Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 45, 6 Nowemapa 1903 — HALA HE ELELE A HE LUNAKANAWAI. [ARTICLE]

HALA HE ELELE A HE LUNAKANAWAI.

O ka hala ana o R- W. Wilikoki i ke ala hiki ole ke hol hou i keia honua oia ka hala ana o ke kanaka a Hawali i koho ai a illo ka hanohano o ke kulana Elele mua loa o ke Teritori o Hawaii. nei i ka Ahaoielo Nui o Amerika Huipuia. He alakal no hoi oia i lawe a ohaohala e na Hawaii lloko o ka olhana kalaiaina, mai ka manawa ama i hoomaka al iloko o ia fc|«ia a hiki waie no i kona moe ana aku ia. O ka lehulehu o ka Paeaina Hawaii ka i ike i kana mau hana a na lakou no € hoike ae i ka nui maikai ame ka Ino o na hana i hanaia, a pehea la ko lakou nui, ame ke ano, ame ka hoooomaikai ame ka ole ua paiapalaia ia mau mea apau iioko o na nuoeaa ame na paiapala e ae o Jca moolelo o keia Teritori. Ma na mea apau iloko o ka lawelawe kaluiaina o Hawaii mai ka wa mai o na moi a hiki wale i ka liala ana aku la o keia kalaiaina .oia nei paha ke alakai i kaa ae maiuna o lakou aoau ma ka īoaa ana iaia kekahl haawina ume manao ano e i ke kanaka i lōaa oie i na kanaka e ae ke kumu kuoaianaha o keia kanaka mai ka hapanui ae. O kana mau hana apau no ka lehulehu i ikeia o ka iehuiehu no ka ike a o ka haule ana ona ma na komo kaua ana a ka lehulehu i ike al. e na ai a malana wale ka mana ume o keia kanaka, he haawina i nele oie ka loaa I ke kanaka e emi mal ka manao nui aku o na kanaka iaia, eia nae, ua liro no oia i mea nul iwaena o kanaka, i ka poe Hawaii no nae. HALA PU HE KAUKA O KE KANAWAI. Ua hala o Wiikoki, eia nae, aole e naiowaie kana mau hana iloko o ka moolelo o keia Teriton o Hawali, a aole no hoi i u Iho ua hala pu aku ma ia alanui hookahi kekahi kanaka, he loea a he kauka hoi o ke kanawai, ka Lunakanawai M. M. E9tee. Iloko o ka moolelo o ke Teritori o Hawail ame ko Amerika Huipuia o keia" loea kanawai ka mea nana i lawe ae i ka hanohano mua loa o ka oihana lun&kanawai o ka Aha Hookoiokolo Apana o ke Aupuni o Ameiika Huipuia ma Hawaii nei. He hanohano keia i oi ae mamua oke leulana Kiaaina o ka Teritori, no ka mea. o ke kulana kiaaina o ka Teritori, o ke kiekie ia maioko o ke ano ame kulana Teritori waie no, oiai ka Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Apana 0 Amerika Huipula ala iloko o ke kulana Aupuni Nui, he kuiana hoi i ol ae maluna o ke ai\p teritori. Ma kona koho ana ia ma keia oihana iloko o Hawaii, a iloko o kona ola honua ana, oiai i Hawail nei, ua lilo leana mau hana ame kona ano keonimana ame kona ano nmoll a ka iehulehu i kamaaina ai nona i mea hoike he kanaka puuwai hamama no na hana maikai e piii ana i kana oihana. He loea kalaiaina maopopo oia, i lilo ai kona mau manao aiakai ma na ninau piU kalaina he haawina hoomalamalama i ka hapanui, he kanaka i ku ma ka aoao hookahi, a o kana mau manao pili kanawai a olelo hooholo paha no kana aha maluna o kekahi hihia ua of ae ka waiwai io ame ka oiaio mamua o na wehewehe akamai ana a kek&hi mau kauka ioea kanawai. Na kona mooleio i hoike mal nona Iho i ke kulana makua maoii, a o kona bala ana aku la. oia no ka pau ioa ana kona ike ia ma keia iii honua a lilo 1 mea ininamlna nui loa ia aka o na haim maikai ana i hana ai maloko o kana oihana a ma na ano e ae i ou-a ai ka malamaiama no kona hoakanaka aole loa ia e pau a e nalowale aka e lilo ia mau haawina malkai i kumuhoohalike na ka iehuiehu e malama ai ma ke ano he ruia kuhikuhi no ka nohona maikai ana.