Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 23, 5 June 1903 — Page 2
| This text was transcribed by: | M. Ka'imi Summers |
| This work is dedicated to: | Hali'a Frazier |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka
Nupepa Kokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina $1.00
Kuiko ka Rula.
NA PUKA ANA 1 Pule 2 Pula 3 Pule 1 Mal. 2 Mal. 3Mal. 1 Mak.
1 Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00
2 Iniha 2.00 2.75 3 50 4 00 7 00 9.00 18.00
3 Iniha 2.@0 3.50 4 50 5 00 9 00 12 00 24 00
4 Iniha 3.00 4.00 5 00 6 00 11.00 13.00 30 00
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 36 00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8 00 13.00 16.00 42.00
O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
O na Dala apau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.
DAVID L. A-I, Lunahooponopono
A. W. PEARSON, Luna Nui
Honolulu, Oahu
POALIMA IUNE 5, 1903
KA MAKALUA E PONO E HOOPIHAIA.
Ma ka mea hou i loaa mai ia kakou e ka lahui ua waiho aku o Henry E. Cooper i ka oihana Luna Nui o na Hana Hou o ke Aupuni Teritori o Hawaii a e hookoia aku ana ia waiho oihana ana ke hiki aku i ka la 1 o Iulai ae nei. Ma keia mea ua hoike aku no ke Kiaaina i kona ae ame ka hoapono, ma kekahi olelo ana ae e hookuu laelae ana i ke kanaka.
O Cooper he kanaka oia noho loihi maluna o na oihana aupuni like ole aole o ka hookahi aka ua oi aku maluna o ia helu; a ua ikeia kona makaukau a hooholo pono i na hana aupuni i komo aku iloko o kona lima a i kaa malalo iho o kona lawelawe ana.
Ma keia waiho ana o Cooper i keia oihana ano nui o ke Aupuni alaila ua waiho limahana ole iho la ua keena nei he mea hoi e koi mai ana e hoopihaia aku ia makalua.
He mea pono io no e hoopihaia ia wahi a o ka ke Kuokoa e ake nui nei me ka loaa pu iaia ka manaoio oia no ka manao o ka lehulehu o ka hoonohoia ae ma ia wahi i kanaka kupono, akamai, hoole iaia iho, imi waiwai ole mailoko mai o ka oihana ana e noho aku ai i mea e loaa nui mai ai kana ma ke ano poholalo.
Oiai, aia i ke Kiaaina ke kuleana wae ana a koho i kanaka kupono no ka hoonoho aku ma ia wahi, ke lana nei ka manao o ke Kuokoa e noeau mai ana kana wae ana. Aole no hoi maanei pau aka o ka waihoia aku o keia inoa i ka Aha Senate no ka aponoia mai a ke manaolana nei no hoi makou e hana mai ana ka Senate i kana hana maloko o na palena kupono.
Ma na mea e lonoia mai nei o Mr. Eben Low ka inoa a ke Kiaaina e kau nui nei, a ina e ku i kahi o ke koho pono ia alaila e noho aku ana ia kanaka ma ia wahi aka oi loa aku o hoi ka maikai loa o ka hookohuia mai o kekahi kanaka ina o keia makamaka i hoikeia ae la a ina paha he kanaka okoa ae i kanaka nae e kaa maloko o na kahua oiaio aole ma ke koho o ka poai iho me ka ike iho no aole i lawa ia kanaka ma ia wahi no ka hana mai i ka pololei.
POOHU KA LAE I KA A-LA.
O ka hihia a ka Loio Kuhina i hookomo aku ai no ka hoolohe ana i ka hewa kipe a Tong Kai i ke Keena Loio Kuhina ua hiki mai ka panina no ka makamua loa o ka hoopuka olelo hooholo a ka aha hookolokolo kanawai e hoopaiia ka Pake hoao kipe ma ka noho ana iloko o ka halepaahao me ka hana i ka hana ikaika no umi-kuma-mawalu mahina ke kumu i poohu ai ka lae o ke kolohe i ka ala.
Ina e pahu'a ana ka aoao hoopi@ia, oiai e hoohalahala aku ana oia e like me ka hoakaka a ka loio, alaila o keia kekahi haawina ikaika loa a maikai ma ka aoao o ka pono, no ka mea e kau ana ka weli o ka poe piliwaiwai a kue kanawai, a he mea oiaio e emi mai ana ka pili ikaika ana o keia ano ino iloko o ka aina.
Ke manao nei ke Kuokoa e nanaia mai ana keia hihia e ka aha hookolokolo me ke ake nui e hana ia ka pololei, ua like no hoi ia me ka hooko ana i ka leo hamau o ka pono e pa-e ana e hanaia ka pono pililaula aole o ka pilikahi.
