Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 50, 11 December 1903 — Page 6
| This text was transcribed by: | Toni Ka'a'a |
| This work is dedicated to: | Makuahine, Esther Kalino (Kauaulalena) Campbell |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
@ NUPEPA KUOKOA, DEKEMABA 11, 1903.
Piha ka Ike Kiaaina me ka Hulahula.
MA KAHI O ELUA KAUKANI KA NUI O KA POE I HELE AE E IKE.
HUI HAUOLI NA MAKAAINANA @@ KE KIAAINA HOU A MA KA AHA HULAHULA.
I ka po Poalua nei iloko o ka uluwehiwehi o na mea i hoomakaukauia @ na komike like ole no ka malama ana @ na hana o ka ike Kiaaina i akoakoa ae ai he heluna nui o na makaainana o ke Teritori o Hawaii oloko o Honolulu nei, malalo o na kaupoku o ka Hale Mana Hooko ma kahi o elua kaukani no ka ike ana i ke Kiaaina Carter ame Mrs. Carter.
O ka ike Kiaaina ka hana nui o ka @o o Halaalii a mawaho ae o keia ka Aha Hulahula nui no na lede ame na keonimana, a iloko o keia mau mahele hoohauoli, ua pili io aku no ka hauoli i na mea apau i hiki aku ilaila, oiai na leo o na ohe e hoene ana no ke alakai ana i na kiina wawae i ka manawa o ka hulahula.
I ka hora ewalu ka hoomaka ana o na hana a mamua ae o ia manawa @a hoomalamalamaia ae ua Halealii nei me ka malamalama o na kukuiuwila, ka mea nana i hooaiai ae i ka nui nani o na lole o na lede me na wai gula ame dala ame daimana, o na aahu like ole o na paikini like ole, a iwaena o na keonimana aole e nele ka hooho piha mahalo o ka nui hiehie o na aahu o na aliikoa o ka Teritori, a aohe mea a ka maka e hoohalahala ai.
I ka hale-lalo loa o ka Halealii malaila na mea ai mama kahi i waiho makaukau ai no na makaainana e hooluana ai, a ua lawelaweia na hana puunaue e like me ka hana mau a na kuene, malalo no hoi o ka hooponopono a ke komike i haawiia iaia ka malama ana o ia mahele o ka hana o ka la.
Ma ka hale ekahi o ka papahele ekahi no hoi o ka Halealii, kahi e kipa ai na makaainana i konoia, a ma ka lumi kalaunu, oia hoi kahi i noho iho nei o ka Hale o na Lunamakaainana, ua hookaawaleia ae ia no ka Aha Hulahula a ma ka lanai Waikiki o ka Hale Mana Hooko kahi i hookahua iho ai ka bana puhi ohe o ka Teritori, a ma kahi awai o ka lumi kalaunu e noho ana he kalapu himeni kekahi mea alakai i na kaina-wawae o ka poe hulahula.
Ma ke alanui-pii e pili ana i ka hale elua o ka Hale Halealii--o ka hiki ana no hoi i ka papahele elua, ua maheleia ae elua alahele ma ke kaupaleia ana e kekahi kaola, a ma ka aoao ewa ke ala no ka pili ana a hiki loa aku i kahi e ike ai i ke Kiaaina ame @ana Ewa a i ka manawa e hoi mai ai, e iho ana ka makamaka ike Kiaaina ma ke ala ma ka aoao Waikiki o ua alapii nei, a o kekahi keia o na hana maiau loa o ka hanaia ana oiai aole e hele huikau na kanaka.
Ma ka lumi waena ma ka aoao Ewa o ua hale elua nei kahi o ke Kiaaina ame Mrs. Carter a o ka poe hookipa @ia lakou ma ka lumi mauka iho o ua keena nei o ke Kiaaina a ma ka aoao makai no hoi.
Aia na lede hookipa ma ka lumi ma ka aoao makai i aahu hoi me na ka@iko o ka paikini hou, a o na keonimana hoi ia lakou kekahi o na hana hookipa, o lakou kekahi iloko o ia ano paikini, a ma na hoolauna ana apau aole i nele ke apo ohaoha ia mai o ka makaainana e ke Kiaaina Hou ame ke Kiaainawahine.
Ma keia aha ike Kiaaina a ma ka aha hulahula ua nui maoli na maka hanohano o na anuu like ole i akoakoa ae, a iloko o na mahele like ole e like me ka oihana koa,--aia na aliikoa me ko lakou mau kahiko a he nani maoli i ka nana aku,--o na kanaka ma ka oihana aupuni me ko lakou mau kulana iho,--na kalaiaina ma ko lakou kulana iho--na aliikoa o ka oihana kaua moana o Amerika ma ko lakou mau kulana iho ame na mahele e ae no.
