Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 36, 5 Kepakemapa 1902 — PUEHU LIILII NA AWEAWEA MAKAPO I KA PUKUNIAHI A THURSTON. Ka Haiolelo Noeau pili Kalaiaina i haiia i na Kini o Honolulu nei—Piha kui ka Hale Keaka Opiuma. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

PUEHU LIILII NA AWEAWEA MAKAPO I KA PUKUNIAHI A THURSTON.

Ka Haiolelo Noeau pili Kalaiaina i haiia i na Kini o Honolulu nei—Piha kui ka Hale Keaka Opiuma.

O ka pomaikal nui i loaa i ka lahui kanaka Hawaii i loaa ole mamua aku oia ka wehe ia ana ae o na aweawea makapo o na noonoo pili i na mea kalaiaina no ka iml ana i na kuamoo 0 ko Amerika mau hooponopono aupuni ana, mamuli o ka waiho ana mai o Senatoa Thurston i na olelo a'o kahi i loaa maopopo mai ai kekalii mau alanui e ike aku ai keia mau kini i na mea e hana aku no keia mua aku ma ka aoao o na makaainana, ma kekahi olelo ana ae, e waiho i na ike a kakou i hiipoi kujiihewa ai no kekahi manawa i hala ae mamuli o na a'o hemahema ia ana a e apo aku i keia ine ka pulama mai. ; Ma ka po Poaono i hala, Ia 30 o Augate, i malamaia ai ka halawai makaainana nui ma ka halekeaka opiuma e like me ka mea i hoolahaia no ka hoolohe ana i na manao o ke Senatoa Thurston he mea haioieio i makahehi nui ia, a ua ikeia no hoi ka oiaio o ka mea i oleloia nona ma ke ano he loea kalaiaina. Mamua o ke kani ana o ka hora i hoakakaia no ka manawa o ka hana ua piha ku'i koke ae la ka hale a o kahi i hoomaopopoia i mau noho no na wahine ua kukalaia mai la e hookuuia no na mea apau a ma na awai ma na aoao o ua halekeaka nei ua piha ae no i ka poe i manaoia no lakoui ia mau noho pela i ikeia aku ai ke Kiaaina Dole ame kana wahine, ka Luna Nui o na Hana Hou Mr. Boyd me kana wahine, na Keikialii Kalanianaole ame' Kawananakoa, Senatoa Kanuha, ame kekahi poe hanohano e ae. I keia manawa e laiku ana oloko ua hoioiia ae ia ano, mamuli o ka hone o na pila a na keiki hookani a wuawau mea kani e hoohialaai ai i na noonoo no ka hoomakaukau ana e apo aku i na oleio e waihoia mai ana. Ua haawiia ae na paipaia-lima ana i ka manawa i komo mai ke Kiaaina ame na Alii o ka aina 'pela no hoi ka mea nona ka la i kona manawa i komo mai ai, a oia ano haawina hookahi no ka i haawiia aku i ke Komikina Burton 1 kona manawa i komo mai ai. Mahope koke iho o ka haia ana o ka hora ewalu ua hooiauna mai la ka Lunahoomalu L. Anaru i ka Hon. John M. Thurston, ua ku mai la ua kanaka la i ake nui ia e loheia aku kona ieo, eia nae, mamua o ka pa-e ana mai ua pa'ipa'i e aku la ke anaina no ka haawi ana i ko lakou mahalo piha. ! EIA KANA HAIOLELO PIHA. E na.lede ame na keonimana ame na hoa makaainana o'u:—Ua ioaa la'u ka hauoii ame ka hanohano no ke ku ana aku imua o oukou I keia po. He lokomaikai nui keia a na Repubalika o Honolulu nei i noi mai ai ia'u e.kamaiiio aku imua o oukou i keia po. Ua hooi aku lakou i ka lakou hana ma ka hoolaha ana iloko o na nupepa e hoike ana he kanaka makaukau wau i ka haiolelo. Aohe o'u makaukau ma ia hana. Aohe au i hiki aku ia haawina nui. O na maikai i loaa mai ia'u a i ka pakuiia mai I ko'u inoa ua loaa mai ia'u mamuli o ko'u hooikaika e ftai aku i ko'u mau manao ma ka olelo e hoomaopopo ai I na mea apau, 1 na mea e haiia aku ai, ame ka ikaika I -oaa ia'u e hana t ka maikai no iia mea apau e pili ana 1 na mea kalaiaina. O oukou ame a'ū he poe Wale no Kakou no Amerika Huipuia. JCa kela au holomua ame na, hoona-