He nui na kumu maikai e kakoo ana i keia hana pookela a ke Keena Loio Kuhina a iwaena o ia poe kumu he elua a ke Kuokoa e hooaiai aku nei imua ou e ka makamaka: (1) He hana alakai maikai ia no na luna aupuni ma ka oihana kanawai apau e ukali ai a pela no i na luna aupuni e ae apau o ka Teritori o Hawaii ma ka lawe ana mai i ke ano oiaio maoli. (2) He mea hooemi mai ia i ka ikaika o ka ino i ka holomoku ana iloko o ka aina, no ka mea, aole e nele ka maka'u o ka poe hana ino a ma ko lakou aoao ke manao nei ke Kuokoa aia ke haka pono nei na maka kolohe o ua poe piliwaiwai nei i keia oihana kanawai o ke Aupuni.
Aole no paha e loaa ana keia manao e pau ana ka piliwaiwai, no ka mea, aohe no e pau ana ka ino i ka manawa hookahi a manawa pokole, eia nae hookahi mea i maopopo loa me ka hoohewahewa ole oia ka emi mai o ka ino ina e loaa ka maka'u i ka hana ino. A o ka mea e emi mai ai o ka ino oia no ke ku oiaio mau ana o ke kanaka ma ka aoao o ka maikai.
O kekahi mea i maopopo loa ia makou ma keia kumuhana oia ka hiki i ke kanaka hookahi a mau kanaka paha ke hoopau i ka hana i keia ano ino a i na ino no apau e ku ai i ka hewa, a lilo oia a o lakou paha i poe maikai oia ke kaawale loa mai ka hana ana ia ano hana, oiai nae aole e pau ka nee ana o ia mau ino i haaleleia e keia poe imua oiai aia no he poe e ae na lakou e hana ia mau hana ke kumu e nee mau ai ia hana. Ke holoi loa ia o Kakana mai ka honua aku nei alaila e manaolana ae kakou e nalohia aku ana ia mau ino, aka ua hiki no i kekahi kanaka ke kaawale aku mai na ino aku.
KA HANA HOEMI UKUHANA A NA HOA.
O kekahi mahele nui a ka Ahaolelo e hana mai nei a i hana ai i keia manawa iloko o keia kau kuikawa oia ke oki ana i na ukuhana o na luna aupuni. Aole no hoi o ka hooemi wale i na ukuhana aka o ka hoopii ae no kekahi aka o ka pana ikaika loa o na hana pili i na ukuhana oia no ke oki ana ame ka hooemi ana.
O kekahi manao i loaa, mai keia hana hooemi ukuhana o na luna aupuni mamuli no ia o ka homakaulii loaa a ua maikai ia kukulu manao ana, a aole wale no nae ma kela mahele aka o ka hoohapa mai i na paahana o na oihana aupuni i malele wale aku oiai o ke kupono aia no malalo mai na limahana e pono ai.
He nui na kumu a he mau kumu maikai no aka aia no he mau kumu kupono ole i hanaia ma ka aoao o na hoa ahaolelo o ka Hale o lalo a ke Kuokoa i makemake ai e hoomaikeike aku i ka lehulehu no ka pono o ka lehulehu no ka mea o na hana apau e hanaia nei no ka lehulehu no ia, a he mea pono ka lehulehu e ike mai a e ike mai no hoi na hoa ahaolelo.
O ke Keena Loio Kuhina ua noonooia ae no na ukuhana a ka poe lawelawe malaila oia kekahi aniani e loaa ai kekahi haawina kupono e a'o mai ai e pono e hoomaamaa ole ia ma keia mua aku ina o ka makemake o ka Teritori o Hawaii nei e hana i na hana aupuni maloko o na palena kupono.
Ma na mea i ikeia ua hanaia ka hana hooemi ukuhana maluna o ko ka Loio Kuhina ame ko ka Hope Loio Kuhina, a o ko ke Kokua Loio Kuhina ua holoi loa ia, ua like no hoi me ka olelo ana ae aohe he koho hou ana i koe a ka Loio Kuhina i kokua nona.
O kekahi kumu o ka hana i keia hooemi ukuhana oia no ka mea i hoike mua ia ae nei no ka hooemi lilo a hoomakaulii, a ua maikai ka manao ana pela no ka mea, aohe he mea hoohalahala i kela manao maikai o ka hoomakaulii loaa, aka, i ka nana ana iloko o keia hooemi ukuhana o keia keena oihana aole i pa pono loa ia ano hoomakaulii maikai maluna ona oiai o ka poe i hooemiia he poe haole wale no a oiai he Hawaii kekahi e hana nei iloko o ia keena no ke aha la i hooemi ole ia ai kana, i kaulike ai ma na aoao apau, apau.
