Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 36, 5 September 1902 — Page 7

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Debbie Tom
This work is dedicated to:  Marissa Chan

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, SEPATEMABA 5, 1902                               7

 

He

Lei Daimana

MA KONA A'I.

 

"No ana ka wahine,

I ke anu o Mana,

Mahalo i ka nani,

    Nohea o kanahele."

 

            "E pulama aku i ka'u mau mahalo ana ame kou noho ana o keia mua aku." wahi a Ralapa mahope iho o ka hala ana o kekahi mau minute noho mumule ana o laua. "Ke hauoli nei au, a ke komo pu aku nei me oe iloko o kou noho ana nohea o ka oiwi, ia'u i hoomanao ae ai, aia oe i kanahele o ka lakolako i ke anu o Mana kahi i noho ai a o ke kulana, ka waiwai, ka inoa ana ka wahine i mahaloia ka nohona  @ la inea he nui i hala ae, ke po-@ nei keia mau mea ma kou mau @ lahilahi apau.  E ae hou mai e aku au i ko'u manao ohohia @ olelo ae maanei, o ka mea a  @mao i koho ai e lilo i pili-aoao @ hookahi pana ana hoi a ka puupuu kauoha hou aku oe iaia e hoi @ kona huakai hooikaika i Au-@ ma ka mea , ua ike au, o kau @ i aloha ai, ua alohaia me ka oiaio @ka puuwai apau."

            E kou Raiapa, heaha la ke kaona o @ mau mea apau i kamailio mai la hoomaopopo ole ia'u?  Ina e koho au i  oe kaona nui o kou manao, ina e hoomaopopo au i ka wiliau ana o kou noonoo ina hoi au e olelo ae maanei ua kuhihewa oe ame kou manao apau, nohea mai hei kau mau olelo ana e kauoha hou aku au i ka mea a ko'u manao @lia ai a o ka mea hoi a ko'u manao i koho ai i piliaoao no'u?  Nohea aku nei hoi keia mea o Puuohulu i poniia, a'u hoi i maopopo ole ai?  E Ralapa e hooniniua mai nei, ahea oe ao kanaka ae?"

            O na hoopohihihiia ana apau o na olelo i hoopukaia mai imua o'u e Blanche e kau no ia maluna o ko'u mau kokua.  O kekahi no ka ia o kana mau hoopunipuni maluna iho o ka noopunipuni i kamailio mai ai ia'u.  Ia oe i @ mai ai i kauhale nei malalo o ka inoa o Miss Vale, a mahope iho o ka'u mau hookina ana ia oe a hiki i kou wa i hoi ai. ua olelo mai oia ia'u ua paa oe malalo o ka hoopalau ana me kekahi mea a kou puuwai i koho ai, a ua holo aku oia no Auseteralia no ka imi ana i wahi pono no olua no ka wa e hiki mai ai ko olua manawa e  lilo ai i hookahi.  Ua punihei au malalo o na olelo @ epa a --oohihia no hoi!"

            No keia mau olelo hoakaka a Ralapa ua noho mumule iho la o Amber me ke kulou ana o kona poo ilalo. Akahi no a maopopo iaia ke ano ame ke kulana a Ralapa.  He mau minute nohona mumule keia o laua alaila, me ka leo waliwali o ke kulana lia oloko, ua pane aku la o Ralapa:

            "E Amber, e Amber hoi!  O kou aloha i kukuni paaia iloko ou no'u nei no na wa loihi i hala ae nei, e hai aku au ia oe i keia wa ua u-o pakoluia ano iloko o ko'u puuwai!  He mea paha  nou e hauoli ai ke lohe aku oe o ua aloha la au i pulama ai no'u ua panai pu a aku no ia mai ko'u waihona noonoo aku ame ko'u kino holookoa pu.  Ke@ u-a ae au ma ka olelo ana ae ua @ au ia oe alaila, e olelo no au pela  @lei, no ka mea, ua aloha au ia oe E Amber ma o ke kino la o Miss Vale.  O kau mau kilohi a awihi ana, o kau mau olelo hookaau a hoohaili, o kau mau kamailio nowelo a hoohuahualau, ma ia la au i hele mai ai, ke paanaau nei lakou apau ia'u i keia wa, a ina aole no na olelo epa a Blanche i kamailio mai ia'u a'u hoi i punihei loa ai. ina la ua imi au ia oe a i kou wahi e loaa ai a ma ia wahi e waiho aku ai au i ko'u puuwai holookoa imua o kou lalo.  Aka, he mau moeuhane a upu ana ia ma ko'u aoao e halawai ai me na hookuia ame na hooniniau ana o ka manawa, no ka mea, o kau no e pane mai ai, aole i kuikahi kou manao me ko'u.  Aole keia he mau kamailio ma ko'u aoao nana e kona ana i na hooulu mahiehie ana i kou mau manao aloha no'u nei, aka, he mau kamailio keia a'u e hoopuka nei e loaa ai ke kaulike ma kou aoao mai  ia'u  aku. A hiki aku i ka la hope o ko'u ola ana, aole loa au e poina i ke aloha ia oe.  E lawe aku i ka'u kanaenae hope!"

