Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 39, 26 September 1902 — KA BILA KANAWAI MA'I LEPELA A WILIKOKI. [ARTICLE]

KA BILA KANAWAI MA'I LEPELA A WILIKOKI.

O o ra ktsa«iU t waihol* &k« «I iloko o k* AhaoW)o Nul 0 Amertl> HuipuU nv> RmH Q«t t ka WsUtu>ki oim nq» ka bll» InnAwai ma'J I«pe3* * noi «1» i* AmeHka e ae maii « Mte m mi'i o k» l^akuu «> KahnupaiMi malnlo a kA&& maiima «*% k# kAA««rai 1 hod>p<ulwa aui I k» Biv»H «M»i pw, i» I» «um> hifc|w*w# © kft nw> mp m» ka atwjM>a i«iik aole « j**l* fli I«u»mo 0 k# kmlik aai.k* m«4u, «m kHa mkAiA Im» mm m—^i

| loa no ke Terc"4«vri o Hawaii ka: I Ri.a!«k aaa o Sc»kahi aUea « i 5.k« Iho i-a nte keia na haU e aoaaao maL Aka k* n.wa/io ke kAiiaka. k*| maiuio c.t! ke Ku:.ikoa 3M&t * k*» pu!ka nt£& « k« pane a«he poho # kaart« w »'&*.* ako I k«4a kaletaa| sio«c<» o ka l.ina <o ka halna o na n>okaalna -.> Amerrka h« paka boi e wehe ae } ana ao na ma's iepeia e a« o M moku-, alna I huila a Ikw>Hl .» tr?ai ia Hawaii ! n*. • h<>n;e c-?ho huikau no lakou apau. I l*.i &<* kekahi o n.t alakai e!«?n:a--i ku> -> Ju a;.ao Hoir.« Ruta he ka- j i naraJa e Amerik.a Haipula e| haa«i atsa ī Xei;i p>>rrilkai ! k»?'a arne[ r?v kuainn ain-e na teritor» roe pale aku i na taa'i o na moku-l afna arxt*?> terit«tri n ? k? komo mai «» kekahi aka. e noh«> lh > lakou i k»>_ 'laknu mau maheie aina pimoi iho. Ina > he nvvkeia aia he kanawai e s x>n » hoikeia mai keia kanawai i k* ; ak*a, O ka men n<> nae e ikeia nei ua | i>u!wa l 'a ka p**e l>*a kalalaina l kahi | i uiu ma? ai kfria kanawai i hwhoK'ia v ka Ahaoleio' Ainerika. a aia. la ma ka buk* kanav,ai h*a ia o na buke kanawai o Amerika a ina ua haia 1 ka lakou mM :ke a ua ioaa paha i na alakai o ka a «a » Home Ru!a e oluoiu e h -i>:o ae_ \ E ulelo kakou ua ap:> iokahi mai na i hoa o ka Anaoit»lo Nui o Amerika i ikeia kana'A-al ir.a'i lepela a kakauia a paa iloko o na buke kanawai o Amenka a lohe na mokuaina apau i huiia eia ka ninau, heaha na pomaikai ame na ina ina he mau ino kekahi e ioaa ana mai keia kanawai? Ke olelo nei ke Kuokoa me ka hnohewahewa ole e nui hewahewa ana ke komo mai o ka j ino lioko o Hawaii nei a e ....»1 loa ana ka pomaikai e loaa ana fa kakou ma o k<'ia kanawal ia. | i Ke manaoio nei ke Kuokoa l ka hai- : oU lo a St*ninoa J. R Burton kekahi o na komikina Amerika e noho hana mal nei i o kakou nei no ka huii pono ana i ke kuluna o ke Teritori o Hawaii nel, a maloko o kekahi o kana mau olelo, f hoike ana i keia manao ina e hooholoia mai keia kanawai ma'i lepela a Wilikoki aiaiia e hookaawale i ka nohoj ohana ana. ola hoi e kaawale 'ke kane mai kana wahine mare aku e kaawale ke keiki mai ka makua aku, o ke kumu mamuli o ka ina'l 1 loaa ia iakou a i mea e iaha ole ai e pono e hookaawale ia, a e hoopau i ka noho ohana ana iwaena o na ma'i lepelk. "Eia ua olelo la ma ka unuhi ana: "E hookaawale koke no makou ia lakou me ka hakalia ole;" ola hoi o na hoakaka maiuna ae oia ana na haawina e hekau aku ai maiuna o na ohana ma'i lepela o kakou e noho mal nel i ka Panalaau o Kalaupapa. Ma keia ua i NOEAU KE KEIKIALU. Ma ka haloieio a ke Keikiaiii ana i haawii ai i kekahi mau pule i hala ma Kalihi i ikeia ai .