Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 25, 20 Iune 1902 — Page 5
This text was transcribed by: | Tatiana Maumausolo |
This work is dedicated to: | to my Great Grandfather, Chick Daniels |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, IUNE 20, 1902
Hunahuna Mea Hou.
O Mrs. Gilmore Manhattan, he mao@ ole kona ola.
O Dorothy Straausman, he ewalu ma@, no Manhattan, naha ke poo.
He mau kuaua koikoi ko ka auwina Poalua ame Poakolu iho nei. E aho @ ia ma-u iki keia mau ia wela nui @ nei.
Mai poina i ka nana ae i na hoolaha @ hou e puka aku nei i keia la. @ paha o kou aina kekahi e kuai @ ia aku ana.
He @ poe Pake i hopuia e ka makai @ Kaapa ame na kokua i ka auwina @ Poakolu nei ma ke iaona o na Pake. @ ka piliwaiwai. Nui no keia.
He hou pahi no ma Iwilei i keia mau a aku ia mawaena no o na Kepani. Maumaua no hoi na hana hou pahi ma @ apana.
E @ mua ana ka holo ana o ke kaa @ mai Kalihi a hiki i Pawaa i ka ia apapa a ma ka Lapule aku e holo mau ai ke kaa uwila mai Kalihi a Pa@.
O ka poe i eha he ekolu ko lakou nui, a eia ko lakou mau inoa malalo hui-O. Wm. N. Collard o Manhattan, @ kkukonukonu ma kona mau lima @ na wawae.
E hoomaka ana ka holo pololei o ke kaa uwila mai ke alanui Liliha aku a hiki i ka Punahou i keia pule ae. E @ ana ka hoololiloli o na ohua me ke kaa o ke alanui Moi ame Liliha. Palekana keia no na ohua o ke alanui Liliha.
Nu Ioka, Iune 2-Hookui ke kaa okamobila me ke kaa uwila a hookahi ko laua lele ana, a o ka oi aku o ka @ launa ole oia no ke kaa okamobila no @ kapuai iluna o ka lewa. Haule no @ ilalo okaoka liilii me na ohua maluna i hoeha ia e na huila o ke @.
Mr. L.K. Kentwell, peresidena o ka Hui Hawaiian Realty me Maturity i Kaupalenaia, e kaahele aku ana ia i ka mokupuni o Hawaii, Maui me Kauai @ ukalila e ka Agena Jos P. Medeiros. Hauoli ka peresidena me kona agena ke halawai pu me na lala apau loa o ka hui.
Ha ke huli hoi ana mai a ka Mauna loa i ke kakahiaka Poalima o kela pule aku nei i loheia mai ai ka pii mau ae ke ahi o Kilauea i keia manawa. O @kahi mea e maka’u ia nei e ko Kau @ e ko Kona poe o ka puka ae o ke ahi @ o Mokuaweoweo. A he ahu wale @ ke ahi ke nana aku mai Kau ame Kona aku.
Ke konoia aku nei na makamaka ao loa e noho ana ma Koolaupoko @ Koolauloa ame na makamaka ma@ ae o keia mau Koolau e hui ae @ hauoli pu ma Laiewai, a aia ma@ he papaaina i hoolako pono ia i @ @ ai no ka hauoli o ia la, ame ua hana e ae. I ka po ana o ia la 4 o @ he aha mele hoonanea ma ka hapule-Daniel Kikaha, komite hookipa.
Victoria (B.C.), Iune 1-Ke hoonui kou ia o lapana liilii i kona mau aumoku kaua i keia manawa. Ka nui o ka moku i manao ia he 25. O kekahi i keia mau moku he 5 moku kaua o @ papa helu ekahi, a he elua manu@ liilii o ka papa helu ekahi, a he 10 @ moku naukila topito. Okeia iho @ kekahi o ko lapana mau hana i mea ikaika ai oia.
Holopono loa ka uwila telegarapa @wea olelo i keia manawa a aohe ka@alua hou ana ma keia mua aku. Ua hele aku ka poe i komo iloko o keia ui e nana i na mea hana o ka mikini @ iwaho o Waialae. Ma ko lakou ole ana e nana pono i ke ano o keia @ kupaianaha nui ua apono loa la@ me ka mahalo nui aku i ka mea @ i hana.
