Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 37, 12 September 1902 — Page 3

Page PDF (1.50 MB)

This text was transcribed by:  Stephanie Whitehall
This work is dedicated to:  Ancestors

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, SEPATEMABA 12, 1902

            ka maaihai mai keia ia @ o a ianei @na oe e paa mai ana a ko’u lima oiai au e paa ana I na @o paa-lima o keia kaa.  Ina pela e hana ai.  Alaiia, e pakele ana oe @a hookuikui ia ana.”

            ka leo pane ole, ua neenee aku ui nei ma ko Lore aoao a hooko la e ike me ka Lore mau kuhi-ana.  “l’a noonoo mua no au e pela. a ke mahalo aku nei au i @luolu.”  Wahi a ua ui nei.

@ope @ ka hala ana ae o kekahi @wa.  ua pane hou aku la ua ui nei: @ anei i loaa mai ia oe kekahi noo-ina no hoi o kela holo ana au a ke kaa-ahi a I hele loa ia no hoi a hui me ka konokake a kauoha aia e kali iho no hoi ke kaa-ahi?”  ai noonoo iho oe ua hoahewa aku oe.  I’a hana mai oe ia’u i kekahi maikai, oiai nae he malihini au ou.  E hoomanao iho no hoi oe @a maa mau ka loaa ana o na noo-ulu no ka hana hiki I kekahi ke @ Ua nana mai oe I kekahi hana @ no’u oiai no nae ua @oaa ia oe ka @wa kupono e hana ai nou iho.  O hana I hana ai, ua hoopilikai aku oe.”

            Keia mau olelo I puka mai ka mai @ keia ui I hoomalamalama @ ko Lore noonoo a ike iho la oiahoapono mai keia ui i kana hana a ai, a ke maopopo la no iaia ke @ei keia kaikamahine i ka mea ana e hiipoi nei iloko o kona puu-@ E ike me ka nui o kona noonoo @ela no ka ulu nui ana mai o na o hoahewa iloko ona no kona hana @ela, nolaila, me na manao mihi ona, ua pane aku la oia:

@i noonoo oe no’u.  He hana ku-ole io no keia au I hana ai a me ea ia, ua nalohia aku na noonoo ao ana mai ia’u aku, a ke hoahewa u ia’u iho.  Mai loaa ole I’o no kulana ia oe ina no hoi I loaa @e wahi lihi o keia ano noonoo ana o ko’u poo.”

 @ oai.  Aole o’u makemake e lohe a oe e olelo ana peia.  Ke manao nei paha oe ua hoowahawaha aku oe ame kau hana maikai I hana I no’u?  Aole peia.”

@o o ia wa I hina aku ai o Lore I maluna aku on aka mea ana e lia @e ka puana ana ae:  “O, heaha @ ano o keia kalaiwa kaa.  Ke ma-ei anei o eke kupilikii loa aku nei @?”

Le paha pela,” wahi a Lore i pu-e ai mahope o ka loaa ana he ha-aikai ana iaia.  Ke noonoo la ia i @lana mawaho aku o ke kaa, ka e halii ana mawaho a me he mea @ paha ko lakou kaa ke holo la a lihi pali.  Ina e hemahema ana kou holo ana he mea maopopo lea ana lakou I ke kaka l ka pali. Laua kaiaiwa kaa oia kekahi o na @ i hele a lehia ma kana hana @h@ hoi a kupa ma ia kaiaulu, no-aele he hopohopo iloko o Lore no kou palekana.  Ke ‘hoomanao la e oia iaia I kamailio pu ai me ke @a kaa, ua honi aku oia I ka ho-@ama a ua maopopo iaia, ua inu ano kahiohio ua kanaka ia.  @ kamaaina no anei ia oe keia ka- @ wahi a ua ui nei I ninau aku ka moakaka a o ka moani owela- @ai o kona hanu ke kiliopu la ia @e mau papalina.

@ wahi a Lore me kona mino aka @ Aole keia he mea okoa aku, @. He mea I kapaia, Ka Lio @ o ka haku hoi o na kalai-ina pela aole he hopohopo ana,” a ua ui nei me ka loaa ole o ka o iloko ona aole he kanaka oia noa, a he mau olelo hakuepa wale @ keia na Lore.

@ o ia Manawa ke ike ia no laua aua paialewa ia me ka ikaika, a o @a mau kamailio ana ke uhi pu ia ka nakeke o na huila o ke kaa.  e la no o Lore i ka pumehana o@nu o keia ui ma kona papalina ia me i kono loa aku I kona iini pui ae I ua ui nei iloko o kona ima, a e pehi iho i na muki an na mau paplina.  Me ka hookau-@3 iho, ua hookuu aku la oia i  @aa ana I ke ku@po paa lima ana ana ia Manawa, a iloko o ka po- I, ua pili ae la ia i ua ui nei iloko a mau lima me he mea la e apo n a no ka Manawa hope loa.