<ona noeau ma keia ninau pili i ke kanawai mai lepela a Wilikoki. 0 ka poe o Kaiihi ame ka poe i akoakoa ae i kahi i haiia ka olelo 0 iakou ka poe i loaa aku na manao walohia no ka poe i loohia i keia ma'i 1 kau nui ia ka weli ma ka iohe ana i ka leo o ke alii. ! He nui no na manao o ke' Keikialii i hoopuka ia ma na nupepa kuioko o' kakou nei i huiia me na haiolelo ana i hai ai i ikeia ai kona noeau a o keia kekahl l ikela ai. Ua mahalo nui ia kona manao i hai ai i Kalihi e ka noonoo akaheie ame ka poe maikai o kā ain»\ nel mai ka poe haole a na oiwi , Hawaii. " } l'a oielo ae oia o ka ba!ota e haawiia ana no \\"ilikoki e koho ana iaia i elele lahui no Waklnekona he haawi ana aku ia i keia poe pilikia o ka Panalaau I kekahi hookaumaha hou ana inaluna o na hokua, ana ae ia i ka noho ohana iwaena o ia poe i noho ohana mua a e hoopau ioa ia ka haawi ana i ke kuleana maie i kekahi mau mea iwaena o ua poe ia. e kue ana i ka hooko ana i ko ke Akua maiiaopaa a ma kekahi olelo ana e holoi loa ia kela haawina pookela a ke Akua i haawai nuii ai i ke kanaka mai keia poe a» 1 . O ka lahni kanaka Hawaii oia kekahi inhui i loaa keia haawina o ka noho ohana ana. Aia no he mau lahui e ae maluna o ka Hi honua e manao nui ole ana no ka noho ohana aole nae o ka nele K»a. A o ka lanakila o keia kanawai ma'l lepela a Wjlikoki oia kekahi puupuu ikaika loa e hamale ana i ka puuwai o kela poe e noho mai ia iloko o ke kaumaha o ka hoonul hou ana aku i ke kauamaha a oi aku mamua o ka mea hikl ia iakou ke auamo a e like me na kanawai kumau o na mea maoil "o k» hiki ole o ke kaumaha nona ke kaumaha i oi aku mamua o ka ikaika hapai ke hapai ia.*' He wawahi ana keia i ka mi\nao "Home" iwaena o lakou a e hoohaiike aku U- lakou e. Uke me na makaaīnaiw^ 0 Uus*U*. i &au U akn na houh#«va ame ka hoopai e haalele i ka aina, haalele ' 1 ka ohana a e kioakula no ka mau loa a e noho iioko o ka noho ana paa-, hao o ke ano kuewa wale i Saiblrla, Asia Xui. O kela noonoo ohana ana aoie loa ia e mtleie aku mai kekahl Hawail aku. He mea kela i ikeia a ke m&n&oio nei ke Kuokoa mamuli o kela ano haawina i kuluma 1 na Hawaii pela no e komo ole ai a paa ma ka puuwai 0 ke kanaka Haw&il ka hoapono aku 1 kela kanawai m&'i lepela a Wilikoki, ; a o ka poe i kanu ! kela anoano o ka hoapono i ua kanawai la aoie e neie ko § lakou hoopau (a mau manao kakoo ma-, hope iho o ka noonoo akahele ana. I Aole ao i nele ka puiwa o ko kakou) poe I loaa I kela mau haawlna o ka eha-» eh& e noho mai la i ka Panaiaau o Ka-1 laupapa he hookulhe ana I na hana ai ko