            Me keia mau olelo hope a Ralapa ua iamo iho la he wahi kulu wai liilii mokihana mai iaia iho a haule ho la iluna e ka lima o Amber.

            "Ke hauoli nei ko'u puuwai i ka lohe ana i kau mau olelo hope loa, e kuu aloha! Ke hoohialaai nei keia nui kino i kau mau hoakaka pololei!  E lawe aku i ko'u aloha nou o na la a ka makua i hoonaauao mai ai ia'u, e like me ia a'u e hookipa mai nei i kou, a e hoomanao mai ai ia'u, e like me ia a'u a e hookipa mai nei i kou, a e hoomanao mau, aia he mea hookahi i oi ae aina aloha no ka poe apau i halawai me na kuia o keia ao."

            "He mau olelo kau i ku i ka nane a'u nae e hoomaopopo nei i ko lakou mau kaona," wahi a Ralapa.  "E hoi ana anei kaua me keia mau olelonane ana o na makua o kaua?"

            "E ae mai e noho iho au maanei no kekahi mau minute hou aku," wahi a Amber, a me keia mau olelo ua hiolo makawalu mai la kona mau waimaka.

            O na hauoli a nui aia lakou apau maluna iho o Ralapa kahi i hekau ai, a  me ka  leo hauoli ua puana ae la oia:

            "O, e Amber, he mea oiaio anei eia no kou aloha aloha ke mau nei no no'u a hiki i keia manawa?  E mahaoi anei au ke olelo ae o na waimaka i hoohaniniia ua hoohioloia no ia kumu mai? O, e Amber, he wahi manaolana anei kekahi ma ko'u aoao nana e hoike mai ana na'u oe a mau?"

            "Ae, e Ralapa.  Ua loaa ia oe na manaolana ana he nui.  Eia no ke mau nei ke aloha iloko o keia puuwai nou.  Ano, ua loaa ia'u ka makana a ka puuwai!"

            He apo pulama ana, he muki ana iloko o ka hauoli, he hoike leo ole ana o na puuwai i ka manao oloko i akaka ae la i keia manawa, alaila, ua pane ae la o Ralapa:

            "Ke manao nei anei oe, e kuu Amber, @ ae mai ana kou mau makua no ko kaua mare ana?"

            "O ka olelo hooholo eia no ia me a'u no ka mea, he haawina pilipaa ia no'u.  Aka. e haele ae kaua e hui me laua. ina kaua."

            Ia Ralapa ame Amber i komo aku ai iloko o ke keena hookipa ua ike koke mai la na makua apau i na hiona hauoli o ka ulumahiehie e hekau ana maluna o ko laua mau helehelena, a ia Ralapa i hoike aku ai i ko laua mau manao i hooholo ai, ua pane kokeia mai la me keia mau huaolelo e ka Makuisa"

            Ua ae ia ka manao, e Ralapa, me ka hauoli nui. ko maua ae ana a haawi aku hoi ia Amber iloko o kau malama ana, o ka maua uku panai kupono wale no ia e haawi aku ai no ke aloha makua a kou luaui i pahola iho ai maluna o ka maua lei.  E lawe aku i ko maua mau hoomaikai makua maluna o olua a elua a e malama pono elike me ia i haawiia aku ai."

            He kunou hiehie ana ma ka aoao o ka makuahine me na waimaka e hiolo ana alaila, ua piha ae la ke kiaha o ka hauoli a manini wale aku la o ka luaui barona Sa John Kotene.

ka hoopalau ana o Ralapa ame Amber, ua hiki mai la ka Haku Kalonvila mai Italia mai, a mahope o ka hala ana o kekahi mau hora iaia ma Pelekane, ua huli hoi hou aku la oia no Italia me ka lawe pu ana aku i kana wahine, la Blanche, ame ke kaikunane.

            A heaha hou ae ka mea i koe, e ka mea heluhelu? Eia wale iho no. Ua mareia o Ralapa ame Amber iloko o ka hanohano nui i kulike ai me ko laua kulana, a mai kela pea ame keia pea i hele mai ai ka poe hanohano i ko laua anaina mare, a koe ka ohana o Mualana, a ua nui hoi na kamailio i hoopukaia no ke kumu o ko lakou hiki ole ana.