auao ana ame na pomaikai apau, a o na maikai apau i ioaa ia makou ma Amerika, a o na maikai apau i loaa ia oukou ianei ua hoea wale mai no ia mau mea mai ke Aupuni Repubalika mai o Amerika Huipuia. He poe kupa wale no kakou no ka Hepuhalika' o Amferika, a oiai, eia wale iho nei no ko oukou hui ana mai, ua loaa i/L'u ka manao kanalua ole * hi]ti mai ana ka manawa e komo aloha mai ai oukou no ke kakoo ana i ka hae„o ka Repuba-| lika e like hoi me makou e kakoo maul nei nona mamuli o ke aloha i kanuia iit)ko o ko makou puuwai mai ka ma-j nawa i hanau ia mai ai. , No'u iho, he hae ia ī kono ole aku| ' i kekahi kanaka e waiho mai iaia iho me he mea la ua kau aku na aweawea hoahewa maluna ona. Ma na wahi apau e kauia ai, ua haawi pu aku oia i na pomaikai kaulike no na mea apau ame ke ano kuokoa no na mea apau. (Pa'ipa'iia.) Aoie na> hoi he wahi kiko eleele i hapalaia aku maluna o kekahi o na hoku o ua hae la mamuli paha 0 na ekaeka i hanaia e ka lahui. Aole no hoi he kahanahana waihooluu i nele me na hiohiona hoomalamalama no ka hapai ana i ke kanaka iluna. (Pa'ipa'iia.) Ua komo mai oukou iloko o keia huina hookahi, nolana ua maweheia ae ke ano kuluma o ko oukou laweiawe piii! kalaiaina ana. He lehulehu paha o oukou 1 hoohalahala nui no keia komoj ana iloko o keia haawina aka he ma-j hele hou keia no keia au o ka manawa! e nee nei oia hoi keia kenekulia 20. He mea maopopo loa ka hiki ole i na| lahui uuku apau ke hoopakela ae ia la- i kou no ko lakou maluhia iho a ku no lakou iho oiai na aupuni nui o ke ao t hoiookoa e nee ana imua me ka holomua, a he mea kupono loa no ua mau aupuni liilii la e noho malalo o ka hoomalu ana a kekahi mana nui o ke| ao nel. ' . O ka manao ikaika nui o na mana! aupuni nui o ke ao nei oia ka ana i ka oihana kalepa waiwai e hiki ! aku ma kona kulana kiekie. Eia he mau mana ikaika ke hakoko nei ma keia. mahele e like ka ikaika me na| puali koa o na aoao elua*\ hui ae a hakoko aku no ka lanakila. Manao wau e lokahi mai ana ko oukou manao me ko'u, o ko oukou komo ana mai oia kej apo aloha ana mai o ka lahui Amerika ( ia oukou, he hookomo ana aku ia ia 'oukou iioko o na pomaikai o Amerika 'Huipuia. Ina aole i, hookoia e like me ia a kakou e ike nei, alaila, e komo ana 1 keia Paemoku malalo o kekahi mana okoa aku e laa ke Aupuni o Geremania, aole e nele ka loaa iaia kela upu e welo ae kona hae maluna o Hawaii. nei ma ke ano he makuahine hanai, a i ole malalo o ka mana o Beritania Nui. Aka, ua loaa ia'u ka manaoio ua pono ka hui ana o keia Paemoku me ka Repuhalika Nui, a me he mea la o ko ke Akua manao no ia e hana koke ia ka hana. Iloko o ka moolelo lahui o Amerika aole kanaka i noho malalo o kona hae i nele i ka pa ia mai e na kukuna malamalama o ka hauoli e like me ka na kanawai kumau o na mea maoli e haawi mai ai no ke kanaka. (Pa'ipa'iia.) O na kanaka holomua ame na lahui holomua, aole lakou e nana 1 hope, aka, . he kau mau aku ko lakou mau maka 1 kahi o ka malamalama e pa mai ai, & i keia la, ina he manao ko oukou no

ka holomua o ko oukou aina alaila e lawe mai oukou i Ke kulana i loaa ia oukou i kela manawa a e hoohuli aku i ko oukou kua i na mea i hala a e hui pu aku me na Amerika no ka hana lokahi ana no ka hopena holomua 0 ka aina. (Pa'ipa'iia.) , Aoie i hoohuiia keia Paemoku me Amerika mamuli o ko Amerika makemake e nui kona mau aina, aka no ke ake ana e loaa mau ka lanakila i noho mana mai ai ka maluhia. O na kuahaua kaua apau a Amerika, ua kukuluia lakou aole no na kumuhana kupono ole, aka, elima manawa a ka Repubalika 1 kahea i kona poe kanaka e liuliu no ke kaua, 'a o ia mau kaua apau ua kukulu wale ia no na kumuhana o ke ano wiwoole. O ka mua oia ke kaua e ake nui ana e loaa i na kupuna 1 hala ka hanu ana i ke ea o ka noho'na kuokoa a peia i loaa ai ia lakou ia haawina. O ka lua oia kela hana hahana ma ka ili-kai i ka makahiki 1812 no ke ake nui ana e holo maalahi na moku ma ka "moana me ka loaa ole i kekahi hoopilikia, a o na hoopilikia wale maluna o ka ili-kai e pono lakou e holoiia a lilo i mea ole. O ke kolu, oia ka hana o ka makahiki 1-S}7 no ka haoikaika ana i na makaainana o Texas e komo pu mai iioko 0 ka hauoli ma ka hui ana mai a ua ko io no. O kekahi, oia ka hooikaika ana o na kupuna e hui ma ka huina hookahi no ke alako ana i ka hopena maikai a kupono no ke kauiike o lta hoakanaka a e hauoli pu hoi ma na hana hoonaauao. A o kekahi, oia no ka hoioi ana 1 kela hana hookaumaha o ka hookauwa kuapaa pela i kukuluia ai keia manao apuni ke ao holookoa he kuieana kela ame keia kanaka iioko 'o ka haawina o ka noho'na kuokoa me ka nana