Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 27, 3 July 1903 — Page 4
This text was transcribed by: | Kimo Auld Wyatt |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
EHA NUPEPA KUOKOA, IULAI 3, 1903
KE MOOLELO KAAO O
LAIEIKAWAI
KA HIWAHIWA O PALIULI, KA WAHINE
O KA LILUA.
MOKUNA I.
Na makua o Laieikawai – Ka olelo paa a Kahauokapaka imua o Malaekahana – Hapai o Malaekahana – Ka hele ana imua o ke Kahuna – Hele o Kahauokapaka i ka lawai’a – Hanau o Malaekahana, a kapaia iho la o Laieikawai, hanau hou mai la a kapaia kona ino Laielohelohe – Ka hoi ana mai o Kahauokapaka – Ka noho ana o Laieikawai i Waiapuka – Ka hiki ana mai o ka Makaula i Oahu mai Kaua‘i mai – Hiki ka Makaula i Waiapuka.
Ia Waka me Kapukaihaoa ma ke kaawale me na hanai a laua, olelo aku la o Waka ia Kapukaihaoa, “Pehea la aunanei e nalo ai na hanai a kaua ia Kahauokapaka?”
I mai la ke Kahuna, “E pono o eke huna loa i kau hanai iloko o ke kiowai i Waiapuka, aia malaila kekahi ana i ike oleia e na mea apau, a na’u no hoi e imi ko’u wahi e malama ai i ka’u hanai.”
Lawe akula o Waka ia Laieikawai ma kahi a Kaoukaihaoa i kuhikuhi ai, a malaila oia i malama malui’ai o Laieikawai a hiki i kona Manawa i hoomahuahua iki ae ai.
Mahope iho o keia mau la, lawe ae la o Kapukaihaoai ia Laieikawai i uka o Wahiawa ma kahi i oleloia o Kukaniloko.
Iloko o ko Laieikawai mau la ma Waiapuka, ua hoomauia ka pi’o ana o ke anuenue ma kela wahi, iloko o ka manawa ua ame ka malie, i ka po ame ke ao; aka, aole nae i hoomaopopo na mea apau i kea no o keia anuenue; aka, ua hoomauia keia mau hoailona alii ma na wahi i malamai’ai ua mau mahoe nei.
I kekahi manawa, ia Hulumaniani e kaahele ana ia Kaua‘i apuni, ma kona ano Makaula nui no Kaua‘i, a iaia i hiki ai iluna pono o Kalalea, ike mai la oia i ka pi’o a keia anuenue i Oahu nei; noho iho la oia malaila he iwakalua la, i kumu e ike maopopoi’ai e kea no o kana mea e ike nei. Ia manawa, ua maopopo lea i ka Makaula he Alii Nui ka mea nona keia anuenue e pi’o nei, ame na onohi elua i hoopuniia i na ao polohiwa apuni.
Ia manawa, hooholo ae la ka Makaula i kona manao e holo i Oahu, i maopopo ai iaia kana mea e ike nei. Haalele keia ia wahi, hiki aku la keia i Anehola, hoolimalima aku la keia i waa e holo ai i Oahu nei; aka, aole i loaa iaia he waa e holo ai i Oahu nei. Kaapuni hou ka Makaula ia Kauai a puni, pii hou oia iluna o Kalalea, a ike hou no oia i kana mea i ike mua ai, aia no e mau ana e like no me mamua, alaila hoi hou keia a hiki i Anehola.
I ua Makaula nei malaila, lohe keia o Poloula ka mea waa o Wailua, no ka mea, he alii ia no ia wahi, ake aku la oia e halawai me Poloula, me ka manao e noi aku i ke alii i waa e hiki ai i Oahu.
Ia Hulumaniani i halawai aku ai me Poloula, nonoi aku la oia i waa e holo ai i Oahu nei: alaila, haawiia mai la ka waa me na kanaka; ia poi ho, i ka hiki ana o ka Hokuhookelewaa, haalele lakou ia Kaua‘i, he umikumamalima ko lakou nui, hiki mua mai la lakou ma Kamaile, i Waianae.
Mamua ae nae o ko ka Makaula holo ana mai, ua hoomakaukau mua oia hookah puaa hiwa, he moa lawa, amw ka i’a ula.
Ia la o lakou i hiki ai ma Waianae, kauoha ka Makaula in a kanaka e noho malaila a hoi mai oia mai ka huakai kaapuni ana.
I ua Makaula ne ii hele ai, hiki mua keia iluna pono o Maunalahilahi, ike aku la keia i ke anuenue e pi’o ana ma Koolauloa, e like me kana ike ana i kona mau la iluna o Kalalea.