Ma na mea apau ua maikai ka hana hookipa a ua hoi aku keia ame keia e like me ka hauoli i loaa iaia a o keia malalo iho na keonimana o na komike hooponopono o ka hana o ka la:--Col. J. W. Jones, Hon. C. L. Crabbe, Major Geo. C. Potter, Mr. Geo. H. Smithies, Mr. Andrew Brown, Mr. J. A. Gilman, Mr. Henry C. Hapai Mr. W. F. Dillingham Major J. W. Pratt, Capt. Marston Campbell, Mr. N. Aluli.
No ka hoowehiwehi ana--Capt. Marston Campbell.
No ka paina mama--Mr. Andrew Brown.
Kue na Home Rula i ko Liilii Hookohuia mai ia Lunakanawai.
Eia na Home Rula o Hawaii ke kalewahele nei i ka lakou mau palapala noi no ke kakauinoaia mai e na makaainana, e noi ana i ke Aupuni Nui aole e hookohu hou mai i Lunakanwai Gilbert Liilii.
Ua manao lakou o na hana a Lunakanawai Liilii e laa ka ohi ana i hoa kiure he hoike maopopo ana ia i kona nana ole i na oiwi Hawaii.
Aole no hoi ma Hawaii wale no keia mau palapala noi e laweheleia nei, aka, ka paholaia ae nei i Maui a eia he mau palapala o ia ano iloko nei o ke kulanakauhale no ke kakauinoaia, a i ka manawa e makaukau ai, oia no ka manawa e hoounaia aku ai i ka Peresidena Rusawela.
O kekahi o na palapala i hoounaia mai i Honolulu nei, ua kakauinoaia e ka nui o na Home Rula, a wahi a ua palapala nei aia he nui na kumu hoowahawahaia o na kiure Hawaii, me he la, i ka nana aku e i mai ana ua kupono na Hawaii no na la i hala a ua Dala ko lakou mau la, a i kela mau la e nee nei aole i lawa ko lakou makaukau a kulana no ka oihana kiure.
Ua hoikeia ae nei ua hoouna aku nei ka Ahahui Limahana ame Kuku@uhale o kela kulanakauhale ia Loio Kalaka e holo aku no Wasinetona a malaila oia e haawi aku ai i na kokua ana apau i ka Elele Hawaii Kalanianaole ma na hana apau i pili kanawai no ka pono o kela Teritori.
Na Olelo Hooholo Mai Hawaii Nei Aku.
KOMO MA KA AHAOLELO O AMERIKA.
Ma ka Nupepa Hoku o Wakinetona o ka la 17 o Novemaba i loaa iho ai keia poomanao e kau ae la maluna e pili ana no na Olelo Hooholo a ka Ahaolelo o Hawaii nei i hana ai i kela kau aku nei. Penei na mea i hoolahaia ae:
Ua loaa mai nei i ka Hale o na Lunamakaainana he eha Olelo Hooholo mai ka Ahaolelo mai o ka Teritori o Hawaii. He elua wale no e kau ana ke apono a ke Kiaaina Sanford B. Dole ma o kona kakauinoa ana, a oia no hoi ka mea i hookohuia aku nei i Lunakanawai Federala no ia mau mokupuni. He hookahi i holo ma ka hooholo ana a ka Ahaolelo ma ka vito a ke kiaaina, a ma kekahi iho hoi me he mea la aole i noonooia.
O ka Olelo Hooholo koikoi loa oia no ka olelo hooholo e noi ana i mokuaina. Malaila i hooholo iho ai ka Ahaolelo Teritori.
"E noi haahaa aku ana ma keia i ka Ahaolelo o na Mokuaina Huiia e hooholo mai, iloko o ka wa pokole, i kanawai e hiki ai i na kanaka o ka teritori o lakou no hoi na makaainana oia wahi a i kupono i ke koho e hui ae iloko o kekahi halawai a hooholo i kumukanawai mokuaina ma ia ano a malalo oia kanawai e hiki ai i keia teritori ke lilo aku i mokuaina."
"E Hooholoia, Ke noi haahaa ia aku nei ke Kiaaina o keia Teritori e hoouna aku i ke kope oiaio o keia olelo hooholo i ka Peresidena o na Mokuaina Huiia, ka Peresidena o ka Aha Senate, ka Lunahoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana o na Mokuaina Huiia ame ka Elele o ka Teritori o Hawaii, me ke noi ana e waihoia aku keia olelo hooholo imua o ka Ahaolelo o na Mokuaina Huiia."
O ka lua o na olelo hooholo e noi ana e hoololiia ke kanawai e pili ana i ka olelo Hawaii. O ua hoololi la e pili ana ia i ka Mahele 44 o ke Kanawai e kukulu ana i Aupuni Teritori no Hawaii, a ma ia ano e ae ana i ka lilo ana o ka olelo Hawaii i olelo e a'o ia ai maloko o na kula. O keia ka olelo hooholo a Kiaaina Dole i vito ai, aka e kau ana ka hoike ua hooholoia e na hale a i elua o ka Teritori ma ka ae ana maluna o ka vito a ke kiaaina ma o ke koho ana o elua-hapakolu e like me ka mea i maa mau.