Ma ka nana ana i keia ano hana aole wale iloko o keia keena aka iloko no o kekahi mau keena oihana e ae o ke Aupuni he hana hoi e hoike mai ana i ke kau kapakahi o ka hooemi hoomakaulii ana oia hoi i pae haole ka mea e pokela ae ai a koe ko na Hawaii.
Ma ka nana ana i keia mau hiohiona me he mea la e hoike mai ana ka hana i hanaia he huhu haole kekahi kumu e hookahuaia nei keia ano hana hooemi ukuhana. Aohe he olelo maoli ia mai, aka o na hana i hanaia pili i ke kumuhana me he la e hoike maopopo mai ana ia oia no ia.
Ina oia iho la kekahi kumu he keu maoli ka wiwi o ia wahi hoohalahala a o ka hoa nona ia ano, ke manao nei ke Kuokoa ua wiwi pu aku la no hoi kona lunamanao he mea hoi e hoike maopopo mai ana aole i kupono ma ia wahi.
O ke Keena kanawai o ke Aupuni, me ka hoohewhewa ole oia kekahi o na keena ano nui loa, ka puuhonua hoi o ka hooponopono ana i na kekeue ame ke kinai ana i ka ino ma ka hookau aku i ka lima kakauha o ke kanawai i ka mea e ku-e ana i ka maluhia o ka aina.
O kahi e like iho la me ia he mea pono e hoopihaia me na kanaka i makaukau maoli i ke kanawai a manaopaa e hana i ka pololei. A he mea maopopo no ia o ke kanaka i piha makaukau maoli a aia maluna o na hana nunui kahi i noho ai a maluna o na hoolilo he nui ma ka noho honua ana ame ka hapai mau ana i kana oihana oia ano kanaka he mea maopopo loa aole lakou e paa iho ana iloko o na keena e like iho la me ko ke Keena Loio Kuhina o Hawaii ke hooemiia ko lakou ola.
O keia hana hooemi ke pane nei ke Kuokoa he hoowalewale nui no ia i na luna aupuni ma ka ho-oia aku o keia manao iloko o lakou e imi aku i wahi e mahuahua ai ka loaa i hiki ke ola mamuli o ka wiwi o ka hanai a ka haku nana ka hana. Aole no i pa loa keia manao i haiia ae la i na mea apau no ka mea aia no he poe kupaa maopopo mahope o ka pono ame ka pololei aka aole no nae i nele ka hei o kekahi poe i noho oihana aupuni aku ma keia ano iho la.
A oiai aole i pau na la hana a ka Ahaolelo ke lana nei ka manao e hooponopono hou ia mai ana ia mau hemahema. He hana pookela ka hoomakaulii aka he mea hoopilikia nui nae ke kaa aku mawaho o na palena kupono o ke ano hoomakaulii.
MANAO E WAIHO I NA HANA AHAOLELO
Ma ka la hana o ka Hale o na Lunamakaainana i noonooia ai ka vitoia ana o ka bila hoolilo o ka Hale oia hoi ka pila mua, oia kekahi la hana i uluaoa ae ai na manao ikiiki iwaena o na hoa ahaolelo o ka Hale.
Ma keia la oia hoi ka la 27 o Mei a ma ka manawa i waihoia mai ai ka vito a ke Kiaaina i ua bila nei malalo o na kumu kupono loa ua hoike koke ae o Paele e a'ela ka vito. Ua kokuaia keia noi me ka hooikaika ana o ka mea nona ka manao ku-e i ka vito ma ka haawi haiolelo loihi ana.
Ua hoike mai no hoi ka Lunahoomalu Beckley ua pololei ka vito a ke Kiaaina no ka mea ua kaa aku ia malalo on na kumu kupono i pili pono loa maloko o na palena maoli.
A o Keliinoi ua hooikaika ae oia e hoopau i keia ano o kekahi mau hoa a haawi pio maoli oia no ka hiki ole ke kaomi i na unene ikaika.
Ma ka noonoo ana o ka Hale i keia kumuhana aia no he mau hoa e kakoo ana i ka vito a hookahi wale no mea i koe oia ka holoi ae i ka hoohalahala a ke Kiaaina ke kumu hoi o kona vito ana oiai o kekahi mau hoa ua hoohalahala loa, a hoike maoli ae e waiho i na hana ahaolelo.
Ua hoike ae o Paele e pono e holoiia ka vito a ina e lokahi ole ka Aha Senate ma keia hana alaila o ka hana a na hoa e hana ai oia ka hoi ana i kauhale a haalele iho i na hana a ka lehulehu, no ka mea, aohe he dala e ukuia ai na hoolilo.
Ua kokuaia keia manao e kekahi mau hoa a mamuli o keia ua ikaika loa ke kakoo ana a o ka panina oia ka waiho maoli ana aku o Fernandez i kona palapala waiho oihana ahaolelo a mamuli no o kona hooikaika ana e heluheluia ka leka pela i hookoia ai ka heluhelu ana.