            He manawa loihi mahope iho o ka mare ana o Ralapa ma ua loaa mai la he palapala mai a Kalonavila mai e olelo mai ana i ka nuhou o ka make ana o Iasepa ma Geremania iloko  o kekahi hale piliwaiwai ma o ke kiia  ana i ka pu, ame ka make pu ana o Blanche ma o kekahi ma'i ahulau, ame ka hoike pu mai i kona manao no ka hoi hou ana i kana hana mua o ka powa.  Aole nae i loihi mahope iho o keia ua loaa hou mai la ka lohe e i ana ua make oia ame Babi, kona lutanela, ma kekahi hooili kaua me na koa aupuni.

            No ka wahine a Babi ua hoomanao iho la ka barona i kana mau olelo iaia, a haawi aku la he uku hoomau nona.

            He hookahi mea i koe a hookuu ae kaua e ka mea heluhelu i ko kaua hookamaaina ana me ka Lei Daimana nei.  Ma ko laua la i mare ai ua nui ka haohaoia no ka nele o na mea hoonani hihiu maluna o Amber, a o kahi mea hoonani wale no i ikeia "HE LEI DAIMAN_ _ MA KONA  A-I," a ka haku mele hoi i olelo mai ai-

            "Ua lei i na maile,

            Aala hoi o Puna,

            Ua ike i na paia,

            O Panaewa hoi,"

                        (KA HOPENA.)

 

NUHOU O NA AINA E.

 

KOLELA MA MANILA

 

            Manila, Aug 3.-Oiai ke kolela e hookau ana i kona weli apuni o Manila nei, ua loaa mai na hoike ana i ka ikaika o ka laha ana o keia ma'i ma na apana mawaho ae.   Ma ka Poaono i hale (Iulai 26) he 605 ka nui o na  ma'i i ikeia a he 525 ka nui o na make.

            Mai ka hoomaka ana o keia ma'i, ahulau a hiki i keia manawa he 21,408 ka nui o ka poe i loaa i keia ma'i, a he 16,105 ka nui o ka poe i make. Ua manaoia he nui no na ma'i i ike ole ia, a ke manao ia nei o ka huina pau loa o ka poe i loaa i ka ma'i he 28,000.  He 48 Amerika a he 18 o na lahui o Europa i make ma Manila mai ka wa i hoomaka ai keia ma'i a hiki i keia wa.

 

HOOPAAHAOIA NA KEIKIALII.

 

            LADANA, Aug. 5.-Penei na mea i hoikeia ae ma ka nupepa puka la Coronikala mai kona mea kakau mai ma Conkanakinopela: Ua hopuia ae ke Keikialii Reshad, ke kaikaina o ke Suletana a hooilina o ka kalaunu o Tureke, ame ke Keikialii Djimat, ka hope aku no ka noho kalaunu, no ka hewa kokua i ka aoao "Opio o Tureke," a eia laua ke paa nei ma ka halepaahao.

 

KAA UWILA HOLO LOA NO KIKAKO.

 

            Me na kaa gas (ea mahu) e holo ana no 160 mile i ka hora, ka helu ekahi ma ke ao nei, ma ka holo ma na alanui kaa mawaho o ke kulanakauhale ame ko na alanui o ke kulanakauhale, ke manaoia nei e lilo aku ana i ka Hui Uwila Kenerala (General Electric Company) ame ka Hui Uwila Aurora, Elegina ame Kikako na kakelekele hooioi ana ma keia mau mahina aku.  E malamaia ana keia kakelekele hooioi ma kekahi alahao nona ka loihi o 16 mile e hoomaka ana mawaena o Huikikona (Wheaton) ame Elegina.

 

MAKEMAKE O CUBA E HOAIE.

 

            WAKINEKONA, Aug. 4.-Ua loaa mai nei he kukai olelo uwea moana i ke Keena o na Mokuaina mai ke Kuhina Squiers i kakauia penei:

            HAVANA, Aug. 4-"Ua hooholo iho nei ka Hale Ahaolelo i ka bila e haawi ana i ka mana e hoaieia i $35,000,000; helu haahaa o na palapala e hoopukaia ai he kanaiwa pa-keneta; ka helu haahaa uku kaulele he elima pa-keneta; e hookaaia no iloko o na makahiki he 40."

 

HAULE MA KAHI O EKOLU HANERI

KAPUAI KE KIEKIE.