O ke kolu, a e kau ana hoi ka hoapono a ke Kiaaina Dole e ku'i ana i ka hoolilo ana aku i kekahi hapa o ka Teritori i kahua no na ma'i lepera.
E hoike ana o ka lilo ana i kahua hoomalu ma'i lepera lahui he ku'e loa ia i na manao o na makaainana o ka Teritori, a aole wale hoi oia aka i ka manao o ka poe i loohia i ka ma'i a e noho nei ma Molokai.
O ka hope loa o na olelo hooholo e noi ana no ka hoomahuahua ana i ka oihana hoonaauao ma ua Teritori la. Malaila i hoikeia ai aole i lawa na loaa o ka Teritori no ka hoohana ana aku i na hana o ke aupuni, a ua nui na me i makemakeia e ka oihana hoonaauao e loaa aku na kokua ana no ka hoonaauao ana i na opio o ka Teritori ma na ike kiekie. Ua noi mai nei ka Ahaolelo Teritori e hookaawale ka Ahaolelo Amerika i haawina o $250,000 no ka pomaikai o ka oihana hoonaauao, a e hanaia hoi i kanawai e hoolilo ana i 25 pa-keneta o na loaa oihana hale dute iloko o ua Teritori la no keia oihana. Ua noiia ka elele Hawaii e hana aku e like me ka hiki iaia a e hoomau aku i na hana apau e hookoia ai keia makemake o na makaainana o Hawaii e like hoi me ia i hoikeia iloko o ka olelo hooholo.
Hele na Puupuu Iho na Peku.
IKEA NA HANA ALOHA 'OLE A KEKAHI LUNAHANA I KONA KANAKA HANA.
Ma ka po Poalua nei i komo ae ai kekahi kanaka Poko Riko iloko o ka Halewai ma Honolulu nei me na alina o na hana aloha ole a kekahi o kona mau hoa kanaka a o kona lunahana no hoi i hookau aku ai maluna ona. O Alvado Ramon, ka inoa o keia Poko Riko i hanaia ai keia mau hana ino maluna o kona kino, a ua hele wawae mai oia mai ka mahiko mai o Aiea a hiki mai iluna nei i ka manawa i hoikeia ae nei.
Ma ka hoike a keia Poko Riko, ua hoike ae oia aia kana hana ma ka mahiko o Aiea a o kona lunahana he kanaka Poko Riko no. Ma ka Poalua a po ia la ua hana aku oia i ka hana i waihoia mai iaia a ua koi hou ia aku oia e hana hou mahope o ka pau ana o ka manawa hana. Ua hoole aku oia i keia koi a ia manawa i lele mai ai kona luna a ku'i mai la iaia a hina iho la oia ilalo, lele iho la ua luna nei maluna ona a haawai iho la i na peku hoki ma kona mau maka ame kona opu, a i ka pau ana o keia hana a ua luna nei ua haalele iho la oia ia Alvado ma kahi ana i hana ai i keia hana aloha ole. Ua moe iho ka mea i eha a hiki i ka loaa ana iaia o ka ikaika a aia mai la oia a hele pololei mai la no Honolulu nei.
I kona hiki ana mai i Honolulu nei a nanaia kona mau palapu, ua ikeia aia kekahi mau eha nui ma ka maka ame ka pepeiao, a e kahe nui ana hoi ke koko mai keia mau eha mai. Ma kona kino e kau ana ka uli ma kela ame keia wahi, a ua manaoia ua poino kekahi mau waihona oloko. Ua hoihoi koke ia aku oia no ka hale ma'i kahi hoi i loaa aku ai na lapau ana nona.
Ke noonooia mai nei ma ka Ahaolelo o Amerika he mau huina dala ho na hana o Hawaii nei no na hemahema o na awa kumoku o kakou nei.
Ke hoao nei o Kiaaina Carter e loaa ona kahua hou no ka pa ilina o na Kakolika oiai ua piha ae nei ko lakou kahua e ku nei ma Alanui Moi, ma Koula.
Ma ka po o ka Poaha o keia pule ae e malamaia ana e like me ka mau, na hoomanao Krisimaka o ke Kula Sabati o Kawaiahao. Mai poina na makua mea keiki na lakou na keiki e hele nei i kela ame keia Sabati i na kula Sabati o keia ekalesia makua, e hele pu ae me na keiki a lakou.
Ua makaukau na Buke Alemanaka a Thos. G. Thrum o keia makahiki 1903 no ka hoopuka ana aku. He nui ka waiwai iloko o keia mau buke.
He Mau Mea Oiaio Ano Nui.