A o Kaniho hoi ua o aku la kona leo e hoike ana e waiho oia i na hana ahaolelo. Ua waiho aku oia i keia manao ona mahope iho o ka maopopo ana ua aponoia ka vito.
Aole o keia mau hoa wale no ka i ikiiki loa na manao aka he mau hoa e ae no kekahi aka iwaena o lakou apau o laua nei na mea i waiho oihana ahaolelo. Eia nae aole i hookoia ia manao no ka mea ua hooponoponoia ae no ma ke kaomi ana a ma kekahi manawa hana mai ua lana malie hou ka wai, a o kekahi mea i lana malie loa ai ka wai oia ke kakauinoa ana o ke Kiaaina i ka bila hou e hooholoia e na Hale a elua pili i na hoolilo o ka Hale.
Ma ka manao o ke Kuokoa ma keia kumuhana ua pili pono ka hoohalahala a ke Kiaaina i ke kumu o ka hana a o keia hana hoohuakaeo, i ka nana aku, ua oi loa ka maikai ina aole i hanaia ia ano hana, no ka mea, na ke ano o ia mau hana e hoike ai i ke ano o ke kanaka. O ka hana maikai loa oia ka hoopoina i ka manao ku-e vito, a e kukulu iho i ka holoi hemahema ke kumu hoi e nele ole ai ka aponoia mai, e like me ia i kakauinoaia mai ai.
Ma keia po Poaono e malamaia ai he mau hakaka pelepele ma ka opiuma.
Ma ka Poalima nei, Mei 29, i piha ai na makahiki he kanaono-kumamakahi ia Kwong Sing Loy, kekahi o na Pake kalepa kahiko o Honolulu nei.
He Umi Hoola Kaena e Pili ana i ka Laau Nahu o ka Po, Kolera a me H.A.Chamberlain
1. Ua hiki iaia ke haawi koke i ka naha ma o ka loaa ana i ke nahu, kolera ame na eha e ae o ka opu.
2. Aole loa e hoopahu'aia kona hoola ana i na ma'i kukonukonu e loaa ana mai na ano ma'i mai e like me ka hi koko, ame hi.
3. He laau keia e ola ai mai ka ma'i hi mai i loaa i kekahi mea no ka wa loihi.
4. He laau keia e hiki ke hilinaiia no ka hoola ana i ka ma'i hi o na keiki opiopio.
5. He hiki ke hoola i ke nahu ahulau ma ka opu.
6. He hiki ke kaupale aku i ke aki o ka opu.
7. He hikiwawe loa i ka hoola ana i na ano ma'i apau o ka naau.
8. Aohe e loaa na hopena popilikia.
9. He maikai no ka lawe ana.
10. Ua ola i keia laau he mau ola kanaka i oi ae mamua o kekahi mau ano laau e ae.
He mau hooia ano kaena keia e pili ana i kekahi ano laau, eia nae he nui na hooia ana no ka pololei o na mea i hoikeia ae la maluna. E pono na home apau e malama i omole o keia laau. E kii koke i keia la. Malia paha e pakele ana kekahi ola ma ka lawe ana.
Na Benson Smith & Co., Ltd., na agena kukaa, e kuai nei.
Ka Ma'i Hepela Maluna o Korea.
No ke ku ana mai o ke Korea i ke kakahiaka Poakahi nei me kekahi ma'i hepera maluna ona, he kakaikahi o na poe o Honolulu nei i kau aku maluna ona no Kapalakiko.
I ka haalele ana aku o ke Korea ia Yokohama, ua puka ae ka ma'i hepera maluna o kekahi wahi kaikamahine haole no Kapalakiko. Ua huna loa ia keia mea mai ka nui mai o na ohua, a aole i maopopo keia poe a hiki wale no i Honolulu, a o ka lakou mea i ike mua ai, ua papaia aku lakou aole e lele i kula nei aia a pau mua i ke o-ia.
Ma ka olelo hoi a kekahi ohua, ua loaa mua no keia wahi kaikamahine i ka hepera ma Yokohama, a me ia ma'i no, ua laweia mai oia no luna o ka moku. O ke kauka o ka moku he hoaloha oia no na makua o ua wahi kaikamahine nei, a ua olelo ae ua kauka nei he ulalii ka ma'i o keia kaikamahine.
No ka makemake loa o na ohua kapena e lele i kula nei e holoholo ai mamua o ko lakou holo ana, ua ae lakou e o-ia.
He Hoomanao Paina Piha La Makahiki.
Ma ka la 1 o keia mahina e haawi ae ai o Mr. John Paia he wahi luau hoomanao no ka piha ana o Ewalu makahiki o kana kamalei aloha Miss Kealoaohana Paia ma Kapalama ae nei a he nui na hoaloha i hoea mai. Ua ai a ua lawa na koiikoi a ka puu a ke kalokalo ae nei makou e hooloihiia na la o ke kamalei aloha.