oie ae i kona ano ma ka wai-hooluu. (Pa'ipa'iia.) A o ka hana hope, oia ke kaua i ka makahiki 1898, aoie no ka manao maikai ole aka no ka haawi ana ia Cuba i ke kuokoa i lumilumiia e kekahi mana nui o ka honua nei, e like me ka ke Akua haawi ana mai i Kona lōkomaikai ma na wahi apau e pa ia ai e Kona mana. Iloko o ka nee ana o ke au moolelo o kanaka, ua lilo mai la oukou i hapa no ka Repubalika a ua ikeia mai oukou e ka poe o ua Repubalika la hie poe ua kau like ia me iakou mll na hana pili kalaiaina imua hoi o kona mau kanawai. Aole he mau makemake kupono a i ole he iini ikaika kupono i manaoia e \?aiho ae i ka Repubalika no ka hooko ana mai e hooko ole ia mai e ka Ahaolelo o Amerika, (Pa'ipa'iia.) Aohe o oukou hoala mai i na mea e hoiomua ai o Amerika e like me makou. Aohe o oukou ike e like me ka makou ike i na mea i holomua ai ko makou mau hana. Aole o oukou ike e like me ka makou ike i na ehaeha i hekau mai ke kumu o ka loaa ana ia makou ke kuokoa e like me ka na makua o makou i upu ai. Nolaila he manawa kela no oukou e huii ai i ke ano ame ka moolelo ame na huina hoohana apau no ko kakou komo like ana iloko o hoopomaikai apau no keia mua aku. E hoorrfaopopo oukou e na hoa makaainana o'u i ka huli ana i ka moolelo o ka lahui, Amerika, i mea e pono, e loaa mua kēia manao ia oukou o ka holomua o na pomaikai lahui maloko no ia o na ahahui kalaiaina. Aohe mana e ae a kuamoo e ae e lawelaweia ai no ka holomua a pale ana paha i na keakea, aia wale no iloko o ka ahahui kalaiaina. Malia paha, iwaena o keia Paeaina, aole oukou apau loa i ike i keia mahele. Eia aohe lawa ka ikaika o ke kanaka ke hooko i ko io ia mea, pela no hoi kanaka hoao e ioaa kekahi hoololi ano hoū. Aole e lilo kekahi hana ano nul ina no iloko o ka manawa maluhia a kaua paha, i rriea nui ke ole e lawelaweia e ka nui kanaka ma ke ano ahahui. O makou o na Repubalika ma ko makou aoao ke apo aku nel makou ia oukou e hauoli pu iloko o ka Repubalikaj o Amerika Huipuia a ua makaukau makou e kakoo aku ia oukou ma na mea kupono apau pili i ko oukou hooponopono aupuni ana. Ke lana nei ko makou mahao e haawi aku ia oukou il na pomaikai a makou i hauoli ai ifoko 0 ka haawina o ke kuokoa malalo o na kanawai maikai aka he mea pono no oukou s e hana no oukou iho. Aoie i loaa ka ike piha ia oukou no ka lahui Amerika, aka, ia oukou iloko o keia mōana nui ua no oukou 1 kekahi mau mea pili i ua lahui nei he ike i oi aku mamua o ka kekahi hapa 'o ka lahui Amerika no lakou iho. E pono oukou e ike iho he oiaio keia. No kekahi mau makahiki i hala aku ua hooikaika nui makou no ka pii kiekie ana o ko makou oihana kalepa, e hooikaika ana e hoopau i ko makou pilikia kuloko a e nee like aku me kekahi mau lahui nui e ae o ke ao nei. Aole no i kaulele loa ko Amerika maka i ka hooponopono aupuni kupono no keia Paeaina. Nolaila, he meā pono loa ia kakou apau e huli no kakou iho i loaa ai na mea kupono e hana ai iloko o ka Ahaoleio, i hoopuka '■> mai e ia na mea ana i hoomaopopo ai he kupono no kakou. (Pa'ipa'iia.) E kuu mau hoa makaainana, i ka manawa e kaa mai ai kekahi aina malalo o ka hoomalu ana a kekahi mana aupuni nui o ka honua nei, he loihi ka ; manawa e noho ai laua mamua o ka loaa ana o ka, ike no kekahi i kekahi, pela no hoi e loihi ai ka manawa e loaa ai ia makou ka ike no na mea kupono a makou e hana ai no oukou. Nolaila ua kau aku ke koikoi ma-1 luna o oukou no ka waiho ana ae i ka; lahui Amerika ma na ala kupono i na mea a oukou i manao ai e kupono e loaa, i hiki ai i ka Ahaolelo Nui ke hana mai no ko oukou makemake. A.ole £),u i heje mai nei i keia po e kamailio, pili i na kalaiaina o oukou oonei, a ke manao nei au aole au 1 kamaaina i na hana kalaiaina a oukou a aohe no o'u makemake e hooMauhili wale aku ilaila, aka ke manao nei au ua hiki ia'u ke hoike aku i kekahi mau hana kupono na oukou e hooaiaia aku ai i ka Ahaolelo Nui ma na ala kupono i ike koke mai ai kela a hana koke mai a loaa koke ko oiikou iini me ka ha-j kalia ole. (Pa'ipa'l loihi ia.) Ke h£le ae oukou i Ameri*a no ka' waiho ana ae i ka oukou noi no ko oukou pono, mai poina i*t- oukou i na mea a'u i hai mua aku nei oia hoi maloko o na aoao kalaiaina e holomua' ai ka pono lahui. A i mea e hooloheiaj mai ai ko oukou makemake ame ka oukou noi, ame na mea apau no ko oukou mau pomaikai, e pono e hele mai maloko o kekahi o na aoao kalaiaina nui a elua o Amerika Huipuia» 'Pa'ipa'l loihi ia.) Iloko o Amerlka he eiua wale no aoao kalaiaina nui, a he ekolu hapaha kenekulia i hala ae ka paa ana o kekahi, a o kekahl o keia mau aoao kalaiaina