A hiki keia i Waiapuka, kahi i malamaia ai o Laieikawai,
Ike iho la oia aole he kuleana kupono o kela wahi e nohoi’ai e na’lii. I kela manawa nae a ka Makaula e kunana ana, alaila, ike aku la oia i ke aleale ana o ka wai o ko Waka luu ana aku. Olelo iho la ka Makaula iloko ona, “He mea kupaianaha, aole hoi he makani o keia luawai e kuleana ai la hoi ka aleale ana o ka wai, , me he mea la he mea e auau ana, a ike ae nei ia’u pee iho nei.” A pau ko Waka manawa ma kahi o Laieikawai, hoi mai la oia; aka, ike ae la keia maloko o ka wai i keia mea e noho ana maluna iho, emi hope hou aku la o Waka, no ka mea, ua manao oia o Kahauokapaka, keia mea ma ke kae o ka luawai.
Hoi aku la o Waka me kana moopuna, a hiki i ka molehulehu ana, hoomakakiu hou maila oia me ka manao ua hele aku kela mea ana i ike ai; aka, aia no ua Makaula nei ma kana whai i noho mua ai, nolaila, hoi hope hou o Waka.
Ua noho ua Makaula nei ma ke kae o kela luawai, a moe oia malaila a ao ia po. Ia kakahiaka ana ae, i ka manawa molehulehu ala ae la oia, ike aku la kela i ka pi’o a ke anuenue i uka o Kukaniloko, haalele keia ia wahi, kaapuni keia ia Oahu nei, ma Koolaupoko kona hele mua ana, a ma Kona nei, a mai anei aku hiki ma Ewa; a hiki keia i Honouliuli, ike aku la ua Makaula ne ii ka pi’o o ka anuenue i uka o Wahiawa, pili loa aku la oia a hiki i K@aoha, malaila oia i moe ai a ao ia po, aole oia i ike i kana mea i ukali mai ai.
MOKUNA II.
Holo ka Makaula i Molokai, pae ma Haleolona – Hiki ka Makaula i Waialala – Hunaia o Laieikawai ma Malelewaa – Hiki ka Makaula i Waikolu – Moeuhane o Laieikawai – Haalele laua ia Malelewa, hiki laua ma Kalaeloa – loaa ia laua ke kanaka mea waa, kamailio me ka mea waa – Hele ka mea waa e kukala hele ia Laieikawai ia Molokai a puni – Loaa ka mea waa i ka Makaula.
A nele ka Makaula i ka ike i kana mea e ukali nei, haalele keia ia Kamaoha., hiki keia iluna pono o Kaala, a malaila oia i ike ai e pi’o ana ke anuenue i Molokai; nolaila, haalele ka Makaula ia wahi, kaapuni hou ia Oahu nei; o ka lua ia o kana huakai kaapuni ana, i mea e hiki ai iaia ke ike maopopo i kana mea e ukali nei, no ka mea, ua ano e ka hana a ke anuenue, no ka holoholo ke ana i kela wahi ame keia wahi.
I ka la a ua Makaula nei i haalele ai ia Kaala, hiki mua aku oia iluna o Kuamooakane, aia hoi e pi’o ana ke anuenue i Molokai, e ku ana ka punohu i uhipaaia e na ao hekili; ekolu mau la oia nei ma Kuamooakane, ua hoomauia ka uhi paapu a ka ua ame ka noe.
I ka eha o na la oia nei malaila, loaa iaia he waa e holo ana i Molokai: kau aku la oia maluna o ka waa, a holo aku la a like a like o ka moana, loaa ka manao ino i na mea waa, no ka mea, ua uluhua laua i ua Makaula nei no ka hiamoe, ame ka alala mau ana o kahi puaa a o-o mau no hoi kahi moa.
A no keia mea, kunou aku la ka mea mahope o ka waa i ke kanaka iluna o kuaiako, e hoi hou ka waa i hope a hoonoho hou i ka Makaula i Oahu nei, a ua like ka manao o na mea waa ma ia mea e hoihoi hope ka waa, e moe ana nae ka Makaula ia manawa.
Hoohuli ae la na mea waa i ka waa i hope a holo i Oahu nei, ia manawa a ka waa e hoi hope nei, hoohuoi iho la ka Makaula i ka pa ana a ka makani ma kona papalina, no ka mea, ua maopopo iaia kahi a ka makani i pa ai i ka holo ana mai Oahu aku nei, manao iho la oia, makai mai ka makani e pa nei.