Ha mau kuikui puupuu i ka Poalima @ nei o keia pule ma ke kihi o ke ala@ @ ame alanui Moi mawaena o @ Pake. Ma ka auwina la ka hoo@ ana o keia hakaka hahana ma@ o ka Pake nona ka halekuai ma @ o ke alanui Betela ame Moi me @ o na Pake kalaiwa kaa ohua e @ ana malaila. Lehulehu na kanaka @ aku malaila e nana ai i ka ha@ ana.
Salt Lake (Utah). Iune 2-Ina no ke @ nei o Persidena Brigham Young ua loaa iaia he 101 makahiki i keia manawa. Ua malamaia he la nui no @ kanaka kaulana o ia wahi a he @ kani pu i paapaaina ae. He mau @ haawi aloha keia i ke kaula nui i @ aku ma kela ao a ka Hoomana o @ Kristo o ka Poe Hoano o na La Hope. He la hanau no hoi keia no ka @ i hala, a hoowehiwehiia kona kii @ na hae Amerika. A he nani maoli @ ke nana aku i ke kulana o na hana. @laila pu no ka ohana o keia kanaka.
Kingston (Jamaica). Iune 2-I ka @ Pelekane Atrato i hiki mai ai @ mai Colon, Colombia mai, ua loaa @ ai he mea hou. He mea ano nui no, ia hoi, ke kaua mawaena o na koa @puni me na kipi o ka aian, a ua mai na koa Aupuni i make. O ke kumu @ keia make nui ana oia no o ka ha@, o ke alakai. Ua hoounaia keahi mau koa ma kekahi mau wahi eli @ a ua pau loa lakou i ka make @ o ka hopahuia ana o na lua @ pauda malalo o ke alakai ana a ka poe kipi. O kekahi loheia mai aole @ hiki i ka mana o ke aupuni ke hoo@ i ka aina.
Guadalajara (Mexico), Mei 31.-Ke noho hou la no he pele ma Mekiko kokoke i ke kulanakauhale o Guadalajara. Kau ka weli o na kanaka o ia wahi no keia ahi a manao wale ia no @ nee aku ana ka pele i ke kulanakauhale. Ua puka ae keia ahi maluna o kekahi mauna nona ka inoa o Colima i kapaia aku keia pele o Colima Volcano. Malalo pono o keia mauna he mau hale noho lehulehu no na kanaka kiai holoholona, mamuli o keia pele i puke ae iluna o ka mauna na ia mea kipaku aku ia lakou e holo. Ua pau @ lakou wahi i ke ahi a ua hoaa kekahi poe o lakou i kahi e hooluolu ai. O kekahi loheia mai ke kau la ka weli @ke kulanakauhale nong na kanaka @lehu he 1500.
He Hoohaunaele Nui.
PIHA U NA ALANUI O KE KULA NAKAUHALE O KIKAKO I KA POE HOOHAUNAELE-KA HOPENA O KA POE HAALELE HANA-EHA HE HELUNA NUI O NA KANAKA I NA POHAKU AME NA OMOLE A HILIIA HOI KA POE HOOHAUNAELE ME NA NEWA.
Kikako, Iune 4.-He 36 kaa lawe bipi i komo ae ma ka puka pa nui o ka Hui Uniona (Stock Yard) i keia po ma omole i nouia mai maluna o na kalaiwa a ua hele a lepo a e kiheahea ana hoi ke koko ma ko lakou mau kino pakahi. O kekahi poe, ua aneane hiki ole ka paa hou aku i na kaula kaohi o ko lakou mau lio.
Ua puka aku keia mau kaa ma ka hora 5 o ke kakahiaka no na makeke me ke kialia e na makai, a mamuli o na hana hoohaunaele a na kalaiwa kaa i haalele i ka hana malalo o keia hui, ame ka poe i kokua i na hana a keia poe kalaiwa kaa haalele hana ua pupu loa ka huakai a pela ka huli hoi ana mai. Ma keia huil hoi ana i loaa ai keia poe lawe bipi i keia haawina ehaeha i hui pu la hoi me ka luhi o ka hana ana ia la a po me ka ikaika. He nui a lehulehu o keia mau kalaiwa e hana ana ma na wahi hoahu io bipi i loaa i na palapu maluna o ko lakou mau kino a e kahinu ana hoi ke koko mai ko lakou mau poo a hiki aku i ko lakou mau wawae, o ke koikoi no nae aia maluna o na makai.
