Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 51, 18 Kekemapa 1903 — KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA. [ARTICLE]

KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUNA VII. MAHUKA KK KAUNA WAHINE. I ke kokoke ana o ka waaj>a i ke ka'e ua lele aku la ua kanaka opio niei iluna o kekahi |H>haku nui. Mamua no nae o kona lele ana ua wehe ae la oia i kona kuka a waiho iho la ma kahi ona i noho ai. a iaia e ku ana iluna o ka pohaku ua huki ae la oia i kana pahikaua a onou aku la i ke kumu ia Konorado me ka pane ana ako: f *Eia e Konorado, e lawe i keia a e hoohana aku i na inanawa apao e liui ai oukou me na ke'ake a, aka, tnai haalele i ka hot>—o hooholo aku i ka waa ma kahi ikaika o ke ko ana o ka wai i hikiwawe al oukou, a nui mai kahi e hala ai ia oukou mamua o ka puka ana o ka la i ke kakahiaka." Ua ku nana iho la o Konorado me ke ekemu ole oiai oia i waiho iho ai i ka pahikaua ilalo o ka waapa, a me ka noonoo nui ua pane aku la ia: 44 A01e oe e haalele io mai ana ia makou?" Aole i jmne leo aku ai o Rodol»fo aka o ke Kaunawahine ka i pane aku inaliope ilfo o ka holoi ana ae i na waimaka e lioopolu ana i kela mau lihilihi maka aha'i puuwai: ka makemake i haalele ai oia ia kakou, e Konorado? n <4 lna oia ka hana alaila owau kekahi e huli iioi ai i Tare?is," wahi a Konorado me ka ikaika o ka hoike manao ana. w Ua hala aku nei ia manawa o'u i aneane ai e poino, a aole au e haawi hou ia'u iho iloko o kela ano kulana ma keia hope aku, nolaila aole e nee aku keia waapa i hookahi iniha imua, oiai nae he hana puikaika ia o ka hoihoi hou ana i ka waapa i hoj>e mahoj>e iho o ka hala loa ana," wahi hou a ua kanaka hoe waapa nei i hoomau aku ai. . U E ha'i akn oe i ko hoaloha, e Hilda," wahi a ke Kannawahine ME KA IKIIKI 0 KA MANAO, 4< e pono oia e hoo|>au pono i kana hana a hiki i ka pahu hopu?" "Pela, pela e kuu Hakuwaihine," wahi a Hilda i hooho ae ai me ka leo ikiiki o ke ano kaumaha, 4< no keaha no hoi oe e haawi hou ole aku ai i kana pahikaua, aoie ia he hana kupono e hookuu ai iaia nie ka mea ole e pale ai nona iho, a e hoomau aku no kakou ma ka kakou vhui huakai e Konorado, a owau no ka mea e hoopakele ia oe ke hui me na kuia a kou Haku." "E kala mai oe ia'u, e kuu Hakuwahine (ia Hilda, M wahi a Konorado "pe«hea la e hiki ai ia oe ke hoopakele ia'u oiai ke holo nei oe i kahi a ? u i ike ole ai, a oiai ua lele aku ka mea nana i hoopakele •a'n mai kela make mai a e hoopakele aku ana oia ia'u no keia mua aku, a ina aole oia e kau hou ana nei o ka waapa o ko'u hoi no ia i Tarevis. 0 ka hoonui kamailio ana oia ko kakou hiklwawe." Aole i hoopaakiki hou aku ke Kaunawahiue i kona mauao aka ua hooholo koke iho no ka lioihoi hou mai i kana mau olelo maluna o kē-kanaka e ku la maluna o ka pohaku i ka mahina e pa konane iho ana. ; 'E kuu Haku," walii a Tekela i pane aku ai i ke kanaka o luna 0 ka pohaku, ''ke kahea aku nei au ia oe ma ia inoa e like hoi m»> ka ianei i kahea, ai ia oe, au hoi i olelo iho nei aole ia nau i koi e kapaia aku pela, ke noi aku nei au ia oe e kau hou mai oe iluna o ka waapa." k< E ke Kaunawahiue, mamua ae o ko'u ae ana aku i kau noi a e kau hou aku iluna o ka waapa, ke noi aku nei au ia oe e hoiliol oe i kau olelo i kau niai ai maluna o'u, e ae mai anei oe ia mea?" "Ke hoihoi mai nei au ia mau mea," wahi a ua wahine opio noi me ka hooka'ulua liou ole iho. "Ina he mau manao hou ae koe ou e lioike inai." <% Aia a kau wau iluna o ka waapa, e lilo ia'u ka hookele aua o ka waa o kakou a nialuna o ? u ka mana piha, a e kaa o# ame kou pakele malal'o o ko ? u niana a e hooloheia ka'u mau kauoha me ka jainau hou ole ia; peliea ia i kou mauao?" wahi a ka Emepera. 