Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 23, 5 Iune 1903 — Ke Nemaia mai ko Makou mau Luna [ARTICLE]

Ke Nemaia mai ko Makou mau Luna

Mr. Lunahooponopono, aloha oe: Oiai ua ike iho kou mea J<akau ma ke "Kuokoa Home Rula" o ka la 16 o keia mahina i kekahi manao e pili ana i ko makou Luna Nui, Hope Luna Nui, ame ke Kauka, ame na mea like ole e ae he nui wale e pili ana i o makou nei, i hoopukaia hoi e Hoku ma ia Pepa, a na manao pili kino wale no i hoopukaia ai kela mau manao; aka, mamuli o keia mau • hakuepa wale, pela i ioaa ai i kou mea kakau ka manaolana e hoike pu aku i ke akea i ka oiaio ole o na olelo ame na hana i hanaia a ua Hoku nei i hoike al ma ua Pepa la, a i hoolaioia mai i paha hoi e ka poe heluheiu o la Pepa i ī ike a hoomaopopo ole i ke ano o ko makou noho ana ma keia Kahua Ma'i; a oia keia, ua hoike ae ua Hoku nei malaila, no ka nui o ka Suwaipa ame . ka Ona l&ula o ka Panalaau nei, a e I ninau pu iho ana no ua Hoku nei, peI' nei: Auhea ke Uanawai ea? nolaila, mamuli o keia ninau a ua hoa ma'i nei, ,a i i loaa ole hoi he pane a haina hoi; nolaila, pela au e mioi nei na'u e pane i keia ninau au e Hoku, & oia iho keia. penei: Aia no ke Kanawai i ka Panalaau nei; aole loa he wahi poopoo a kuono o ; ka iii o Hawaii i nele i ke Kanawai, au e Hoku e ninau lalau nei, e - hoomanao oe, mamuli anei o ka hooko ole ia ana o ke Kanawai ma ka Panalaau nei. pela ane! oe e ninau ai, a i ole ua nalowaie aku anei ia mai ka Panalaau aku, a hele i Honolulu no kekahi manawa a hoi mai, a oia. iho la ka wa { Kanawai; a i ka wa' hele, alaila, aohe Kanawal o ia wa, e ku ai ka ninau; Auhea ke Kanawai e-a? a e ieu ai ka ninau ana Pela i ke akea; ma keia e ike maopopo loa ia ai kou lalau e Hoku, aol e ke Kanawai mea naiowale a moe paha, a pau paha, me ka nele ana o ka aina i ke Kanawai ole, aole loa pela; e hoomanao pu no hoi oe, o ka hana ia a na Senetoa ame na Lunamakaainana e kohoia nei e ka lehulehu i kela ame keia elua makahiki, no ka hoololi, pakui. a hoopau ana paha i kekahi mau Kanawai. aole [ he nele ka aina i ke Kanawai, ina pe- [ la, Ina I& aole o kakou hoakoakoala ana ma keia wahi ma o ka ma'i i loaa

1& kakou, he Lep«ra; a ina la hoi ua nalowale no eluu, ekolu pule. a mahina, Ina la ua hlkl ia kakou ke hol e ike I na ohana a hol mal mamua ae o ka I hoV ana nial o ke Kan&wai; nola.Ua, | mal nlnau laiau hou pela, ina paha o ka ninau. Auhea la na L.una Hooko o ke Kanawai e-a? ina la aohe olelo ana: tna nae oia ka ninau, ela no ka aane: aohe iawa o ka Oihana Kiai Maluhla o ke Kahua Ma'i tiei, o hookahi kapena, hookahi iuna paahao ame eha makai; penei ke kunm o ka lawa ole, aia ma ke Kahua Ma*i nei he aneane i ke Tausani ka nui o ka poe ma'i a aia he nui hewahewa o na ma'i he poe hana suwaip«u ma kela ame keia wahi; aka, ke h6ao mau nei no keia oihana k}ai maiuhia uuku e hooemi mai i ke paia* halaha nui ana aku o keia kupu tno, a oiaio hOi. o kahi nui o ka olhana Kiai Maiuhia aole nae he mea e iwnu al o : keia ano hana, iike iwaena o na kanaka. O kekahi no hoi he m&u manao ia- }&» "wale no keia o ua Hoku nei, ka ae i ka aai © ka &na o ka Panaiaau nei, e hoomanaoia T >na io k& oiaK>, miale anei o ke keehiaa i»ua i& <> na haoa Karaima? maaao ka mea kakau, peia- no; nana aku i na hana a ka poe iou suwaipa iaula o Kama Klkihale a nui waie aku, aroe na hana I hanaia ma ia mau aptlkl mamuli o ke »uwaipa. a oi&i o keia mau walil a» ia he nui n& iima hooko o ke