 

            NU IOKA, Aug. 9.-Ma ka haule ana o Robata Scott, he keiki o 13 makahiki ma kae pali nona ke kiekie o 300 kapuai, aole i loaa iaia he ulia poino kukonukonu.   I ka wa i hoi mai ai kona noonoo, oiai no nae e nawaliwali ana no, ua kahea ae oia no ke kokua ana aku iaia aole no nae i puka loa aku kona leo mawaho aku o kona wahi e waiho ana. Ua moe iho oia malaila no aneane elua la a loaa aku la oia i na kamalii.  Na lakou i kii aku a loaa na kokua a hoihoiia aku ka mea i poino no kona home.  Ma ka hoike a na kauka, elua laua, ua ikeia aole he mau lala i ha'i, a e ola ana na palapu e ae i loaa ma keia haule ana.

 

..O KE..

 

Koko Ino ka mea e Ioaa ai na Pilikia

ma ke Kino

 

E Heluhelu i keia mau Manao.

 

O KA LAAU

 

AYER'S SARSAPARILLA

                -KA-

 

laau nana e hookaawale na ma'i ino mai kou koko aku  He laau hoonoono ai a he laau e hooikaika ana i kou mau lala apau.  O ka Laau Ayer's Sarsaparilla ka laau kaulana loa a puni ke ao holookoa.  Ina e hoomau ia ka lawelawe ana i keia laau e loaa ana ka ke ola kino maikai a me ke koko maemae, hoi hou mai ka ula o kou mau lehelehe, pu'ipu'i maikai kou mau papalina, a loaa ke kulana ola kino maikai.

            He loaa na pu'u paa o ke kino i ka laau Ayer's Sarsaparilla, e hoopakele ana mai ka ma'i puu paa (Brights' Disease) ame na ma'i oia ano.  Ke koi ikaika aku nei  makou e lawe ia keia ano laau ma kahi i ike ia na ma'i Puu paa apau.

            Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Co., Lowell, Mass. U.S.A.

            E loaa no keia mau Huaale ma na halekuai laau a pau.

           

O

            Keia ka wa no ka

.. Hoahu ana..

HUI HAWAIIAN REALTY AME

MATURITY, KAUPALENAIA,

HONOLULU.

 

            He pepa keia e hoolauna aku ana i ka Hui Hawaiian Realty ame Maturity,  e hoikeike aku ana i na hoa i ka pomaikai e ala mai ana mahope o ko lakou komo ana i keia hui.  He hui keia ua kaupalenaia no ka poe ilihune me ka poe waiwai e makemake ana e hooululu i ka lakou kenikeni no ka noho ana o keia mua aku.  Ua like pu loa keia hui me kaBanako e hookomo ana kela ame keia $2.50 no ka mahina mua a $2.00 mahope aku i na mahina apau a hiki i ka piha ana o na mahina he 75, alaila, hoihoiia mai ia mau dala i houluuluia ai a kela ame keia me $50.00 mawaho ae, ka puka o ke dala o ka mahele hookahi, huina pau loa $200.00. He nui no na mea maikai o keia hui, a pomaikai no hoi. I ka wa o ka lawe ana o ke kanaka i hookahi mahele, e uku ana oia he $2.50, ka waiwai io he elua dala, a ua hookauia kela hapalua no ka pooleta o ka palapala hookuleana, e haawila ana i kela ama keia e lawe ana i mahele i mea hookaa no ka lakou dala a e paa lakou i keia palapala a hiki i ka piha ana o kela mau mahina i kauohaia ai.  Ina paha e ma'i ana kekahi kanaka i komo i ka hui a nawaliwali a hiki ole iaia ke imi i ola nona, i ka wa ona  e hai ai i ka hui, e hoihoiia ana na dala ana i hookomo mai ai i ka hui me 1-4 hou aku.

