Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 33, 15 ʻAukake 1902 — Page 6
This text was transcribed by: | Diane Poche |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, AUGATE 15, 1902.
Hookipa me ka Ohaoha
HIKI MAI KA BIHOPA HOU O KA HOOMANA PELEKANE.
Mahope o na la hoomaha mawaena o na ale hanupanupa o ka moana, ua hiki mai la i ka lepo o Hawaii ka Mukua Right Reverend H. B. Restarick a Bihopa hou o ka Hoomana Pelekane o Honolulu nei. Ua hele pu mai oia me kana wahine ame ka laua mau kaikamahine, Misses Constance ame Makaleka me ka laua keikikane, Artuhu. Mawaho ae o kona ohana, kona mau hoahele. Mr. ame Mrs. F. F. Fyler, Deakona Drant, Mrs. L. F. Folson, Miss Kaloke Taggart ame Miss Evalina Wile.
I ka wa i hookokoke mai ai ka mokuahi Peru i ka Poalima nei, Augate 8, mawaho o ke awa o Kou nei a pau ka nana ana o ke kauka i ka palapala malama ola, ua pili koke aku ka waapa o na komite hookipa o ka hoomana Pelekane maanei, Mr. E. Tenney Peck ame Wray Taylor, a waiho aku la i olelo hookipa. Aole i liuliu iho pili ana ka waapa me na komite hookipa o ka Hui Malu Elks a hookipa mai i ka Bihopa, oiai oia kekahi o na luna nui kahiko o ia hui. Ua laweia aku ka ohu o Hawaii, oia na lei, a hoolei ia aku maluna o na malihini, a iwaena o ia mau mea nani o kakou nei i haawiia ai na lulu lima aloha ana.
I ka wa i pili mai ai ka moku i ka uwapo, ua halawai mai la na malihini me na lehuleu kamaaina i naue aku no ka hui ana me na malihini, a e like no me ka hana a na komite i hana ai pela no na kamaaina i hana aku ai no na malihini ma ka uwapo. Mahope o na hui aloha ana, ua lawe loa ia aku na malihini no ka Hotele Hawaii, kahi a lakou e noho ai no kekahi mau la.
Ua lawe hoomakaikaiia aku ka Bihopa hou i na paia laa kahi ana e puunaue mai ai i ka ai o ke ola ma keia mua aku, ame ka helekula o San Anaru, a ua nui ka mahalo ame ka ohohia o ka Bihopa hou i keia mau mea apau. Ua laweia aku no oia maluna o ke kaa e nana i ka nani o Honolulu nei, a ua hai ae oia i kona manao, ua oi aku ka nani ana i ike ai mamua o kana mea i lohe ai a i hoomaopopo ai.
Aole i hiki iaia ke hai ae i ke ano o kana lawelawe hana ana maanei i keia wa, aka, no keia mua aku, ke manaolana nei oia he hopena o ka holomua ame ke ku-ee ole. E hui ana oia me na deakona o kona Ekalesia a pela hoi me kona mau hope, a noonoo like no ka hana ma keia mua aku, a pela iho la oia e manao nei e loaa ana ka lokahi ame ka holomua iloko o ka Ekalesia ma keia mua aku.
Ua haalele aku oia i kona kihapai ma San Diego me ka pau ole o kona aloha i kana poe hipa malaila, aka, o ka leo kauoha oia ka mea nana i mawehe ae ia pilina. O Mr. F. F. Fyle, oia no ke kakauolelo a ka Bihopa Rev. A. Evans o Los Angeles a e noho ana oia no hookahi mahina maanei, a o Deakona Drant, Mrs. L. F. Folson, Miss Kaloke Taggart ame Miss Evaline Wile, oia na kumu e noho ana ma na kula maanei.
Ma ke kakahiaka Sabati nei, Augate 10, i hoomaka ai ka Bihopa hou i kana haiolelo mua loa ma ka halepule o San Anaru, a ma ia no iho ma ka halepule St. @ent's. Na ka Makua Rev. Arthur @ns i malama ae ke anaina hoomano @a San Anaru ma ia po. Piha a ohuohu keia mau anaina a ua nui ka mahaloia o na manao o ka Bihopa hou.
HOIKE HUI O NA KULA AHAHUI
OPIOPIO IMI PONO KRISTIANO
O KOOLAU, KAUAI.
Ma ka luakini o Anehola, Augate 3, 1902, ua malumaia keia hoike hui o na Kula Sabati o keia mau Ahahui Opiopio Imi Pono Kristiano o Koolau ma ke ano hoike makahiki.
Na kula i hiki mai: Kilauea, Koolau ame Anehoia. Hoomakaia na hana hoike ma ka hoomalu ana a ke komite hoeueu. J. K. Apolo, hora 11 me ka himeni me ka pule a ka peresidena o ka ahahui, G. M. Huddy. Mele hou ia ka aoao 124 H. A. N. e alakai ia ana e ke kula o Koolau. Haiolelo mai o J. K. Apolo no keia hoike ame na manao hoeueu. Ua malamaia ae ka lulu mahina hou $5.25. He mea maa i keia ahahui i na mahina apau.