i na lawelawe hana ana ke aupuni no kona pomaikai a o na mea i puka mai, mailoko mai no ia o ka hoohana ana a kekahi o keia mau aoao kalaiaina. E like me kou nele I kekahi pomaikai ma ka hoouna ana na kekahi mea hawawa e hoohana aku peia "ka nele e hekau mai ana maluna o oukou ke hoouna ae oukou i kekahi eieie lahui no oukou i ka Ahaolelo Nui, he elele lahul hoi i kaulike ole kona kulana me kekahi o keia mau aoao a i ole paha aole oia he lala no kekahi o ia mau aoao. Aole keia he kalaiaina hoomeamea aka he mea oiaio maoli. (Pa'ipa'i loihi ia.) Aole au i manao e komo mai ana o Amerika e ke'ake'a i na hana kuloko 0 eukou oonei a he mea pono e loaa ia oukou ka ike piha no ka lawelawe ana; a aole no he ike o Amerika i na mea kuppno ana e hana mai ai no oukou. A ke hai aku nei au ia oukou 1 na mea kupono a oukou e hana ai oia no ka hoouna ae i elele nona kekahi mau kuleana pili i kekahi o keia mau aoao kalaiaina o Amerlka Huipuia. (Pa'ipa'i nui ia') Aole i maopopo ia makou na ninau pili kalaiaina i ulu mai ai na like ole, ke kumu hoi g ke ku ana o na aoaoJ kalaiaina a oukou, aole no he mao-j popo ia makou ko laKou mau inoa. | I ka manawa e heie mai ai kekahi elele aupuni mai kona aupuni mal e pono oia e hele mai me kekahi n\au kuleana i hiki ai oia ke hookipaia maU iloko o na apo aloha ana aku a ke Aupuni Amerika. Ina e hoounaia ae kekahi elele lahui mai ke Teritori o Hawaii nei ae.no ka ike ana i ka Peresidena ame ka Ahaolelo, a i mea nona e ikeia mai ai he mea pono oia e lilō i lala no kekahi o keia mau aoao kalaiaina o Amerika Huipuia. (Pa'ipa'i nui loa ia.) Aole no paha oukou e manaoio ana i keia a e hoao aku ana paha oukou e ike ia mau mea, a i ole e hoopanee wale aku oukou i ka manawa kupono e huli ai i ka oiaio o ia mau mea, aka, me ka hōohewahewa ole e hiki mai ana kai manawa e ike moapopo loa ai na mea| apau mai ka poe hanau o ka aina al hiki aku i ka poe hookupaia. E na hoaj makaainana, mamua o ka nooholo ana 0 ka aoao kalaiaina hea la e hoo-j holo no kou pili aku, a o ka aoao heaj la ka aoao hoopomaikai mai ana ia oe he mea kupono nou e huli, a e hoomao-1 popo a e hookamaaina i na moolelo Oj keia mau aoao kalaiaina o Amerika.' Aole au e noi aku ana i kekahi o oukou | e komo mai i ka aoao Repubalika, no; ka mea, he Repubalika wau, eia nae f ua nui e no na Repubalika ma Ame-j rika i makaukau no ka hana aku no, . ke aupuni. Aka ua manao wau he aoao ; kalaiaina kupono loa ka aoao kalaiaina; Repubalika no na mokuaina apau ame' na teritori apau. (Akaakaia.) j Ua alakaiia na hana o ka Repuba-j lika iloko holomua malalo o ke. alakai noeau a wiwoole ana a keia] aoao kalaiaina no 42 makahiki, aohe ; mau pakui kumukānawai no ke kumu-j kanawai o Amērika Huipuia i kukuluia no ke kuokoa ame ke kaulike o ke ka-j naka no ka haawi ana i ka manawa kaulike no kela ame keia kanaka, he pakui hoi i kakauia e ka makapeni a ka loea kalaiaina o ka aoao Repubalika a i aponoia hoi e ka poe koho balota o ka aoao Repubalika. Aohe au e olelo ana aole i loaa keia anō haawina 1 kekahi aoao kalaiaina, aka, ke olelo nei au aohe kanawai oloko o na buke kanawai apau o Amerika no ka haawi ana ia Amerika Huipuia e pii ma ke kulana o ka holomua a no ka hoopakele ana i na pono o ke kupa Amerika i nele; ka hana ole ia e kē kau Ahaolelo malalo 0 ka aoao Repubalika a I kakauinoa ole ia e na Peresidena Repubalika o ka Ahaolelo. Ua hanau mai ka aoao Repubalika no ka hookahuli ana i