Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 28, 10 July 1903 — Na Hale Kau Kanawai o ka Teritore. [ARTICLE]

Na Hale Kau Kanawai o ka Teritore.

hale o na lunamakaainana. lulai 2.—1 ka hoomaka ana o na hana, wa loaa mai he leta mai ka L.oio Kuhina mai e noi mai ana e hookaawaleia i haawina o $1.000 no ka uku-ana ia Loio Kuhina E. P. Dole no ka hele ana ma Wasinetona e lawelawe ai i ka hihia o Osaki Mankiehi. Ua hooholoia ma ka heluhelu elua ana ka bila uku o $1,000 no E. P. Dole ame bila hoolilo bana Hawaii. Hookomo aku o Pulaa i ka huma o 58,000 no ke pa'i ana i na kanawai o keia kau, a ua holo ka Keliinoi noi no ka hoopii ana i ka haawina no Lahainaluna mai ka $7,500 a i $12.000. Hoopanee ka Hale i ke awakea olal no e pae-e ana no ka bila kokua a. VWa no ke kokua ana i ka nupepa so o ka Pakipika nona ka huina o o keia kumuhana haawina kokua no ka Paradaiso o ka p £kipika ua olelo mai o Lunahoomalu Beckley a.»le ka Ahaolelo i aeia e ke Kumukanawai Panalaau e haawi i kekahi hf-a-wina kokua no ka lawelawe ana ī kekahi oihana. No ka hiki ole ana mai o ka me a nana keia bila i hookomo mai ua hoopaneeia ka noonoo ana no ia mea. „ , « i „ Ma ke noi a Nakaleka ua lioloiia ka huaolelo Honoula-maloo mai ka hookomoia ana maloko o ka haawina kokua no ka hui mokuahi o Waila no ka mea aohe e ku ana na mokuahi o keia hui malaila i na kalepa apau.^ Na Nakaleka no he noi no $12,000 no ka uwapo ame ke awa o Halawaena, Molokai, eia nae, ua.hoihoi hou oia i ke noi i ke ku-e ana iho o kekahi poe. Noi mai o Gi*eenwell e kiloiia ka itamu no ka hoolimalima o ka pa-hoomalu 0 waiakamilo, me ka olelo ana o ke kalana ka mea kupono e hooponopono 1 keia. Ku-e o Aylett, Kupihea ame Wrigha me ka olelo pu ana mai aia ka loaa o keia wahi ke laweia nei e ke aupuni. Haule ke noi. Noi hou o Vida no ka uku haawina kokua i ka Paradaiso o ka Pakipika a ua kokua mai o Kiliniwoki a olelo mai o ka poe "Hawaii ka hapanui e hoohanaia nei malaila, a he mea kupono e kakooia keia kumuhana. Ku-e o Greenwell ame Pernandez i keia mea a ole o mai lea mea hope e pono e haawna keia dal a no ke kuai-ana i mau pono no na 'keiki makua ole e noho mai nei ma ka home ma Kona. a aole hoi e hooliloia no na buke kii, a o kekahi no hoi ua haawiia i $30,000 no ka hoolaha ana ia Hawaii, a ua lawa ia. Haule ke kumuhana, 13 ku-e ia 10. Lawe mai o Keliinol i ■kekahi itamu hou malalo o ke Keena Waiwai "no ka hoolaha ana i na loaa ame na pomaikai o na Mokupuni ame ka hoohoihoi ana i ka poe komo mai, $15,000.'' Noi o Greenwell e hooemiia i $5,000 £ na. Fernandez hoi e kiloi loa ia. I ke kaheainoa ana, ua pepehiia ka itamu, 13 ku-e ia 12. Na Lewis he hoololi i $5,000 n'o Komikina Kope Wakinet6na a haule wale ma ke ku-e ana a Harris. Makemake o Kiliniwoki'e maopopo ina ua hookohuia i komikina no keia hana a ua hoopololei mai o Keliinoi ma ka olelo ana aole e hiki ke noonoo pu ia ka ukuhana me keia itamu. Kakooia keia mea, Na Kaniho he hoololi no ka hookomo ana i ka huina o $500 no ka hoonee ana i ke kii o Kamehameha e ku ala ma Kohala mai kona wahi e ku nei a i ka pa hale Hookolokolo. Noi mai o Keliinoi e holhoiia ke kii i Lahaina, a ua nui ke ku-eiai Ma ke kahea inoa ana, ua ikeia iho he 13 ku-e ia 12 ae, a ua haule ke noi hoololi a Kaniho. Noi mai o Greenwell e noonoo hou ia ka itamu o $15,000 no ka hoolaha ana a ua ko ke noi. Ua noi mai oia e hooemiia k a huina o keia itamu i $5,000 a o Kumalae hoi i $3,500. Kahea ka Lunahoomalu ia Harris e noho hoomalu mai a ua hoi mai ka Lunahoomalu ma ka papahele a ku-e ikaika l keia kumuhana, a olelo mai he mau dala keia e lu wale ia nei i ka makani. Ua 'nui hewahewa na haawina i haawiia iho nei no na hana kokua like ole a ua lawa. Ua holo no nae ka itamu me 17 ku-e ia 9. Hooholoia ka bila ma ka heluhelu ekolu ana, 23 ku-e ia 4. ILOKO O KA SENATE. . ( lulai 2.