Koho ana i na komite na lakou e nana na hana o ka la, o ke kula nana e ahai ka helu ekahi, he hae Hawaii ka makana mai ke komite hoeueu mai.
Na komite: G. M. Huddy, lunahoomalu; Mr. Ekekela, j. Koani, G. W. Mahikoa ame Naahumakua. Haiolelo mai ka peresidena; ka hoike a ke komite hoeueu no ka makahiki i pau, a ua kipono ia mai keia hoike me ke mele himeni a ka papa kula o Koolau. Aponoia ka hoike komite. Malamaia ke koho hou ana i na lunanui o ka ahahui. Ma ke noi a G. W. Mahikoa ua hoomauia na lunanui mua. G. M. Huddy, peresidena; J. K. Apolo, hope; Ho-se Castro, hoa; D. Trask, puuku; Wm. Huddy, kakauolelo. Koho hou ana i ke komite hoeueu. Mai a G. W. Mahikoa e hoomauia no ka inoa mau J. K. Apolo. Aponoia.
Na olelo hoolaha ekalesia mai a P. M. Castro no ke Kula Sabati, G. W. Mahikoa, no ka Ahahui Opiopio, J. K. Apolo. Malamaia ka lulu dala no ka waihona o ka ahahui he $11. Malamaia ka hoike o na papa kula o Anehola, e alakaiia ana e Sol. I. Kaialoa, haawina, i ka loa ame ka laula o ka Baibala. huina haumana me ke alakai 47, Manawa 25 minute.
Kula o Kilauea, e alakaiia ana e Sol. M. Heha. Haawina, na ike lehulehu o ke Akua. Huina haumana 25. Manawa 8 minute.
Kula o Koolau, e alakaiia ana e Mrs. E. Huddy. Haawina ka hiki alua ana mai o Kristo. Huina haumana 37. Manawa 33 minute.
Na olelo paipai mai a Mr. Koalii, Mrs. Ekekela, Mrs. Sela Huddy. Ka olelo hooholo a na komite o ka la mai ka lunahoomalu mai, o ke Kula o Koolau, ka helu ekahi, a ua lilo ka makana, ka hae Hawaii iaia.
O ka huina i keia la, na haumana ame na alakai he 109. Na lunani, 6. Makaikai, 26. Ua loaa ka huina nui 141. Hoike a ke kakauolelo, Aponoia. Noi mai o Kaina Lovell, e hookomoia keia moolelo i ka nupepa Kuokoa. Hooholoia. Hookuuia na hana me ka himeni me ka pule a J. K. Apolo. Ua nee aku ke anaina i na pakaukau i hoomakaukauia i na mea ai like ole, ua ai a lawa. Mahalo i na keiki eleu o ka Ahahui Opiopio o Anehola.
WILLIAM HUDDY,
Kakauolelo.
Make o Kauka Oliva.
HE KAUKA OIA NO KE KAHUA MA'I LEPERA O MOLOKAI MAMUA.
Ma ka Poalua nei, Augate 12, ua haalele mai o Kauka Likeke Oliva i keia ola ana ma kona home ma Waikiki ae nei. Ua kamaaina oia no na makahiki nei. Ua kamaaina oia ianei no na makahiki he 20, aole nae he kukonukonu loa, a i kona hoi ana mai nei mai Molokai mai ua ikeia kona ano nawaliwali loa a akahi no a ikea e pilikia loa ana ia.
Ua piha iaia na makahiki he 63 a hala wale aku la. Ua piha iaia na makahiki he 30 o ka noho ana ma Hawaii nei, a aneane hoi e piha, iaia na makahiki he 15 o ka noho ana ma ke ano he kauka no ke kahua ma'i ma Molokai. No kekahi manawa loihi, ua lilo oia i kauka kaahele a hiki wale i kona hookohuia ana i kauka no Molokai i ka makahiki 1889 a hookohu hou ia aku no oia e ka Papa Ola mahope mai. Ua hookuuia mai oia mai Molokai mai mamuli o ka hoopii ia ana mai e na ma'i, a mai kona wa i haalele aku ai ia Molokai, ua nui loa kona noonoo ana no na kumu ona i hoopiiia mai ai. Ua houluulu ae oia i na mea i loaa iaia mai kona wa i hoomaka ai e noho ma Molokai e pili ana no ka ma'i lepera, a ua manaoia e pai aku i buke no ka pono o na kauka apau e manao ana e loaa ka ike i ke ano o ka laha ana o ka ma'i lepera, aka, ua hala ia me ka hooko ole ia o kana mea i manao ai.