Ke pii mahuahua ae nei ka make iwaena o kakou mai ka ma'i mai i kapaia ka ma'i ma ka puuwai, a i ole, ka ma'i puuwai nawaliwali. O ka ma'i puuwai nawaliwali maoli, oia no ke ano e ana o na pani o ka puuwai ma o ka loaa ana i ka wela ma na uhi oloko o ka puuwai. I kekahi manawa, e loaa no kekahi mea i keia ano ma'i me ke ola ana apau pono kona mau la ma keia ilihonua. Aole keia o ka ma'i nana e luku nei na kanaka ma ko lakou mau alahele me he mea loa e kiia ana lakou me na poka o ka pu panapana. Aole loa pela. A heaha ka? Na kekahi ano ma'i ino, a he ike mau ia iloko o ka puuwai, a he ma'i hoi i ike mau ia. O ke kumu maoli o ka hoopokoleia ana o kekahi mau ola, oia no ka loaa ana i ka ma'i haalulu ma na a-a lolo, anemia, a i ole, o ke kino holowai, nawaliwali ma ke kino ame ka wali pono ole o ka ai, ame ka maikai ole o ka waihona ai. No ka lawa pono ole i na mea ai, oia ka mea e loaa ai i ka haalulu o na aalolo ame ka eha, a no ia kumu ua hoonawaliwaliia ka puuwai, no ka mea, aohe he hiki i na aalolo ke haawi aku i ka ikaika kupono. O ka mea me ke kino maikai ame ke kino lawa kupono i na mea ai, aole oia e loaa iki i na ma'i ma ka puuwai, a o ka laau nana e hoomaikai i ka hana ana a ka puuwai oia no ka laau hoowali ai
WAMPOLE'S PREPARATIONS
Ua like ka momona o keia laau me ka hone meli, a ua loaa iaia na mea hoonoono ai maikai i loaa i ka Aila Cod Maemae, i hana ia e makou mai ke ake paa mai o ka i'a cod hou loa, a i huiia me ke Compound Syrup of Hypophosphites ame ka Extract of Malt and Wild Cherry. Ua hiki ke hoomaemaeia ke koko ame ke kukulu hou ana i ke kino e like me ke kukulu ana a kekahi kanaka makemake i kekahi hale. Ua olelo mai o Kauka A. D. Garay: "Ua loaa ka puka i kekahi ma'i ma o ko'u haawi ana i kau laau no ka ma'i koko holowai, Clorosis, Neurasthenia, ame kekahi mau ano ma'i e ae nana e hoonawaliwali i kekahi mea ma'i a i mea paha e loaa ai iaia ke koko inoino, a ma ka lawe ana i keia laau, e loaa no ke ola kino maikai a e hoomaka mai no ka momona o ke kino." He mea keia ia loaa mai ma o ka huli ana me ka nui o ka hana ame ka noeau me ka noii ana ma ka oihana hana laau. "Aole loa oe e hoohokaia." E loaa no ka pono ma ka lawe mua ana. Ke kuai ia nei ma na wahi apau e na mea kuai laau lapaau.
MOKU KUU LEI DIAMANA.
MR. Lunahooponopono, Aloha oe:
Ma ka home pumehana o ko maua mau pokii aloha Mr. ame Mrs. Ed. B. Mikalemi, ma Aiea, Ewa, Oahu nei, a ma ka wehena o ka alaula o ka wanaao hora 4 o ka Poalima, Nov. 20 iho nei, aia hoi, me ka palanehe luaole, me he malu ana la a ke ao polohiwa i ka onohi o ka la, ua oili mai la he elele ike ole ia me ka upena o ka make ma kona lima, a hoohei ae la i ka hanu hope loa o kuu Mrs. Beke Puuhiana, a kaili aku la i ke ala koiula a Kane, a ahu iho la na pua wahawaha i Wailua, he kaa huila ole, he kino lepo, he hale naha e ku wale ana, ua helelei kona mau paia.
Ua hanauia oia ma Kaunamano, Naalehu, Kau, Hawaii, i ka A. D. 1859, i ka malama o Augate, mai ka puhaka mai o Mr. Kanakaole ame Mrs. Poai. Ua piha iaia na makahiki 44 ma keia ao inea a hele wale aku la no.
Ua hoohuiia maua ma ka berita o ka mare ma Naalehu, Kau, Hawaii i ka A. D. 1897, e ka Hon. J. W. Waipuilani. He makuahine aloha no ka home, he puuwai waipahe no na makamaka me na hoaloha.
Nolaila, e na kini o maua mai ka la hiki a ka la kau, kona mau pokii, ua moe a ua mokua a ua pio ke kukui o ka hale o kuu hoa hoomanawanui o nei ao mauleule, ua moku ke kaula gula o kuu lei daimana, ua moe aku la i ka moe kau moe hooilo no ka wa mau loa.
A nolaila, i o'u mau kini apau o ke one kuilima o Ewa nei, na makamaka ame na hoaloha, e oluolu e lawe aku i ko'u hoomaikai palena ole no ko oukou ae oluolu ana mai e u pu me a'u a moe wale aku la no ma ka ilina o ko makou mau makua i hala e aku, ma ke awakea o ka Poaono, Novemaba 21. Aka, na ke Akua no i haawi mai, a Nana no i lawe aku, e hoomaikai ia Kona inoa.