                Wahi a ua ui nei I ka wa a Lore aku ai iaia.  “E paa hoi paha oe kuapo.

                hemo mai ne ke kuapo,” wahi e I hoopunipuni aku ai.  “Mai opo iho oe.  Ke ike mai la no anei haalulu ko’u mau lima? Mai ka-@ Aole no hoi he loihi o kahi I e anei he mea kaumaha ina aole ne ke konokake e ku iho ke kaa-kali ia kaua?”

@e hiki iaia ke hana peia.  Aia no @ makuakane iluna o ke kaa a e ana ke kaa-ahi e ia; ina no aole koia ana ke kauoha a kela akena kahua hoolulu a kaua I haalele ei.”

Pepehi ia ana kela konokake e @akuakane ina aole oia e ae ana e @kela kaa-ahi e kali ia’u.”

Eau I kuhihewa, wahi a Lore @ho ona: “Ke hoomanao ne au i helhelena, he helehelena o na a puni hakaka.  No he ia hoi oe?” No ka hoomau ana aku I ka kamailio ana, ua pane aku la o me ka leo moakaka: “Ina penei @ ka  kakou hele ana ua hiki loa @ ke kaa-ahi e holo ana no Wa-na ia kakou.  Aole anei o keia @ o na holo hauoli ana ame ka pu no hoi?”

@aa ia’u na mea he nui loa ma a nei a o keia ka makamua loa lohe ana e hoopuka I ana ka io hauoli ma keia ano holo pau-@a. No’u iho, ke manao nei au o @ kahi o na hele pupuahulu ana. @ @ ekemu ole iho la laua no Manawa a ninau mai la ua ui Lore: “Ke makemake nei au e ehea la I loaa ai kela apana dala @ ai inehinei mai kou lima mai?” @ kan ninau nui e holopapa an @kona waihona noonoo i na ma-apau.

@ e au I ike mua I keia ano dala I ko’u ike ana ia oe.” Ia wa ke o Lore i ke kaomi ana iho o na @ana lima liilii o ua ui nei, a aia @ aui hikiwawe ana o kona poo @mea la e ake ana ola e ike mo-mai i koi a nei helehelena.

@ au I lohe pono aku la i kau @.” Wahi a ua ui nei.

@ mai keia apana dala ia’u @ kanaka lawelawe o luna o ke @ ua olelo mai oia u haawi ia @ apana e kekahi mea,me ka @ ia aku e hele a e hoohauoli iaia @ ia mea.”

@ aole I makemake keia ka- @ iaia iho me keia apana dala,” wahi a ua ui nei iloko iho ona. Ina he wa malamalama keia a laua e kamailio nei i na ua ike aku o Lore I kekahi haawina maluna o ua ui nei e hiki ole ai iaia ke aua iho i kona waiwai apau no ka uku ana aku no hookaahi kilohi ana i ka helehelena o ua hali’a nei ana.

Hoomau aku la o Lore I kana kamailio ana: “Ke hoomana, nei au ua olelo aku ka mea nana I haawi aku i kela @aia iaia e h@le uku no Europa i hiki ai @eia ke loaa ka hauoli ana me keia ano dala, a oiai e hele aku ana au no Europa, nolaila, ua kuai aku au i kona pono a ua lilo mai ia’u.”

I ka lohe ana o keia ui i ka Lore mau olelo, ua hoao ae la ia e neenee aku akaawale mai ia Lore aku a o kona mau manamana lima liilii ke aneane la lakou e hookuu ae i ko lakou umii ana I ko Lore mau lima.

                “O kau hana anei ia o ka ohi mai i na dala like ole?” wahi a ua ui nei me ka hoihoi ole.

                “Aole.  Ua ike ia au he kanaka haawi aku i ke dala, aka nae, ke makemake nei au e paa iho i keia dala ano hou i mea hoikeike na’u. Aole wale oia, aka, ua manao au e hoolilo aku I keia apana dala I waiwai hooilina no ka’u amu mamo ma keia mua aku.  No ke aha la kou hoomau ana I ke kamailio ana no keia dala?”

                “no ka mea ua lawe ia mai kena ano dala mai ko’u aina mai. Ina paha oe e hele ana no kekahi aina mamao aole anel oe e hauoli ana I ka ike ana aku i kehahi mea au i ike ai ua lawe ia mai ia mai kou aina mai-ina no ia he dala, aole anei e loaa ana ia haawina iloko ou?”

                “He oiaio ia ina aole au i ike ia me mai ko’u haalele ana aku i ko’u aina.”

                “O, aole au i nele ia ano dala oia@ eia no kekahi iloko o ko’u eke dala.”

                “Ke pahaohao nei au i ka lilo nui ana o kou noonoo no keia apana dala wale no e hoala mai I na hoomanao an no kou aina.”

                “Aole ou kuleana e ninau mai ia ia’u no ia mea,” wahi a ua ui nei me ka nalohia ana aku o kona nanaina mai kai ame kona hoao hou ana e hookaawale ae iaia.  Iloko nae o ka Manawa pokole ua hehee ai la ia mau ano maluna ona a hoomaka ae la ia e akaaka.

