Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 30, 25 July 1902 — IKe i kahi loihi. HAIOLELO A OSWALD Z. W. WAIKALAI MA KAUMAKAPILI I KE SABATI LA 20 O IULAI. [ARTICLE]
IKe i kahi loihi.
HAIOLELO A OSWALD Z. W. WAIKALAI MA KAUMAKAPILI I KE SABATI LA 20 O IULAI.
O ke poolelo aia ma Heb. 11:13, hapa waena o la'pauku. Penel ka heluhelu ana. "I ko lokou tke ana i kahl lolhl, ua manaoio a paulele llaila," He' elima Hte o ke kanaka, a ua laulaha ia manao ia kakou. aka. o keJa hoi, ka ike i kahi loihl. Pehea keia ano Ike. a malia paha e loaa koke ana no? (A) E nana kakou i ka nupopa. Hoolahaia ma keOe&hi itamu e kinipopo ana ma Makiki t ka Poa«mo. lla loaa mai keia lono ia oe i ka pule mua. aka i ka hfki ana mai o ua poaono nei ua !ehau ae ia na lehulehu iiaila. a i ka hiki ana mai o ka hora i manaoia ua kimpopo io mai la no. Nawal a pehea i maopopo ia oe? Ko Jca ike e ana I ka nupepa. a ua lilo ia I ike e hikl ai ke oleloia he ike i kahi loihi. Kla hou <B) Ina e loaa ana ia kakou ka Atemanata. A ua hoikeia e pouli ana ka la t *& M. H. 190S. Nov. 15. A ua h«»luhehi kakoa a hoopaanaau th<> la. Haia &e la na manawa aiaila hiki mai )& k& manawa o ka la 15 o Nov. M. H. l*&3, a i ka hora i manatrfa ua pou\t iho U* ka ?a. Halawai mai ia ka ?H>uli o ka la me kakou ia «ra iho la, aka nae» ua loaa e ia kakou k» maopopo ma k& Alemanaia. a ua IlU> 1a i tk« e hiki ai ke oleloia ike i kahi loihl Halta ke mohala aku ia keia m&n&o e pili ana t keia !ke \ kahi loihl lu> kakoo kumuhana: O ka Ute i lofhi &• m*&& nui kona. Htut maft&o *ai. At&ki: Ike I kakt Vo*
ihl. Alua: N'oho paulele maluna o ia ike. Manao Akahi: īke i kahi loihi. Ua puka hou nuai he ekolu ano, a lie niau manao pili hoi lakou. 1. Ike maluna 0 na mea kino maoli. 2. Ike iloko o ka manao. 3. Ike pili "haipule, na mea pili lani. Ka ana i ke ano nma. 1. Ike maluna o na mea klno maoli. Eia ka mua, ka la. Ina paha e hiki ana ia kakou ke olelo maopopo ae. ke pnk.i mai nei ka la maluna o Manoa, a napoo aku la malalo o Lehua. a o keia e oleloia nei.aia ma ka Poakahi. aUiila e loaa e ana no ka ike i kahi loihi n'~> ka Poaiua e hiki mal ana, o ia hoi ua hiki ia*u ke olelo ae e puka mai ana no ka la ma ka Poalua maluna o Manoa, a e napoo aku ana malalo o l,ehua. Malia he naaupo keia olelo k'i puka mai o ka la maluna o Manoa, a napoo a:ku malalo o'Lehua, aka ua maa hoi kakou i ka olelo ana pela. Ua hlki ia'u ke ku maluna o »keia ike a olelo ae: E puka mai ana no ka la ma ka Poakolu maluna o Manoa a napoo aku | malaio o Lehua. I Ua hiki ia'u ke olelo ae ina no hookahi pule, hookahi mahina, a i ole i hookahi makahi-ki paha, a ke hoea mai ka makahiki hookahi e puika mai ana ; no ka la maluna o Manoa a napoo aku t malalo o Lehua. Eia ka lua: Ka ea. Eia ka ea ke I uhi nei maiuna o ka honua elike me ke kapa aahu. A ina kakou e hele aku e nahaehae ana ka ea, a ina e luli ae na laau.e mokumoku ana ,ka ea. O keia ea e uhi nei maluna o ka honua, ke hanu nei kakou apau. Ina e olelo ao au ke hanu nel kakou i ka ea i keia la, ua hiki no ia'u ke olelo ae i ka la apopo e hanu ana no au i