Owau iho no me ka ehaeha,
AKONI KAWAA.
Aiea, Ewa, Oahu, Novemaba 23, 1903.
HOALOHALOHA.
Mamuli o ko ka Makua Mana Loa kahea ana mai ia Jno. E. A. Kaiewe e nee a e haalele iho i keia ao inea a i ka maha ma o:
Nolaila, o makou o na luna ame na hoahanau o na Ekalesia Huiia o Kailua ame Helani, ma kekahi halawai i malamaia ma Holualoa, ua hooholo ae ia halawai, e haawi aku keia mau Ekalesia Huiia i Hoalohaloha no Jno. E. A. Kaiewe, kekahi luna a hoapaahana pu o keia mau ekalesia huiia; a ua haawiia keia hana ma ka lima o ke komite.
Hooholoia I. O makou o na luna ekalesia huiia o kailua ame Helani, ma o ko makou komite la, ke komo pu aku nei makou me oe e Mrs. Sarah Kaiewe, e kanikau a kumakena pu me ka walohia, no Jno. E. A. Kaiewe kau kane aloha i hala e aku la ma o, a haalele mai la ia oe ame na keiki makua ole ame ka ohana no apau e uwe pa'iauma aku ma kela aoao o keia home paa ole.
Hooholoia II. Ke waiho nei makou i ka makou mau noi ana imua o ka Mea Mana Loa, e haawi mai Oia i ka naau maha, a e lu ae i na ehaeha ame na kaumaha mai kou puuwai ae, a pela pu me na keiki makua ole ame ka ohana no apau loa.
Hooholoia III. E hoounaia i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka wahine kane-make ame ka ohana o ka mea i make, a i hookahi kope i ka nupepa Kuokoa.
O makou iho no me ka walohia i ka hoapaahana:
David Alawa, A. J. Kauhaihao, W. M. Kalaiwaa, S. W. Kawewehi, Keaweopala, John Bulu ame Jos. Adams, na komite.
Holualoa, N. Kona, Hawaii, Nov. 24, 1903.
He Manawa Kupono.
HE KUA HOU, ALA KAHI O KE KUA KAHIKO, MA HONOLULU NEI E HANAIA AI.
I kahi wa e loaa ana i keia kikala haneenee, ke ano naluea, hoihoi ole: kahi wa holo ae la ka eha ma ka iwikuamoo, e kokoke ana ma kahi o ka puupaa, ame na hookuina, a he ano maui la, aole i kana mai ka eha ke kulou. Makehewa ke kau ana i ka makeke, a anaanai ana i ke kua. Aohe loaa kahi o ka eha. No ka loaa ana he kua hou a ikaika e oluolu e hoao e hahai i na kuhikuhi ana a keia makaainana o Honolulu nei:
Mr. A. J. Cahill o ke alanui Papu, ma keia kulanakauhale, kiai po kana hana ma kahi o Messers. T. H. Davies & Col, Kaupaaenlia, wahi ana: He sela moku au i ko'u mau la opio, a i kahi manawa, ua hana au no ka Hui Moku Piliaina. Mamuli o keia loaa ana o'u i ke kikala haneenee me ka ma'i ma ka puupaa ua haalele au i ko'u hele ana i ke kai.
No keia kumu, ua hoao au i na ano laau apau, a o ka laau nana au i hoomama keia mau luuluu i loaa ia'u oia no kela Huaale a Doans no ke Kikala Haneenee me ka Puupaa. Eia ke kuai ia nei ma ka halekuai laau o Hollister. Ola loa ko'u ma'i, pau na ehaeha i loaa ia'u. Ina e manao ana kahi mea e ike ia'u e loaa no au ma kahi kuai lako moku, o Van Dorn's, alanui Papu.
E loaa no ia oe ka laau i ola ai o Mr. Cahill, me ka nana pono ana i ka inoa piha like me keia ma ka wa-hi:--
Doan's Backache Kidney Pills, ke kuai ia nei ma na hale haawi laau a pau ma ke 50 keneta o ke poho 6 poho $2.50, a i ole e leta mai no i ka halekuai laau o Hollister Co., ma Honolulu, Agena no ka Pae Aina Hawaii.
Na Anoai o Maui.
MAUI, Dec. 5.--Ma ke Sabati, la 30 o Novemaba i hoopilihua loa ia ai ko Kahului poe mamuli o ka hana a kekai hooee eia nae aole he mea i hoopoinoia.
Ua po'i mai na nalu nunui a ua ano kohola maoli na uwapo o Kahului i ka uhiia e ke kai, a oi loa aku hoi i ka pa ikaika ana mai o ka makani o ke kukulu akau. Ua mau aku keia kulana huhu o ke kai mai kela auwina la Sabati a ao wale i ka Poakahi, i ke kakahiaka.