                “Ekala mai ia’u,” wahi a Lore.

                “I ka wa hea la oia i haawi aku ai i keia apana dala ia oe?”

                “Aole ou kueana e ninau mai ai ia’u no ia mea,” wahi a Lore.

                “ Aole au I manao e hoomau aku i ka’u ninau ana.”

                “Ina peia ke ai nei au e pane i kau ninau. Ua haawi ia mai keia apana dala ia’u he elua hora mehope o ko’u kau ana iluna o ke kaa-ahi.”

                “Ma Deneva?”

                “Pehea oe i ike ai ua kau mai au ma Denva?”

                “No ka mea, ia’u no hoi e noho ana ma ko’u noho, o oe no hoi ka mea i hele ae ma ko’u aoao me ko wahi paiki ukana. Ke poina ia anei oe ia-mea?” O keia na olelo nana i hapai ae i ka manao hauoli iloko o ko Lore puuwai, oiai ke hoomaopopo la oia he wahi hoomanao no ko keia ui nona. He noonoo anei keia no kana mea e manaolana nei a i ole he noonoo e like me ka pa ana o ka makani?

                “Ke hoomanao ae la au no kau olelo an mai la,” wahi a Lore. “O oe no paha ke ku ana ma ka aoao o ka puka aniani?”

                “Ae; a ua ike aku au  ia oe e honi ana i kela mau wahine elua. O kau wahine anei kekahi o laua, a i ole, he mau kaikuahine paha laua nou.”

                “He mau hoahanau laua no’u,” wahi a Lore me ka hoopunipuni. Ua ike iho no oia ua honi aku oia ia Mary Laiana ame Edna Burage, oia no nae e ku ana no ko laua mau kaikunane.” He wahi hana kamlii paha ia ea?”

                “Aole au I maopopo ia mea aole no o’u mau hoahanau e like me kou. He ano okoa no ko oukou i ko makou. Ma ko’u aina aole he keonimana e lulu lima aku me kekahi wahine a hiki i kona kaili okoa ana aku I kona lima mamuli o ka ikaika loa o ka opa ia ana. He hana kupono anei ia?” Aia iloko o keia ninau he manao hoowahawaha non aka winiwini e houhou ana I ko lore noonoo a i hiki ole hoi iaia ke kaua iho i ka helehelena hoka maluna ona, a na ia mea no i kono aku iaia e hookuu aku i ka paa ana i na lima o ua ui nei.

                “E kala mai ia’u. Mamuli o keia kulana a kaua e holo nei i loaa mai ai la’u ka noonoo ana e paa ikaika aku I kou mai lima. Me he mea la aole paha oe e hoohewahewa ana i ka’u mea e hana nei,” wahi a Lore I pane aku ai oiai ua loaa mai la iloko on aka noonoo, aole no kona lulu lima ana me kela mau opio wahine ma Deneva ke kumu o keia ninau a keia ui, aka, mamuli no ia o kona puili an iaia.

                “Aole I hiki ia’u ke hoomaopopo I ka oiaio o kekahi mea i hana ole ia,” wahi a ua ui nei me ka hooio ana ae. “Aka, ua hai mai la no oe, a ke kaumaha nei au I ko’u  pane ana aku pela. Aole hiki ia’u ke hoopoina I kau mau hana maikai no’u.”

                “ina ua aie io oe ia’u no ka’u mau hana ia oe, aole no ia he kumu nou e ninau ole mai ai ia’u a e kamilio hoi e like me kou makemake. Ua ike no au aole oe e kamailio ana i kekahi me hewa me kou noi ole mai i ko’u huikala aku, a ina pela oe e hana ai, ua hookaa mai oe i kou aie. He hauoli au i ko’u lilo ana I na mea nana e hoolohe aku I kau mau olelo, a ina io no he aie kou aole loa e hiki ana ia o eke hookaa no ka mea he wahi paa liilii wale no kela, a aole wale no hoi oia, aole no au e ae ana e lawe mai I kau uku oiai o ka puka ko’u makemake a o kau ia e uku mai ai.”

              “Aole no kau he hana, ua like no ia me kou hoolei ana i ke kumupaa. E ae mai no ia’u e olelo hou aku no he aie nui ko’u i kau mau hana maikai.”

                “A, o keia paha kekahi o no olelo waimeli a’u I lohe ai mai kekahi wahine mai: aka aole oia ka’u mea e ake nui nei e ninau aku ia oe. Ke pahaohao ne au no kekahi mea. Aole anei oe i heluhelu mai mahope o ko’u kua i kekahi o na manao pepa o kela nupepa a’u e heluhelu ana iluna o ke kaa?”

                “Aole,” wahi a ua ui nei me ka puiwa nui. “Pehea I maopopo ai ia oe ia mea?”