—Mahope koke iho o ka noho ana o ka Aha, ua loaa mai ka vito a ke Kiaaina e pili ana i ka itamu o $2,000 i hookomoia maloko o ka biia ukuhana o eono mahina no ka Home Keiki Makua ole ma Kona. Noi o Dickey e hoopaneeia ka noonoo ana a hiki i lea Poakahi, a o Isenber& hoi e kakooia ka vito. Olelo ae o Aehl e pono e noonoo koke iā keia mea me ka hookaulua ole. Wehe o Dickey i kana noi a ua kakooia ka vito a ke Kiaaina e na hoa he umikumamakahl 1 akoakoa ae. Loaa mai ka let a a ka Loio Kuhina e noi ana e hookaawaleia i haawina. o $1,000 no ka uku ana ia Loio Kuhina mua Dole no ka hele ana ma Wasinetdna e iawelawe ai i ka hihia o Osaki Mankiehi. Noi mai o Parie e waihoia keia palapala ma *ka lima o ke Komike o na Ala ame Loaa, no ka mea, he hoohuoi kona ua komo pu keia haawina maloko o kaliaawina o ke Keena o ka Loio Kuhir' ' oia ke noi. Loaa mai he leta mai ke kakauolelo mai o ka Hale e noi mai ana e hoihoiia aku kana leta mua e pili ana i ka bila helu 6 a ka Hale "no ka uku ana i na bila ' hookaa ia a hiki 1 lūlai, A. D. 1903," a o keia leta hoi ka mea e laweia ma kona wahi. Ma ke noi a Diokey ua hoopauia ke komike hui. Ua olelo mai o Peresidena Crabbe ua pau k a manawa a ua lohi loa keia let a no ka mea ua komo ke kumuhana ma ka moolelo. Ina e hoea mai keia leta i ka la mamua iho, ina no ua hiki. Hooholoia ke noi hoopau komike. Hoopanee ka aha. HALE O NA LUNAMAKAAINANA. i lulai 3.—Hooholoia ma ka heluhelu I ekolu ana me ka lokahi ka bila haa- I ■wina o $1,900 no ka uku ana ia E. P. I

Dole. Oi a ka blla helu 7a ka Hale. U a hooholoia no hoi ma ka heluhelu ekolu ana ka bila o na hoolilo o ka bana, a o Greenwell wale no ka mea i ku-e. Na Lewis he hoike maluna o na pahu pun a i nalowale mai na-hale ukana o ke aupuni ma na alanui Likeke ame Puowaina, Holo ka itamu o $450 no na ukuhana 0 ka Apana Ekolu. Noi mai o Greenwell e hooemiia ka uku o ke Poo Nana Ola mai ka 4,500 a 1 $3,000, a ua holo ia noi. Ua haule ke noi a Kaniho e hooemiia ka uku o ke Kakauolelo o ka Pa-pa Ola. mai-ka $3,000 a i $2,500. Haule ke noi a Fernandez no ka hoopau ana i ka mea nana Poi ame I'a o Honolulu. Hookomoia mai i mau itamu hou no ka hoonoho ana i mau luna nana no ka Poi ame I'a ma Lahaina ame Wailuku me $900 pakahi. Ku-e o Paii i ka itamu o $4,500 no ka uku i na koa kiai lahui ia lakou i hoomoana iho nei ma Kapiolani Paka, aka, i ka hooakaka ana o Aylett maluna o keia kumuhana. ua holo ua bila nei nia ka heluhelu elua me ka loaa ole o kekahi ku-e. ] Ua hookomo mai o Aylett he bila no ke kuai ana i kuleana ala maluna o ka waiwai o Coney ma Puuohia a he $12,000 ka huin a i noiia mai. Holo ma ka heluhelu ekahi ana. Hoopanee ka Hale. I ILOKO O KA SENATE. lulai mai ka papainoa a ke ■Kiaaina no na oihana like ole. Ua aponoia ka inoa.o Philip L. Weaver no ke kulana lunakanawai hoopaa aina. Noi o Aehi e aponoia keia papainoa 1 ka'wa hookahi a ua ae lokahiia keia noi ma ke o lima ana. Eia iho ka pa-. painoa i waihoiaanai a i aponoia no