Ua waiho iho oia he wahine ame ke keiki e paiauma ana nona ma keia aoao o ka muliwai o Ioredane. Ua malamaia ae kona anaina hoolewa ma Sana Anaru i ka auwina la o ka Poakolu nei, Augate 13.
KA HUI REPUBALIKA MA HANA.
Ma ka la 25 o Iulai, 1902, ua malamaia ka halawai koho o na luna nui o ka Hui Mahele Repubalika o ka Apana o Hana maloko o ka Hale Hookolokolo o Hana, Maui, a ua kohoia na luna nui no elua makahiki penei:
W. P. Haia---Peresidena.
J. H. S. Kaleo---Hope Peresidena mua.
E. M. Hanuna---Hope Peresidena elua.
G. O. Cooper---Kakauolelo.
H. Z. Kaipo---Hope Kakauolelo.
J. R. McGettigan---Puuku.
Na Lunakanawai---M. H. Reuter, F. Wittrock ame J. K. Iosepa.
Na Komite Hooko---Jas. H. S. Kaleo, E. M. Hanuna, J. K. Kalama, W. P. Haia ame G. O. Cooper.
Ma ka la 2 iho nei o Augate i kohoia ai na elele i ka Aha Kuwaena ame ke Komite Apana.
W. P. Haia---Elele i ka Aha Kuwaena ma Honolulu.
G. O. Cooper, H. Howell ame J. K. Iosepa na elele i ke Komite Apana ma Wailuku.
Me ka manaolana e hooholo ponoia na hana ma keia mua aku.
Me ka mahalo,
MEA KAKAU.
Ke kumu waiwai nui
hiki ole ke hai piha
ia ma ka Olelo.
HE WAIWAI NUI KA ILOKO O NA HOIKE A KEKAHI O KO HONO-
LULU NEI.
O ke ano puipui o ke kino ame ka hauoli ame ka ikaika, oia ke kumu e kiolaia ai a kapae ae i keia pepa, aka o ka mea e loaa ana i na eha like ole o ka ma'i puupaa, eha ma ke kua, a lou iloko o ka opu, nalulu mai ke poo, ano haalulu mai ke kino, pinapinai mau ka makewai, wela a mae wale mai ka ili, moe pono ole ka po, a eha mai na maka, pehu mai na kuekue wawae, a wiwi mai ke kino, a uliuli mai ka mimi, aole e hiki iaia ke alo ae i ka heluhelu i keia malalo iho he mau a'o waiwai loa mai kekahi aku o ko Honolulu nei poe.
O Mr. H. G. Crabbe, he kamaaina no keia kulanakauhale e noho la ma ke alanui o Nuuanu he kanaka oihana kalepa oia, he kupakako a he mea ohi aie i keia manawa. Eia kana pane: "He kanaka au i piha na makahiki i ke 69, a ua loaa ia'u he mau keiki, a na lakou e hoolaupai nei ko'u noho elemakule ana. No kekahi mau makahiki elua i hala aku ua loaa mai la au i ka eha ni ma kuu kua a ua noho ehaeha nui au iloko o ia mau makahiki elua, a aohe no i liuliu loa aku nei ua hele aku wau e kuai i na HUAALE KIKALA HANEENEE A DOAN ma ka halekuai o Hollister ma a loaa mai la ia'u ka oluolu mahope iho o ko'u hoomau ana i ka ai ana i ua laau lapaau la. No'u iho aohe o'u makau i koe, no ka mea, he malama mau wau i keia ano laau i makaukau no'u no na ma'i e hiki koke mai ana, oiai ua manaoio wau, aole lakou e lanakila i ka mana kinai o na huaale kikala haneenee a Doan.
E loaa no keia ano laau lapaau i ka poe kuai laau apau no 50 keneta o ke poho hookahi, 6 poho laau i ka $2.50. E loaa aku no na kauoha ma na leta mai ka Hui Kuai Laau Lapaau a Hollister o Honolulu nei na Agena o ka Paeaina nei.
E hoomanao i ka Doan a e waiho i ka hai.
[advertisement: 4-columns.]
[graphic: engraving of underside of denture set with vignette in the middle of a woman with a toothy grin.]
[KEENA HANA O NA KAUKA HUKI NIHO. W. E. ALLEN, D. D. S. F. L. FERGUSON, D. D. S. O ka Hana Papa Niho ka laua hana makaukau loa. Ma na Keena huki noho o ka Hale Nu Ioka laua i hana mau ai, a e loaa no laua i keia manawa ma : : : ARLINGTON HALE HELU 2151 ALANUI HOTELE ma kahi aoao o ka huina o ke Alanui Hotele ame Uniona. He maikai na lawelawe hana me ka nui eha ole e like no me ko na wahi e ae a ke hooiaio aku nei he maikai io no, he haahaa na auhau : : : : NA HORA HANA ma na ia noa e pau ana i ka hora 6 p. m.; i ka Poaono e pau ana i ka po a i ke Sabati i ka hora 12 awakea.]