Nolaila, kaakaa ae la na maka o ka Makaula, aia hoi e hoi hou ana ka waa i Oahu nei; ia manawa, nalu iho la ka Makaula i ke kumu o keia hoi hou ana o ka waa. Aka hoi, no ko ianei makemake e like maopopo i ka hana a na mea waa, pule aku la oia i kona akua ia Kuikauweke, e hooili mai i ka ino nui maluna o ka moana.
Iaia e pule ana iloko ona iho, hiki koke mai la ka ino nui maluna o lakou, a pono ole ka manao o na mea waa.
Ia manawa, hoala ae la na mea waa ia ianei, “E keia kanaka e moe nei! e ala ae paha oe, ka i no paha he pono kau i kau mai ai maluna o ko maua waa, aole kai oia no ka moe a nei kanaka la o uka.”
Alaila, ala ae la ua Makaula nei, e hooiho ana ka wa i Oahu nei.
Alaila, ninau aku la oia i na mea waa, “Heaha iho nei keia hana a olua ia’u i hoi hope ai ka waa? A heaha kuu hewa?”
Alaila, olelo mai la na mea waa, “Ua uluhua maua no kou hiamoe, ame ka alala mau o ko wahi puaa, ame ke kani mau a ko wahi moa, nolaila kulikuli; mai ka holo ana mai nei no ka ke kulikuli a hiki i keia manawa, ua pono no la hoi ia, ina la hoi e hoe ana oe, alole ka, he moe wale iho no ka kau.”
I aku la ka Makaula, “Ua hewa olua i kuu manao; ina o kuu noho wale ke kumu o ka hoi hou ana o ka wa o kakou i Oahu, alaila, ke olelo nei wau, ua hewa ka mea iluna o kuaiako, no ka mea, he noho wale iho no kana, aole ana hana.”
Ia lakou e kamailio ana no keia mau mea, lele aku la ka Makaula mahope o ka waa, a lilo iho la iaia ka hookele, holo aku la lakou a kau ma Haleolona i Molokai.
Ia lakou i hiki aku ai malaila, aia hoi, e pi’o ana ke anuenue i Koolau, e like me kana ike ana i kona mau la maluna o Kuamooakane, haalele keia i na mea waa, ake aku la oia e ike i kana mea i ukali mai ai.
Ia hele ana hiki mua keia i Waialala maluna pono ae o Kalaupapa; ia ia nei malaila, ike maopopo aku la oia e pi’o ana ke anuenue iluna o Malelewaa, ma kahi nihinihi hiki ole ke heleia. Aia nae malaila kahi i hunaia ai o Laieikawai, oia ame kona kupunawahine, e like me ke kauoha mau a Kapukaihaoa ia Waka ma hihio.
No ka mea, i ka Makaula e holo mai ana ma ka moana, ua ike mua e aku o Kapukaiahoa i ka Makaula, ame kana mau hana, nolaila oia i olelo mau ai ia Waka ma ka hihio e ahai mua ia Laieikawai ma kahi hiki ole ke loaa.
I ka Makaula i haalele ai ia Waialala, hiki aku keia ma Waikolu ilalo pono Malelewaa, aia nae e pi-o ana ke anuenue i kahi hiki ole iaia ke hele aku; aka, ua noonoo ka Makaula i kekahi manawa, i wahi e hiki ai e ike i kana mea e ukali nei, a waiho aku i kana kanaenae i hoomakaukau mua ai, aole nae e hiki.
I kela la a ka Makaula i hiki ai ma Waikolu, ia po iho, hiki mua ke kauoha a Kapukaihaoa ia Laieikawai ma ka moeuhane, a puoho ae la oia he moeuhane. Alaila, hoala aku la o Laieikawai i kona kupunawahine, a ala ae la, ninau aku la ke kupunawahine i kana moopuna i ke kumu o ka hoala ana.
Hai mai la ka moopuna, “Ua hiki mai o Kapukaiahoa i o’u nei ma ka moeuhane, e olelo mai ana, e ahai loa oe ia’u i Hawaii a hoonoho ma Paliuli, a malaila kaua e noho ai, pela mai nei oia ia’u a puoho wale ae la wau la, hoala aku la ia oe.”
Ia Laieikawai nae e kamailio ana i ke kupunawahine, hiki iho la ka hihio ma o Waka la, a ua like me ka ka moopuna e olelo ana ia manawa, ala ae la laua i ka wanaao a hele aku la e like me ke kuhikuhi a Kapukaiahoa ia laua ma ka moeuhane.