kanawai, a he okl loa hol keia; nae. aoie loa he mau hana Karalma. i puka mamulī o kela ona laula e like m e ka ua Hoku nei e hoopuaipunl nei. Eia bou keia olelo a ua Hoku n#*i i ka. nui pu o ka opiuma. omole kini e komo nei I ka Panalaau nei ma ka PaU mai. he mea oiaio no ia; aka. o ka | ike ia ana nae o ka poe nana e iiana | nei ia mau hana, ma ke kiai ia ana « na wahi raa& i ka piiia ame ka ihoia, he neo iho la no ka mea loaa i keia mau wahi makai uuku, a i kekahl ua hoolimalima maoli ke Kapena Makai i kekahi poe me kona kala ponoi no ke kokua ana i ka oihana makai ma ke kiai ana i ka paii, a olai.ua manaowale ia o ka poe no nana e hana ne! keia mau hana oia no ka poe kamaaina kahiko o keia wahi i pau ai i ke kipakuia mamua. He mau makahiki ae nei i hala, no ka mea, aole wahi i koe o keia mau pali l nele i ka ikeia e keia poe, a Pela no hoi e loaa ole ai i keia mau wahi makai uuku; a pehea la hol 0 Amerika ame kona mau Panalaau e komo nui ia nei e na waiwai hoopae malu a ka poe hoopae o ia mau ano, oiai nae, he mau miliona dala ka Amerika e lu nei no ia mau ano, aole nae ia he mea e pau ai o ia ano hana; a ina pela iho la ka nui hewahewa o na dala a Amerika e luia nei no ia mau hana aupuni kona mau palena, alaila, pehea ia e hiki ai I ka Luna Nui ame ke Kapena Makai ame kona poe uuku ke hoopau i keia mau ano hana o ke Kahua Ma'i nei, oiai hoi o Amerika me kona poe nui hewahewa ma kela ame keia wahi e ku makaukau ana me ka makaala a aoie nae ia he mea e akakuu mai ai o ia ano hana hoopae malu 1 na waiwai: nolaila, e noonoo uono i ka n\ea kupono, aole o ka hakuepa wale iho no. Eia hou, ka paina ma kahi o ka Hope Luna Nui, he mea oiaio, he paina io malaila; aka, aole i pau keia poe i ka luhe i ka wai o Maleka, e like me ka ua Hoku nei e olelo nei; he hookahi ponoi, mai kahi e mai i luhe ai a komo an a ilaila, a oia hookahi wale no ka mea i luhe i ua wai la F aole o ka Luna Nui, Hope Luna Nui ame ke Kapena na hoaloha ame na Lede. Eia hou, ke ninau pu nei ua Hoku nei penei: Aole anei he mau hana Kanawai ka hele mku ana o ka Luna Nui, ka Hope Luna Nui r ame ke Kauka i ke kiki "kao i na pali, ame ka malama ana i na ano pu.like ole, a malia, ua ma■nao pah a o Hoku mamull o na Bula o ka Papa Ola; ua kapuTceia mau mea, aole loa i aeia kekahi o na Ma'i e malama i ka pu ma keia Kahua Ma'i; aka, e hoomanaoia o n Luna Aupuni ua aeia lakou e paa ia mau mea ma ke Kanawai; a ina ma o ka uhakiia o ka Rula Papa Ola ke kumu ou e Hoku i Ku-e ai, alaila ke ninau nei ka mea kakau, owai la ka oi o Kanawai paha a i ole 0 Rula Papa ola paha, a malia o loaa ka pne o Kanawai; a ina pela, pehea iho la e pili ai ke Kanawai ia lakou,; a 1 ole Rula hoi, no ka mea, he poe Luna Aupuni lakou apau; nolaila, lalau loa keia, hookahi no kumu nui o keia mau inanao apau ou e Hoku i hoopuka. .ai i keia mau manao māmuli no ia o ka hoopau ole ia o J. K. "Waiamau mai ka noho Hope Luna Nui ae, a hoonoho ae ia oe ma ia wahi, a o kekahi no hoi. heaha la ka mea hoike pololei ole ae i ka inoa i ke akea. Me na keiki hoonoho hua ka welina. Owau no me ka Oiaio, C. J. N. KIAAINA. Kalaupapa, Mei 2th, 1903.