O keia haawina hookahi no ka i loaa aku i Maliko, a hoano e ae ai na alahao o ke kumu o ka hoohakaliaia ana o ka holo ana o na kaaahi.
HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO
HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA, TERITORI O HAWAII, MA KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.
Iloko o ka hana o ka Waiwai o Kahakauwila i make no Pauwela, Mokupuni o Maui. Ke Kauoha no ka Hoolaha no ka Hooponopono ana o ka Palapala Kauoha.
He Palapala, e hoike ana oia ka Palapala Kauoha Hope Loa a Kahakauwila o Pauwela, Maui, mea i make, a i waihoia mai ma ka la 11 o Maraki, A. D. 1903, imua o ka Aha Hooponopono Waiwai i oleloia ame ke Kauoha no ka hooponopono ana no ia mea i hoolahaia, e hoopaa ana i ka manawa ame kahi, a ma ka la 7 o Mei, 1903, a no ka hala ana aku o Mr. C. H. Dickey i Honolulu, ka hoike ano nui maopopo loa, nolaila e hoomauia aku ana ka hoolohe ana a hiki i ka manawa e kaheaia aku ai.
A nolaila, ma keia ke kauohaia aku nei, ma ka Poakahi ka la 21 o Dekemaba 1903, a ma ka hora 10 a. m. o ua la ia i oleloia a ma ka Hale Hookoloko ma Wailuku, Maui, o kahi i hoikeia ae la oia kahi e hooloheia ai ka hooiaio ana i ka palapala Kauoha i oleloia a ma ka manawa no nae i hoikeia ae nei.
Ua Kauoha pu ia no hoi, e haawiia i Hoolaha no keia mea i ka poe apau i komo kuleana iloko o ka Waiwai i oleloia ae nei maluna ma ka hoolaha ana iloko o ke "Kuokoa" he nupepa i hoopukaia ma ka olelo Hawaii.
Hanaia ma Wailuku, Maui, Dekemaba 2, 1903.
MA KE KAUOHA A KA AHA,
WILLIAM J. COELHO,
Hope Kakauolelo.
Dec. 11
HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO
HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA. TERITORI O HAWAII. MA KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.
Iloko o ka hana o ka Waiwai o Keawe Kailua (k) o Kalaupapa, Molokai. Ke Kauoha no ka hoolaha no ka hoolohe ana i ke noi no ka Hoola o ka Palapala Kauoha.
He Palapala e hoike ana oia ka Palapala Kauoha hope loa a Keawe Kailua, i make o Kalaupapa Molokai, a i waihoia mai ka la 2 o Dekemaba, A. D. 1903, imua o ka Aha Hooponopono Waiwai i oleloia ame ka palapala noi no ka hoola ana i ua mea nei a ho ka Hoopuka ana o na Palapala Kuleana Hooponopono Waiwai ia Mala Kailua (w) ma ka waihoia ana mai e Mala Kailua i oleloia.
Ma keia ke kauohaia aku nei o ka Poakahi, ka la 11 o Ianuri A. D. 1904, ma ka hora 10 a. m. o ka la i oleloia a ma ke Keena Hookolokolo o ka Aha Hookolokolo i oleloia ma Wailuku, Maui, oia ka manawa ame kahi i hookohuia no ka hoola ana i ua Palapala Kauoha nei i oleloia ame ka hoolohe ana i ke Noi i oleloia.
Ua kauoha pu ia no hoi e haawiia i hoolaha ma ka hoolaha ana i hookahi manawa o ka pule no eha pule neepapa iloko o ke "Kuokoa" he nupepa i hoopukaia ma ka olelo Hawaii a iloko o ka "Maui News" he nupepa i hoopukaia ma ka olelo Beritania, a o ka hoolaha hope loa aole e emi malalo o umi la mamua iho o ka manawa i hoopaaia no ka hoolohe ana.
Hanaia ma Wailuku, Maui, Dekemaba 2, 1903.
NA KA AHA
WILLIAM J. COELHO,
Hope Kakauolelo.
2993--Dec. 11, 18, 25.--Jan 1, 1904
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.
JAMES H. HAKUOLE.
I kulike ai me ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia e James H. Hakuole o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ia A. L. Shaw o Honolulu i oleloia, ma ka la iwakaluakumamaiwa (29) o Novemaba, A. D. 1902, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o na Palapala Aina ma Oahu, iloko o ka Buke helu 247, aoao 62 ame 63 ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uha'iia e hoike ana i ka uku ole a o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e uku ai, a maluna o ua paniku nei i oleloia e kuai ia aku ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Kaahumanu, Honolulu, ma ka Poaono, ka la 2 o Ianuari, A. D. 1904, hora 12 awakea o ka la i oleloia, ka aina i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia e like me ia malalo iho:
E loaa no na mea aku i koe mai ka mea aku nona ka inoa malalo nei a i ole ma na keena kudala o James F. Morgan.