4, N0 ka mea aohe a'u koho ae mawaho o kena ke ae aku nei au ikau." + U E ke Kaunawaliine," wahi a ka Emei>era, "e like no ine kou makemake i hoike mua ai pela no oe e hana mai ai i ka manawa m» nae e hiki aku ai kakou i ka pahu hopu o kahi au e makemake nei e hiki aku. Nau no ia e hooholo no na kanaka hana e like me ka uku au i nianao ai lie pono. Ano, e Hikla e noho oe maanei a e hoaahu aku o Konorado i ke koloka maluna ou i pumehana ai. A eia' kuu kuka nui, e halii iho malalo ou e ke Kaunawahine nou e n.oe iho ai a e uhi mai ko kihei maluna ou i pumehana ai. E hiamo*» olua a na maua ka hoe ana." . Alaila hoomaka liou aku Ia lakou e holo, me ka nakeke ole oial na mapnna lioe wale no ka lohe ia, a i kela ame keia manawa aole e nele ka ulu mai o na manao ikiiki iloko o na lioewaa e pom> lkou e kaa mawaho o na liina kakauha o ka Akihihopa, oiai ua maopopo loa ae la ke kumu o ka liana oia no ka hoio ma lu ana mai ke kahuhanai aku. ». Ua lilo no hoi ka liolo maikai o ka waapa ame ka lana mahe o ka wai i mea kokua no ka hiamoe ana o na wahine opio e moe la il'iua o ka papahele o ka waa, a me ia ano ke kulana o na wahine hiki i ka manawa i o mai ai na kukuna o ka la i kekahi la ae» ka mea lioi nana i hoala ae ia laua. # 4 *Ua kokoke anei kakou iiaila?" wahi a ka nmau a ke KaunawaVole paha," wahi a Rodolofo. <4 0 ka mea oiaio no nae aoie ht maoiwpo kahi o kakou e .holo nei. Pehea e Konorado, ua mamao loa anei kakou mai ke Kakela Tnrona aku i keia manawa. <k Ke manao nei au aole kakou i hiki aku i ka hapalua o ke' a n " hele mai kahi a kakon i haalele ai i ka' po nei a hik» i ke Kakela. K<» manao nei au ua hala aku nei he umi a iwakalua paha miR aiaila aia mawaena o kanakolu ame kanaha mile i koe no kakou e holo ai no ka mea he kanaono a oi mile ka maniao o kela wahi mai ke kuianakanhale aku o Tarevis." . , i <4 0ia anei ka mamao. Ua manao wau la e hiki ana knkou iiaua 1 keia kakahiaka nui." wahi a Tekela, me ka ono kaumaha o ka helehelena. "Ua liala anei ke kakela o ka Akihihopa ī Kokima. "Aole e kuu Hakuwahine, " wahi a Konorado i pane aku ai. ta kuhihewa wau i kela kauhale aku nei. _ He umi mile mailaila aku a hiki i ke Kakela Tnrona, nolaila, O keia hapa ka hapa manmo losu 44 Ua makemake anei oe e hoomaha iki i Kokima e Ke *vaona* wahine?" i ninau aku ai o Rodolofo. _ ~u l U "Aole, aole. Aole kakou e hoomaha f kekahi wahi a hikl i ke kakela. Ua kamaaina wale no ko'u helehelena ma na wahi apao o ko ka Akibiho|Ki mau palena." .. %# 4 Aka, aole hookahi o lakou i loaa ke knleana e paa mai ia oe. Vole paha i ke kuleana aka i ka mana kauoha o ka Akilulioi»a. Eia nae aole paha e nele ko lakou hoohuoi no keia hele hookaHi o*u me na ukali ole, e ioaa ai ka manao ii* lakou e ka oa iki tho a loheia ako ka mauao o ka Akihihopa, alaila he mea hooka olua loa ia i ka huakaiV <4 Aka» he mea pono e loaa ia kakoo ka ai, a na maopopo anei ia oe e Konorado i kahi e l<ma ai ia kakoo ka mea ai?" i niiiao aku ai he mau hote!e e ae pili kokoke i ka ? e muliwai koe wale iho iio na hotele o Hurutika ame Kokima na wahi o ka Akibihopa. ka mamao i koe a hiki ako i Bor?tika?" mao mile no e koo Hako. aia paha ma kahi o ka iwakaloa. l"Alaila oa iike ia me elima a ( eono bora a kakoo e holo ai. Heaha kolaila mau koa?* j *Aia ilaila na koa o ke Kauna W T ahinepoka aine na koa o ke Kanna Eelaaeiiaa ame ko ka Akihihopa." i; lna aia iiaiia na koa o ka Akihihopa, alaila ke aoi aku nei ao aole kakou e kipa ilaila. M wahi a ke Kamiawahine. t j -Ua maopopo loa la'o aole 1 ike ke koianakaohale o Tar?vi» i