                “Ua poina anei oe- ke aniani e kau ana ma ka aoao mamua o ke kaa?”

                “A, ua hana hewa loa au.”

                “Ia wai kou lawehala ana, I ke aniani anei? Ina pela, ma ka inoa o ka hui hann aniani o America nei nana i hoike ae i kau hana hewa ana, ke noi nei au ia oe e kala mai oe ia’u. E ae mai ana oe ua kiei mai oe ma kou poohiwi, a ke hoomaikai nei au I kela aniani. Heaha la ia mea nui au e Poopapau ana i ka heluhelu maluna mai o ko’u poohiwi?”

                “Mamuli o ko’u hilinai loa ana I na hoike a kela aniani, no@aila ke hai aku nei au i ka haina o kau ni’nau. Aia ma kekahi aoao o ua @ la kekahi manao a’u i hiaai nui ai.”

                “ke manao nei au ua loaa no ia’u k@a manao. O, heaha noi keia? No ka hapaiua mile ko lakou holo ana me ka loaa ole o ka mea nana e hoonioni ae ia lakou oiai ola no kahi maikai o ke alanui. I ka wa ana i hoopuka ai i keia mau olelo e kau ae la maluna, oia no ka wa i hiki ai lakou ma kahi apuupuu loa o ke alanui. Ua kiola ia ae oia mai kahi ana e noho ana a ua hookui aku la kona poo i kekahi oioina o ke kaa.  No ka ikaika loa o keia hookui aku ia kona poo i kekahi oioina o ke kaa. No ka ikaika loa o keia hookui ana ua loaa ae la he palapu maluna o kona poo a ua aneane hiki ole iaia ke lawelawe nona iho, e ole kona hoa loaa iaia na kokua ana.

                “O, e make ana kaua. Aole anei he mea pono ia oe e kalkuoha aku i ke kalaiwa e ku iho?”

                Hamau. Aole oia I hewa, no’u no ka hewa no ko’u hoohemahema. Ke hana la ia i kana hana e like me kona uku ia ana. Heaha la ua manao nei au e heluhelu ana?”

                “Ke hoomanao nei anei oe i ka manao I hai ia mai Conokanakinopeia mai?”

                “E pili ana anei no ka hele ana o ko Farani embasoda e ike i ke Suletana?”

                “E pili ana no ka hoaie. Oia ka mea a’u i lini ai, oiai, ina e holo pono ana, alaila e poino ana ko’u aupuni.”

                “E ae ana anei oe e hai mai ia’u i keia aupuni ou.”

                “Mai Gorostaka mai au.”

                “he oiaio no hoi paha ia, aka, aole au i maopopo ia wahi.”

                “Alaila, aole he ao ia o na kula o America nei i ka palapala aina? Ma ko makou aina, he ao ia a ua hiki ia makou ke ike ole no hoi ke kumu o ka ninau ana.

                “Ina pela, e kokua aku au ia oe ma ka palapala aina. He wahi uuku wale no o Gorostaka, aka, ke haaheo nei au nona e like me kou haaheo ana no kou aupuni nui mai ke kai a i ke kai. Aole I hiki ia’u ken oho hou iho a hiki i ko’u ike hou ana i na kaiaulu o ko’u aina, na awawa me na wai owe; na ao polohiwa e lele ana maluna o na puu, na kula uliuli ame ko makou kulanakauhale aloha. Ke manao neiau aole I oi aku kou pai ana i kou aina e like me a’u.”

                “Ma ka hoomaopopo ana i kea no o kau mau olelo, ua kaawale mai oe mai kou aina mai no kekahi manawa loihi.”

                “Ua ike makou i kekahi mau mea e pili ana no Aferika, Aukekelalia, Mekiko ame America nei no na mahina eono i hala ae nei. Ano ke huli hoi nei makou no ko makou aupuni.” Ua hoopuka ia keia mau olelo hope me ke aloha.

                “Me he mea la ke kokoke mai nei ka hopena o ka kaua huakai,” wahi a ua ui nei mahope o ko laua noho mumule ana no ke kahi manawa, oiai ke ikaika loa ae la ka nakeke o ko lakou nei kaa a hiki kupono ole ke lohe ia na mea e kamailio ia ana. “Ke hele mai la ko’u kino a luhi a o ko u mau iwi hoi ke maeele ae nei. Heaha kak kau hana ina aole I paa ia ke kaa-ahi?”

                “Kii aku no paha i ke kanaka lawe kino kupapau” wahi a Lore i hookaau aku ai. I keia wa ala lakou ke iho la i ka ihona pali, a o ka wa keia i oi loa aki ai o ka holo ana o ke kaa me ko lakou nei hiki ole ke paa iho I ko lakou mau noho. “Ua hoomanawanui maoli no ie I keia mau mea apau; aka, e hoomanawanu. Hou aku no oiai ke aneane nei kakou I ka hopena o ka kakou huakai a he Manawa wale no koe a hui aku kaua me kou mau hoa.”