na hana- a kanaka 1 puka mai, no ka hoao ana i na noonoo o ke kanaka, a ua hanauia mai oia mailoko mai o ke aupuni Repubalika no ka holomua ame na pomaikai o ke ao hoiookoa ame Amerika Huipuia. Ua hoopakele na Repubalika i ke Aupuni Amerika. O Amerika ka makuahine»o na Repubalika, a o lakou ka poe e mele nei i kona mele. Malalo o ka aoao Repubaiika aia ka noI ho'na mana iloko o na home o na kanaka Amerika, aole e hiki ke pakahaiā ae ia mana ke ole e pakahaia na home o' ka poe Amerika. —e hoomau nei ka aoao Repubalika no ke kaomi ana maij i na mea hooulu ino no ka pii ana o! ka lahui Amerika, mamuli o ka ikeia ana aku Iloko o kekahi manawa i hala aku, ka lilo ana o kekahi lahui i poo a o kekahi lahui i mea haahaa loa.! Ua huii nui ka aoao Repubaiika i ke| ano o ke kuahaua kuokoa o AmerikaJ Huipuia a aole oia e ae i ke kumukanawai o Amerika Huipuia e komo alai j ae i kekahi kanaka no ka loaa aku. iaia ke kuokoa ke holo mai oia malalo o ka malu o ka hae Amerika. He mea kahiko no keia aka aia nae he io iloko olaila. ,Ma ka nui ana ae o na aina o Amerika Huipuia, oia ka mea e hui aku: oia me kekahi mau ano lahui e ae a malaila e loaa mai ai kekahi pilikia ma ka ulu mai o na manao hookae pili ili. O na ninau pili ili apau ua hooponopono mua ia ia e ka aoao kalaiaina Repubalika 1 ua pau. I keia la ina e hoounaia aku kekahi elele i ka Ahaolelo o Amerika Huipuia aohe ni- ' nau e hoouluia mai ana e pili ana i ka ili, aka o ka ninau wale no e ui ia mai ai he kupa anei oe no Amerfika e kakoo ana i kona hae? (Pa'lpa'lia.) Ua hanauia mai ka aoao Repubalika no ka hookuokoa ana ae i ke kaI naka a hoomau aku i ke ola ana o ke • Aupuni Repubalika no na hanaunā apau o keia mua aku a hoonui aku i ; kona aakoko ame kona waihona maloko 0 na hana. He mau kaukani o ko makou mau hoahanau i loaa aku ka nohona kuokoa ame na pono I loaa ma ke kauiike, a e mau aku iā haawiha no na hanauna apau ma keia hope aku. Aole nae keia o ka pau ana o ka hana a ka aoao RepubaUka. He hoo-! hana aku kana ma na hana akamai: apau o ka holomua., He lawelawe oia' 1 na hana no ka hoowaiwai ana i kai aina. He kakoo oia i na kanawai o ia ano oihana i mea hapai ae i ke kaj naka e noho ana malalo o ka hae Amerika oi ae mamua o ke kanaka aole; malalo o ua hae la. Ua loaa mai keia | mau pomaikai maloko o na hana ka-i laiaina a ma ka hoomau ana ua ikeia', ka hua maikai a mohaha no na meaj j apau. O ka manao e kakoo mau i keia. | ano hana iloko o ka aina oia ke keiki a ka aoao Repubalika ka mea hoi nana, i hookiekie ae i ka oihana kalepa ma' kona kulana kiekie, oia hoi ka mea nana i hawele ae i na muliwai e kahej ana mai na mauna mai no ka wai ana ke hui ia me na hoohana ana a na mlkinl hana o na halehana. Na' ka aoao Repubalika 1 hooulu nui ae ( i na halehana he nui. kahi e hoohanaia ai na hana. akamal, k« kumuhana hoi

; i loaa ai he mau home I kela ame keia I kupa Amerika uhi mai ai ka mana o ka maluhia ma ke kapuahi hoopumehana o na home, e hiki ai i na wahine ke aahu a loaa aku ke kulana o ka poe hanohano o na lahui e, e loaa ai na uhi moena no na papahel6 a e, hauoli mau ai hoi na kamalii. O ka hana a ka aoao Republika, he hana kana e haawi ana i manawa no na keiki Amerika e hele ai i ke kula «.merika a o kela ame kela kupa Amerika ua loaa iaia he manawa e hoohana ai no kona pii ae ma ke kulana he haawina hoi e haawi aku ana i kela ame keia makuahine e hii ana i kana bebe i kona poli me na upu iloko ona e noho kana keiki ma ka noho Peresidena. (Pa'ipa'iia.) Aole au e paio ana i na Demokarata ma ke kamailio ana ma keia mea aka o ka mea oiaio piii i na Demokarata ua nahaha lakou a ua maopopo ole eia paha lakou ke mau nei aole paha, aka o ke Akua wale no ka ike no ko lakou wahi i auwana ai. (Aka nui ia me na pa'ipa'i.) Aole oia wale ka hana a ka aoao Repuhalika i hana ai, aka, ua huli aku ; oia i na mea e pono ai ka waihona au-! I puni, a ua komo poo aku oia no ke j kakoo ana i ke aupuni, oiai, malalo o ka iawelawe ana a ka aoao Demokarata a lakou