            E like pu me keia, ina he umi dala i ukuia, e loaa aku ana he umi-kumamalua me hapalua, a pela wale aku.  Ina e make ana, e hoihoiia aku ana iaia na dala apau ana i hookomo ai me ka nui pu oia mau dala hou e like me keia:  Ina he $100.00 ana, e haawiia ana iaia he $200.00.  Ina paha a makemake ana kekahi kanaka o ka hui e aia, ua hiki no iaia ke aie i ka piha ana o ka makahiki, ma ka hapa nae o kana mau kenikeni i hookomo ai i ka hui, aka, e hoao oia e hoihoi hou mai ia mau dala ana i aie ai iloko o eono mahina a hookahi makahiki paha.  He hui keia e hoopomaikai ana i na kanaka; o ka poe nae e makemake ana e hookuonoono ia lakou iho no keia mua aku.  He nui na dala a na kanaka e loaa nei, aka, aole nae lakou e noonoo ana no ko lakou pono o keia mua aku.  Loaa mai no kahi kenikeni i o no ianei, pau ana a hala ae la keia pule, mahina, a hiki i ka hoea hou ana mai o ka makahiki hou, aole wahi dala i houluuluia. Ina no hoi e lawe ana oia i hookahi mahele. e uku ana ia he elua dala o ka mahina hookahi; a ina e piha ka makahiki ua loaa iaia he $24.00, me ka puka pu oia mau dala.  Ina ia e hele mai ana i ka hale o ka hui, e loaa ana iaia ka hapa o keia dala me ka puka pu, a he mea no hoi ia e hookalaia ai kahi pilikia.  E na kanaka, e pono kakou e noonoo pono a malama i na wahi kenikeni, oiai he aupuni Amerika keia, a ke hele mai nei ka poe o ka aina e a ke hao mai nei i na aina o kakou; nolaila, e pono kakou e hookuonoono i hiki ia kakou pu ke pale aku ia lakou, a aohe hoi e hiki ia lakou ke hoonaikola mai, e like me ka maa mau.  Houluulu kahi kenikeni no ka pono o na wahine me na keiki.  Ina aole e hiki i ka mea hookahi e uku liilii i na mahina apau, e uku mua mai he $10.00 paha, elima paha, iwakalua-kumamalima paha, aia no i ka mea e loaa ana i ke kanaka; kali aku la a piha na mahina oia mau dala, ma ka elua dala o na mahina apau, alaila, uku hou.  Ina kakou e hana ana me keia, aole kakou e mihi ana i keia hana maikai a kuonoono pu.  He poe kuonoono na alakai o keia Hui, nolaila, mai minamina i na kenikeni, a ina aole oukou i komo mua i ka hui, e komo mai, i keia wa.  Kakau mai, i ka Hale hana o ka Hui, oia hoi ka Rumi 3 ame 4, McIntyre Building.  Ina oukou e hopohopo ma kahi mea, e kakau mai a ua hiki ia makou ke hoakaka aku i na mea apau.  Ua hiki ke kanaka ke lawe e like me ka nui o kana mau kea (shares) e makemake ai.  Ina ia e makemake ana e uku mua i $150.00 a $100.00 paha, ua hiki no e haawiia aku i likiki nana no ia mau dala.  Ina ia no Hawaii a Hilo paha, a i ole, no kekahi aina e ae, e hoouna ana ia i kana dala ma ka Bila Hale Poo Leta, a e loaa aku ana kana likiki.  Nolaila, mai hopohopo i ke komo ana i keia hui maikai.

HUI HAWAIIAN REALTY AME MATURITY,

KAUPALENAIA, Rumi 3 ame 4 McIntyre Building, Honolulu.

            L. K. KENTWELL,

            General Manager.

 

S. OZAKI

 

WAIHO I KA

 

OIHANA KUAI PAPALE

 

Kuai Hoemi Loa

 

I NA

 

PAPALE

 

35c NO KA PAPALE            $1.00

 

HALEKUAI 178 - ALANUI HOTELE

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA MANAO HOOKO MORAKI

 

            Ke hoolahaia aku nei ma ke akea, mamulu o ka mana kuai i hoakakaia iloko o ka palapala moraki i hanaia mawaena o Elizabeth K. Smith wahine mare a George W. Smith no Honolulu, Mokupuni  Oahu, Teritori o Hawaii, ka mea o ka aoao mua ame Mary J. Alexander, ka mea paa moraki, i ka la 31 o Me,  M. H. 1899, a i kopeia ma ka Buke helu 196, aoao 40-43, o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ua manao ka mea paa moraki i oleloia, e paniku i ka moraki i oleloia, malalo o na kumu i hoakakaia, oia hoi, ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e uku ai.

            A ke hoolahaia aku nei no ma ke akea, o na aina apau i hoakakaia maloko o ka moraki i oleloia, e kuai kudalaia aku ma ke akea ma na Keena Kudala o James F. Morgan,  ma ke alanui Moiwahine,  Honolulu, ma ka Poaono, la 13 o Sepetemaba,  M. H. 1902, hora 12 awakea.

            Eia na waiwai i hoakakaia maloko o ka moraki i oleloia:

            1.  O kela aina apau loa e waiho la ma Pauwela, Hamakualoa, Apana o Makawao, Mokupuni o Maui, ko Hawaii Paeaina, nona ka ili aina he 46 eka, 2 kaulahao ame 65 anana, oi aku a emi mai a oia nohoi ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 144 ma ka inoa o Paele a i kuaiia ia Elizabeth K. Smith i oleloia mai a Kia Brooks ame George Brooks aku  kana kane mare, ma kekahi palapala kuai i hanaia Novemaba 28,  M. H. 1895, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, Buke 158, aoao 366-367.