                “Pehea ia e hiki ai ia’u ke hoomaikai hou aku ia oe.”

                “Ke makemake nei au e haawi aku i na tausani kokua ana ia oe. A, heaha keia?” Haawi ae la o Lore I na kokua ana i ua ui nei a iloko o ka Manawa pokole, kiei ana ua ui nei iwaho o ka puka aniani o ke kaa a ike aku la oia i ka malamalama o na kukui e hoomalamalama ana i ke kulanakauhale kahi hoi a laua e hele aku nei.

                Me ka naau hauoli i hooho ae ai ua ui nei i ka wa i ku iho ai ke kaa; kaa! Ke kaa! Eia ma kou kaua aoao. E hoomaikai ia na lani!”

                Emoole hemo ana ke pani puka o ko laua nei kaa a pa-e an aka leo o kalaiwa kaa, -“Eia kakou.”

                “Ua hooko oe i ke kauoha a eia mai kou uku,” wahi a Lore me kona lele ana iho ilalo a kokua aku I kona hoahele o keia po pouliuli.

                “E pono no ia’u e haawi aku I kekahi hoomanao ana nou. Owai kou inoa?” wahi a ua ui nei i ninau aku ai I ke kalaiwa kaa.

                “O Wiliama Pekina ko’u inoa no Vekinia Komohana.”

Eia o Lore ke aiakai nei i ua ui nei no ke kaa-ahi i keia wa i pau pono ai na olelo a ke kalaiwa kaa; mamua aku o ko laua ala e holoke ana na kanaka i o ianei a ma na puka aniani e kieei mai ana na kanaka. Ua loaa nae he Manawa e puana ae ai ua ui nei penei: “Aole kela o Jele ka Lio Mana.”

(Aole I Pau.)

Ina He Makemake

-KOU I KA-

‘Lauoho Mai Kai

E HELUHELU I KEIA.

 

Malia paha ke pau nei kou lauoho i ka heieiei, a koe kakaikahi. E kau i ka @au mamua o ka pau loa ana i ka helelei, e hana i iaau e ulu hou ia. Oka laau

“Laau hooulu Lauoho a Ayers”

Ka me e ulu hou ai. He nani ka lauoho ke ulu mai, a he nui hoi. Ina he nawali ka ulu ana o kou lauoho, o ka.

“Laau Hooulu lau oho a Ayers”

 Ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, a ke loaa i keia laau pau lo aka helelei ana. I na he piha kou poo ke Kepia, o ka

“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”

Ka laau e pau ai a maemae kou poo. Ke loaa i keia laau e hoi hou an aka ulu ana o kou lauoho a like me ko kou wa bebe.

Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U.S.A. Eloaa no keia mau Huaale ma ka Hale , @ Laau o Hellister, Al@ Papu.

Hiki mai a Komikina

Amerika.

HAWAII NEI A HOOMAKA KOKE NO KA LAHKOU HANA.

O na inoa malalo iho nei, he Kokua Komite ia o ke Komite o ka Aha Senate o na Mokuaina Huiia no na Mokupuni o ka Pakipika ame Poko Riko, i hoomanai a i hoikeia ma ka olelo hooholo, i aponoia e ka Aha Senate o na Mokuaina Huiia, no ka huli ana i ke kulana ano nui o na mokupuni o Hawaii ame ko lakou lawelawe ia ana;eia lakou ma Honolulu nei i keia Manawa no ka hooko ana aku i ka hana i waihoia mai, a e hui ana ma na lumi ma ke Kahua Hoolulu Mokukaua ma keia kuianakauhale ma ka Poakahi Sepatemaba 8, 1902, ma ka hora 10 a.m., a ma ia Manawa ua oluolu lakou e lohe, ma na palapala, mai kekahi Luna Aupuni America, a i ole Luna Aupuni o ke Teritori, makaainana, a i ole kekahi poe hui, e hoike ae ia lakou i kekahi mau kumuhana e hiki ai ia lakou ke noonoo aku no ka pono o na kanaka am eke aupuni o keia mau mokupuni.

J. M. MITCH@

J. R. BURTON,

A. G. FOSTER

                O keia maluna ae ka hoolaha a na Komisina America i hoounaia mai nei no ka imi pono ana i ko lakou kulana maanei. Ma ka mokuahi o ka Poaono nei Sepatemaba 6, ua hiki mai @ o kakou nei ke koena o na Komisina oia o Senatoa John H. Mitchell ame Senatoa A. G. Foster a ua hoomaka koke ae iakou i ka lakou hana ma ka hoopuka ana ae i keia olelo kuahaua.

                Ma ka Hotele Hawaii ko lakou wahi i hui ae ai ma ke Sabati nei a noonoo no na mea e hana aku ai. O na hoa e ae o keia komite ua holo pu mai nei me ka lakou mau wahine, koe o Senatoa Mitchell, ka lunahoomalu o ke komite. Mawaho ae o na Senatoa, o Kamaki Sammons kekahi a oia no ka makai o ka Aha Komisina, a o ke kakauoleleo hoi a Senatoa Foster, a o ke kakauolelo o na komisina oia o H. C. Robertson, Kakauolelo a Senatoa Mitchell.

