

Ka Makana Hapenuia o na Ahahui a me na Kula.

 

            Aia ma kahi o eono ahahui o Honolulu nei i haawi makana ia aku i ka Makahiki Hou iho nei mai ka waiwai aku o Mr. J.B. Atherton ana i waiho kauoha iho ai na kana Ewa e hooko aku. Aole i hoikeia aku kekahi mau ahahui ame na kula o keia huina mamua, a he mea hiki ia ke hoomaopopoia aku aole e nele ka puwa o ka poe i hooaiai mua ole ia.

            No ka hooko ana i ka makemake o Mr. Atherton e haawi manawalea me ka hamau leo no na ahahui hoonaauao a hoomana i ke Akua ua hooko aku o Mrs. Atherton e like me ka mea i hoikeia iloko o ke Kauoha.

            O ka ahahui i hoomanaoia ma keia haawi makana ana oia no ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina Hawaii, ka Ahahui Kristiano o na Kanaka Opio, ka Ahahui Malama Buke o Honolulu, Ahahui Pailina Kawaiahao ame kekahi mau ahahui e ae.

            O ka Ahahui Euanelio o Hawaii Paeaina ka mea i kiekie loa ka makana nona ka huina o $10,000 i haawiia i ka Ahahui Kristiano o na Kanaka Opio ma na bona, a o na loaa o ia mau bona e hookaawale ia no ka uku o ke Kakauolelo o ka Ahahui. Ua hiki aku keia huina loaa i ka $17,000.

            He huina malalo mai ka i haawiia ae i ka Ahahui Malama Buke o Honolulu, a ma na huina like ole malalo mai ka panai pu ia aku i na ahahui like ole i hoike ole ia na inoa.

            O kekahi keiki a ka Mea i make, o Mr. Chas. Atherton, ua hoike manao ae oia i ka la ekahi nei, ka makahiki hou hoi, o ka makemake nui o kona makuakane o ka hoike ole ia o kana mau haawi makana ana, a o kon (keiki) manao oia no ka ae ole ana e hoike aku i na haawi makana i na inoa o na ahahui i manaoia no ka haawi kokua ana i kulike ai hoi me ka makemake o ka mea make.

            Ua lawe ae o S.K. Mahoe i kana olelo hoohiki no kana oihana aupuni, he lunakiai no ke kalana o Oahu nei.

 

La Karisimaka ma Hana.

 

Ua malamaia ka hoomanao ana i ka la i hiki mai ai ka Hoola o ke Ao nei e ka Ekalasia o Hana, Maui, maloko o ka luakini, ma ke ahiahi Poaha hora 7 p.m., ma ka wehe ia ana he Aha Mele e na haumana Kula Sabati i hiki mai, a ma ka pau ana oia Aha Mele ua makana Krisimaka ia na haumana Kula Sabati e Kula Sabati o Wananalua, Hana.

            Ma ka hora 9:30 p.m. pohoi-i malamaia ai ka halawai hoomanao i ka la i hoea mai ai o ka Halku i ke ao nei, mamuli o ka lawelawe ana mai a Rev. L.B. Kaumeheiwa ke Kahu o ka Ekalesia, ua mele ia na mele kupono no iala, na pauku paanaau ame na haiolelo pokopoko i kupono i ka mea nona ka la i hoomanaoia, a hookuuia i ka hora 12 o ia po, me ke ohohia ame ka hauoli o ke anaina i akoakoa ae.

            Mahope iho o ka pau ana o na hana hoomanao, ua pahola ia he papaaina hauoli no ka hoopiha ana i ka lua o ka inaina, a kamau mai hoi kahi bola kope mahope no ka hoopumehana ana i na hora hui hui o ia po, a hoi aku la kela me keia no kona home iho.

 

KA PUALI-INUWAI.

 

            Ua malamaia ka Puali-inuwai o na Kula Sabati o Maui Hikina e na Kula Sabati o Keanae, Nahiku ame Mananalua, Hana, ma ka hora 10 a.m. o ka la 25 o Dekemaba, 1903, a he ku i ka nani na hana i hanaia.