A. L. SHAW,
Mea Paa Moraki.
O kela apana a mahele o ka aina apau loa e waiho la ma Kunawai, Kawaiolena, Honolulu, Oahu, oia no hoi ka Apana 2 o ka Palapala Sila Nui Helu 6764, L. C. A. Helu 6247, hoopukaia ia Kanaulu, nona ka iliaina o 3 68-100 Eka, a oia no hoi ka aina i hooilioia [hooili oia) i ka mea Moraki Mai ma ka palapala kuai aina a Kekuialono (w) i hanaia i ka la elua (2) o Ianuari, A. D. 1900, a i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 201, aoao 333.
2993--Dec. 11, 18, 25, and Jan. 1.
HEAHA IA MEA HE KUNU? Oia ka hooikaika ana e kiola aku i ka wale mai ka ohe puu aku. O ke anu oia ka mea nana e hoiliili ae i ka wale, a i ka wa e piha ai ke ake ame na ohe puu, he hopena hoopehu ka mea e loaa mai ana. Ina aole malama pono ia, e lilo mai ana paha ua anu la i ma'i numonia, a ina ia e loli ae me ka awiwi he hopena poino ke loaa ana. Ina ke hoomailo nei no ke kunu he mea oiaio e hiki mai ana kekahi ma'i akepau koikoi loa. Mai hoopaialeha wale i ke anu ame ke kunu. E lawe koke i ka Chamberlain's Cough Remedy. He oiaio e ola no a he ola hikiwawe hoi. O Benson, Smith & Co., Ltd., oia na Agena e kuai nei.
Fukuroda
He Makemake Anei Kou i na Nu-Paikini
I Mau
MAKANA KARISIMAKA?
Ina oia kou makemake e kipa mai ma ko makou Halekuai, eia me makou na Paikini hou o na "WAIWAI IAPANA" ame na mea au e makahehi ai. Ua makaukau loa i ko makou mea kuai EDWARD KEALOHA ke heahea aku ia oukou. E kuai aku ana makou i keia mau waiwai me na kumukuai haahaa i ko makou poe e kuai mau mai nei, a e mau ana hoi ia kuai hoemi no keia mau la kulaia. 28-82 Alanui Hotele.
Na kauka Huki Niho Noeau,
hana pololei a hiki i keia manawa, a he haahaa ka auhau o ka huki ana. O ko laua no hoi ke keena kauka huki niho nui hookahi iloko o ka Paeaina Hawaii nei, a lawa pono no hoi me na lako oihana o ke ano hou loa a maikai no hoi.
He hukiia kou niho me ka eha ole a iloko no hoi o ka lawelawe noeau a maiau ana no hoi e hanaia ai, a o ia no hoi ka makou e ake nei. Aohe auhau no ka nana ana. He wahine Hawaii ke kokua iloko o ke keena hana.
Keena hana ma Arlington Block, Helu 215, Alanui Hotele, ma o aku o Alanui Union.
KUAI A KE KOMISINA.
KUAI A KE KOMISINA O KA WAIWAI MA KONA AKAU, MOKUPUNI O HAWAII.
Mamuli o kekahi Olelo H@@@@@@@ i haawiia e ka Mea Hanohano J. T. D@ Bolt, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Ekahi, i hanaia ma ka la 16 o Okatoba, M. H. 1903, ma ka hihia i kapaia M. F. SCOTT ku-e ia @ K. Pilipo, ame kekahi poe e ae, ma ka Aha Kaulike, o ka mea nona ka inoa malalo iho ke Komisina i hookohuia e ka Aha, e kuai aku ana ma ke Kudala akea, a e aponoia nae e ka Aha.
Ma ka Poaono, Dekemaba 12, 1903, ma ka hora 13 awakea oia la, ma ka aoao mauka e komo ai i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, i na kuleana apau o na poe apau i kuleana ma ka hihia la ma ka hihia oleloia maluna @ o lakou pakahi oi a pau iloko o kela apana o Halualoa 1 ame 11 Kona Akau, ma ka Mokupuni o Hawaii, a i hoikeia ma ke kulena Helu 7713 Apana 43 ma ka inoa o V. Kamamalu, a ke waiho nei hoi mauka o ka 1000 Eka i hookaawaleia no M. F. Scoot, a e pili pu ana hoi me ua Apana Aina la, a mauka hoi i ke alanui Aupuni ma Kona Akau, a o ka aina 3 kuai ia ana, ua hoakakaia penei:
E hoomaka ana ma ke kihi Hikina Akau, ma ke kihi o ka 1000 Eka i hoolimalimaia, a e holo ana penei ma ka meridiana oiaio:
1. Hik. 65 deg. 15 min. 42 @@k Ak., 23118 kapuai e pili ana ia Puapuaanui ame Puaa 1 a hiki i ke kahua Ana Aina ma Puu Laalaau, mailaila nei.