fceia huakai a kakou i keia manawa a he noi no ka ® a ® aw ® Iwkou e holo ai mamuao ka hiki i o na koa o ka AkiMlMp* ke nkali mahope o kakou, a aole no kakou e kipa ilaila- ma he waii e ae'kekahi e loaa al ka kakou ai/' ... „ ii A hnla kekahi mau hora elua ma keia holo ana ua hjki alni la lakou i kekahi wahi kanhale uuku ma ka aoao akau o ka nulaila lakon kahi i hoomaha iti ai. A pao k* I liit [HHioiMino loa o oa amakakahiaka nei no ka mea ua lo;i;i nuii ia l:ik»ii lie pai>aa palena ano kahiko ame ka «ama ok ano niaikai ole ela nae oia ka mea e MU ke l,w . a ia iiuo. a mahope o ka hoomaha ana ua hoomaka hon aku la lakou UIJ wale kekahi mau hora, a hala no hoi ka ainaawakea, a i ka auwina la mawaena paha oka hora ekolu ame ka hom eha . ike aku la lakou i ke kauhale o Burutika ? a he mea oiaio ua poloh maolMako p ka t o u ianei a ianei kakou e ait ai. wahi aka F.iin'|n ra. 'Ke manao nei an aole e loaa ia kakou kekahi k«■ ' ko'u palapnla ae e hiki ai ke hele ma na wah. apuu o ke.a nian kalana mai Palanipoka mai a hiki i Tmevi S i i Kot.il.Tie. O oe-ma ke ano ina e nmaiiia niai—h.- kaikuuhiiie oi no'o a o laua nei ka kaua mau mea lawelawe. I eia »lio Ia ko kakou knliiiia ke ulu mai na ninau. Aooe e Konorado e noho no oe Ika waaini nei a o makou ke pii ae i ka hotele. a na u e kauoha mai e taw.! niiii i mau mea ai nau. O ka hele hookuoo ana oia kekah! ima kokua ia kakou mai na hoohnoi inai." „ . \o!e he hoohalahala ana ma ka.aoao o ke Kaunawahme no keia man manao o ka Emepera ? a hoololi ae la o Ivonorado 1 ka waapa a emoole pili ana ka waa i kahi e lele aku ai i kula. 3IOKt*NA VIII. % lin NA PAHIKAUA, KA AULII ME KA PILIKUA. O ke kauhale o Burutika he poe lalani hale ia e kuku ana ma ka lihi inuliwni o Mose-Ie he haneri paha kapuāi mai ke ka e akn, a iwaena e ku ana he hale ano huina-ha a mamua pono ona he puka-pa kikina pi'o e hiki ai ke pani a paa loa, a ua hanaia īa no ke pale ana i na enemi e komo hakaka aku ana. O keia hale iwAena o ka hapanui oia no ka hotele o Burutika, he kauliale hoi keia e noho lioomalu ia ana e ekolu mana—o ke Kauna o Winepoka, ke Kauna o Belasef'ina ame ka Akihihopa o Tarevis. • O na ninau e ulii mai ana e noouoo ia lakou e keia poe e like me ko lakou kulana pakahi ih'o, a e lianaia ma ka inoa o ko lakou iuau jk>o, a o ka ninau Ano paakiki me ka mana knwaho alaila inaluna oka pahikaua e hoakakaia ai ia ninau. E ikeia no lakou apau ina ke ano o ko lakou mau aahukoa e like me ke ano o ka aahu o ia maliele aina. O ka waapa e hoopiha ana i kela auwina la lie ninau ano nui īa i ulu ae iwaena o lakon a i ka manawa i hoomaopopo ai lakou e kipa .-iku ana i o lakou la, alaila hoomaka iho la ka lakou ahaku-ka. ••Heaha ka kakou e ike nei?" wahi a ka ninau a ke Kapena o ka puali koa o ke Kauna Winepoka i ui aku ai i ke Kapena o ka puali koa o ka Akihihopa. "Xa ko kana hoalolia ia e pane ae nona, ke Kapena o ka puali oke Kauiia Belasetina, no ka mea, nana keia mau milihini. Aia he mau wahine nialuna o ka waapa a aole he alo wahine ko ka Akihihoi»a." wahi a ke Kapena o ka Akihiliopa. 