hoi e ka Senate: PAPA OIHANA HOOMAKAUKAU LAAU LAPAAU. William L. Moore, M.D., ma kahi o W. E Taylor i hoole mai i ke kulana. KOMISINA HOONAAUAO. *Mrs. Aliee Clark Jordan, Mrs. Heinrich Martens von Holt. PAPA HOOPAAINOA. Apana Lunamakaainana Elua: Mr. J. K. Kekaula. Apana Lunamakaainana Eono: Mr. William G. Sheldon. AHA HOOPAA AINA. Mr. Philip L. Weaver, Lunakanawai. NĀ AHA HOOIIALAHALA AUHAU. Apana Kaapuni Ekahi, Mokupuni o Oahu: E. C. Winston, peresidepa; J. F. Brown, S. K. Ka-ne. : Apana Kaapuni Elua, Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe: George Weight, peresidena; Chas. Copp, W L Decoto. Apana Kaapuni Ekolu, Kohala, Kona ame Kau, Mokupni o Hawaii: G. P. Tulloch, peresidena; L. S. Aungst, Chas G. Macomber. Apana Kaapuni Eha, Hilo, Puna ame Hamakua, Mokupuni o Hawaii: E. W. Barnard, peresidena; L. Severance, C. R. Blacow. Apana Kaapuni Elima, Mokupuni o Kauai ame Niihau: Prince L Tope, peresidena; Louis Kahlbaum, H. E. Kahele. Loaa mai he leta mai ka Hale mai e olelo ana i ka hoihoi ana mai i ka bila helu elua a 'ka Senate e hookaawale ana i na ukuhana o elua mahina no na lunaaupuni keena me na hoololiloll a ka Hale. Noi mai o Isenberg aole e aeia keia mau hana a ka Hale a ua holo ke noi. Noi mai o Dickey e hookohu ka peresidena i komike hui o elima lala, eia nae, ua ae aku oia i ke noi a Isenberff e waiho k a noonoo ana a hiki ika Poakahi. ka aha ma ka hora 10:45 a. m. * HALE O NA LUNAMAKAAINANA. lulai G.—Loaa mai he leta mai a Kakauolelo Carter mai e hoike mai ana i ke kakauinoa an a o ke Kiaaina i ke Kanawai o na Bila Uku Ole ia a ua loaa pu mai no hoi he leta mai ka Senate mai e hoike mai ana i ko lakou ae ole i na hoololi a ka Hale i hookomo ai maloko o ka bila Ukuhana o Eono Mahina. Malalo o ke kapaeia ana o na rul£ ua waiho mai b Long i kekahi bila no ka haawi ana i ka huina o $3,385.88 no ka uku ana i na bila uku ole ia o ka Papa Ola, a no ka halekuai o Kalaupapa keia mau bila. Holo i ka lieluhelu elua ana ka bila no ke kuai ana i ka pono alanui maluna o ka Waiwai o Coney no ke alanui Puuohia. 0 ka bila helu 9 keia o ka Hale. Na Keiilnoi he hoike komike hui maluna o ka bila hoaie, a ua paku'iia mai i keia he hoike hapa.uuku i kakauinoa ia e Oili ame .Kaniho, a waiho mai ua ku-e laua i ka hookomoia ana' o ka huaolelo "a i ole" mahope'h ka huaolelo Kalana. Ua nui ka pae-e maluna o keia mea a hiki wale no i ka hoomaha ana i ke awakea. 1 ka noho hou ana i ka auwina la, ua hoomaka hou ka noonooia ana maluna o keia kumuhana, a ua nul hou ka pae-e ana. I ke kaheaia ana o na inoa ua pepehii a ka hoike hui, a penei iho ke koho ana: Na Ae—Andrade, Chillingworth, Fernandez, Gandall, Greenwell, Haia, Harris, Kaili, Keliinoi, Knudsen, Nakaleka, Pali, Purdy Vida, T^right—ls. N a Hoole—Aylett, Damiana, Kaniho, Kealawaa, Kou» Kumalae, Kupihea, Lewis, Long,- Oili Paele —11. I ka pau ana o ke kaheainoa, ua noi aku o Long e hoololiia kana kolio, eia nae, aole i aeia mai keia noi e ka noho. Ua kohoia e noi hou ia aku ka Senaie e ae mai e malamaia kekahi halawai hui hou, a i ka pau ana o keia, ua hoopanee k a Hale. Mamua no nae o ka waihoia ana aku o ka ninau no ka hoopanee, ua hookohu aku ka Lunahoomalu i keia mau J īala no ka bila Hoolilo o Umi-kumama- | walu Mahina: Chillingworth, Long, Haia, Kanilio ame Aylett. Maluna o ka bila Ukuhana o Eono Mahina, Lewis, Greenwell, Nakaleka, Kumalae, Kupihea, Knudsen, Vida.