2. Hik. 28 deg. @0 min. 45 @@k. Hema 10841 kapuai e pili ana me Keauhou @ a hiki i ke kihi Hikina Akau o Kaumalumalu:
3. Kom. 56 deg. 48 min. @6 @@@. Hema 18850 kapuai a hiki i ke kihi Hikina Hema o Halualoa 4;
4. Kom. 22 deg. 04 min. 00 @@k. Akau, 1716 kapuai;
5. Hema 72 deg. 00 min. 00 @@k. @@80 kapuai;
6. Kom. 14 deg. 50 min. 00 @@k. Akau 7550 kapuai a i kahi i hoomaka ai @ ma ia aina he 5130 Eka.
E kuai ia ana na aina la ma ke K@@ukuni koho aku he Elima Tausani kala kuike. O na lilo o na Palapala @@ ka poe kuai mai; a e paa ana no hoi malalo o ke koena i koe o ka hoolimalima o ua aina la i hanaia e William r. Kakela ia M. de Gouveia a i k @@a ma ka Buke 140 aoao 437.
O ka aina maluna ae oia kekahi o na aina hanai holoholona ma Kona, a i ole, oia no ka aina Helu Ekahi.
No na mea i koe e ninau i ke Komisina, a i ole la, ia J. K. Nahale, Kailua, Kona Akau, Hawaii, a i ole la ia W. C. Achi o Honolulu, Oahu.
W. A. WALL,
Komisina.
W. C. ACHI,
Loio no ke Komisina.
Honolulu, Okatoba 23, 1903.
2987--Oct. 30--Nov. 6, 13, 20, 27--Dec. 4, 11
HOOLAHA I KA POE AIE.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
O KA WAIWAI O RICHARD M. PAHAU.
O ka mea nona ka inoa malolo iho nei, ka mea i hookohuia i Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Richard M. Pahau i make no Kalaupapa, Molokai, ma o ke kauoha la a ka Hon. John W. Kalua, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Kaapuni Elua, ma ka la @@ o Novemaba, 1903, ma keia hoike aku nei i ka poe apau he mau koi ia lakou maluna o ka waiwai i oleloia e waiho mai me na hoike lilo kupono i hooiaio kupono la i ka Lunahooponopono Waiwai i oleloia ma kona komohana iloko o Honolulu, ma ke alanui Kalepa ma kekahi aoao o ke alanui kupono i ka Haleleta, iloko o eona mahina mai keia la aku o hoole mau loa ia aku lakou no ka mau loa.
hanaia Honolulu, Novemaba 27, 1903.
W.R. CASTLE,
Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Richard M. Pahau
2991--Nov. 27,--Dec. 4, 11, 1@.
HOOLAHA PALENA AINA.
Ua hoopaneeia ka noho ana o ke Komisina Palena Aina, i hoolaha mua la no Hilo, no ka la 7, me 14 o Novemaba, a hiki i ka la 10, o Dekemaba, hora 1@, a o na hooponopono palena aina o Kohala i hoolaha mua la no ka la 14 ame 21 o Novemaba, uahoopaneeia [ua hoopaneeia] a hiki i ka la 19 o Dekemaba, hora 9 a.m.
F. B. LYMAN,
Komisina Palena Aina no ka Mokupuni o Hawaii
Hilo, Hawaii, Nov. 19, 1903.
2991--Nov. 27.--Dec. 4, 11.
HUI HOOLEWA HONOLULU.
Ke hooiaio nei keia hui i kana mau hana kokua i kona mau lala. I keia wa ua oi mamua o 1300 lala, a ke @u mau nei i kela ame keia la.
J. H. TOWNSEND, Kakauolelo,
124 Alanui Beritania Tel. Main 411.
Poe Akepau i loaa hou ke Ola Kino Maikai.
Ke hoike mau mai nei na Kauka ia makou mai na wahi like ole mai o ke ao nei no ka nui o ka poe i aneane e loaa i ka ma'i Akepau i hoopakele ia mai kela ma'i mai mamuli o ka laau "AYER'S CHERRY PECTORAL."
Ke loaa i keia mau e loaa ana i ka ma'i ka maha no ka wa mau loa, a aole no kekahi manawa pokolo e like me kekahi ano laau okoa ae.
Aohe Laau Kunu i oi ae o ka maikai mamua o ka LAA KUNI "AYER'S CHERRY PECTORAL."
He mea maikai e ike kakou i keia, no ka mea ua hoola keia mau i ka poe i loaa i keia haawina no aneane kanaono makahiki. E malama mau i keia laau. Ina aole au omole laau kunu o keia ano, e kuai koke mamua o ka loaa ana i ke kunu. Ina ua loaa kekahi iloko o ka ohana i ke anu o hoono i keia laau a e loaa @o ka maha.
Hoomakaukau ia o Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U. S. A.
E loaa no keia mau Huaale ma ka halekuai laau a pau.