[graphic: engraving of set of upper dentures. "TEETH Without Plates."]
Hoopiha me ke Kala ... 50 keneta
Hoopiha me ke Gula $1.00 a pii aku
Papa Niho Gula ...
Papa Niho Kala ... } $5
Paha Niho Maoli ...
[end advertisement]
KE KO NEI KE AU O KA MANAWA.
Ma ka hoomaopopo ana ame ka ike ana eia ke nee @au nei ke au o ka manawa, aole hoi he mea kino nana e paa mai ia mea. Ua hala aku ka makahiki 1901, a eia kakou iloko o ka hapa hope o ka M. H. 1902, a ke hookokoke aku nei hoi i na la au e ike iho ai e ke kanaka Hawaii, e kauia ai oe ma ka mea kaupaona, a e ikeia no kou mama ana, a kaumaha paha.
O ka mahina o Novemaba e hiki mai ana, oia auanei ka mahina o kakou e kau ai maluna o ke kaupaona, a e ikeia ana ke kaumaha a i ole o ka mama paha o kela ame keia mea pakahi o kakou, a o ke kaupaona i oi aku o ka maikai o na mea hana, oia auanei ka paona e loaa ai kou waiwai io.
Ina e hoomanao iho kakou, he njui na kaupaona like ole, he nunui kekahi a he liilii kekahi, aka, e like ana no ka waiwai io ina e maikai na mea hana ai i ole o kona hoohanaia ana paha, aka, ina he inoino na mea hana e poho ana no oe.
Pela no hoi i kela la, eia ke ku nei iwaena o kakou he eha kaupaona, oia hoi Repubalika, Democarata, Home Rula, ame Hui Kuokoa, a o ka ninau wale no e ninau iho ai, ma ke kaupaona hea ana la oe e kau ai i oi aku kou waiwai io?
Malia paha o ninau iho kekehi, heaha la ka waiwai o ke kaupaona? Alaila, e loaa no ka pane. He mea nana e hoike ana i ka nui o ia mea, kona kumukuai a pela aku, aka o ke kaupaona kupono, oia wale no ka mea nana e hoike mai i ka oiaio.
Mamua o kou makemake ana e kauia ma ke kaupaona he mea maikai no ia oe ke nana mua i ua kaupaona la, a ina e ike oe i ke kupono, alaila, e kau aku ia oe iluna olaila, a ina aole, alaila mai hookau ia oe iho maluna olaila o waiwai ole kou kau ia ana. He mea pono e lawe mai kakou a nana i ke kaupaona (Home Rula.) Ua ikeia ke ku ana o ua kaupaona la, a ua kaupaonaia ka hapanui maluna olaila, aka i ka manawa i hoohanaia ai ua kaupaona nei, e ka poe nana i hoohana, ua ikeia ka poloke ana o na mea hana, a ua waiwai ole hoi ka poe apau i kau ia maluna o ua paona la, a no ka mea, eia ke huki nei kekahi ame kekahi, aole nae he waiwai a o ka poe nana e hoohana nei, ke hoomaka nei lakou e alunu, a o kou hopena e poho ana oe.
Ina e nana aku i hope i ke kau ahaolelo iho nei i hala, e ikeia no na mea i hanaia e lakou, ua hoonui wale aku i na lilo o ka ahaolelo, hoopaapaa wale e hoopau manawa ai i mea e hiki ai ke kahea hou ia ona ahaolelo kuikawa, a o na hana e pono ai oe ame ka lehulehu, aole he hana ia, nolaila, he mea pono ia oe ke nana nou iho, a e koho i ka mea i oi aku ka waiwai io. "He mea hoopailua ia Iehova ke kaupaona hoopunipuni, aka, o ke kaupaona kupono oia Kona makemake."
Aole anei he mea pono ia kakou ke hoao i keia kau, e hookau ia kakou maluna o ke kaupaona Repubalika? Ua hala ae la hoi ka Home Rula, ame kana kaupaona ana, a he mea pono ia oe ke kaupaona hou ia i loaa ai kou mau paona pololei.
O ke kaupaona Repubalika oia ka helu ekahi o na paona e hoohanaia nei mai kela kau i hala a hiki no i keia kau, a aole ona wa e emi ai kona mau paona, a ua pomaikai oe e ka mea e koho ana.
Ina e huli aku i ka lakou mau mea i hana ai iloko o ka ahaolelo i hala, e ikeia no ko lakou hooikaika aan i ka bila mokuaina no kakou nei, aka, no ko lakou uuku iloko o ka Hale, nolaila, ua poipu ia mai la e ka aoao nui Home Rula) a lilo iho la i mea ole ka mea maikai.
O ka aoao Repubalika, he aoao ia e hoowaiwai ana i ka aina, a aole hoi e hiki ia lakou ke hana i kekahi mau hana iloko o ka ahaolelo e kue ana i ko lakou mau pomaikai iloko nei o ka aina aka, e kue ana lakou i na mea e hoopoino ana ia lakou a i ko ka lehulehu pono.