            Ua hoomaka ka huakai mai ka hale Hookolokolo aku o Hana, a ua lilo ke alakai ana i ke Kula Sabati o Keanae, Nahiku, a o Wananalua, Hana, mahope, a mamua o ka nee ana o ka huakai, he mau olelo hoolana mai ke Kahu Kula Sabati Nui aku, alaila, puana ia ae la kela Mele “Kau ka Bana” iluna`e a oia no ka manawa i pulelo likelike ae ai na hae apau, e hoike ana hoi i ko lakou mau waihooluu like ole a he nani hoi ke nana aku.

            I loko o keia huakai e hele nei, he ekolu hae nui, a he elima hae liilii o na Kula Sabati; o ka hae Amerika e alakai ana i ka huakai e paa ia ana e kekahi haumana Kula Sabati, ke Kahu Kula Sabati Nui iho, na Reb. L.B. Kaumeheiwa ame S. Kaailua; na haumana o ke Kula Sabati o Keanae me ko lakou mau hae i hanaia me na nani like ole, ke kula Sabati mai e Nahiku me ko lakou mau hae elua, a o ka hae Hawaii mai e paa ia ana e Mr. Kapewa, a o na haumana mai o ke kula Sabati o Wananalua me ko lakou hae i hanaia me ka lihilihi o ke gula, a o ka hae Amerika hoi mahope e alakai ana i ka huakai o ka lehulehu.

            I ka hiki ana o ka huakai ma ka Hana Store, aia he ekolu keonimana e kali ana, a o lakou hoi na Lunakanawai o na hana o ka la, oia o M.H. Rueter, D.W. Napihaa ame J. Kaiwi; a i ka hiki ana o ke Kula Sabati o Keanae mamua o lakou, ua haawi aku la lakou i kekahi mele, alaila, ua panai mai hoi ka Lunakanawai o ka la D.W. Napihaa he mau olello hoolana ia lakou, alaila, komo mai hoi keKula Sabati o Nahiku, haawi i ka lakou mele, a na J. Kaiwi hoi i hoolana mai no lakou, a i ka hiki ana mai o ke Kula Sabati o Hana haawi no hoi lakou i kekahi mele, a na ka Lunahoomalu o na Lunakanawai o ka la M.H. Rueter i haawi mai i olelo hoolana no lakou—a o ka lakou olelo ano nui no, e paipai ana, e hooikaika i keia hana nui, a i mea e hiki ai o ka lokahi wale no—a kai aku la ka huakai no ka Iuakini.

           

NA HANA HOIKE KULA SABATI.

 

            Ua hoomakaia na hana hoike Kula Sabati ma ka hora 11 a.m. ponoi, ma ke mele ana i ka Himeni Hoku Ao Nani aoao 106 ame ka pule ana ia Rev. S. Kaailua.

            Na ke Kula Sabati o Wananalua Hana i wehe mua na hana o ka la, e hoomaka ana hoi ma ka papa o na pokii ame na opio, i alakai ia e Miss Nani Haia, ame ka papa hoi o na Makua i alakai ia e Rev. L.B. Kaumeheiwa, he maikai na hana a holopono na haawina, a pau ia o ke Kula Sabati aku o Nahiku me ka lakou nani no hoi, i alakai ia e Mrs. S. Kauihou a o ke Kula Sabati o Keanae ka hope e alakai ia ana e Leahi, a he nani okoa aku no hoi ia.

            Ma ka hooholo ana a na Lunakanawai o ka la i ka lakou olelo hooholo ua kaa ka helu ekahi o ka papa o na pokii i ke Kula Sabati o Nahiku, a o ka papa o na Makua i ke Kula Sabati o Keanae. Nui ka hauoli i ka olelo hooholo a na Lunakanawai, a hookuu ia na hana ma ke mele ana i ka himeni Hoku Ao Nani aoao 206 me ka pule a Rev. L.B. Kaumeheiwa.