            2.  O kela aina apau loa e waiho la ma Kamaole, Kula, Mokupuni o Maui i oleloia nona ka ili aina o 5 eka, oi aku a emi mai, oia no hoi ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui (Kuleana) Helu 392 ma ka inoa o Pilipili; a o na aina no hoi kekahi apau loa e waiho la ma Hamakualoa, Mokupuni o Maui i oleloia. o lakou no hoi na apana 1, 5 ame 6 iloko o ka Palapala Sila Nui 2168; 2 Kuleana 3829 ame 6613 ma ka inoa o Paele; o ka apana 1 he 86-100 eka ili aina; apana 5 he  5-100 eka ili aina; apana 6 he 3 24-100 eka ili aina; o lakou no hoi na aina i hoakakaia ma ka Pauku 2, i lilo mai ai ia Elizabeth K. Smith ma ka palapala kuai a Kia Brooks ame kana kane i hana ai i ka la 29 o Iulai, M. H. 1896, a i kopeia iloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ma ka Buke 164, aoao 131-132.

            3.  O kela apana aina apau loa ame na pono e ae e waiho la ma Kauluwela, iloko o Honolulu i oleloia, nona hoi na palena i hoakakaia malalo iho nei:

            E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o ka aina, oia no hoi ke kihi Komohana o ke alanui liilii Makainai ame ke alanui Aupuni Kuakini a holo mailaila aku, penei:

            Akau 41˚ 20' Komohana 101 kapuai holo ma ke alanui Kuakini;

            Hema 53˚ Komohana 110 Kapuai;

            Hema 41˚ Hinkina 118.5 kapuai holo ma ka Apana 3;

            Akau 44˚ 20' Hikina 110 kapuai holo ma ke alanui liilii Makainai a hiki i kahi i hoomaka ai; nona ka ili aina 12,058 kapuai kuae oi aku a emi mai.

            O keia ka aina i kuaiia ia Eliazabeth K. Smith i oleloia ma ka palapala kuai a Jessie P. Makainai i hanaia i ka la 1 o Iune, 1899, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni ma ka Buke hele 238 aoao 214 ame 216.

            He aina i hui pu ia me na pono apau loa. ame na kuleana apau.

            He kuike ka makemake ma ke dala gula Amerika; a o na lilo palapala kuai apau ma ka aoao ia o ka mea kuai aina.

            No na mea i koe e ike ae ia W. O. Kamika, ma Judd Hale kihi o na alanui Papu ame Kalena, Honolulu.

Honolulu, Augate 14, 1902

            MARY J. ALEXANDER,

            Mea Paa Moraki

            Ma o kona Loio la

            W. O. KAMIKA.

            Aug. 15, 22, 29; Sept. 5-12

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

            I kulike ai me na olelo o ka palapala moraki i hanaia e John Nahinu ka mea o ka aoao mua, Kapule Nahinu ka wahine male a ka mea o ka aoao mua i hui pu aku me kana kane, no Hookena, Kona Hema, mokupuni o Hawaii, Teritori o Hawaii ame J. M. Monsarrat no Honolulu, mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka mea o ka aoao elua, i ka la 8  o Dekemaba, M. H. 1896, a i kopeia ma ke keena Hoona Aina ma Honolulu, i oleloia ma ka buke helu 166, aoao 204, a ua hooliloia ua moraki la i oleloia ia Samuel M. Damon, Henry E. Waity, S. Edward Damon no Honolulu lakou apau, he poe ma ka oihana kalepa iloko o ka Bishop & Co.

            Ma keia, ke hoolaha aku nei ma ke akea o Samuel M. Damon, Henry E. Waity, ame S. Edward Damon  ka poe i hai mua ia ae nei ua manao lakou e paniku i ua moraki la i oleloia mamuli o ka hookaa ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee, a o  na  aina apau i hoakakaia maloko o ua moraki la i oleloia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma ke alo iho o ka Hale Aupuni ma Honolulu i oleloia ma ka Poakahi, la 15 o Sepetemaba, 1902, ma ka hora 12 awakea.