keia ea elike me ka'u-i keia la. Aka, ke aui ae nei ka po a ke puai mai la ka malam.ilama, alalla, hanu aku la no au i kt«ia ea hookahi no. O keia olelo e ana peLa •ke olelo nei au he ikfe ia i kalU loihl. Ua hiki no ia'u ke olelo ae ina i ko kakou wa opiopio nei ko kakou hanu ana I i ikeia ea, ua hiki ia'u ke olelo ae a I elemakule kakou o keia ea hookahi no i ka kakou e hanu aku ai. j Eia ke kolu: Ka Moana. O keia jmoana e lana mai nei. o ia no ka'moj ana i ke au o Adantu ma laua me Eva. IA o ia moana no a ho6a mai i ko kaj kou mau kupuna i hala e a>ku, a o ia moana no a hoea maj i ko kakou mau [makua a hanau wale hoi kakou nei. Ea, eia ihea ka ike i kahi loihi? Eia no, oia hoi ua hiki loa ia'u ke olelo penei, Ma keia mua aku a hanau na keiki a kakou a hiki i ka moopuna kuahiku, aole loa e nalo ana keia moana, aka e holoholo ana no la<kou a hiki wale aku 1 ke kanaka hanau hope loa. O keia hai e ana pela he ike |a i kahi lolhi. Eia ka ha: Ke kino. Ina e hanau au ma Honolulu nel a loaa hookahi makahiki. alaila laweia no Kauai he elima makahi>kl. alaila laweia no Hawaii he 30 makahiki, a hiki I Kaleponi i he 50 makahiki. a hoea hou i Honolulu noi he 70 makahiki. Ke olelo nei au, o ke klno i ka wa hookahi makahiki. oia no kela kino i ka 5 makahiki, a oia hookahi klno i ke 30 makahiki. Aoie e hiki i l<e kino i ka wa he 70 makahiki ke olelo iho, ka. aole owau kela kino hookahi makahiki no ka mea, he UiHi loa ia, aole no hoi e hiki i ke kino i ka wa 5 makahiki ke hoole aku i ke kino 70 ma« kahiki. Auhea ka ike i kahi loihi? Eia no ke plli nei. Oia hoi, penei ka'u ! e olelo ai. Owau t keia he 5 makahiki. a no i kela wa e hoea mai ana ! he 70 makahiki. Aoie hiki ke olelo Iho. ' aole owau keia e 70 maikahiki nei, aka. ! o kela wau I ka wa 5 makahlki, aole j loa. O kela olelo e ana owau no i keia I wa o t makahiki, a owau n) ia kino | e hoea ma! ana 70 makahiki ma keia i hope aku. he ike ia i kahi loihl. Ua. [ pau keia mahele. f Ke ano elua. 2. Ike iloko o ka ma- | nao. Penei: Ia oe e hele ana ma kahi ( | kuai a ike aku i ka ipu nunul. "Pehea' ii loaa ai kela ipu nui?" "Ka. me keia [mau anoano la," wa-hi a ka m£a kuai. : Alaila lawe mai ia oe 4 paha anoano. 1 eliell iho la i k?. lepo a iho la. ' Hoooulu iho !a i ka wa! a hala ka . pu?e k\?pu ae !a a ki*»k«e. kokolo aku ke ka a palahalaha. a hala na, mahlna 4, pua rr.al la. a i ka hua mai la. a I ke « nala mai la a he ipu nui ī hol. k«»aha i' hwa mai ai kela ipu ! nui? Ka ua loaa e hoi la oe ke!a Ike • aia iloko o anoano -ka ipu kahi i «i. a pela i 'aueia ai a ?canu ra. _ o V«*ia h<»v>maor-opo e ana o ka no«>no«> pela. he ike ia i kahi loīhi i loaa ap maloko o ka manao. Pau la. Ke ano ekolu. 3. Ike ma ka uhane, I (pil! lani). | He uhane ko loko o kakou, a ua ma•nao like VaJtn U ma fa men. He ekolu ! mau mahele kaukaM lloko o ka uhrtne. !l.—Ola 4ca noonoo <inteliect> . 2. Ka ike Imanawa ole (»enMbllity); 3. Ka mana jkoho kuokoa {fre*-wlll). O kela mau ' mahele ekoiu huiia a o ka uh&ne la. | !na e noonoo ka ahane aole hiki ke ioleloia. ua ko* aku kekahl bapa o ka [ uhane, aka. ua pau loa aku no n* mahele apau ekoVu ma U noonoo aoa. O ka uhane tca mahu. niaa.« hoonioai na mea mawaho o kHa kino, a he ike kona i na mea hohonu *j>au o k* Ke holke mai nei k* Akua ma ka. uhane o ke kanaka, * k» pUlpo* mai nei o4a me He i»oateocMi ia no ke kmnmka. O ko