            Ua hoopiha ia iho la ka lua o ka inaina mahope o ka pau ana o na hana, ua ai a kena i na mea e oluolu ai ke kino.

Me ka mahalo.

            MEA KAKAU.

Hana, Maui, Dec. 28, 1903.

 

HOIKE KULA SABATI HUIIA O KONA-WAENA AME KEA LAKEKUA.

 

            Ma ke Sabati, Dekemaba 27, 1903, ma ka hora 11:15 A.M., i malamaia ai ka hoike hapaha hope o keia makahiki o na Kula Sabati o Kona-waena ame ko Kealakekua, Napoopoo ma ka Betela o Popopiia. Ua kaa ke alakai ana o na hana o ka la i ke Kahu Kula Sabati Nui, Alawa.

            Hoomakaia na hana me ka himeni hui, Hoku Ao Nani, aoao 149, a na ka makua Rev. Kaeo i halokalo ae i na Mana Kahikolu e uhi iho Kona Aloha maluna o ke anaina i akoakoa mai ame na hana e hanaia ana.

            O ka papa mua i hoikeia, oia no ka Papa Pokii o Kona-waena, e alakaiia ana e Miss Mary Wright he opiowahine Hawaii i hoonaauaoia ma Kawaiahoa Semeinary, a kumukula hoi no ke kula Aupuni o Kona-waena i keia manawa. Maikai na hana o keia papa a ua ikaika maoli no keia opiowahine i ke kanu ana i na anoano o ka pono Kristiano iloko o kana mau haumana opio.

            O ka lua o na papa oia no ka Papa o Kaawaloa, i alakaiia e ka makua Rev. Kaeo. Hauoli ka na naau o ka malihini i keia papa, oiai o ko lakou makua, ua nalo ke kukui o ke kino, aka nae o ke kukui malamalama o ka Uhane ua oi aku kona a ana iloko o kana mau haumana, e alakai ana hoi ia lakou me he kia ahi la i ka@po ma ke alahele lani.

            O ke kolu o na papa oia no ka Papa Makua o Kona-waena e alakaiia ana no e ka Makua Rev. Kaeo. Nui ka maikai o na mele ame na haawina a keia papa, a maluna o ka makua paupauaho ole, Rev. Keo ka mahalo nui o kou mea kakau.

            Mahope o ke mele ana i na himeni hui, 197 o ka Hoku Ao Nani ame 27 o ka Leo Hoonani, ame ka malamaia ana o ka haawina manawalea o ko Kristo Aupuni, ua malamaia ae ka hoike o ka Papa Pokii o Kealakekua, e alakaiia ana e Miss E. Paris, ka makuahine nana e malama nei i na hana kula Sabati o Napoopoo. Hauoli ka naau i na hana o keia kula, a ua piha mahalo no hoi i ka hoopaanaauia ana mai o kekahi haawina loihi e Master Franklin Kalua, he pokii uuku, a o ka haawina he haawina na ke kanaka makua, eia nae ua ha`iia mai me ka paanaau, moakaka, a hauoli maoli no ka naau.

            Mahope o keia oia no ka Papa o na Opiokane o Kealakekua. Maikai na hana o keia papa, a aole he mea a ka naau e hoohalahala ai.

            O ka panina o na hana, oia no ka Papa o na Opiowahine o Kealakekua. O keia ka papa i like aku ka lakou mau leo mele me kekahi puali anela; o ka mea o nae hoi i kohu puali anela ai, oia ke kau ana i kahi kiekie o ka luakini (awai). Na ka makuahine Miss E. Parris no i alakai mai i keia papa, a o na hana i hanaia he ku maoli no i ka hauoli.

            No ka hoopau ana ae i na hana, ua haawi mai o Senatoa Paris i mau olelo paipai i na haumana, a ma ka oluolu o ke Kahukula Sabati Nui Alawa, ua loaa mai ka hanohano i kou mea kakau ka haawi ana i mau olelo paipai. Na ka makua Kaeo i haawi mai he leo hoolana, a pela no hoi me D. Alawa, a hookuuia na hana me ka piha hauoli o na mea apau i naue ae. Ua haawi pu ia ae he wahi paina awakea no na haumana, a ua lawa na mea apau i ka lokomaikai ona kini o Kona-waena.