kakou elele. « | O kela ka manawa kupono loa no' ka I&hul e noonoo al no keta nlnau ame na ninau e ae no e ulu m&i ana no ka' pono o kt iehulehu & I ka maoawa o ke 3 koho ba)ot& e hooko ai i na hua o ka noonoo akaheie, o ka poe nae i manaoio j e hana pela. Ma ka aoao o ke Kuokoa ke kakoo nei ia mau manao o ke Alii aoie no kona alii an& ke kumu o ke k&koo &n& olai ua &lii mu& no oia &k& no n& m&n&o noeau I h&ila &i e l&. no k& naea» maloko w&le no o n& man&o &!»• na hama a ke kanaka I haita &i a « h&n& «i e maopopo ai ke aao o ke kanaka. e ikeia aku aia iai& k& haawlna hoopomaikai t ka lehulehu. * KAI-AIAINA PONO OLE. M& kekahi o na m&A&o & ka E!efe Wnikoki I waiho aku al hnua o na Ko* mikina t ka Po&koiu nel Ses»at«4tsMth« no oa bi!a k&n&w&l m& i ana t hooik&ika «1 * ho4k* &na; &e oi& « hw>ko«w»ia mai na, m&'i iepeia o Amerika ko* ko pmpine." Malaiia t maopopo foa «i fc*ma nana ot» i k* manao o ka iahui ot&s oia k&

• rrak**R:ake o fca lahut > k« Moi» la '• 1 *>:'» ka.3Awat l'* *>i' lea ki msijs«- ! maie U» *> poe * iK>bo mfti j ī ilo&o Ma eāaehA ka poe aaa i ®a»ao f 3.1 e !:ajva &Ks i ka csaiiaj nsa o I kAKawai. aKa. ao:e i ku i fc» maJfc?cnA£e ; o iak >u a i ka poe na « uai» m*i &£*, 1' ip -ua'. ita Fietaa. O ke <tu-.u o isa maliemake ole o k* t*>e i«vk«> o» ka pttt£iA n&'km nmikai oi* ! i<>A ao oke kanawal Ao ka uuu. ole [ a o ieo o ki {«hulehu & I «tle a ka hapanui o Ra īeSuJehu maiuna o ktiaihi kumahana kalaiaiaa aole keia AU*ta e hoike mai an&-J» i | ka noeau o k > ke Keikialii manao aaa j i hoike mua ai piii īUHa mamaa o k& i hai ana o ka E!ei« 1 kuna n;anao luaua | j na Komikina. j fcīa ka lua ma ia mea a >Ie h* k&iaialna p«;»no o ka 'aoonui t ka Ino a 1 iilii ika pomaikal. Eia ka maaao noeau : ■ lohe mau ia: "O ke kaomi i ka ino a hoonul i ka pomaikai." Mai ka mana-i xvn i hanaia ai ke kanawaī hooka&watej ma'i lepela ma Hawaii nei i ka 1 iaha ! ae a: keia ano ma < ua kukuluia ka j hana ana i kela kanawai no ka hHin. ! ana i ka. ulu ikaika o kela ma'i, a ina | he mea hiki e ho!oi !oa sa oia. t*a nee | mai no ka maiama ia ana o kela kana- : wai a hiki i keia manawa oia hoi e | ? kakoo ana e kaomi ia ka Ino. ' O ka huH nui ana i na ruea ?awau | no keia ano ma'i oia kekahi raea ulu j nui iioko o ka noonoo o ka lahui a me he ia oia no paha ka ka £ieie manao o; ka hana ana i kela kanawa). aka o ke 1 kanawi aoie ia he knawai kaomi I ka ] ulu ana i kela pinkia, aka, ua maopopo i loa he mea h<K>nui aku ia i ka ino ka poe i loohiaia i kela ano ma'i a i ka poe no apuni ka Paeaina. Aole ia he hana naauao aku i na ina'i lepela o na mokuama apau o Ameritca e • komo inai iloko o Hawaii nei a ma keI kahi oieio ana ae he home keia no ia ano ohana. Ke manao nei ke Kuokoa o ka balota e haawi ia ana no Wilikoki he baiota ia e hooiilo ana ia Hawaii nei he home no na ma - lepela o na mahele aina hulla o Amenka.