O ka bila aie dala i waihoia aku iloko o ka ahaolelo, ua hooleia no ia e ka Home Rula, a mamuli o ke kokua ole ana o ka hapanui o ka Hale oia hoi na Home Rula, ua ku iho la ko kakou mau hana i manaoia e hooholo mua aku no ka nele i ke dala ole. O kekahi o na hana i manaoia no ka aie ana i dala, oia no na alanui o kakou nei, a ina e loaa na alanui maikai, alaila, e loaa like ana ka pomaikai i kela ame kela mea he aina kona, a pela no hoi ka poe apau e hana ana i hana, a ma ia hana e holomua ai ka aina.
He nui wale aku na pono ame na pomaikai e loaa ana la kakou ina e ku ana kakou me ka lokahi a koho i ka aoao Repubalika, mai ka Elele i Wasinetona ame na Senatoa ame na Lunamakaainana o kakou nei, alaila, e hiki mai no ka hopena a e hooko koke ia no ko kakou mau makemake.
E ka moku o Keawe, mai koho hou la Senetoa Kaohi o Kohala ame Brown o Hilo, no ka mea, na laua i hoopaa hou ia A. M. Brown ka Makai Kiekie ma kona wahi, a ina i hooko laua i ka oukou (Home Rula) i koi ai e hoopau ia na luna aupuni mua a e hoonoho hou ia i poe hou, ina la ua noho o J. K. Kaulia ma ia noho hanohano; nolaila, he mea pono ia oukou e na Home Rula ke hoopoina loa ia laua a pela pu hoi me na lunamakaainana, a he mea pono ke wae @ou oukou i mau moho e hoolohe ana i ko oukou mau leo.
A pela no hoi oe e Maui o Kama, "ka onohi o na kai" ame Kauai o Mano, he mea pono ia oukou ke kuilima pu me ka lokahi, e hoopau i ko oukou noonoo ana i na moho o ke kau i hala, a e wae hou iho i ka poe a oukou i hilinai ai, a e ola ai hoi ka lahui, a ina aole e loaa ka mea a oukou e hilinai ai, e kilohi iho iloko o ka aoao Kuokoa ame ke Democarata, a ina aole no e loaa ilaila, e wae nou iho a pau ka makemake iloko o ka aoao Repubalika, a oia hoi ka aoao e ola ai na iwi, a e hooko ia ai hoi kou makemake i hooponopono aupuni kalana.
E ala, a e koho me ka lokahi i ka paa balota Repubalika, mai ka Elele i Wasinetona a i na Hale elua o ko kakou Teritori nei.
Imua e na hoa me ka lokahi, imua no ka pahu balota o Novemaba e hiki mai ana.
Me ka mahalo,
MEA KAKAU.
Nuhou Kuwaho.
MAOPOPO LOA KA MALAMAIA O KA PONI MOI O PELEKANE. KAUA WELIWELI MA PANAMA. HOOKAHE KOKO MA SENANDOA.
NU IOKA, Iulai 26.---Ma ka uwea moe moana i loaa mai nei he lono i ka nupepa La (Sun) mai Ladana mai penei: "Ke lono wale ia nei, ma ka la 9 o Augate ae nei, (ka la Poni Moi), e pau ana he hora ame ka hapa i ke anaina poni moi ma Westeminster Abbey. Ua hoopokoleia ka papa kuhikuhi, a e malama wale ia ana no ka heluhelu haawina, haiolelo pokole ame na mea ano nui o ka moolelo pili alii. Ua hele aku ka Bihopa o Winikeka iluna o ka moku i keia la, no ka hui aku me ka Moi a waiho aku i ka papa kuhikuhi a na komite i waihoia ai keia hana."
LADANA, Iulai 29.---Ma ka lono hope loa i loaa mai nei mai ko ka Moi alo mai, ua hiki ke ike ia ka oiaio ame ka pololei o ke koho ana a na kauka e malamaia ka poni moi ma ka la 9 o Augate ae nei. Eia ke auhee nei na manao kaumaha iwaena o na kuhina ame na makaainana mamuli o na lono i wawaia ae i kela mau la aku nei no ke kupilikii loa o ko ka moi ola ame ka hoopanee hou ia o ka la poni moi.
Ua nalohia aku nae ia mau manao mamuli o ka lono i loaa mai nei mai Cowes mai, ua aeia aku ka moi e ku iluna, a ua ku ae oia iluna me ke kookoo a ua loaa iaia he holoholo pokole ana. O ka lua o ka lono i loaa mai nei i kela la, ua aneane e pau loa na mea a na kauka i papa ai, a o ia lono, ua apo ia aku me ka hauoli, he hoiek pololei loa kaia no ka hiki i ka Moi ke ku i ka wa e poniia ai. Ua hoaoia ae na laau koo aoao, a ua ikeia ka holopono. Ua noho iho ka Moi maluna o ka oneki o kona moku a makaikai aku i ka heihei moku liilii mawaho aku o Cowes.