Kou oiaio,

            S.K. NAWAA.

 

            O ke kunu aole ia i apoia iloko o ka poai o ka ma`i koikoi. He hoailona ia e hoike mai ana ua pehu ia ke akemama ame kekahi mau paahana e ae iloko. O keia ano e, he alahele ia e alako ana a loaa i ka ma`i numonia. O ke alahele oiaio loa no ke kaupale ana i keia ma`i numonia oia no ka lawe ana i ka laau kunu Chamberlain’s Cough Remedy i ka manawa e hoomaka ai o ke kunu. He hola mau keia laau a he hoola me ka hikiwawe. E loaa no ma ka halekuai o Benson Smith & Co., Ltd., na agena kuai aku, no ke kumukuai kupono.

 

HOIKE AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO MA HOOKENA, KONA HEMA, HAWAII.

 

            Ma ke Sabati, Dec. 27, ua malamaia he hoike no ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Pukaana ma ka luakini o Pukaana ma Hookena, Kona Hema, Hawaii, o ke anaina i hiki mai ma ia la ke huiia na lala ame na makaikai ua hiki aku ka huina i ka 248, koe aku na makaikai mawaho, aole i heluia. Ua piha loa ka luakini a hu iwaho.

            O ka mua loa keia o ka hoike i malamaia e keia Ahahui.

            Ua like no ka malama ana o na hana hoike me na hoike Kula Sabati ma na haawina, ame na himeni koe wale no he mau hana hoeueu kekahi i hui pu ia me keia mau hana. Ma ke ano nui, he maikai na haawina ame na himeni, he maikai na haawina ame na himeni i hanaia.

            He elua mahele nui o na lala o keia Ahahui:--Ka mua, ka Ahahui o na Pokii, he 135 lala, he 79 o lakou i hiki mai ma keia hoike.

            Ka lua, ka Ahahui o na Opio ame na makua, --he 111 lala, he 86 o lakou i hiki mai.

            He 14 mahele o ka Ahahui o na Pokii—(1) Mahele o na Pokii liilii 5 a 8 makahiki, o Mrs. Kaai ke alakai. (2) Mahele o na Pokii, 8 makahiki a hiki i ka 12 makahiki, o Mrs. E. K. Amalu ke alakai. (3) Mahele o na Pokii mai ka 11a 15 makahiki, o T.K.R. Amalu ke alakai. (4) Mahele o Kaohe, o S.M. Kuaimoku ke alakai.

            He 6 mahele o ka Ahahui o na Opio ame na makua. (1) Hookena, (2) Kealia-uka. (3) Kealia-kai. (4) Ponomau. (5) Kalahiki. (6) Kaohe.

            O na hana hoeueu i hookomo pu ia ma keia hoike, oia na makana:

            He ekolu mahele o na makana.

            1. He Hae Hawaii 4x6, e haawiia i ka mahele oi loa o na pa-keneta o ka maikai.

            2. He Hae keokeo 4x6 me na hua nunui ulaula elua C.E. i humu pu ia, e haawiia i ka mahele oi loa o na pa-keneta hele mau mai Oct. 4, a hiki i Dec. 20.

            3. He pili C. E. e haawiia i ka mea hele mau iloko o keia manawa.

            O na poe hele mau iloko o ka manawa i oleloia he---e loaa ana ia mau makana ia lakou i ka wa e hoea mai ai ua mau pihi nei.

            O ka makana elua, oia ka Hae keokeo, ua lilo i ka mahele o Kalahiki nona na pa-keneta kiekie loa he 100.

            O ka makana, ka Hae Hawaii, ua lilo i ka mahele o Hookena, nona na pakeneta kiekie loa he 96.

            O ke komite hoonohonoho no na pakeneta o na himeni i mele ia mai o Thos. N. Haae. –L.H., W.K. Makakoa ame Geo. P. Kamauoha. Ua noho kaawale kela me keia lala, a wae pakahi i na pa-keneta o keia ame keia himeni i mele ia mai.