i olelo ai he ulia wale no al'.:i ke waiho nei makou na ka lehu-le-.u e ike no lakou iho. Ua ulu mai 'lieia piliKia mamuli o ka nele hana o ka nui kanaka, i kau aku ai na haawina o ke kauinaha maluna o na home, he mea hoopilikia hoi i ka poe waiwai āme ka poe ilihune. Aole oukou i ike i ke kaumaha o kela haawina a makou o ka hooikaika ana e hookaa i 1 na aie aka o ka aoao Re:)ubalika ka mea i aku me ke kaniuhu oie a hiki i ka hopena, a i keia la, he I i mea hoi na'u e haaheo ai o ka hiki ana ia'u ke hele ma na wahl apau o na aina naauao, aole au e pilikia oiai ua I hiki ia'u ke kuai i na mea oia mau wahi me ke dala Amerka. O keia, na j hakoko hahana ana a ka aoao Repuba- | lika, he haawina hoi i hoohekau iho ai: l maluna o ka aina, e manaoia o Ame- ' rika ka aina oi ioa aku ma ka oihana | kalepa kuloko. Nui na mea i hanaia, | a kuaiia, a hooliloia, a aia na kupa 1 Amerika ke noho kuleana la maluna o i ko lakou mau home ponoi iho no lakou I hoi ka heluna i oi aku mamua o na j lahui e ae apau. I kela la he oi 1 ko ke kanaka Amerika holomua ma- ! mua o kekahi poe lahui e ae, ke kumu ! hoi i puipui mau ai na bebe Amerika Joi ae .mamua o na bebe o ko kekahi mau wahi e ae, Aole au e olelo ana i ! ka hiki ole i na Demokarata ke hana ! i kela hana aka ke hoomaikai nei au ! i ke Akua i ko lakou hoao ole ana e I hana. Pela iho la ke ano o na Demokarata oiai ua hanauia mai lakou me ia mau haawina. (Akaakaia.) ,i Ina e loaa kekahi mea kupono ole i ; ke kanaka o Hawaii nel ke hana, alaila, j o ua mea la oia no ka pipili mau aku , o ua kanaka ia i ka mea ana i majnao ai ua hanau pu ia mai oia me ia , mea a ke manao nei wau aia kekahi poe i j maikai o oukou ke hana nei i kela ano , hana o ka pipili mau ilaila me ka nana ole i na pomaikai o ke au o ka manawa e nee mai ana. Ela oukou malalo o ka ■ hae o Amerika a ke haawi nei kona lahui ia oukou i na mea a lakou i ike ai he kupono no oukou, oia hoi, i ke kaulike e like me ka makou e hauoli la ma Amerika. A ina eia kekahi poe o oukou ke noonoo nei, aia he manawa e hemo aku ai oukou mai ka hoomalu 'ana a Amerika, alaila, o ka manawa kupono keia e hoopau ai ia poe ia ano manao. Ke kukuiuia ka pahu-hae e welo ai ka hae Amerika ma kekahi wahi ua hanaia ia hana iloko o ka maikai, a he ae lakou e welo ua hae la maluna o na aina o ke Akua no ka manao e hoonaauao ae » ke kanaka. I ka manawa i laweia ae ai keia Paemoku oia no ka manawa - komo ai o Amerika iloko o ke kaua me Sepania a o ka ikaika apau o Amerika Huipuia ua kauiele aku maluna o ia hana wale no a aohe he manawa i hoohalaia e ka aoao Repubalika no ua hana la. He mea maopopo loa e loaa ana ia oukou ka -manao aole e hlki i ka Ahaolelo Nui ke hana mai i na mea no ka pomaikai no keia teritori i kela mānawa o ke kaua mamua o ka Itfki iaia; ke hana mai oiai oia iloko o ka ma- j j nawa e noho mana ana ka maluhia. J i Eia nae ua hiki ia'u ke hoike aku i ka hana 1 hanaia 'e ke kau Ahaolelo Nui • ka pono o keia teritori i kela maī.awa ku;ilikii a he hana hoi ia e ka- ! mahao ai ke noonoo iho. Ua lkeia no I ka iini o ka Ahaolelo no ka hana ana | i kekahi hana pili i ko oukou hooponopono ahaolelo ana aka aia iloko o ka I nui manawa e Ikeia ai ka hua maikai, oiai, me ka loihi o ka manawa e loaa ai ka ike piha ku'i ia makou no oukou pela no hoi oukou no makou. I keia la ua lilo o Hawaii nei i pulakaumaka na Amerika Huipuia, no ka mea, o Hawaii nei ke kiko-waena o kona oihana kaiepa ma ke ano he ipuka no na aina hikina a ke manao nei au aole paha oukou i ike ia mea a pela no paha ko makou o Amerika, aole no paha lakou i hoomaopopo loa e lilo ana 0 Hawaii nei i kiko-waena no na oihana kalēpa. He hookahi mea pono ( e hoopaaia ma ka hoomanao ana o kei kanaka, ola ka hooikaika lokahi ana maloko o ka aoao kaiaiaina i iiio iaia! ka hapanui o ka ikaika o na hana o kei kau ahaolelo. He hiki no la oukou ke; hoouna *i Amerlka i elele e hoike ana' no oukoU iho a i mea nona e ikeia mal ai e pono oia e kuikahi me na Repu- ' balika o ka