                O ka hana mua i noonooia ai oia no kahi e noho ai oia no kahi e noho ai o ka aha, a oiai ua haawiia aku he keena ma kahi Hoolulu Mokukaua ua ae koke ia me kaheaia ma ke kakahiaka Poakahi nei ma ka olelo kuahaua.

                Ua haiia aku i na Komisina he nui na kumuhana e laweia aku ana imua o lakou, e laa na loaa kuke awa, amen a aina, ke koi no na aina lei ali, na mea I manaoia no na hale oihana aupuni, ka hooponopono ana i ke awa kumoku, na hale kukui kiai awa, na koi pauahi amen a pono wai aka, aole i noonoo na Komisina I keia mau mea, a ua manaoia o ka mea mua e hana ai  o ia no ka haawi ana I kela ame keia mea he Manawa e lawe ae ai i ka lakou mau mea i manao ai, a mahope aku no ke kaana ana. Aole e ae ia na kukai olelo ana i keia Manawa, a no keia mua aku e haawiia ana no i Manawa no kekahi mea e hele ae ai e hoike I kona mau manao ma ka olelo.

                I ka wa I hiki mai ai o ha Komisina ua nui no na hoaloha i hele aku e ike ia lakou ua komo ae he komite o elua lala, oia o A. Richley ame Philip Peck, no ka Ua Kanilehua o Hilo, nolaila, e holo aku ana na Komisina no Hilo ma ka mokuahi Kelaukina o keia pule ae. Ua makaukau ko Hilo mau kini no ka hookipa ana i na malihini hanohano, a e hala ana he eha la no ka imi ana i na mea pono e hana aku ai no Hilo mamua o ko lakou hoi ana mai.

                O Senatoa Mitchell o Oregona oia kekahi o na kanaka noho liohi iloko o ka Aha Senate o America, a ua ikeia oia kekahi o na kanaka hana kanawai a loio makaukau loa o ka huli komohana o America.

                O Senatoa Foster o Wakinetona oia kekahi o na kanaka ikaika loa ma na hana hoowaiwai nana i kukulu ae I ka hooholomua ma @ poai aku komohana, a he kanaka nui oia ma Wakinetona. O keia kona noho mua loa ana iloko o ka Aha @enate, a ua pii ae oia ma ke kulana kiekie mamuli no o keia makaukau ma ka lawelawe oihana kalepa ame kona ikaika ma ka hana kanawai.

Kai Hoee ma Puna, Hawaii.

                Ua loaa mai nei he leta ia Prof. C. J. Laiana o ke Keena Ana Aina o ke Aupuni ma Honolulu nei mai a R. A. Laimana o Hilo e hai mai ana i ka lono o ka hoea ana ae o ke kai hoee ma Puna, Hawaii. Penei na manao i kakauia ma ua leta ia:

                Hilo, Hawaii, Sept. 5, 1902.

C. J. Laiana, Esq., Kokua Ana Aina Aupuni.

                Ua hoi ae nei ka’u keiki, Hanale, mai ka lua Pele no Puna ma ka auwina la o nehinei (Sept. 4), a telepona mai la i ka po nei ua haiia aku iaia i ka pii ana ae o ke kai hoee ma ka hora 2 o ka auwina la Poalau, Sept. 2, a ua ikeia ma ke kahakai e hoomaka ana ma ka aoao hikina a hiki loa i Kahaualea ma Puna.

                Ma kula ua komo loa aku iloko o ke kuono a laweia aku na waa e kau ana I ka aina maloo, a mai pau loa i ka nahaha ina aole i hele aku na kanaka e kokua.

                Ua pii ae ke kai no 5 kapuai maluna o ke ana wai, a holo loa aku iluna o ka aina e hoomau ana no elua hora. Ua oleloia ua hala loa aku keia pii ana iluna o ka aina mamua o ka mea i ikeia inamua.

                Ua komo mai ke kai iloko o Kapoho, a pii aku he hookah kapuai maluna o ka pa a’u i hana ai malaila.

                Ma Kalapana ua oleloia ua pii mai ke kai a lawe aku i kekahi hapa o ka pa kula, ame kekahi pa no ke kanaka Hawaii, me ka hoopoino ana i na waa, a no elua hora i noho ai ka Lunamakaainana Haaheo me ka makau o lilo aku ka puuone e ku ana mamua o kona hale a lilo pu aku me kona hale. Ma Hilo ua pii mai no ke kai a pela no hoi ma Papaikou ma ka Poalua a poi a la, aole no nae au i lohe mai ua hoea mai ke kai hoee maanei. @e kakau nei au me ka awiwi, a mau ia e hoike aku i keia mea hou iloko o na nupepa.