kak<»u mau uhane kai n.ina nku i ka maha mau ma ka lani atne ka uolhwli, ma Tca p<>. Aia me ia ka ike i o loa 1 kahi ioihi e noho hoomanawanui ana ma ia ano a hikl ika hopona. l'a pau ka manao nul akahi. Ka manju> nui c»lua. Ka noho paulele ana mahope o ia ike. Elua ano, 1, Paulehia: 2, Noho Paa. Akahi. Paulelt». E nana ia Ab*>la ma, i kekahi wa-ua'-hali aku la iaua i ka iaua niau makana hoomaikai i ke A'kua. mau hua o ka honua ka Kaina, a he hijxi ka Abela. O k»- kai-i kuaana aole oia ? lawe mai i kana nie; keia noh«» pauiel»' maniuli o ia i ikahi'. loihi, nn ka trea. he mau hua kana, aole i l<>aa k»' koko iloko o ia mau mea. Aka o ke kaikalna he koko o ka hlpa kana. a ua ku i ke kanawal. o ke kala ana 1 ka hewa. e nana loa' ana imua iloko o 4,000 makahikl ka 10-1 thi a hoea wale mal o Tesu, ka mea a| loane i 01010 ai. E Tiana i ke Kelkihipa | a ke Akua. nana e lawe aku ka hala 0 ke nel. Penei i olelo ai ka Balhala 44 irniiu mai la ke Akua la Abela." He nui ka loihi o keia wa, eia nae, ua hoea e aku kela ike lmua e hikl mal; ana Ka wa e hoea mal ai ka hlpa kina ole a nana e hoolawa na kanaka ar»aU| me kona koko mana, J He nui na haipule 1 noho paul#*l<» ma- i hope o keia lke. Noa. Aberahama, la-; koba». Moae. DavWa, leaia a hc nul j wale aku. e pau e auanel kuu manawa' 1 ka helu ana. Aka ua kall no lakou J a pau nul aieu la 1 ka moe me ka paulele mahope o la ike i kahi loihl. j Eia hou keia. Iko makou *a e nohoj ana l ke kula hanai a Bona ma Kohala. | lua hal mai oia I ka moolelo o mare ana me kana wahlne. I ka va. iiiUi no ua hoomakala na kukakukal ana o na makua, a hoouna leta aku ke- j kaiii i kekahi. oial e noho ana o Bona | ii karta ku!«i aol** na»f I ike aku i k*la. | a o K.i wiihin» 1 hol n»» i lkt* ma.l ;keii. Aka. i ka man? ana Ike ih<> la I o }V>na he kana wah!ne, ua mai nv» heniU». aka, o keia ralapala e ana. i na kukakuka e ana i hana e ia mamua ae. ua iiio la i m*«a paa !oa a marē iho 1 :i \ ! Alua. Noho Paa ana F. nana 1 kela. ; i ko makou wa kula mamua aku nei. lua hai mai I» makou kumu I kekahl nui ra ohi ohelo ma 'ko !nk'>u wahi. O kekahl wahi keikl ! nae o'.a ka hope loa e hikl ai i ka hale. ] | Ninau aku kona makua tala. p*H«i o* 'p i »hi mau nel? HaJ maJ !a kela I kona miki rna na hua nul *ale n » me ka pau na* o na hua o kumaiAo akxt la kona makua laia: Ira oukou e hou I ka ohl ohelo. *• noho paa ma ke kumu hs>okahl ap'io kona hua alaiia, aku he kumtt hou. a tna €+ v ham pela aiaila, t- plha e ana kau } Ika wa l hele hou ai lakou ua noho paa Iho !a o!a ma ke kumu hookahl. ) aole i emo ua piha ihe» la kana hlnal. 5 he mana ka paa. Na ke I Akda e hooill inai na pooa
H* bool«ha »*© !uau ame pua kalo ka Wlo* I** Co.. m* ko l*kou mia loi kalo ma Kvn*w«S. Hooolulu doi&n«u « m«l e a* tna*AmAkA I *a *u**m Wf na fa «naa M lulo.