Haalele laua ia wahi, hiki aku laua ma Keawanui, kahi i kapaia o Kaleloa, a malaila laua i halawai ai me ke kanaka e hoomakaukau ana i ka waa e holo ai i Lāna‘i. Ia laua i halawai aku ai me ka mea waa, olelo aku la o Waka, “E ae anei oe ia maua e kau pu aku me oe ma ko waa, aka, hookahi no hewa, o ko’u kokoolua ole e hiki ai ka waa.”
Ia manawa a ka mea waa i hoopuka ai i keia olelo “i kokoolua” hoewaa, wehe ae la o Laieikawai i kona mau maka i uhiia i ka aahu kappa, mamuli o ka makemake o ke kupunawahine e huna loa i kana moopuna me ka ike oleia mai e na mea e ae a hiki i ko laua hiki ana i Paliula, aka, aole pela ko ka moopuna manao.
(Aole i pau.)
HE MOOLELO WALOHIA
NO NA
ONAMILIONA
LAWE A HUNA MALUIA
MA KA AINA MEHAMEHA
MOKUNA XIII.
He mau minute mamua iho o ke kani ana o ka hora eiwa o ia po, ua hookuuia iho la kekahi waapa, a kau aku la kekahi kanaka opio i kahikoia me kakahi paalole lawelawe oihana, a hoe ia aku la no ke taona o Provincetown. Na keia kanaka opio i lawe aku ka leta a keia poe.
Ma ka hora ekahi paha o ia po, ua holo hou aku la ua wahi waapa nei no kuia, a i keia manawa ma ke awa o Bosetona. Aohe i ike na onamiliona i keia mea, no ka mea, ua pau loa lakou i ka hiamoe. I ke ku ana aku o keia kanaka opio ma Bosetona, i kekahi kakahiaka ae ua holo aku oia maluna o ke kaaahi no Springfield, Mass., Albany, Nu Ioka, mai laila aku no ke kulanakauhale i hookomoia aku ai na leta i loaa aku ai i ka poe maloko o ka hale kudala a heluheluia ai hoi me ka piha hauoli.
I kekahi la ae, ua haalele aku ia ua kanaka nei ia Piladelfia a holo aku la no ka Lae Mei, a malaila oia i kau hou aku ai maluna o ka “Mano.”
Mai ka manawa a lakou i ke hope aku ai i na puu one o ka Lae Mei, aole lakou i ike hou i ka aina no eono la, he nui na moku ikeia ma kea la, eia nae, aohe o Kapena Wata i hookokoke aku, e hoomanao mau ana oia ina e ike ana oia i kekahi moku e hookokoke mai ana ia lakou.
I keia mau la a lakou e holo nei ma ka moana, ua uhi paa mau ia na lewa lani e na ao, a ma ka hoomaka ana mai e pili e wela in a la apau, ua hoomaopopo iho la keia poe eai lakou ke la wela nei no ka hema, ma ka Poaha, he nui ka wela o ia la, a i ka Poalima ae, ua maopopo loa iho la ia lakou eia lakou ma na palena o ka poai wela.
Ma ka hora ekolu o ka po Poalua o kekahi pule ae, ua puiwa o Mr. Pence mai kona hiamoe ae, a no kona lohe ole i ka nakeke o na enekini o ka moku, ua puiwa loa ae la oia a manao iho la ua loaa ia lakou i kekahi kuia. E ku maile an aka moku me ka luli ole, a i kona hoolono pono ana ae, ua lohe koliuliu aku la oia i ka nakeke mai o ka mikini hana uwila.
Ua komo awiwi iho ia oia i kona lole a pii aku la no luna o ka oneki o ka moku, a i kona hiki ana aku malaila, ua ike aku la oia e holoholo mai ana kekahi sela. I kona nana ana aku ma kona aoao hema, ua ike aku la oia aia lakou malalo pono o ka malu o kekhai pali nui kiekie, a ma kona hoomaopopo ae aia lakou maloko o kekahi kaikuono i hoopunila e na pali pohaku.
Ma o a maanei o ka aina e ike aku ana oia i ke kuku mai o kekahi mau kumu niu, a ua lohe aku la oia i ka halulu mai o ka wai me he mea la he wailele. Ma ka hikina hoi, e uhi mai an aka malu o na pali kiekie maluna o kahi a ka moku e ku nei, a ma na ano apau, he nani maoli no ke kulana o keia wahi ana e nana aku nei.