            O keia wae ana a na komite, ua apono like na mea apau me ka hoohalahala ole o kekahi.

            Na ka makua Lunakanawai S.K. Kaai i waiho na olelo kaukau i na lala o na mahele i lilo aku ai o keia mau makana hae elua.

            Ua hookuuia na hana hoike, a ka`i huakai aku ke anaina apau no ka “Moana Hotele,” oia ka inoa hou o ka uawapo ma Hookena, malaila na mea ai i hoomakaukau ia, ka pai ono ame ka puaa ame ka pipi hoolua.

            Ua alakai ia ka huakai e ka mahele o Kalahiki me ka hae C.E. a na Mr. S.K. Kailihiwa i hookani ka pahu, me elua hae e ae e welo ana iwaena a mahope loa o ka huakai.

            Ma na papaaina i hoomakaukauia, ua ai a lawa, “a ko`u ka puu i ka wai a ka nalu,” wahi a ka olelo a kahiki. O keia ka hookuu loa ana o na hana o ka la.

F.T.K.R. AMALU.

 

            Ua telegarapa mai o Kakauolelo Moody mai Wasinetona mai i kona mahalo nui i ke kono a Kiaaina Carter, e hooloihi aku hoi i ka noho ana o ke aumokukaua o ka moana Pakipika i neinei, ua kaumaha nae oia no ka hiki ole ke hooko i ka manao o ke Kiaaina.

 

Ina He Makemake

KOU I KA

Lauoho Maikai

E HELUHELU I KEIA.

            Malia paha ke pau nei kou lauoho ka helelei, a koe kakaikahi. E kau i ka laau mamua o ka pau loa ana i ka helelei, e hana i laau e ulu hou ai. O ka laau

“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”

ka mea e ulu hou ai. He nani ka lauoho ke ulu mai, a he nui hoi.

            Ina he nawali ka ulu ana o kou lauoho, o ka

“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”

ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, a ke loaa i keia laau pau loa ka helelei ana. I na he piha kou poo ke Kepia, o ka

“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”

ka laau e pau ai a maemae kou poo. Ke loaa i keia laau e hoi hou ana ka ulu ana o kou lauoho a like me ko kou wa bebe.

            Hoomakaukau ia e Kauka J.C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U.S.A. E loaa no keia mau Huaale ma ke Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Papu.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KU—I A KA MEA PAA MORAKI.

 

JAMES H. HAKUOLE.

            I kulike ai me ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia e James H. Hakuole o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ia A. L. Shaw o Honolulu i oleloia, ma ka la iwakaluakumamaiwa (29) o Nevemaba, A.D. 1902, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o na Palapaia Aina ma Oahu, iloko o ka Buke helu 247, aoao 62 ame 63 ma keia ke haawila aku nei ka hoolaha ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uaha`ila e hoike ana i ka uku ole a o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai, a maluna o ua paniku nei i oleloia e kuai ia aku ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu ma ka Poaono, ka la 2 o Inauari, A.D. 1904, hora 12 awakea o ka la i oleloia, ka aina o hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia e like me ia malalo iho:

            E loaa no na mea aku i koe mai ka mea aku nona ka inoa malalo nei a i ole ma na keena kudala o James F. Morgan

A.L. SHAW,

Mea Paa Moraki

            O kela apana a mahele o ka aina apau loa e waiho la ma Kunawai, Kawaiolena, Honolulu, Oahu, oia no hoi ka Apana 2 o ka Palapala Sila Nui Helu 6764, L.C. A. Helu 6247, hoopukaia ia Kanaulu, nona ka iliaina o 3 68-100 Eka, a oia no hoi ka aina i hooliloia i ka Mea Moraki Mai ma ka Palapala kuai aina a Kekuialono (w) i hanaia i ka la elua (2) o Inauari, A.D. 1900, a i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 201, aoao 333.

            2993—Dec. 11, 18,25, and Jan.1.