ILOKO O KA SENATE. lulai 6.-He leta na ke Kakauolelo e hoike mai ana ua kakauinoa ke Kiaaina i ka bila e pili ana i na bila uka ole i a a hiki aku i lulai 1, 1903. He let a mai ka Hale mai ona Lunamakaainana e hoike mai ana i ka hoōholoia aria *na ka heluhelu ekolu ka iMla helu 7 a ka no ka uku ana ia E. P. Dole i ka huina o $1,000 no ka hele ana i Wasinetona, ame ka bila helu 8 a ka Hale a haawi ana i ka huina o $2,000 no na hoolilo kaahele o ka bana ma na mokupuni. Heluhelu ekahi ia keia mau bila a hooholoia. * Ua 'hoiKoi hou mai ka Hale i ka bila Senate helu 9 me ka hookomo pu ana mai i kekahi mau hoploli, a ua heiuhelu ekoiu ia keia .bila maloko o ka Hale. Noi mai o Isenberg e aponoia ka hooioli, a o Dickey hoi e hoole. Ua wehe ka mea hope i kana noi ina e waihoia aku k a bila ike komike ona Hoolilo o ka Lehulehu. Ua.noi mai o Paris aole e kokuaia. Ua kokuaia ke noi apono ma ke olima ana, 7 ku-e ia 4. Ku-e o Dickey i keia koho ana a ua kakooia oia. Ma ke koho balota ana maluna o keia kumuhana, ua haule ke noi apono, 7 ku-e ia 5. M a ke noi no ke komike hui, ua hooholoia. Ua waiho mai o Paris i kekahi hoike maluna o ke noi a ka Loio Kuhina e pili ana i na hoolilo o E. P. Dole no ka hele ana ma Wasinetona, a 'noi mai e Avaihoia ka leta ma ka papa, no ka mea, ua hookomoia he bila ma ka Hale no keia kumuhana. I ka noho ana o ka alia i ka auwina la, ua waiho mai o Aehi i ka hoike komike maluna o ka bila haawina hoaie. Aponoia ka hoike. HALE O NA 'LUNAMAKAAINANA. lulai 7.—Mahope iho o ka pau ana o na hana kumau o ka Hale ua waihoia mai la he mau leka mai ka Senate mai he elua, e hoike mai ana i ka hookohuia o na lala'komike hui, a o ke kolu . e hoike mai ana i ke aponoia o ka hoike a ke komike hui maluna o ka bila haawina ai-e. Na Kumalae i waiho mai i kekahi olelo hooholo e olelo ana e ukuia na paahana o ke Aupuni e hoohanaia nei e ke Keena Alanui no hookahi dala ame ka hapalua no ka la hookahi. Ua kokua koke mai o Kupihea i ke kumuhana a mahope o na pa-ee ana ua waiho mai la o Kumalae i kona mau manao kokua i ka olelo hooholo. Ua hoike nhai oia i ka nui maoli o na hoolilo ai ame lole o na kanaka mai ko ke kulanakauhale a i ko na kuaaina. Na Keliinoi i waiho 'mai he manao ua kaa aku keia olelo hooholo mawaho 0 na rula i kulike ole hoi me ke kulana o keia kau ahaolelo a ua kokuaia kana wehewehe ana e ka Lunahoomalu. Noi mai o Paele e a'ekuia ka ka Lunahoomalu aka aole i nana ka Hale 1 kela noi ke kumu o ka hoihoi hou ia ana o ua kumuhana nei i kona makua. Ma keia manawa ua hapaiia mai ka noonoo ana i ka bila Hale Helu 9, oia hoi ke koi a Coney no ka waiwai i hooliloia i alanui, a ua nui ka paio ana maluna o ua kumuhana la. Ua kauohaia aku o Luna Nui Cooper o na Hana Hou e ka Lunahoomalu a nana i wehewehe mai i na mea e pili ana i ke koi poho o ka waiwai o Coney a mamuli o keia hoomaikeike' ua hooholo koke ia ka bila ma ka heluhelu ekolu ana. He 2ae i ka 4 hoole. Ma keia manawa ua hapaiia mai ka bila o na bila uku ole ia o ka Papa Ola a heluhelu elua ia. Hapaiia mai ka bila ukuhana o umi-kumamawalu mahina a pau i ka heluheluia a hoomaha no hoi ka Hale. Ma ka manawa i noho hou ai ka Hale ua