Me ka Mahalo,
J. N. KAMEEKUA,
Kapalama Iune 1, 1903.
O KA HALEKUAI LOLE O GOO KIMA
UA NEE AE NEI I KE KUEA O PER RY MA KE KIHI O NA ALANUI NUUANU AME HOTELE.
Uniki o na Kula o Kamehameha.
Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei i malamaia ai na hana hoike a ke Kula Kaikamahine o Kamehameha ma ka Halepule Hoomanao Bihopa o na Kula Kamehameha. He ua ke ahiahi Poakahi, eia nae, iloko no oia ino, ua nui no ka poe i hiki ae e ike i na hana hoike hope a na wahine opio.
Ua lawe mai keia mau opio wahine a hoike mai i ka moolelo o Kaahumanu, Kapiolani, ka wahine nana i hehiku ke kapu o Pele, ame Pauahi Bihopa. Ua laweia mai keia mau wahine a hoikeia mai o na hana a keia poe, oia na hana a na wahine opio Hawaii e hoohalike ai: Kaahumanu, oolea ka manao: Kapiolani, wiwo ole: Pauahi, aloha lahui.
I ka pau ana o na hana hoike, ua hele aku na hoa i konoia no ke Kula Kaikamahine a malaila i malamaia ai kekahi ahaaina.
Eia iho ka papainoa o na kaikamahine i hemo maikai i keia makahiki:
Keena Kula--Rebecca Kaleiokalani Ahu, Lilian Punohuokalua Akina, Alice Helen Muller, Mary Kauihanohano Nicholas, Caroline Kaiuluakea Scholtz, Mina Thompson, Elizabeth Lahilahi Vannatta.
Keena Humuhumu--Rebecca Rose Akana, Lahapa Kaohulemakaopiopio Kaleimakalii, Dora Eveline Todd.
I ke ahiahi Poalua ae i malama ai na keikikane i ka lakou mau hana hoike. He maikai no hoi ka lakou mau hana. He nui na haiolelo maikai i haioleloia mai, a me na himeni maikai i himeniia mai e ke kalapu himeni o na keikikane.
Eia iho na keiki i hemo maikai mai: Thomas Mahi Kelii, Akaiko Akana, James Apao, Alfred Kalanianaole Akana, John Rollin Desha, Stephen Langhern Desha, Edward Julius Hardee, David Ohia Konaaihele ame Robert Plunkett.
La Hoomanao o ka Poe i Make.
Ma ka auwina la o ka Poaono nei i malamaia ai ka hoomanao ana i ka la o ka poe make o ke kaua huliamahi o Amerika Huipuia, a ua komo pu mai na koa Amerika o ke Kahuahoolulu Makinale ame na koa kiai Hawaii me na hoa hapauea o keia kaua kaulana.
Ma ka hapalua hora elua, ua akoakoa ae ka poe apau e komo ana ma ka huakai ma ke kihi o Alanui Beretania ame Ema a hoomaka ka pii ana no ka pa-ilina o Maemae. He nui o na luna aupuni o ka Teritori ame Aupuni Amerika i komo ma keia huakai. I ka hiki ana ma ka ilina ua hoomaka na hana a na Walter G. Smith, ka lunahooponopono o ka nupepa namu "Adavataisa" i haawi ka haiolelo. I ke kokoke ana e pau na hana, ua hoowehiwehiia na ilina o ka poe make me na pua.
Ua malamaia keia la ma na pa-ilina apau o ke kulanakauhale nei, mai ke kakahiaka mai a hiki i ka po ana. Paa na Keena aupuni ame na keena oihana kalepa ma ia la.
I Hewa i ka Pao ana i ka Huewai.
Ma ka po Poaono nei, ua loaa aku i ka makai e ku ana ma ka huina o na Alanui Alakea ame Moi ua hemo na puka o ka halekuai mea ai o Camarinos, a ua hoouna mai oia i keia lohe i ka halewai. Ua hoounaia aku o Makai Keopuhiwa e kiai i ua wahi nei.
Ma ka hapalua hora elua paha o ka wanaao Lapule nei, ua hiki aku la o Sam Kepano malaila, ka makai e ku uwaki ana ma ia kihi, a loaa aku la o Keopuhiwa iaia e nahu ana i ka a-i o kekahi omole wiseke. Ua kono mai la o Keopuhiwa i kona hoa makai e ahaaina laua, a i ko laua maona ana, ua hoao ae la laua e hoike i ko laua makaukau ma ka oihana makai a ike hoi i ke ki pu ma ke kii ana aku i na hua moa o loko o ka halekuai a Keopuhiwa e kiai ana a hoomaka iho la e kiki maka ma ke alanui hele wawae.