Ua nui kona eehia i ka ike ana i keia mau mea, a i kona hoolono malie ana ae, ua lohe aku la oia i ka hanu ikaika ana ae o Vincent maloko o kona lumi malalo pono o kona makemake i ka nana ana i keia kulana, ua hoi hou aku la oia no kona lumi a hiamoe hou aku la a hiki i ke kakahiaka.
MOKUNA XIV.
WAIHOIA I KA AINA MALIHINI.
“Aia la he hookahi. Ke ike aku la oe? Aia iloko o ke opu nahelehele e kuku mai la ma ke ka’e o ka lokowai, kokoke i kela pohaku nui e ku mai la. Aohe ou ike aku?”
Ua lelele ae la o Heseka me ka piha pihoihoi. Nana aku la o Kapena Wata ma kahi i kuhikuhiia mai ai iaia.
“Aohe ou ike aku? E nana aku oe me kuu ohe nana a e ike pono no oe e like me ka moakaka pono o kou ihu, ma kou papalina. Aia oia malalo pono o kela pohaku e waiho mai la malalo o ke kumu niu. Ua lalau mai la ke kapena i ka ohe nana a nana aku la ma kahi a ka ona o ka “Mano” i kuhikuhi mai ai.
“Ua pololei oe. He nui i’o maoli no oia.” Wahi a ke kapena i kamailio ae ai me ka haawi hou ana aku i ka ohe nana ia Heseka.
“E na keonimana.” wahi a Heseka i kahea aku ai me ka leo nui i ka poe onamiliona e kuku mai ana ma kekahi aoao o ka moku, “e hele koke mai oukou imua nei a e nana i kekahi mau hana hoolele poka pahu. E hele mai imua nei e Mr. Morton, a e ike no oe i kekahi hana au i ike ole ai mamua.”
Ua ano pihoihoi loa ae la o Heseka, “E nana aku oukou ma kela aoao o ke ka’e o ka lokowai,” wahi a Heseka i kamailio mai ai me ke kuhi pu ana o kona lima, “ke ike ala no oukou i kekahi mea e like me ka pauku laau?”
“Ke ike nei wau.” wahi a Kent i pane ae ai a pela pu no hoi me Morton.
“He moowai aligeta keia, a he moo nui hoi,” wahi hou a Heseka i hooho ae ai, “e noho malie oe, aole wau e hoeha aku ana la oe.”
Ua holo koke aku la o Heseka ma kahi a kekahi pu ki pina’i e ku ana a wehe ae la i ka pani, a ia manawa ua hele mai la kekahi o na sela e kokua ia Heseka i ka lawelawe ana i ka pu.
I ka lele ana aku o ka poka mua, ua haule ia he 100 kapuai i ka akau, aka nae, ua wili koke ae la o Heseka i kekahi huila, a i ka pau o kana hoopololei ana, ua ki aku la oia. I keia wa ua ike aku la lakou i ka oni ino ana ae o ua mea nei a lakou i ike aku ai me he pauku laau la me ka wili ikaika ana ae i kona huelo loihi, a uwe ae la me he pipi la. Ua holo hele aku la ua moo nei ma o a maanei, a i ka hooku’i ana aku o kona poo i ka pohaku, ua haule iho la kona poo a moe malie.
Ua lele mai la o Heseka i hope a nana aku la me kana ohenana, a i kona ike ana aku ua make ka moo, ua lelele ae la oia iluna a hoomaka ae la e uwa me ka leo nui, me ke kiloi ana ae i kona papalekapu i ka lewa.
“Ea, pehea ko oukou manao no kela.” Ua oleloia hoi aia a ku ka maka alaila make keia ana holoholona. O ka’u hoi aole. Ua oi aku ko’u akamai mamua o ka poe nana i olelo mai ma ka maka wale no e make ai ka aligeta,” wahi a Heseka i kamailio ae ai me kea no hooio.
“O kekahi,” wahi ana i hoomau mai ai, “pehea ko oukou manao e pili ana i kuu mokupuni? E loaa no ia oukou na lealea maikai ana maanei i oi aku mamua o Nu Ioka. E hookuu i ka waapa i keia manawa e Kapena Wata, he hohonu ka wai o keia wahi a e hele kakou i kula e nana pono ai i kea no o ka aina.”
“No ka piha kaumaha no o keia poe i ko lakou lawe malu ia ana mai me ko lakou maopopo mua ole, ua hooko mai la lakou i ke kauoha a Heseka me kea no ulolohi, a i ka ike ana o Heseka i kela ano kaumaha o ua poe nei, ua hoao ikaika iho la oia e hoomama i ko lakou manao. Ua hauoli no hoi oia i ko lakou hiki maalahi ana aku ma ka mokupuni ana i manao ai e noho lakou, ame ka maikai o ke olakino o ka poe apau, a ua olelo iho la oia iloko ona he wa no e hiki mai ana no keia poe e haawi mai ai i ko lakou hoomaikai ana iaia.