noonooia ua bila nei a ua makaukau no ka heluhelu hope ana aka ua ui koke mai la o Fernandez no ka itamu o $4,500 o ka luna ana aina he hiaawina malalo o ke Keena o na Hana Hou, a wahi ana ua lohe oia ua manaoia ia haawina no Campbell a no ia mea ua noi aku oia e kapaeia ka itamu. Ua waiho koke mai la o Harris he mau olelo a'o maikai, he mea pono e loaa ona haawina no kekahi kokua kuuono e kokua ai i ka Luna Nui o na Hana Hou. He hookahi mea i maopopo loa e pono e Idaa i kanaka kokua no ka Luna Nui. Iloko o keia ninau ua kokua pu mai la o Oili ia Fernandez ma ka hoao ana e kulai ia Campbell. Wahi hoi a Aylett he mea ano nui io no keia iloko o ka oihana o na Hana Hou 0 ke Aupuni a he mea pono no e imi pono ia i kokua kupono. Wahi a kekahi mau olelo a Kumalae o ke kujnu nui o ke noi aha i ka Luna Nui o na Hana Hou (Cooper) ma ka olelo hooholo i hookomoia ai i kekahi manawa koke i hala aku, i mau ai no ma ia wahi' a hiki ole ia Campbell ke noho aku ma ia wahi. Na Keliinoi he makemake e loaa ke kahua maoli o keia kumuhana nolaila he mea pono. e kono aku ia Cooper e hele mai imua o ka Hale. Ma ke noi a Aylett ua hooholoia pela eia nae^hoole 0 Oili. Mahope iho o ka ninaninau ana ia Cooper ame ka lohe ana t kana mau pane maikai ua ninauia ke noi e kapae 1 ka itamu a ma ke koho ana haule ke noi. Mahope koke iho o keia ninau ua noi mai la o Keliinoi e hoopanee ka noonoo ana o ka itamu a ka la apopo. Ma- keia ua like ka manao o ka Hale a hooholoia no hoi e like me ke noi. 9 Na Long he noi e noonoo hou ia ke koho ana i ka hoike a ke komike hui maluna o ka biīa haawina ai-e, ku-e hoi o Aylett. Ma ka ninau ana ua aponoia ke noi e noonoo hou i ka hoike a no ka ikeia i ka uuku o ka poe koho ua hoopaneeia ka heluhelu ekolu ana o ua bila la a ka la apopo. Hoopanee ka Hale a rioho hou. ILOKO O KA SENATE. lulai 7.—Hoole ka Senate i ka hooholo ana i haawina no na hoolilo o ka bana puhi ohe no ke kaahele ana ma ria mokupuni. Ma ke noi a Isenberg a kokua ia e Kalauokalani ua hoomoeia ka bila haawina o na hoolilo o ka bana no ke kaahele ana ma na mokupuni, oia no hoi ka bila Hale helu 8 nona hoi ka haawina o $2,000. Ua manao o McCandlees e hooioli i ke noi, aka aole i na mai ka Senate. Ua kakooia ke noi e hoomoe i ka bila ma ka papa.

O ka bila Hale helu 7 110 ka haawlna o E. P. Dole i hele ai i Wakinekona imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie o Amerika Huipuia a hooholoia ma ka heluhelu elua ana.

Mai ka Hale mai o na Lunamakaainana, ihe mau leka e hoike mai ana i ka hoike komike hui maluna o ka bila ukuhana o eono mahina ame ka bila haawina o na hoolilo no umi-ku-mamawalu mahina.

Mahope iho o ka noho hana ana o ka Senate iloko o umi-kumamaiwa minute ua hoomaha ka Aha a noho hou i ka hora 2 p. m. Ma ka manawa i hui hou ae ai ka Aha ua kakali hou aku no ka mahuahua hou ae o na hoa i piha ai ke koramu a hala wale kekahi manawa Ma keia manawa ua hapai hou ia mal ka bila koi poho a Coney nona ka huina o $12,000 a hooholoia ma ka heluhelu ekahi ana me ke ano apuepue no nae.

O keia wale iho la no ka hana a ka Senate no ka la, a mahope o ke kaheainoa ana i ke ahiahi ua hoopanee ka Senate a noho hou.