Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 45, 7 November 1902 — HEEHOLUA NUI I IKEIA KALANIANAOLE KA ELELE LAHUI Ikea ka Naauao o na Kanaka mai Hawaii a Niihau no Kaianianaole. Loheia Kau Pule e Kalaupapa Amama a'e Ua Ola E! Ola La! [ARTICLE]

HEEHOLUA NUI I IKEIA KALANIANAOLE KA ELELE LAHUI

Ikea ka Naauao o na Kanaka mai Hawaii a Niihau no Kaianianaole.

Loheia Kau Pule e Kalaupapa Amama a'e Ua Ola E! Ola La!

Ipuka ana o ka la a hiki wale i k< r.a h<»i ana aku 1 Lehua, ua hoaliiia ih« k x manaolana o ka poe apau i mai«» e mawehe' ia ae na haawina kaur: .-'ha i kau iho maluna o ka aina !!'• r,.i makahiki e)ua i ae nei. v« \a. nian»» <» ka poe o ka aoao kalai Uepubalika ame ka poe apau : Wc.': ka noonoo niaikai, e ike aku ua ':•<]•>• : ikahi ka lahui Hawaii i ka Moho »:> • 'i-i'» Keikialii JONAH KUHIO Ka:.aXIAXAOLR no ka hoouna ana nii .1 a n<> Wakinkuna. O kela manao:v.. h-M.k.ōa niai mamua o ke kani .;n«i A;i h«<ra 11 o ka po Poalua, a i ka Pw.k :u nuii īii. hoi i ka wa i loaa mai fij r.;% hoikt- mai na mokupuni mai, ua s Tnaiv.ua o ka mea a ka naau i ;-.kr .:. Pfh -a no la hoi e haule ai ka V::'»u *raikai oiai ua Ik- :a Kaukini he lawaia manu, H*- uj>ena kuu i ka noe Kopokahi; 11 i ka ohu kakikepa. K -n'i !a i ka luna o ka auwai, K.. uahi i ke kapeku e hei ai, ♦' »:«* ia manu o Puawalii, <» kr* aīil wale no ka'u makemake, <• ka luhi '< maua me ia nei, k-' mak'»u lealea no ia, V;. ike—a. ua ike—a! O ka. iioike ana mai o ka lahui i ko «k'-u :iri no ka pono ma ka haawi atia : k# Keikialii i ka lanakila kamahao lua <■!«- i k- mua ole ia mamua aku nei, ua Jik»- r > ia nw kekahi lei momi maemae • ♦a : ' a h leī ai vna kona a-i. Ua hoike nt> k."i lahui i ka naauao o ka hoolohe «na na oleio a'o maikai me na olelo ?i « :&!au a koho iho ma ke a'o maikai «rr * ka naauao. Aole wale malaila, Ah*4. "aa aloha ka lahui i ka opio Alil na leo o ke aloha i puka aku ma «* kihi eha o keia Teritori, ā e paio nnn rne ka wiwoole i na hana hoino a mau enemi ma ka lawelawe kalai nupuni. lloko o na hailiili a na enemi, ilok > v na kuamuamu pilikino iaia, ua lahui holookoa i ka minaw»tia. ka makee ame ke aloha oiaio i k> i.j ;<aa alii. he pua laha ole hoi, a ua ntit • «ku ka lahui me ka makaukau e kak«.- aku a e hapai ae iaia imua o na .i iioikv aku eia makou la no ka !uhi : j . makou. M- h- mea la aole wale no o ka lahui Hawaii wale no ka i komo pu >»ku o ka haawina o ke aloha no m- K-e;kialii Kuhio, aka, me he mea la, .ta r,.;na mai no na Mana Lani mai ka Noii- .ilii K:ekit- lxja a ike mai la i ka 'ini" r waiho ;ina iloko o ka puuwai o k* K»-3ikal!i. Hp mea oiaio aole makou karr.aaina loa i kona kulana ma ka '.•' h«< hooniana ana. aka, he nui na mea niaika: a mak»»u i ike ai nona. O ka a ka lahui i keia manawa he | I—amī naauao a noonoo akahele. 2—Haloha aina oiaio a he ike i ke a!«<h<-. i ka lahui. | ;_ht- Aiii iini e hana i ka mea pono hf -ooikaika me ka pauaho ole. 4—Maemae kana mau olelo a he ku .. h<<' i ka naauao. <» k-:a mau mea a makou e hoomao•i' < i ua maopopo pu i ka lahui. A :.--h»no la t- nele al i na kakoo ana a :,a l-an« oiai keia mau mea maikai • m«<f lolii ana iloko o kona puuni. .V i-ukou e ka lahui e nanrf\ maij ,t'u. E kaupaona i ko'u puuwai mai .•k<» j. v.aho; e kaupaona ae hoi ia Wiikok: mai kona puuwai a waho a koho • > keia kekahi o kana mau olelo ; .ko • kana mau haiolelo a ua kau,.a<.na kela ame keia a ike i ka mea i;iī. . a um kau aku la i ua oiaio la ' mokupuni o hawaii. "*< >ta'u hana ma ko'u aoao oia ka ho/.;k;.:ka ana nona (Kalanianaole) a o ka'u v .?.na e hana ai oia ka hoolilo ana ka hiipanui o Hawaii no ke Keikialii. Va hi:inai mai lakou ia'u a ua hai aku *au in lakou e lawe a lilo ia Hawaii no na Re?)Ubalika." <".» k«-ia maluna ae oia na olelo a Adimaraia Beckley, a i keia la ua hoike mai e Hawaii i ka oiaio ame ke ku hoo-