I ke ku ana mai o kekahi makai i ke kakahiaka nui, ua loaa iho la iaia ua hooliloia o waho iho o keia halekuai i papalai hua, a ua hoouna koke mai oia i keia lohe i ka halewai. Ua hopu koke ia ua mau makai kolohe nei, a ma ka noii pono ia ana aku, ua maopopo ae la he ewalu kakini hua i pau i ke koloheia e keia mau makai. Ua ae laua i ko laua hewa.
Ka La Hoomanao o ka Uhane Hemolele
Ma ke ahiahi Poaono ame ka Lapule nei i malama ai na Pukiki i ka hoomanao ana i ka la hoomanao o ka Uhane Hemolele ma ka Halepule Katolika. Iloko o ka ua, aole i maka'u na Pukiki, ua hele ae no lakou e malama i na hana o ka la.
Ua malamaia no hoi kekahi mau hana kudala ma ia ahiahi, a ua nui na dala i loaa mai ma keia mau hana, a ua hookaawaleia no na hana pono.
Ma ka hapalua hora ehiku o ua ahiahi nei ua hele aku o Epikopo Libert e hoomaikai i na mea ai e haawi manawalea ia aku ana i ka poe ilihune.
Ma ka hora ehiku o ka Lapule ae, ua nui na Pukiki i hiki ae iloko o ka ua. Ua nui na makana i haawiia aku i ka poe ilihune, a he nui ka poe Pukiki i hele aku e honi i ka hae hoailona ulaula o ka Uhane Hemolele.
Ma ka hora umi-kumamalua ponoi, ua malamaia ka ahaaina hoomanao no na haumana he umi-kumamalua a ka Haku. Malaila kahi i paani ai ka bana Teritori mai ka hora ekolu a hiki i ka hora elima.
Ua wawaia ae ina e holo na hana a ka Ahaolelo, e pau ana paha i keia pule ae.
Ua Niau Palanehe aku a ua Maha.
Ua haalele mai la i keia ola ana o Mr. Hezekia Kauaihilo o Kapaka Koolauloa, Oahu, i ka la 28 o Mei 1903. Ua hanauia oia ma Waimea Kauai, a ua piha hoi iaia na makhiki he 70 a oi o ka hanu ana i na ea oluolu a inea o keia noho kino ana.
Ua hoonaauaoia oia ma kek ula o Lahainaluna, Maui, mahope mai male oia a he oihana levi kana e lawelawe ana ia wa, a ua piha he 30 makahiki a oi o ko laua noho ana iloko o ka berita laahia o ka mare, a na ka make i hookaawale ia laua. Mahope mai noho oia he lunamakai nui no ka apana o Koolauloa, Oahu, a he lala no hoi oia no ka Hui Kalaiaina a he kakoo ikaika no hoi oia no ka aoao Kuokoa Home Rula. E hoomaikaiia kana moopuna aloha, Mrs. M. G. Sylvester.
Hoolaha Lunahooponopono
KAHU MALAMA WAIWAI O OLIVIA LAHELA.
HOOLAHA KUAI WAIWAI PAA A KE KAHU MALAMA WAIWAI.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ke kauoha a Hon. George D. Gear, Lunakanawai Elua o ka apana Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Kaapuni Ekahi, Teritori o Hawaii, i hanaia a i hookomoia ma ka la 21 o Mei, A. D. 1903, iloko o ka hana o ka noho kahu malama waiwai o Olivia Lahela (w) kaikamahine oo ole iloko o ke Keena Hooponopono Waiwai Hooilina, o ke Kahu Malama Waiwai o ka waiwai o ke kaikamahine oo ole i oleloia nona ka inoa malalo iho nei, e kuai kudala ana oia ma ke akea i ka mea koho kiekie loa no ke kuike i ka waiwai paa o ke kaikamahine oo ole i oleloia a i hoakakaia maloko nei, ma ke alo iho mauka o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma ka Poaono ka la 20 o Iune 1903, ma ka hora 12 awakea.
O ka waiwai e kuai kudalaia aku ai, oia kela apana a mahele o ka aina e waiho la ma alanui-olowi Robello ma o aku o ke Alanui Moi iloko o Honolulu i oleloia, oia no hoi ka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1228, L. C. A. Helu 8316, hoopukaia ia Kauwiki, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho nei.
E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o keia pa-hale a holo:
Akau 52 1-2o Kom. 2.26 kaulahao holo ma ke Konohiki, malaila aku
Hem. 52 1-2o Kom. 1.59 kaulahao holo ma ke Konohiki, malaila aku
Hem. 37 1-2o Hik. 2.26 kaulaao holo ma ke Konohiki, malaila aku
Akau 52 1-2. Hik. 1.95 kaulahao holo ma ke Konohiki a hiki i kahi i hoomaka ai nona hoi ka iliaina o 0.44 Eka.