                Kou oiaio,

                                R.A. LAIMANA.

HOOLAHA HOOKO MORAKI

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

                Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala mraki i hanaia mawaena o L. James Aylett o Honolulu, Oahu, Teritore o Hawaii, o kaaoao mua, ame William R. Castle, Kahu, o Honolulu i oleloia, o ka aoao elua, ma ka la 14 o Maraki, 1898, i kakau kopeia ma ka buke 179, aoao 160 a hiki 162, a i hooliloia i ka Western and Hawaiian Investment Co. na W. @. Castle, kahu i oleloia, ma ka la 22 o Maraki, 1901, a i kakau kope ia ma ka buke 179, aoao 161, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e hookaaia ai, nolaila ke hoolahaia aku nei e ka mea non aka aoao elua o ua mo raki nei, e hooko ana oia ia mana kua@.

                A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku na aina i horkeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, m aka la 29 o Sepatemaba, 1902, hora 12 o ia la.

                Aia ma kahi o W. R. Kakeia na olelo hoakaka no keia mea.

                Hanaia i keia la 5 o Sepatemaba, 1902.

WESTERN &HAWAIIAN INVESTMENT CO.,

Mea Paa Moraki i Hooliloia.

                Penei na aina morawi ia:

                O kela apana aina apau loa ma ka Apana o Honolulu oleloia i kapaia o Kaliu, e ili ana 11,165 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha, a oia no ka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui 2247. Kuleana 1092 ia Mary Ann Aylett, a i hooliloia i ka mea Moraki aku ma ka palapaia kuai a Hana Lui Sigalos ma ka la 3 o Iune, 1865, kopeia ma ka buke 19, aoao 346, a peia pu me na mea apau e pili ana i ua aina nei, me na hale I kukuluia maluna.

Sept. 5, 12, 19, 26.

HOOLAHA MANAO HOOKO MORAKI

                Ke hoolahaia aku nei ma keia, ma muli o ka mana kuai I hanaia maloko o ka palapala moraki i hanai mawaena o H. W. Cleveland ame Ellen Cleaveland, kana wahine mar no Waiakoa iaua, Kuia, Mokupuni o Maui, Teritori o Hawaii, o ka aoao mua, ame Mrs. Katie Lennox ka mea paa moraki, i kopeia ma ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ma Oahu, ma ka Buke helu 214 ma na aoao 53-55, a ma ka la 12 o Aperila, 1902, ua hoolilo aku o Mrs. Katie Lennox i oleloia, ma ke kuai ia Geo. Hons o Wailuku, Maui, a ma keia ke manao nei o ua Geo. Hons nei i oleloia, ka mea hoi i lilo mai ai ua moraki la e paniku i ua moraki la i oleloia mamuli o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee.

                Ke hoolahaia aku nei e kudalaia aku n aka aina apau loa i hoa kakaia maloko o ua moraki la i oleloia ma ke keena kudala o James L. Coke ma Wailuku Taona, Maui, T. H., ma ka Poalima, la 19 o Sepatemaba, 1902, ma ka hora 12 awakea o ia la.

                O ka waiwai i hoikeia maloko o ua moraki la oia kela aina apau loa e waiho la ma Waiakoa, Kula Maui, amen a hala apau amen a pono no apau loa pili ilaila. O ka aina, oia kekahi hapa i hoakakaia maloko o ka R. P. Helu 1986 ma ka inoa o Kaai non aka ili he  hookah eka, a oia no hoi ka aina i hoakakaia ma ka palapala moraki i oleloia, he aina hoi i lilo mai ia H. E. Cleaveland i oleloia ma ka palapala kuai mai a E. H. Kepoikai mai i hanai Augate 24, 1892, a i kopeia ma ka buke aupuni helu 136 aoao 482-484.

                Kuike ka makemake a o na lilo apau ma ke kuai ana ma ka aoaoa lakou o ka mea kuai mai. O na mea aku I koe, e ike ae ia James L. Coke, loio o Wailuku, Maui.

                Hanai ma ka ia 21 o Augate, 1902.

GEO. HONS,

Mea Kuai Palapala Moraki.

Ma o C. D. LUFKIN la.

Kona Loio Ponoi.

JAMES L. COKE

                Loio a he Mea Kudala.

                (Aug. 29-Sept. 5-12 1902.)

HOOLAHA MANAO HOOKO MORAKI

                Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o M. C.
Amana ame kana wahine mare, o Shu Seekiao Amana, o ka aoao mua, ame Lewers & Cooke, he mau mea hui ma ka oihana kalepa, ma ka la 10 o Aperila, M. H. 1900, a I kakau kope ia ma ka buke helu 207, aoao 83; a i hoolil@ia hoi e Lewers & Cooke, na mea hui i oleloia, I ka Hui Lewers & Cooke, Kaupalenaia, he hui maoli i kukuluia malalo o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, ma kekahi palapaia kuai i hanaia ma ka la 7 o Dekemaba, M. H. 1900, a i  kopeia hoi; ma keia ke hoolahaia aku nei ua manao ka mea paa moraki e paniku i ua moraki la i oleloia mamuli o ka hookaa ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee, i ka Manawa o ka hookaa.