lohe i na a'o ana a keia pua alii o ka aina. 0 ka nui ona balota o ke Keiklalii he 1,707 a no Wilikoki lioi he 1,045, ua like hol ia me ti62 balota oi. MAUI, LANAI AME MOLOKAI. "O ka makou noi keia, -ka makou uwalo, a o ka makou pijle hoi imua o oukou e ka Lahui; ina he aloha ko oukou ia makou, e kapae loa i ka inoa o Wilikoki mai ko ouXou mau balota aku, mai koho iaia, ka mea nana i kumakaia iamakou." O keia maluna ae ria olelo a kekahi hapa o ka palapala a na ma'i lepera e noho mai la i ka aina o ka ehaeha. Ua lohe na Mana Lani i ka ouko.u pule a ua hahaia ka naau o kanaka a eia ka hopena la. Na oukou no i hoohanohano i ke Keikialii ma o na Elele la a oukou i ka Aha Elele Repubalika./Na oukou i wae iaia a nani no hoi ua'haawi mai la no oukou i ka hanohano oiaio, ea, o!a e! ola la! O ka nui o na balota oi o ke Keikialii ma Maui, Moiokai ame Lanai i keia manawa he 28. OAHU.' "E o'u mau haku makaainana, O ka Ua Kukalahale; A hiki mai i ka la koho, Mai poina ia Kalaniahaole." —James Shaw (Kimo Ko.) Ua ko keia mau lalani mele a ka puu--1 kani James Shaw (Kimo Ko) o ka Hui Himeni Kawaihau. Ua hooko aku ko ka Ua Kukalahale nei a he hapai wale mai no hoi ka na apana mawaho o ka loaa no ia o ko Kaianianaole mau balota he 3,354 a no Wllikokl hoi. he 2,372, ua like hoi ia me 982 balota oi. KAUAI AME NIIHAU. "O oe e Kauai ka Malapua o Hawaii, Aole loa oe he mea uuku iwaena o ka moana Pakipika, Mailoko ipai ou i keia la i puka mai ai He kiai he hoopakele no ka lahui." - —S. K. N. E ke kuahiwl nani o Waialeale, ua kupono kou ku kilakila ana; e ka limu ka kanaka o Manuakepa he nani hoi kau i hana mai nei. Nau i'ka mai nei i na enemi a o ke kikii no ia o ko lakou mau alo iluna; aolē no hoi o ke kikii a kana mai, o ke kikii no ia a pau puiu aole lau kanu. Pehea no la e palekana ai ia olua e Kauai ame Niihau, ! aia ia olua na wahi hookalakupua o kakou. I hookuu mai no olua i ka Wai Liula o Mana, owai hoi ka mea e kuhihewa ole me ka loaa ole o ka manao he wai hoolalau ia e alualu hewa ai ke kanalea, a lilo no ia olua ka eo. Na olua i hapai mai nei i ka Lani a kakou,' aole wale no iaia, aka, i kona mau iwikuamoo kekahi. Na olua ka ai ana pau o ke poo a hiki i ka hiu; ua hiki no o ka ai ono ana no ia. Nau e Kauai i h&nau mai ka Lani a kakou; 0 oe no ka i ilee i ka luhi. Nau i mu-a iho i kana ai, he paepae wale mai no hoi o Niihau. Ua hanohano ka Lani a kakou ia olua, a o ke kulana a ka Lahui holookoa i hookau aku ai maluna ona, o ke kala--1 unu nani no ia o Hawaii nei mai keia | wa aku oiai ua hala ae na la o ke ka!aunu noho Moi, he kalaunu Elele ko kakou i keia wa malalo o ka hae hoku ame-ke kahakaha. Na olua mai na pua he 580,- aole no nae hoi i pau loa mai. I keia manawa aia k*y oi o na pua o ka lei kalaunu o Kalanianaole i ka 1924. Aole keia o ka pau loa, oiai aia no o Niihau ihope pela no hoi me kekahi mau mahele o Maui. O ka mokuahi Alameda Ka mea nana 1 lawe aku la i ka lono o ka lanakila kamahao o ka Moho Elele Lahui Kalanianaoie no America. Ua loaa aku o Lennon, he haoie pena hale, e waiho mauleule ana ma kahi wawahi pohaku o ke aupuni. E waiho tina he hapa omole laau, a ua manaoia ua lawe nui oia i ka laau make a no ia mea kona poino. Eia oia ma ka Ha,lemai i keia mau la. I ke kakahiaka Poakahi nei keia loaa ana. .