            Eia na aina i hoakakaia maloko o ka moraki i oleloia:

 

HE ILI  NANI, LIMA A'IA'I

ME KA

LAUOHO ULIULI

KA HUA  O KE

Kopa Cutikura

 

HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau moa nei me keia KOPA CUTICURA no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pau ai ka papaa o ke poo, ka unahi-pii, a i mea no hei kekahi e pau ai ka helelei ana o ka lauoho, a i hoopalupalu, hao ia'i a me ka hoou'iu'i ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka hana, e like me na lima, a pela no hoi e hoopau ai i na eha, ma ka holoi ana i na wahi eha me keia kopa, i ole oi e ike i ka aai me ka welawela; i ole no hoi e hou nui, ma ka holoi ana i na wahi pehu a palahehe; a he oi loa aku ka waiwai nui o keia kopa i na makuahine e lawelawe ana i na hana lehulehu i pili i na keiki a me lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau; a he kupono loa no hoi keia kopa no na wahi auau a pau.  O ka poe i ikemaka i ka  maikai o keia kopa, aole loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku, ke koila mai; ina no e oleloia ana, he kupono ia ano okoa aku no na mea e pili ana i ka ili, ke poo a me ka lauoho o na bebe a me na keiki  Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA mailoko mai hoi o kela laau hooia na popilikia a pau e pili ana i na mea ika loa i ka pale ana i na mea ino, a he looa no hoi ke ala maikai o na puailoko o keia kopa.  Aole loa e hiki ke hoohalikeia mai kekahi ano kopa e aei hoohuihuiia e ke akamai o kanaka me keia kopa , ma kana mau  hana malama, hoola, a me ka hoou'iu'i ana i ka ili, a pela aku Pela hoi ka ili oke poo, ka lauoho a me na wahie e ae.

            Aole no i lihi launa mai na kopa ona aina e me keia, no ka auhau ana a me ka hana o na keiki liilii.  Pela ihoia i lilo ai ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hoo-@ a he Helu Ekahi keia Kopa no na poino o ka ili a me kahi auau, a hehelu ekahi no hoi no na kamalii a puni ke ao nei.

            NO KA HOOLA LOA ANA I NA ANO PEHU A POHAKA PALAHU MA NA WAHI A PUNI KE KINO, e hoomaemae i ka palapu me ke kopa CUTICURA i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili, a pela hoi ke poo, i pau ai ke kepia a me ka papaa piele, alaila, e hooma-u i kahi eha me ka Aila Hamo CUTICURA mama ae ai ka akiaki ana a ka hu'i a me ka ehaeha, a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a ola ka eha, alaila, e inu ka Laau Inu CUTIKURA i mea e maemae ai ke koko maloko. Ke kuaiia ne keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekulia"  o R. Towns & Co., o Sydney,  N. S. W. ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot:  Lennon, Ltd. Na  "Hoakaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinaunau," he loaa wale no me ke kuai ole.

            O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston, U. S. A., na Ona e na laau CUTIKURA CUTIKURA a  pau loa.

 

EIA IHO NA LAKO LAWAIA

 

Eia ma ko makou waihona na lako lawaia o na.  Upena o na ano like ole ame ka nunui i makemakeia ai no ke kumukuai kupono.

            Na  Makau kekahi o ke ano oi loa a maikai no hoi no ke kumukuai haahaa loa.  Pela no hoi na Aho ame na Mokoi paeaea ame na Makau nunui kupono no na l'a nunui ame na lako e ae o ka oihana lawaia.

 

PEARSON & POTTER CO., LTD. Alanui Hotele me Uniona.

 

            1.  O na aina apua e waiho la ma Kauahako,Kona Hema i oleloia, nona ka ili aina he 49 eka, a oia no hio ka apana aina i hoakakaia ma ka R.  P. (Grant) Helu 1466 ma ka  inoa o Henry Clark a i lilo aku hoi ia John Nahinu ma kekahi palapala kuai i hanaia e John Schleif ma ka la 30 a Aperila M. H. 1894. a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina ma Honolulu i oleloia ma ka Buke 146, aoao 328.

            2. O kela aina apau loa e waiho la ma Hookena, Kona Hema i oleloia nona ka ili aina he 3.15 eka, a oia no hoi ka aina i hoakakaia ma ka R. P. Helu 5106 Kuleana Hela 7066 ma ka inoa o Kahula, Apana 2, a i kuaiia aku hoi a lilo ia John Nahinu i oleloia ma ka palapala kuai i hanaia e W. Kaakimaka ma ka la 11 o Mei, 1895, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina i oleloia ma ka Buke helu 165, aoao 238-239.

            BISHOP & O.,

            Ma o na Loio la, Mott-Smith & Mathewman.