I ko lakou noho ana iho e ai i ko lakou ainakakahiaka, ua olelo aku la o Heseka ia lakou penei: “Malia paha e manao mai ana oukou he ano kaena au i ka olelo ana aku ua kahea au i keia mokupuni o Mokupuni Heseka. O ko’u mea o ka hana ana me keia, ia’u i loaa ai keia mokupuni, a ina he makemake ole ko oukou i keia inoa, e hoike mai oukou, a na oukou e haawi ka inoa. Eia nae o ka rula maa mau, o ka mea nana i ike mua ka mea nana e hea ka inoa. O ka’u kumuhana e waiho aku nei imua o oukou, he makemake ko’u e kau aku i ka hanohano maluna o ko kakou hoaloha, o Mr. Morton, i ke kaheaana i keia kaikuono a kakou e ku nei ke Kaikuono o Morton.”
“Ke haawi aku nei au i ko’u mahalo,” wahi a Mr. Morton. “Kea e aku nei au i ka hanohano i kauia mai maluna o’u.”
“Aole i pau ka kakou hana,” wahi a Heseka i ka pau ana o ka lakou ai ana, “e lele aku ana kakou no kula a malaila oukou e ike ai i kekahi mau mea oi aku o ke kupaianaha mamua o ka moowai a kakou i ike iho nei. E Kapena Wata, ua piha anei ke kai no ko kakou lele ana aku i kula?”
“Ae,” wahi a ka pane a ke kapena, “he 14 kapuai ka hohonu o ke kai i keia wa, a e hoomoe koke ia aku ke alapii o ka moku no oukou iloko o umi minuke.”
Ua hookani aku la ke kapena i ka bele no ka hoonee ana aku i ka moku a kau pololei aku la ka ihu no kekahi pohaku nui palahalaha e ku mai ana ma ke ka’e o ke kaikuono. I ka nana aku a ka ike a ka maka, he nani maoli no keia wahi mokupuni, a ua komo iho la ka manao makahehi iloko o ka poe apau o ka moku. E ulu mai ana na palai, na meaulu o kela ame keia ano e loaa ana ma na aina mahana, a ma ka nana ana iho iloko o ke kai e ike ia iho no na i’a onionio like ole a ka maka e makahehi ai.
Ma na aekai, e waiho mai ana na pohaku i haule mai luna mai o na pali kiekie e kuku mai ana i ka aekai, a e ulu mai ana hoi na pua like ole ma ka aoao o na pali. Ma o a maanei o na mauna, e kahe mai ana na kahawai, a maluna hoi o na kumulaau e ike ia aku ana na manu hulunani, a maloko o na lokowai, e au mai ana na manu wai a lakou i ike ole mamua.
Me ka noeau o ka hookele ana, ua ku aku la ka moku ma ka aoao o kekahi pohaku palahalaha e oioi mai ana iloko o ke kai, a mahope o ka hookuuia ana iho o na pale o ka aoaoa, ua hookuuia iho la ke alapii a lele aku la ua poe nei i uka.
“Ke haawi aku nei wau i ka hookipa maikai ana ia oukou maluna o ka mokupuni o Heseka,” wahi a Heseka i hooho ae ai, “e hele mai oukou e ike i ka nani o na mokupuni o ka poai mahana. E ike ana oukou i kekahi mea e nui ai ko oukou kahaha.”
Mahope aku o ka uwapo pohaku, e ku mai ana kekahi pohaku nui kiekie, a na ia mea i alai mai ka ikena a ka maka i na mea maoli o luna ka aina. Maluna o keia pohaku i ku iho ai o Heseka a kali mai la i ka lele aku o ka hapanui o kona mau hoa au kai. O Mr. Pence, ua ano hoololohe iho la oia, eia nae, i kona ike ana iho ua pau lo aka hapanui i ka lele i kula, ua lele mai la oia a hookahi ka hui pu ana me kona mau hoa.
“Pehea kou manao i kela?” wahi a Heseka i ninau mai ai me ke kuhi pu ana ae i kona lima.
I ka huli ana aku o keia poe a nana i kahi a Heseka i kuhikuhi aku ai, ua ike aku la lakou i kekahi hale i hanaia me ka noeau. He nani ke kulana a he elua hale ke kiekie. Ua kukulu poepoe ia ka lanai a puni ka hale, me na pukaaniani nunui. He nani maoli no ke kulana ma na ano apau.