Ahaolelo ame ka Peresidena' Repubalika o ka Ahaolelo, alaila e hiki ana ke hoohanaia kekahi hana. A ina: he kau ahaolelo Demokarata kekahi i, kekahi manawa alaila, i mea e ikeia, mai ai oia oia no ka hoouna aku i eiele t Demokarata i loaa ai ke kulike i apoia: mai ai a loaa ka mea i makemakeia. O ka mea oiaib maoli no, ina e lilo ka hapanui o ka ahaolelo i kekahi aoao j kalaiaina, alalia e lilo ana na kela aoao; ' ke koho ana i na komike apau, a mai j I poina iki oukou no ia mea aka e hoopaa; ; iloko o ko oukou waihona noonoo. O j ke kau ahaolelo o keia mau la, iioko, o ka Hale o na Lunamakaainana aia; ka hapanui i ka aoao Repubalika a aia : ia aoao ke koho ana i na komike apau o ia Hale a pela ka Aha Senate. O na 1 1 hooponopono ahaolelo ana o ka AhaI olelo Nui ala wale no maloko o na ko-1 mike e hanaia ai na hana a no ka nui ; !o na hana ano nui o ke Aupuni i keiaj 1 manawa ua nana iki ia aku no na hana, ■ liilii e ae. O keia iho !a na lawelawe! ' ana ma na ahaolelo, a ina ua manao j oukou e kaikai i ka Paemoku holo-l okoa o Hawaii nei i mea e kanaha'ii imai al, aole no ia he mea e loli ai nai lawelawp hana ana. O na hana apau • na ka aoao Repuballka wale no. Pela ( wale iho la no ke ano o ka lawelawe hana ana e hookoia al ka makemake. Aole ma ka nui akamai haiolelo e nui

. V;a liiaa, &ka, o ka mea wale no e ake . mai ana e na lala o ka hale . . it ;<' oia no kou ano hoopono, a ma' , ; , a. ai»au e hooko i kau mau olelo , . ~»a. A ina makemake oukou e loaa: i. < uk 'U makmake, alalla, e hele akul a Tria ki- kulana o ke kanaka plli{ ;;.a kekahi. Aole i maopopo ko r - u aupunī i na Heuphaiika o .. ,u. a >le he hikl ia lakou ke ike i ± kulana, a he mea ano e loa : kit h ;ounaia ae i elele aole i ku- . . n t k? kaa ahaolelo a na Jtepubart. kn. aaao e hooponopono mai nei j ana o ka ahaolelo, & i mea e loaa » i.a. e pono e hoouna i elele Reo ka aoao Repubalika o Ha--7>t-- <Paipai nui ia.) ;-;.a hou kekahL Pehea la e hua mai a A«)e e pau loa ana na mea apau . , a la no na ahaolelo elike me ka pau i ~]- ana o na koa i mau aliikoa no ;»ua!i koā, pela e hiki ole ai ka , mai o ka hua mai kela ame keia k^tmai, aka, o ka mea e hua nui v ...u ka hana ana ma na ahahui. E r .a ia u e haawi aku i wahi olelo t n <- hele like ai oukou me na RepuIki o ka Ahaolelo o Amerily Huipu- , _ ~-a ka holoi loa ana i ka ninau : ; i ili a komo aku iloko o ka lokahi . hkna no ka mea, he nui na mea a -'uk-u i makemake ai e hookoia. He r.ui a °ukou i makemake ai e f aka, he loihi ka manawa e k-- mau nianao. He mea pono e • ,ukou ke kanawai no ke aupuni , „.;.nakauhale ame kalana ma* keia , ;i ivku. Ua hiki ia'u ke kamailio ma- <• ia mea e like me ka hiki ia'u ♦ t maluna o kekahi kumuhana . ... O na hana apau ame na hoololi . a ? waihoia mai ana i ka Ahaolelo \hanaia mai ana lakou e ia e like ka hikiwawe iaia ke hana mai. A :..-i hana apau e hanaia ana e ko ou- . .. ahaolelo kuloko a waihoia ae 1 ka > *;.iolelo Nui, e pono e hookomoia mai - o kekahi o na aoao kalaialna la o A**:erika Huipuia, no ka mea, ua hiki ,j ke hooialo aku aole he lala o ka A aoīf]o Nui i loaa kekahi manao hoo:;r i kekahi o oukou o Hawaii nei. A. be lala i nele me ka manao e ha- : a i ka maikai no oukou. , Kia hou kekahi. E hookomo ia ou- , u me kekahi aoao kalaiaina o Ame*;i he aoao nona ka ikaika, a aia iaia . . hapanui o ka mana o ka hoohana • u ; na hana o ka ahaolelo. Ua hoo- .. ia e makou e lilo o Hawaii nei k;k«»-waena no na oihana kalepa o %* ; vrika-Huipuia mawaena ona ame na • r:; 4 hikina, he mea hoi e hoopau ae . k<- an<. keiki o Hawaii aka e lilo - a <āa i kanaka makua no na hana ano. (Paipaiia,) ?:;a kekahi i ka manawa e hoohana ka Ahaolelo Nui i kekahi hana e ...hana malie ana oia a me ka hoowahewa ole e pau pono ana ia hana r.a hana ia me ka hapa-pu ole. ;'a ike no wau ua loaa e no ia Amenh keia manao e hoohana koke mai rt :.a <iia i na mea pili i na hana o na ame ke awa ku-moku- ! hiki ia Amerika ke hoouna mai r.a Koa no ke kiai ana i ka