0 ke Kapena o ka puali koa o ke Kauna Belasetina he kanaka kino nni la a he umauma lalmlaha kona o ke kulana koa no,'a he kanaka uni niai lnna a aia lie umiumi pohukuhuku e kau liaaheo ana me lie mau eheu manu la i ka la makani. 4, Eia paha ka olelo hiki ke olelo'ae," wahi ake Kapena oke Kauna Belasetina, <4 he hana maalalii loa ka lioolele ana mai ia lakou iuka nei o ka aina, a he alanui hamama no hoi 110 lakou e poholo ai iU>ko oka waha oka liona." He mau olelo keia e hoike aua ua ano like lakou nie na manu ka liiki wale no ke alapahu ae. "Ua like no hoi ia me ko lakon hoomaopopo ole i ka lakou walii e kipa nei, v wahi a ke Kapena o Tarevis, "Aia ke opio ke hoolele mai la i ka wahine opio, a ke ike la wau he kaikamahine kela oke alo o na alii. Ina 'e noii loa ia aku kona aiio ame kona helehelena alaila he kanaka laki loa ke Kapena o ke Kauua Belasetiua. Ina no hoi he ekolu lakou ina ua pau pono kakou." "Ua lawa laua la 110 elua," wahi a ke Kapena o ke Kauna Winepoka. "no ka mea, ua hoike mua iho nei'ko Tarevis, aolie kona ato 110 na wahine."' 4, H0, e ka mea hookipa, e ku oe malaila/' wahi a ke Kapeua Belasetina i kahea ae ai me ka leo nui. "Aia.liē mau malihini e kipa mai ana iloko ou, a e ku makaukau oe no ka hookipa mai." No ka paue a ke Kapena i kalaljea ae ai, aia hoi ua oili mai la kekahi wahi kanaka uuku poo kiokio, a ku iho la maniua pono o ka puka-pa a huli aku la a nana i ka poe e pii mai ana mai ka muliwai nuii. A iaia i ike aku ai ika poe ana e hookipa mai ai ua loaa iho la no iaia ka manaolana ikaika ole no ka hookipa ana no ka mea wahi aua he wahi heluna uuku wale no e hoonui liana wale ai uo kona aoao a he nuku kahi loaa. iMa ko Bodolofo aoao ua leha mai la kona inau maka me ka hikiwawe loa i keia poe elia e knku aku ana a haawi kunou aku la 1 na aliikoa. "Ua makeuiake keiaiede e loaa kona lumi e hoomalia ai mahope il.o o keia hele ana nmi nei ma keia huakai ana." wahi a RQdolofo i paue aku ai. "E hoomakaukau koke ia niai kana mau mea ai a iloko no oia o kona luiui e paina ai a no'u nei aohe wahi ai ole. E hmmua aku no hoi me ka hakalia ole i kuu kanaka haua e nolio mai la i!«nn o ka waapa i mau mea ai nana." 1 ka lohe ana o ka mea hookipa i keia man olelo aole oia i pane aku aka huli ae la oia a nana aku la i na aliikoa ekolu e ku kokokt f mai ana me he la e kali akn ana o ka paneia inai o kana mea e hana ai. "l r a lohe mai la oe ike kauoha a kou Haku," wahi ake Kapen.i £elasetina me ka hookoikoi ana iho i kona leo, u e haookipa aku i ka lede iloko o kekahi lumi maikai loa a e hoomakaukau me ka hakalia ole i mau mea oi. a ke manao nei au e noho iho ana kon liaku iwaho nei i loaa ai he nianawa e kukai olelo ai me makon." Mahope iho o ke kuhiknhi ana a ka mea hooki|>a 1 ka lede ua hele aku la laua, ka mea hookijm mamua a o ka lede aktt no hoi iwe Hiida no ka hotele. A e hoomea aku ana o Rodolofo e hele no ka pa oi? ka wa i kea ia mai ai kona alauui e ua Kapena Belas<tina nei. "E ka hoaloha," wahi a ua Kapēna nei i j»aiie aku «ti ia Rodoloka aina iloko o ka manawa klipilikii. he manawa hol e nele oU ai ka hoohuoila o ke kanaka. a nolaila aole paha oe e hoohalahala mai ana i na ninau e waihoia aku ana ia oe no ka pane mai i kou kttUin& a mai kahi hea maL" "Aole ia he mea hoopilikia o ka ninau ami»" wahi a ka Emepeni. "lle kanaka kale|ia B*aiwai au mai Palanipoka mai» i hele akn ai i TarevUt, a pau aku la ka'u hana olaila, a eia au ke huli hoi nei uo Palanipoka nia ke ala o Kohilene." - (Aiōle i paii^