Ua nana aku la o Hamona ia Heseka me ka nanaina kahaha, a ninau aku la; “I ka wa hea oe i kukulu ai i keia hale?”
“Mai ninau mai oe i ka wa hea la Heseka i pane mai ai me ka akaaka ana ae. “Ua paa i ke kukuluia, oia wau i kukulu ai i keia hale,” wahi a wale no ka mea e ikeia nei i kela manawa. Me ke oiaio, e ke kanaka elemakule,” wahi ana i hoomau mai ai me ka alaalawa mua ana ae i kona mau maka ma o a maanei, “o ko’u ike mua ana no hoi kela i keia hale. Na’u kauoha e kukuluia keia hale, a akahi no nae au a ike no ka wa mua loa. Pehea kou manao e pili ana i kuu hale e Mr. Rockwell? He mea akamai oe i ka nana ana i ke kulana o ka hale. Ua ike anei oe i kekahi hale ma Nu Ioka i like aku ka nani i’o o ke kulana ame ke kahua e like me keia okoa kekahi a’u e makemake nei e okoa kekahi a’u e makemake nei e nana,” wahi a Rockwell i pane mai ai.
“E komo koke aku kakou a e hoolaa i ka hale,” wahi a Heseka. “E noonoo ae au. Aia ke ki o ka hale maloko o kekahi pahu i kanuia malalo o kekahi kumu niu, oia ke kumu niu helu elua ma ka aoao hema o ka pohaku nui. E kii aku kekahi mea o oukou i mea e hiki ai ia kakou ke eli a loaa ke ki,” a ua hele aku la kekahi o na sela e kii i kekahi kopala maloko o ka lumi p@@ahi o ka moku.
Ua hoomaka iho la ua wai sela nei e eli ma kahi i kuhiluhiia mai ai e Heseka, a aohe i loihi kana eli ana, ua pa iho la kana kopala i kekahi mea paakiki a hapai ae la i kekahi pahu laau, a maloko o keia pahu ua loaa iho la kekahi wahi pahu hao uuku me ke ki e paa ana ma kona puka, a i ka weheia ana ae o ua pahu hao nei, ua loaa iho la na kii o ka hale, a ua pau lakou i ka makaia.
“Eia la,” wahi a Heseka i kamailio ae ai, “nolaila, no kakou ka honua i keia wa.” Ua hele aku la lakou no ka hale. He hale hou keia ma na ano apau, aohe i pau pono ka hohono o ke pena, waiho mokaki mai ana na apana laau ma o a maanei o ke kahuahale, a e wiaho hamama mai ana na kini pena, a ma keia mau mea i maopopo iho ai aohe i noho mua ia keia hale.
I ko lakou komo ana aku maloko o ka hale, ua ike iho la lakou he nani ka hanaia ana o na lumi apau, a ua lawe hoomaikai aku la o Heseka a kuhikuhi mai i ka lumi hookipa, lumi aina, lumi kuke ame na lumi moe. He umi-kumumalua ka nui o na lumi moe, a aia maloko o na lumi moe pakahi ua paku’iia mai he lumi auau.
“Mai hea mai kou wai?” wahi a Morton i ninau mai ai ia Heseka me ka wili ana ae i kekahi ki wai a kahe mai ia ka wai huihui me ka ikaika.
“Ua eliia e makou kekahi lua wai maluna o ka pali me kekahi auwai e kahe ana iloko o laila, a mai ilaila mai, ua hoomoeia mai he paipu wai a hiki ia nei.”
“Ae, ua lawa kakou i ka hale, koe no nae, aohe pono hale ame na mea ai,” wahi a Haven i kamailio ae ai.
“E kali oe a hiki i keia ahiahi, alaila kamailio ae oe no ia mea.” wahi a Heseka. E na keonimana, o ko’u la piha hana loa keia. Ua hiki ia oukou ke hele holoholo ma na wahi a oukou e makemake ai,” a i keia manawa ua hele aku la o Heseka no kahi a ka moku “Mano” e ku ana.
Ua kani ae la ka hora 10 o ke kakahiaka aka i keia manawa a he welawela hoi ka la. Ua hele aku la o Sidane Hamona, Carmody ame Kent e nana i ka auwai e kahe ana ma ka aoao o ka hale. Ua hoi hou aku o Pence no luna o ka moku, a o ke koena iho o lakou, ua hele holoholo ae la lakou a hiamoe malalo o na kumu laau.