            Honolulu, T. H., Aug 21, 1902

            Aug. 15, 22, 29-Sept. 5, 12.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Thomas E. Krouse i make no Honolulu, Mokupuni o Oahu, o ka aoao mua, ame ka Western and Hawaiian Investment Co, Ltd., o Honolulu i oleloia, o ka aoao elua, ma ka la 12 o Augate, 1901, i kakau kope ia ma ka buke 226, aoao 246, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 15 o Sepetemaba, 1902, hora 12 o ia ia.

            Aia ma kahi o W. R KAKELA na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 15 o Augate, 1902.

            WESTERN AND HAWAIIAN INVESTMENT CO., LTD.

            Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i moraki ia:

            Eia na aina i hoakakaia maloko o ua moraki la i oleloia:

            O kela aina apau loa e waiho la ma Kapiolani Paka (Pakuiia) ma Waikiki, mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, a i ikela hoi ma ka palapala kii aina o ua Kapiolani Paka (Pakuiia) i oleloia, oia hoi, na apana aina 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39,40  ame 41 ma ka Mahele Aina G o ua Kapiolani Paka (Pakuiia) nei a o lakou no hoi na aina i lilo aku ia Thomas E. Krouse i oleloia ma ka palapala kuai a George D. Gear i hanaia i ka la 13 o Novemmaba, 1900, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina ma Honolulu i oleloia ma ka buke helu 216 aoao 161, a o lakou no hoi na aina i palapala kuai mai a Paul Muhlendorf, khu malama waiwai o T. E.  Krouse i hanaia i ka la 9 o Iulai, 1898, a i kopeia ma ka buke aupuni helu 183 aoao 200.

            4t-Aug.15, 22, 29, Sept 5, 1902.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

            I kulike ai me na olelo o ka palapala moraki i hanaia e J. W. A. Redhouse ka mea o ka aoao mua ame ka wahine a ka mea o ka aoao mua Emma.  Redhouse i komo aku iloko olaila, na ka mea o ka aoa elua ka hui "THE FIRST AMERICAN SAVINGS AND TRUST COMPANY OF HAWAII, Limited, he hui e ku nei malalo o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, i hanaia ma ka la 27 o Novemaba, M. H. 1901, a i kopeia ma ka buke Aupuni helu 227, aoao 356-358; a ma keia ke hoolaha aku nei ka mea paa moraki ua manao oia e hooko aku i na manao o ua palapala la ma ke paniku ana i ua moraki la mamuli o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee.

            Ke hoolaha pu ia aku nei, aia a hiki i ka pau ana o ekolu pule mai ka la o ka puka ana o keia hoolaha, e hoolahaia aku ai na aina apau i hoakakaia iloko o keia moraki no ke kuai kudala akea ana ma ke alo iho o Iolani Hale. ka Hale Aupuni, Honolulu i ka Poakahi, la 15 o Sepetemaba, 1902, ma ka hora 12 awakea o ua la la i oleloia.

            No na mea i koe, e ike ae i na ioio o ka mea paa moraki Thompson &  Fleming.

            Hanaia ma ka la 9 0 Augate, 1902.

THE FIRST AMERICAN SAVINGS AND TRUST                      COMPANY OF HAWAII, LIMITED, Mea Paa Moraki.

            Eia na aina i hoakakaia malalo e keia moraki:

            O kela mau apana aina apau elua e waiho la ma Kaimuki, Honolulu i oleloia, oia hoi na apana helu 5 ame 7 o  ka mahele aina helu 39 o Kaimuki, oia no hoi na apana aina i lilo aku i ka aoao mua i oleloia ma ka palapala kuai i hanaia ma ka la 1 o Maraki, M. H. 1901, a i kopeia ma ka buke Aupuni helu 216, aoao 497-498.

            Pela hoi na hale apau loa maluna o kela mau aina, na pono apau i pili i ua mau aina la pela hoi na waiwai e ae oluna, ame na pono kuleana apau i loaa i na mea o ka aoao mua.

 

MA KE KAUOHA

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO

WAIWAI.

 

            Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka Waiwai o Kamali (k) o Koloa, Kauai, i make.  Nolaila ke hoolahaia aku nei na mea apau e hoike koke mai i ko lakou mau bila me na hooia kupono iloko o eono malama mai keia ia aku a ina aole e hoikeia mai e hoole mau loa ia aku no, a o ka poe apau i aie mai i ka mea i make e hookaa koke mai ma ka lima o ka mea nona ka inoa malalo iho.

            RAPHAELE K. AINAIKE

            Lunahooponopono o ka Waiwai o Kamali (k) i make.

            Koloa, Kauai, Augate 22, A. D. 1902.

 

            I keia la e holo aku ai o A. G. Kaulukou ame E. Montgomery no Amerika no ka huli hou ana i ka naauao