KAUA WELIWELI MA PANAMA.
PANAMA, Augate 1.---Ua hiki mainei i kela awakea, na komisina i hoounaia aku nei e ke aupuni ma ka la 29 o Iulai maluna o ka mokuaihi Pelekane, Cana, no ka hui ana aku me Generala Herrera o ka poe kipi. Ua hai ae lakou i ka hiki ole ia lakou ke hana aku i ka lakou hana, no ka mea, aia ke kaua hahana la na aoao a i elua, i hoomakaia hoi ma ka la a lakau i haalele iho ai ianei. Ua komo ae ka poe kipi a paio mai i na puali koa o ke aupuni ma ia la.
Ma ka hora 5 a. m., o ke kakahiaka Poaha, Iulai 31, ua lele kaua mai ka puali helu ekahi o ka poe kipi i ke kahua hoomaoana o na puali koa o ke aupuni me ka ikaika ame ka makau ole. Ua haawi koke aku ka puali koa o ka aupuni ina ai a ka ui, a i ka auwina la ae, ua ikeia aku ke kau mai o ka hae keokeo iwaena o ke kahua o ka poe kipi, e noi mai ana e haawi aku i manawa no lakou e kanu ai i ko lakou poe i make a ua aeia aku. O ka nui o na make ma ka aoao o ka poe kipi mai ka la 29 mai ua hiki aku no ia ma kahi o 200, a ma ka aoao hoi o ke aupuni, he ewalu i maka a he 11 i eha.
I ka wa i pau ai o ke kaua hahana ana, aia no he 9 mau puali koa o ke aupuni ke paa ia la i hope me ka makaukau e haawi aku i na kokua i ko lakou mau hoa iloko o ka wa pokole loa.
HOOKAHE KOKO MA SENANADOA.
HARRISBURG (Pa.), Iulai 30.---Mamuli o ke ala ana mai o ka haunaele ma Senanadoa i keia po, i make ai ekolu a eha paha kanaka ame ka lehulehu o ka poe i eha, ua haawi aku ke Kiaaina Pohaku (Stone) i ke kauoha i na regimana Ewalu ame Umikumamalua ame ka puali o ke Kiaina N. G. P., e hele koke aku no kahi o ka hookahe koko, a ke manaoia nei e hiki aku ana kela mau puali koa no lakou ka huina o 1500 ma ke kahua o ka lakou hana ma na hora o ke kakahiaka o ka la apopo (Augate 1).
Penei ka hoike a ka Makai Nui S. R. Beddall i loa mai i ke Kiaaina. "Pattsville (Pa.), Iulai 30.---Hookahe koko ame ka haunaele maanei; hoopoinoia na waiwai; ua make a ua eha he mau makaainana. Ua hiki ole ia'u ke hoomalu. E hoouna koke mai i mau puali koa."
WAKINEKONA, Iulai 29.;---Ua oleloia ae ma ke Keena Hookolokolo i keia la, aia ma ka lima o ka Hope Loio Kuhina Rukela (Russell) na palapala e pili ana no ka uwea olelo moe moana o ka Pakipika, a oiai aia oia ma Parisa i keia wa kahi i hooponopono ai i ka palapala kuleana no ke alawai oki o Panama, ua hiki ole ke noonoo ia i keia manawa a hiki i kona hoi ana mai. Ua noi aku ke aupuni Amerika i ka Hui Kalepa Pakipika e haawiia mai ka lakou auhau no na kukai pili aupuni a America me ka hoopaa pu ana mai e lilo ka hoohana ana i keia uwea moe moana malalo o ke aupuni ke hiki i ka wa kaua. Ina e aeia ana pela, e hooko koke ia no ke noi no ka haawi ana aku o ke aupuni i ka papa ana moana.
He 50 ka nuii o na haumana i haule a hiki ole ke komo aku i ke kula ao koa o Princeton ma keia hoike ana mai nei.
AHAHUI PAEAINA O NA OPIO.
Luakini o Kealaula, Koula, H. O., Iulai, 1902.---Peresidena Rev. J. J. Mataio ma ka noho, Mrs. Sarah Kaipo, kakauolelo. Kumuhana---1. Hoike Peresidena A. O. 2. Hoike P. A. M. 3. Hoike P. A. Apana. 4. Hoike Elele A. Ap. 5. Na hana hou. 5. Olelo hooholo. 7 Lulu dala. 8. Koho luna nui. 9. Kahi e noho ai ka aha.