 

            O ke kuai kudala o ka moraki maluna ae ua hoopaneeia a ka Poaono, Feberuari 13, 1904, i ka hora 12 awakea o ka la i oleloia ma na keena kudala o James F. Morgan, helu 857 Alanui Kaahumanu, Honolulu.

A.L. SHAW,

Mea Paa Moraki.

 

            HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

LEE CHU &---

 

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai o kekahi moraki i hanaia i ka la 6 o Feberuari, 1899, e Lee Chu, C.K. Ai, W.W. Ahana ame Pang Chong, o lakou apau no Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, o lakou nohoi ka Poe Moraki Mai, he moraki i hanaia ia`u, o C. Bosse, ka Mea Paa Moraki, a i kakau kope ia iloko o ka buke helu 182, aoao 373376, oloko o ke Keena Kakau Kope Aina o ke Aupuni, Owau, o C. Bosse i oleloia, ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uha`il@ e hoike ana o ka uku oie ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei no hoi ka hoolaha o ka waiwai apau loa i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, iloko o Honolulu i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, ka la 23 o Ianuari, 1904, ma ke awakea o ua la la i oleloia.

            O ka waiwai apau loa i hoopaaia iloko o ua moraki nei i oleloia a e kuai kudala ia aku ai oia keia malalo iho:

            O kela apana a mahele o ka aina apau loa he hapa o ka Apana 13 o Ka L.C.A. Helu 10806, i hoopukala ia Kamehameha III, e waiho ia ma ke kihi makai o na alanui Kukui ame Papu, iloko o Honolulu i olelo mua ia ae nei, i apoia a hoakakaia e like me keia malalo iho:

            E hoomaka ana ma ke kihi komohana o na Alanui Kukui ame Papu e like me ia i hoikeia ma ka Palapalaanaaina o ke Aupuni (Reg.) Helu 1912 a holo ma ka meridiana oiaio e like me ia malalo iho:

            Hema 58 deg. 30 min. Kom. 87.0 kapuai holo ma ka aoao Komohana-akau o ke Alanui Papu.

            Hema, 86 deg. 40 min. Kom. 117.0 kapuai holo ma ka L.C.A. 709, i pa ia: kakaia iloko o ka palapala kuai aina.

            Akau 45 deg. 10 min. kom. 52.3 kapuai holo ma ka pa(apana o Vierra);

            Akau 56 deg. 00 min. Hik. 209.5 kapuai holo ma ka pa a hiki i ke Alanui Kukui:

            Hema 32 deg. 30 min. Hik. 119.0 kapuai holo ma ka aoao maka o ke Alanui Kukui a hiki i kahi i hoomaka a@ Iliaina he 19,490 kapuai kuea, a oia no hoi ka apana a mahele o ka aina i hoakakaia iloko o ka palapala kuai aia a Morris K. Keohokalole i ka Poe Moraki Mai i hanaia i ka la 6 o Feberuari, 1899.

C. BOSSE,

Ma o kona loio ponoi la,

J.M. DOWSETT,

Mea Paa Moraki.

            Ma ke dala kuike ka makemake a ma ke dala gula Amerika no hoi, a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala kuai aina.

            No na mea aku i koe e ike ae ia Holmes & Stanley, na loio no ka Mea Paa Moraki.

            Hanaia ma Honolulu, Dekemaba 28, 1903.

2996—Jan. 1,8,15,22.

 

Na Kuka Huki Niho Noeau,

 

            hana pololei a hiki i keia manawa, a he haahaa ka auhau o ka huki ana. O ko laua no hoi ke keena kauka huki niho nui hookahi iloko o ka Paeaina Hawaii nei, a lawa pono no hoi me na lako oihana o ke ano hou loa a maikai no hoi.

            He hukiia kou niho me ka eha ole a iloko no hoi o ka lawelawe noeau a maiau ana no hoi e hanaia ai, a o ia nohoi ka make kokua iloko o ke keena hana.

            Keena hana ma Arlington Block, Helu 215, Alanui Hotele, ma o aku o Alanui Union.