pono o keia kini, ame na mana nui e ae e ulu ana no ka haiawai ana me ko Ame- - Va loaa pu keia manao i ka poe A'; r r:a e hoolilo nui i mau miliona . f.k > o keia mau mokupuni no ka - r,.:r,a ana no ko lakou awa pela me >;• v. a. ku-moku-kaua e hoolalaia nei ... ;;v.a; aole oia wale, aka he mau : e ae tfekahi e hookomoia rrtai a keia mau mea apau malalo no v:» h «ohana ana a ka aoao Repuba- }. .. kekahi. Ma ko'u manao aole i . . ;a oukou na pomaikai piha pono : .anaoia e loaa ia oukou ma kela ka--vai i hooholoia e ka Ahaolelo, oiai, ; ulu mai no ia mamuli o ka hema1. ma o ka hana ana a ka Ahaolelo) ka o ke kumu o kela hana hawawa i mamuli o ka maopopo oie ia lakou V:'. (iukou kulana ame ko oukou ma-| • ;r,ake ana e hana mai ai, a ua hana na lala o ka Ahaolelo e like me ka k.-.u i ike ai he maikai ia no oukou. ia mau kinaunau apau e pau aku lakou i ka hooponopono ia. Aole 1 V no ia Amerika ke lawe i na loaaj - ,v-aua o oukou nona me ka hoihoij • mai i kekahi kumuwaiwai ma kal ana mai, (Paipai nui ia) i hikil k<- hooholomua ia ko oukou mau ha-, ; kuloko. A i mea e pau ai kela he-:ih-7na he mea pono e waihoia ae ia| • j :loko o ka ahaolelo no ka noonoo •u ana. E lawe ae no nae ilaila ma aia kupono e ka pee kupono. Eia hou. Aole i maopopo ia makou « uukou kuiana pela i maopopo ole ai ir.akou ko oukou makemake ame na • a a oukou i makemake ole ai. n o mea e hiki ai ia makou Ke hana -.u «ōa no ka hoouna ana i elele e kuai kona kulana me ke kulana o ka • :-10. A mamua o ko'u holo ana r:-:-i ianei ua noiia mai la wau e poe kakau nupepa ke hoi aku ;; •• h<»okomo aku i na mea pili ia aii nei, a ke lana nei kuu manao Ki mai ana ka manawa e heluhelu .-k- >u 5 ua mau manao la o'u ilaila - j e ike iho ai i ka pololei ame ka >i ole. Aka hookahi mea a'u i •: aopopo loa ai, a oia ka'u e olelo T)e! ia oukou aole e loaa mai ana ;kou ka piha kui no ko oukou pono ki i ka manawa e pau pono aku - oukou ke kuleana e hoohana ai ioaa kuloko a oukou apau no ko • u mau hana kuloko apau. (Paipai .. keia hoomau ana a'u ma na mea o oukou, ua halawai au me kekeonimana mai Hawaii ae nei i manawa i hala no ka hooikaika ukuia ka bila pauahi, a o ka mea :nanaoio ai e loaa no iaia ka hua a mea i hooikaika ai e hooholo;ii. ina i hiki ae oia i ka Hale o na ■nakaainana iloko o ka manawa t > e like me kona hikl ana ae i ka • " na Senatoa ina no ua hookoia • ; makemake. O ka mea a oukou • • ikaika ai e hanaia mai e ka Aha- ■ Xui ua hoouna ae oukou i ke ka--■■■na e hooikaika ia mea me ka loaa kekahi hookohu pono ia aku mai aku. (Paipaiia.) : ".i iawe mai o Amerika ia Hawaii nei me ka makuahine i lawe ae i • » a hii ma kona poli aole no ka ' "'••īno aku iaia aka no ka haawi ~-ia i na haawina a ka makuahine, - ".'»awi ai i kana bebe a ke manao- : .» nei au e hiki mai ana ka manawa — tr loihi loa e lilo ai o Hawaii nei ■' kuaina no Amerika Huipuia. (PaiH ra makaainana o'u ua loaa ia'u hauoii no ka hui ana me oukou i ' i>o. Ke haaheo nei au no ko'u •".<3 a no na kupuna ī hala aku a ke ' j .uhe;» nei au no ka poe i akoakoa mai k»-ia po. he poe i haawi aku ia lakou r <iiß makaainana no Amerika Huipu- - a ke piha hauoli nei au no ke kono *'•.- ia oukou e komo mal iloko o ia

haawina hookahi e hauoli pu ai i ka' nani o ua aina la. ' Ke hooikaika nei makou no ka pono o na kanaka apau a me ke kanalua ole ; au e hoike ae ai o ka mana hoomaiu ia kakou, oia ka mea nana e hooka(naka ia kakou, pela nu me ke ano nj- : hona lahiii ana. Aole no hoi o'u kanalua maioko o na hakoko kaua ana iloko no hoi o ke kulana rr.aiuhia e hooi loa ia ae ai ka maikai o ka nohona lahui o ke* ao nei maniua o ko ka wa i hala.

0 ke Kii in&luna ae oia no ke Kanaka nana i Hoolei mua i ka Poka Pukuniahi o na Hoonaauao Kalaiaina i ko Hawaii Paeaina nei pili i na Hooponopono Aupuni o Amerika maloko o na aoao Kalaiaina o Amerika Huipuia. 0 Senatoa Thurston oia kekahi Loio makaukau loa o A®erika a he Senatoa no kekahi Kau Ahaolelo o Amerika i hala mai ka Mokuaina mai 0 NebraBka.