Kumuhana 1. Aponoia. 4. Hoike elele a Mrs. Mitchell o Kaolino. Aponoia. Noi mai o J. P. Kapihe, e lilo keia hoike i rula no na hoike e ae. Aponoia. Hoike Elele A. O. o Lanai, Peter Kahoohalahala. Noi mai o J. P. Kapihe e noonooia. Aponoia. Nana no i noi mai i ka Hoike E. M. o Oahu, J. Kaluna. Aponoia. Na J. E. Kekipi e kapaeia na rula a e heluhelu ia ka hoike a Kealaula. Aponoia. Na. J. P. Kapihe e hoomoe ia ma ka papa. Aponoia.
7. Lulu dala. 8. Na luna nui: Peresidena, D. Spalding, M. o Hawaii. Mitchell, M. o Maui. Mrs. Kealalio, M. o Oahu. 9. Kahi e noho hou ai kela aha. Ma kahi e noho ai ka Ahahui Euanelio Paeaina. Aponoia.
Hoopaneeia me ke mele ana i ka himeni aoao 12 H. A. N. ame ka pule a J. P. Kapihe.
SARAH KAIPO,
Kakauolelo Kuikawa.
Loaa aku ua Palaho.
(Mai ka aoao 1 mai.)
puhaka a he kaula hoi kekahi i haweleia malaila, a mamuli paha o ka manawa i hana ai oia i ka hana lawe ola ua weheia ae la ua kaula nei no ia hana. Ua maopopo ua kaawe kela kanaka, aole nae i maopopo ke kumu o kona hana ana i kela hana oiai aohe wahi mea e hoike ana no ua hana la, aole no hoi i maopopo ka inoa o ke kanaka. Ua hanaia keia hana ma kekahi wahi oawa uuku he elua mile mai kahi aku o ka hale inu rama o Makawao.
Ma ka noonoo ana, ua hoopaneeia ka aha kolonelo o ka manawa kupono alaila imi pono ia ke kumu o kona pilikia ana.
NUI KA MALOO O KE KULINA.
Nui ka maloo o na kulina ma Kula, Maui, ka aina kaulana i ka ulu o ia mea kanu, a me he la oia ke kula dala o ia wahi mawaho ae o ka hanai puaa ame ke kanu uala kahiki. Ua olelo ae na kamaaina ua pau loa na kulina i kanuia i na mahina o Feberuari, Malaki ame Aperila i ka maloo, a o kekahi kumu paha o ka loaa ana o ia mau haawina, mamuli o kekahi ano eleao ano omaomao e kupu nei malaila, a na ia kupuino paha e lulumi nei i ke ola o na mea kanu.
Eia o Mr. D. L. Van Dine ke kanaka nona ka ike e hiki ke imi pono i ke kumu o ka pilikia a malia paha e loaa io ana ke kumu o ka poino.
Eia nae ua loaa no he mea hoohauoli i ka poe mahiai o ua aina la ma ka lohe ana e hoolakoia aku ana na mahiai me na uala kahiki ke loaa mai ua kauoha la a ke Komisina Wray Taylor he 800 bukela. E loaa ana keia lokomaikai i ka poe e waiho mai ai i ka lakou mau noi.
He Huaale Maikai
Aole he like o na
"Huaale a Ayers"
me na huaale e ae no ka mea he mau huaale kokua kela i ka hana a naau, a he laau hoomaha maikai loa hoi. Ina he paa kou hanalepo o na
"Huaale a Ayers"
ka laau e hemo maiaki ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.
Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona ola kino ina aole he hemo o kona hanalepo he hookahi manawa o ka la, a oi aku paha. Ina i maopopo keia kanawai o ke ola i na kanaka apau, aole loa e like ka nui o ka poe ma'i me ka mea e ike la nei i kela mau la.
Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai loa ka lawe ana.
Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na
"Huaale a Ayers"
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U. S. A.
E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Papu.
HOOLAHA KUMAU
O
Keia ka wa
no ka
Hoahu ana.
HUI HAWAIIAN REALTY AME
MATURITY, KAUPALENAIA,
HONOLULU.
He pepa keia e hoolauna kau ana i ka Hui Hawaiian Realty ame Maturity, e hoikeike aku ana i na hoa i ka pomaikai e ala mai ana mahope o ko lakou komo ana i keia hui. He hui keia ua kaupalenaia no ka poe ilihune me ka poe waiwai e makemake ana e hoouluulu i ka lakou kenikeni no ka noho ana o kela mua aku. Ua like pu loa kela hui me ka Banako e hookomo ana kela ame keia $2.50 no ka mahina mua a $2.00 mahope aku i na mahina apau a hiki i ka piha ana o na mahina he 75/ alaila, hoihoiia mai ia mau dala i houluuluia ai a keia ame keia me $50.00 mawaho ae, ka puka o ke dala o ka mahele hookahi, huina pau loa $200.00. He hui no na mea maikai o keia hui, a pomaikai no hoi. I ka wa o ka lawe ana o ke kanaka i hookahi mahele, e uku ana oia he $2.50, ka waiwai io he elua dala, a ua hookauia kela hapalua no ke pooleta o ka palapala hookuleana, e haawiia ana i kela ame kela e lawe ana i mahele i mea hookaa no ka lakou dala a e paa lakou i keia palapala a hiki i ka piha ana o kela mau mahina i kauohaia ai. Ina paha e ma'i ana kekahi kanaka i komo i ka hui a nawaliwali a hiki ole iaia ke imi i ola nona, i ka wa ona e hai ai i ka hui, e hoihoiia ana na dala ana i hookomo mai ai i ka hui me 1-4 hou aku.