No na mea aku i koe e ike ae i ka loio o ke Kahu Malama Waiwai i oleloia, Charles F. Peterson.
SAM PALI,
Kahu Malamai Waiwai o ka Waiwai o
Olivia Lahela kaikamahine oo ole.
Hanaia ma Honolulu, Mei 21, 1903.
2966--Iune 5, 12, 19.
Hoolaha Hooko Moraki
MAUNAIHI KAOHELE.
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la eha (4) o Novemaba, 1901, e Maunaihi Kaohele (w), no Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka Mea Moraki Mai o ka aoao mua ame J. C. Cluney ka Mea Paa Moraki o ka aoao elua, he palapala moraki i kakau kopeia iloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, iloko o ka Buke Helu 230 ma ka aoao 31, 32 ame ka aoao 33, ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana: o ka uku ole ia o ka ukupanee i ka manawa e uku ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi o ka apana a mahele o ka aina i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia ia J. C. Cluney i oleloia e kuai kudalaia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poaono, ka la 27 o Iune, A. D. 1903:
O ka waiwai apau loa i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia oia keia malalo iho:
O kela apana a mahele o ka aina apau loa e waiho la ma Keoneula, Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, oia no hoi ka Apana "A" ma ke anaia ana e R. N. Boyd ma ka la umi-kumamalua (12) o Ianuari, A. D. 1899, a apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho, e hoike ana:
E hoomaka ana ma ke kihi Komohanahema o keia apana aina, malaila aku holo ma o kona mau palena poinoi iho:
Akau 47o 00' Hik. 130 kapuai holo ma ko Kauai:
Hema 40o 00' Hik. 102 kapuai holo ma ko Mrs. Kaae:
Hema 37o 30' Hik. 107 kapuai holo ma ke alanui o 12 kapuai:
Hema 37o 30' Kom. 6 kapuai holo ma ke alanui o 12 kapuai:
Akau 37o 30' 107 kapuai holo ma ka mahele "B" no D. L. Kahaleaahu:
Hema 50o 00' Kom. 98 kapuai holo ma ke alanui hao a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina o 12500 kapuai kuea, oi aku a emi mai koe no nae ka akahihapalua o ua apana aina nei i oleloia ka hapa nae mauka o ua apana nei, i hooliloia e ka Mea Moraki Mai i oleloia ia Jessie K. Kaae, ma kekahi palapala kuai aina i hanaia i ka la 9 o Mei, 1899, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni ma ka Buke Helu 194 ma ka aoao 123: O ua mahele la oia no ka hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka L. C. A. Helu 655 ia Kahaleaahu, ka luaui makuakane o ka Mea Moraki Mai i oleloia, a oia no hoi ka pa-hale i hooliloia iaia ma ka palapala kuai a David L. Khaleaahu ame Panaewa Kahaleaahu (w) i hanaia ma ka la 13 o Ianuari, 1899, a i kakau kope i a maloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ma ka Buke Helu 13@, ma ka aoao 276.
Pau pu me na kuleana apau, na pono, na pomaikai ame na mea no @ loa i pili i ua aina nei.
J. C. CLUNEY
Mea Paa Moraki
He Kuike a ma ke dala gula Ameri@a ka makemake a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala @.
No na mea aku i koe e ike ae ia LIAM T. RAWLINS. Loio @ Mea Paa Moraki.
Hanaia ma Honolulu, Iune @
2966--Iune 5, 12, 19, 26
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
I kulike ai me na manao @ moraki i hanaia e Lilinoe @ W. R. Castle, Kahu, ma ka la elima @ Okatoba, 1897, he moraki i kakau @
iloko o ke Keena Kakau K@ Aupuni, ma ka Buke Helu @ aoao 341, ma keia ke haawi @ ka hoolaha ke manao nei @ Moraki e paniku i ka moraki @ no na kumu i uhaiia e hoike @ uku ole ia o ka ukupanee ame ke @ mupaa i ka manawa e uku ai.
Ke haawi pu ia aku nei @ ka hoolaha mahope iho o ka @ ekolu pule mai ka la aku o keia hoolaha e hoolahaia aku ai ka @ apau loa i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia no ke kuai ku@ ma ke akea, ma na keena @ James F. Morgan iloko o H@ ma ka la eono (6) o Iune, 19@ ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.
No na mea aku i koe e ike ae ia W. R. Castle, loio o ka mea paa Moraki.
Hanaia ma Honolulu. Mei 8, @
W. R. CASTLE, Kahu
Mea Paa Moraki
O ka waiwai apau i hoopaaia @ loko o ka moraki i oleloia oia @ lalo iho:
O kela apana a mahele aina e @ la iloko o Ooma, Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, oia no hoi ka aina @ o ka apana home hookuonoono @ nona hoi ka Grant i hoopuka ia ma ka Helu 3805, ia Kahinu, nona ka @ 14.80 eka.