                A ke hoolahai aku nei, ala mahope o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolahaia aku ana na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kuai kudala ana ma na keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu ma ka ia 29 o Sepatemba, 1902, hora 12 o ia la.

                Aia ma kahi o P. L. Weaver Opio na olelo hoa kaka no keia mea.

                Hanai i keia la 29 o Augate, 1902.

LEWERS & COOKE, KAUPALENAIA.

Mea Paa Palapala Kuai Moraki

Penei na aina I morakiia:

  1. Keia mau apana aina apau loa e waiho la ma Kauluwela, Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, a I Hoakakaia hoi ma ka R. P. Helu 1628, L. C. Helu 3155, ma ka inoa o Male, a oia no hoi na aina I lilo aku ia M. C. Amana, ka mea moraki mai, ma ka palapala kuai a J. Keopaa i hana ai I ka la 11 o Okatoba, M. H. 1899, a I kopeia hoi ma ka buke 201, aoao 60-61, koe ka aina i kuaiia e M. C. Amana I oleioia a lilo i ke Kuhina Kalaiaina non aka ili aina he 11,500 kapuai kuea i hanaia ma ka palapala kuai ma ka la 7 o Maraki, 1900, a i kopeia ma ka buke 203 aoao 439.
  2. O keia kuleana hoolimalim@ aina i hanaia ma ka la 3 o Maraki, 1900, e na kahu malama waiwai o Bernice P. Bishop malalo o kona Palapala Kauoha na M. C. Amana no ka Manawa o 15 makahiki maluna o ka apana @ non aka ili he ¼ eka e  waiho la @ @wela, Honolulu, a I kopeia @ @pala hoolimalima la ma ka la @ @rila, 1900.

Aug. 29-Sept. 5, 12, @9

HOOLAHA KUMAU

Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu

MANAWAHOLO

Mahope aku o Ianurari 1, 1902

(IMAGE)

MAI HONOLULU AKU

HALE

 

Na la apau koe ke Sabuti

Na la apau

Na la apau koe ke Sabati

Na la apau

Na la apau

HOOLULU

 

Am.

Am.

Am.

Pm.

Pm.

Honolulu

7:10

9:15

11:05

3:15

5:19

Manana

8:05

9:48

11:40

3:45

5:@

Ewa Mili

8:32

10:@8

12:00

4:05

8:@

Waianae

….

10:50

….

4:45

….

Waialua

….

11:55

….

5:40

….

Kahuku

….

12:32

….

6:15

….

 

MAI WAHO MAI

 

HALE

 

HOOLULU

 

Na la apau koe ke Sabati

Na la apau koe ke Sabati

Na la apau

Na la apau

Kahuku

….

5:35

….

2:08

Waialua

….

6:10

….

2:50

Waianae

….

7:10

….

3:05

Ewa Mill

5:50

7:45

1:05

4:35

Manana

6:15

8:03

1:30

4:52

Honolulu

6:50

8:35

2:05

5:28

 

 

 

 

 

 

G. P. Dennison,                                            F. C. Smith,

Luna Nui                                              Luna Kuai kibiki

Kakela me kuke

[KAUPALENAIA]

Poe kalepa ma ke komisina

A HE

POE LAWELAWE KOPAA

-

POE AGENA NO NA MAHIKO LEHULEHU

UA MAALAHI I KEIA WA

HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.

                O Keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA [HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa I poo gula a naa paha e hiki ole ai ke ikeia kea no e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no uni makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka IOAA OLE O KEKA

(IMAGE)

HI HUNAHUNA O KA EHA. He POEWALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loaa ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana. E kipa mai io makou nei, a e ike no auanei oukou i ka oiaio o ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo I ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE. 

                Paa Niho Ku’i----$5.00

                Niho Gula--------5.00

                Hoopiha ana me ke Gula---1.00

                Hoopiha ana me ke Dala---.50

New York Dental Parlors.

Room 4, Elite Building, Alanui Hotele.

He mau kokuawahine no kekahi no na wahine.

Eia mai ka Mea Hou

Euai I M ikini Lole nau a ma ka Pule ka Uku.

                E loaa n@ na M@k nil ole like ole no @e kumukuai @upono ma ka hale kuai o WATSON AME WEST, Helu 162 e ku la ma ke Alanui Hotele, a ‘he @ki no ke uku liilii i @a wai

(IMAGE)

Wai @ M@ki i hookah i kela ame keia @ule me ka hoopa@ aku o na hooiaio no ko akou maikai. Hemau Mik@ni kahiko o ke an@ helu elua kekahi i m@kaukau no ke kuai. E hele e ike nou iho

-HELEKU@ O-

Watson am@ West

Helu 162--@ Hotele

Kokoke i @