I keia wa, ua hoomaka mai la na kanaka hana o ka moku e hoolele in a pono ukana o ka hale o Heseka, e like me na moe, noho, koki ame na mea no apau o ka pono noho hale a pela pu no hoi me na mea ai o na ano like ole.
Ua hele aku la o Mr. Vincent e kokua in a hana a na sela, a o kana ukana o ka hapai mua ana mai i kula, oia ka pahu kini, a ua hoomau aku la oia i ke kii ana a pau pono na pono lama malalo o kana lawelawe akahele ana. Pela no hoi me na pahu kika. Ua kau maikai ia iho la lakou e Vincent a noho malie iho la e kiai ia lakou.
Aole wale o keia na mea i hu’eia mai e na sela, aka, ua hooleleia mai kekahi mau pahu ume waiho buke, he mau kii kau no loke o ka hale, he piano ame na apana o kekahi pakaukau pahupahu. He mau pu no hoi kekahi ame pu panapana, ame na pono lawai’a o kela ame keia ano.
Maloko o kekahi pahu nui, ua hookomoia na pono mea kamana o na ano like ole, ame kekahi mau mea ia kini like ole e like me ka maka-le, omole kele a pela wale aku. Ua hookomoia keia mau mea maloko o kekahi lumi i hoomakaukauia no keia mau mea maloko o kekahi ana e kokoke mai ana i ka hale.
I ke kani ana o ka hora ekahi o ua la nei, ua pau na ukana i ka hooleleia i kula. Ua hoi aku na mea apua e ai i ko lakou aina awakea maluna o ka moku a hoi aku la hoi na sela e hana i ka lakou mau hana maa mau. I ka pau o ka lakou ai ana, ua hele aku la lakou no ka hale a hoomaka iho la e kau i na mea hoonani o loko o na lumi. Ua komo pu mai la o Kent, Rockwell, Hamona ame Haven e kokua i keia hana. Ua lilo ia Carmody ka hookau ana i na kii ma ka paia, a ia Vincent hoi ka hoonohonoho ana in a mea o loko o ka lumi waiho mea ai.
O Morton hoi, iluna no oia o ka moku kahi i noho ai, a i kona lele ana mai a ike i ka hana o keia poe, ua komo pu mai la oia a hookahi ka hana ana, ua olelo aku la o Heseka i keia poe e loaa no ia lakou na lole kupono no ke komo ana ma kahi wela. I keia manawa ua ikeia aku ia kekahi mau kanaka o Heseka e kukulu ana i kekahi mikini hana uwila no ka hooholo ana i na peahi i mea e nui loa ole ai ka wela o loko o ka hale. Ua hoomau mai no hoi o Heseka i ke kamailio ana e hookomo ana oia i mau kukui uwila maloko o keia hale i kekahi makahiki ae.
Ua hoi aku la lakou no luna o ka moku no ka ai ana i ko lakou ainahiahi, a i ka pau ana, ua hoi hou mai la lakou no ka hale. I keia manawa, ua ikeia iho la ua emi ke kai, nolaila, ua kauoha ae la o Kapena Wata e hooneeia aku ka moku no kahi hohonu.
I ka po ana iho, ua hoolele mai la ka “Mano” i kona ipukukui uwila, a no ia mea ua nui ka uluaoa o na holoholona like ole o ka aina. Ua olelo ae la o Pence ua ike aku oia i na maka o kekahi holoholona ahiu e hulali mai ana maloko o na kumu niu, a ua olelo aku la o Heseka, he nui na liona kuahiwi o keia mokupuni.
“He like ko lakou heluna maanei me na lole lapaki,” wahi a Heseka i hoonuinui aku ai, “ina e waiho malie ia aku lakou, aole lakou e hana mai ana i kekahi hana kolohe. Maila paha ua honi mai nei lakou i na mea ai.
No ka nui o ka lakou hana ma ia la, ua nui no hoi ko lakou maluhiluhi, a ua hoopukapuka ae la kekahi o lakou e hoi e hiamoe. Mahope iho o ka hora 9 o ke ahiahi, ua hoi aku ia lakou e hiamoe mahope no nae o ko lakou lululima ana me Heseka. Ua haawi mai la oia i kona aloha ahiahi i kela poe a hoi aku la oia no kona lumi.
(Aole i pau.)
NA KOA RUKINI MA KOREA.
Seoul, Korea. Iune @@. – Aia na koa Rukini ma keia aoao o ka palena aina a eia lakou maloko o ka panalaau Korea. Ke maka’u nei ke aupuni heaha ana la ka hopena o keia hana.