W. R. CASTLE, Kahu
Mea Paa Moraki
No na mea aku i koe e ike ae ia W. R. Castle a i oleia ia W. L. @ na loio o ka Mea Paa Moraki.
2963--Mei 15, 22, 29 -- Iune 5
Hoolaha Mana Hookolokolo
KA WAIWAI O OPAE (K)
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELIMA, TERITORI O HAWAII. MA KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.
Iloko o ka Hana o ka Waiwai a Opae (k) o Hanapepe, Kauai, Mea i Make. Ke Kauoha no ka Hoolaha no ka Hoolohe Palapala Nei no ka Hoapono Hoike Helu Waiwai Hope Loa ame Haawi a Hookuu ana.
Ma ka heluheluia ana mai ame ka waihoia ana mai o ka Palapala Nei ame ka Hoike Helu Waiwai a J. H. Kapukui, Lunahooponopono Waiwai i ka Waiwai o Opae (k) o Hanapepe, Kauai, Mea i Make, maloko @ e noi ana oia e aeia i $1,177.00. ana i kaki ai iaia iho me ka huina $1,177.00. a e noi ana oia e nana pono ia mai kana hoike helu waiwai me ka hoapono @ mai, a e hanaia mai i Kauoha Hope Loa no ka haawi ana i ka waiwai e koe nei iloko o kona mau lima i ka poe apau i loaa na kuleana iloko o keia mea, a e hookuu mai iaia ame @ mau hope mai na ano koikoi apau @ ma ke ano lunahooponopono waiwai.
Ke kauohaia aku nei no hoi o ka Poaha, la elua (2) o Iulai, A. D. @ ma ka hora 10 a.m. o ua Poaha la i oleloia, imua o ka Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo i oleloia ma ke Keena Hookolokolo o ka Aha Hookolokolo i oleloia, ma Lihue, Mokupuni o Kauai oia kahi ame ka manawa i @ no ka hoolohe ana i ka Palapala Nui ame ka Hoike Helu Waiwai i oleloia a o ka poe apau loa i pili iloko o keia hana e hele ae lakou ilaila, a @ e hoike aku ai i na kumu ina he mau kumu kekahi a lakou, e hiki ole @ noi la ke aeia, a malaila no hoi e waiho ae ai i na hooiaio o ka mea i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia. A he hoolaha no keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii no ekolu pule @ iloko o ka Nupepa Kuokoa, he nupepa pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu a o ka hoolaha hope loa aole e emi mai malalo o elua hebedoma mamua o ka manawa i hooholoia no ka hoolohe ana i keia hana, a i hoakakaia hoi maloko nei.
Hanaia ma Lihue, i keia la iwakaluakumamaono (26) o Mei, 1903.
Na ka Aha Hookolokolo
JNO. A. PALMER
Kakauolelo
2965--Mei 29--Iune 5, 12.
KA WAIWAI O Y. AH CHEW
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA KAAPUNI ELUA, TERITORI O HAWAII. MA KE KEENA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.
Iloko o ka Hana o ka Waiwai o Y. Ah Chew, Maui, Mea i make Kauoha ole. --Ke Kauoha no ka hoolaha no ka Palapala Noi no ke Kuleana Lunahoopoonopono Waiwai.
Ma ka heluheluia ana mai ame ka waihoia ana mai o ka Palapala @ a Young Kat Hung, hoahanau ponoi o ka mea i make, i ha'iia mai ai me ka pololei i ka make kauoha ole o Y. Ah Chew o Kahului, Maui, i Kahului, Maui ma ka la elua (2) o Mei, A. D. 1903, a waiho iho la he waiwai iloko o Hawaii Paeaina i kupono e noho lunahooponopono waiwai ia, a ke noi aku nei @ pukaia mai i mau Palapala Hookuleana Lunahooponopono Waiwai ia S. Ahmi no Kahului, Maui.
Ke kauohaia aku nei o ka Poaha la umi-kumamawalu (18) o Iune, A. D. 1903, a ma ka hora 10 a.m. o ua Poaha la i oleloia, oia ka manawa @ i hooholoia ai no ka hoolohe ana i ka Noi i oleloia ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha Hookolokolo ma Wailuku, Maui, a ma ia wahi a ma ka manawa i hoike mua ia ae nei e akoakoa ae ai na mea apau i pili iloko o keia hana a e hoike i na kumu o ka hiki ole ke ae ia o ua Palapala Noi nei ina he mau kumu kekahi.
Hanaia ma Wailuku, Maui, Mei 15, 1903.
Na ka Aha Hookolokolo,
L. R. CROOK
Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Kaapuni Elua.
2964--Mei 22, 29,-- Iune 5.