E like pu me keia, ina he umi dala i ukuia, e loaa aku ana he umi-kumamalua me hapalua, a pela wale aku. Ina e make ana, e hoihoiia aku ana iaia na dala apau ana i hookomo ai me ka nui pu oia mau dala hou e like me keia: Ina he $100.00 ana, e haawiia ana iaia he $200.00. Ina paha e makemake ana kekahi kanaka o ka hui e aie, ua hiki no iaia ke aie i ka piha ana o ka makahiki, ma ka hapa nae o kana mau kenikeni i hookomo ai i ka hui, aka, e hoao oia e hoihoi hou mai ia mau dala ana i aie ai iloko o eono mahina a hookahi makahiki paha. He hui kela e hoopomaikai ana i na kanaka; o ka poe nae e makemake ana e hookuonoono ia lakou iho no kela mua aku. He nui na dala a na kanaka e loaa nei, aka, aole nae lakou e noonoo ana no ko lakou pono o kela mua aku. Loaa mai no kahi kenikeni, i o no ianei, pau ana a hala ae la kela pule, mahina, a hiki i ka hoea hou ana mai o ka makahiki hou, aole wahi dala i houluuluia. Ina no hoi e lawe ana oia i hookahi mahele, e uku ana la he elua dala o ka mahina hookahi; a ina e piha ka makahiki ua loaa iaia he $24.00, me ka puka pu oia mau dala. Ina ia e hele mai ana i ka hale o ka hui, e loaa ana iaia ka hapa o keia @ala me ka puka pu, a he mea no hoi ia e hookalaia ai kahi pilikia. E na kanaka, e pono kakou e noonoo pono a malama i na wahi kenikeni, @ he aupuni Amerika kela, a ke hele mai nei ka poe o ka aina e a ke hao mai nei i na aina o kakou; nolaila, e pono kakou e hookuonoono i hiki ia kakou pu ke pale aku ia lakou, a aohe hoi @ hiki ia lakou ke hoonaikola mai, e like me ka maa mau. Houluulu kahi kenikeni no ka pono o na wahine me na keiki. Ina aole e hiki i ka mea hookahi e uku liilii i na mahina apau, e uku mua mai he $10.00 paha, elima paha, iwakalua-kumamalima paha, aia no i ka mea e loaa ana i ke kanaka; k@ aku la a piha na mahina ola mau dala, ma ka elua dala o na mahina apau, alaila, uku hou. Ina kakou e hana ana me keia, aole kakou e mihi ana i k@ hana maikai a kuonoono pu. He poe kuonoono na alakai o kela Hui, nolaila, mai minamina i na kenikeni, a ina aole oukou i komo mua i ka hui, e komo mai i keia wa. Kakau mai i ka Hale hana o ka Hui, oia hoi ka Rumi 3 ame 4, McIntyre Building. Ina oukou e hopohopo ma kahi mea, e kakau mai a ua hiki ia makou ke hoakaka aku i n@ mea apau. Ua hiki ke kanaka ke lawe e like me ka nui o kana mau k@ (shares) e makemake ai. Ina ia e makemake ana e uku mua i $150.00 a $100.00 paha, ua hiki no e haawiia aku i likiki nana no ia mau dala. Ina ia no Hawaii a Hilo paha, a i ole, no kekahi aina e ae, e hoouna ana ia i kana dala ma ka Bila Hale Poo Leta, a e loaa aku ana kana likiki. Nolaila, mai hopohopo i ke komo ana i keia hui maikai.
HUI HAWAIIAN REALTY AME MATURITY, KAUPAENAIA, Rumi 3 ame 4, McIntyre Building, Honolulu.
L. K. KENTWELL,
General Manager.
S. OZAKI
---WAIHO I KA---
OIHANA KUAI PAPALE.
Kuai Hoemi Loa
I NA
PAPALE
35c NO KA PAPALE $1.00
HALEKUAI 178 - ALANUI HOTELE
Ke paaia nei o Conela Lynch ma Ladana no ka hewa kipi, kokua i na B@
Ua loaa ae nei i kekahi kanaka Geramania kekahi ano e hiki ai ke hoolele @ ka leo ma ka ipukukui uwila hoo@
Ua hoolakoia ae na puali koa o Iapana me na pu ano hou; o na pu kahiko ua lilo aku ia Kina.