Kekahi keia o na hoohaunaele nui i ikeia ma Kikao, a ua ikeia ae ka hahana maoli o keia haunaele ma ke komo pinepine ana o ka po ei eha iloko o na halemai no ka wa-hi ana i ko lakou mau palapu, ame ka hiki ole i na makai ke hoomalu, a e hopuhopu aku hoi i ka poe hoohaunaele.
Ua paaia ma ka makamua o ka huakai, he heluna hoi o 38 mau kaa lawe bipi, ma kekahi alanui. Ua paio aku ka makamua me kekahi heluna nui hewahewa o na kanaka e nou mai ana me na omole ame na hua-moa ame kekahi mau mea make e ae, i hui pu ia hoi me na pokaa-lopi i hoonouia mai e na wahine i kokua i na hana hoohaunaele a keia poe kalaiwa kaa haalele hana, a o ka hapa hope hoi, ke ku makaukau la no ke pale ana no lakou iho mai na poino e loaa aku ana ia lakou.
Ua ili aku ka inaina o na kanaka maluna o na kalaiwa kaa a maluna no hoi o lakou i hoonouia aku ai keia mau mea eha, aka, i ka wa i hiki mai ai na kokua, na makai o ke aupuni, ua huli aku keia poe hoohaunaele a paio aku i na makai. Elua manawa i hoao ai keia poe makai e hoauhee aku i ka poe hoohauanele a elua no hoi manawa i hookuemi hopeia ai lakou. O ka oi aku keia o na paio hahana mawaena o na makai ame na makaainana iloko o kekahi mau makahiki loihi. He lehulehu na manawa kailaila ai na newa a na makai e ka poe hoohaunaele, ame ia mau newa lakou i waiho aku ai i na ai a ka papaa maluna o na ona o na newa.
Iloko o keia manawa, ua hiki aku kekahi poe hoohaunaele ma na wahi kiekie, alaila hooleiia mai na mea eha maluna o na makai. Ua loaa aku ke poo o kekahi makai i kekahi kamaa hao lio, a loaa kekahi eha kukonukonu iaia, a aia oia ma ka halemai no ka lapaau ana.
Mahope o keia, ua hoohuihui hou ae la lakou, a hoao hou e wawahi i na enemi, a ma keia hana ana, ua kuemi hope ka poe hoohaunaele. Mahope o ka hala ana ae o na minute he 20, ua nee hou aku ka huakai imua, aole no nae iloko o ka maha, oiai, aia no ke hahai l ana kanaka ma na aoao. Ua lilo aku la na makai i keia wa ma ka huki ana iho i na kanaka e pinana aku ana iluna o na kaa i manao e kulai i na kalaiwa mai na kaa mai.
O ke kauoha i haawiia i na makai, e malama wale no lakou i na kalaiwa ame na ukana a ua hookoia eia nae pahua ka ikaika hooko. Ma ke alahele ua halawai wale no me ka eha. Iloko o keia mau hana, ua pii ae ka inaina o na makai, a kapaeia ae ke kauoha: ua huki ae lakou i ka lakou mau pu panapana a hoohana aku, ua lehulehu wale na wahine ame na keiki liilii i eha. I na hora awakea ua piha loa mai na alanui kahi a keia huakai e hele nei me na kanaka i hele a pihoihoi.
E like me ka ulolohi o ka nee ana o keia mau kaa bipi pela no ka loihi o ka wa i hoomauia ai na manao inaina iwaena o na kanaka. Ua laweia he heluna nui o na lawehala iloko o na halepaahao, pela no ka poe i eha no na halemai.
Maanei i komo mai ai na kaa nunui i piha pono i na ukana a pani ku i ke alanui. Ua hoao pu ia ae no hoi e hoopii i na lio ame na kaa maluna o na makai, no ia ne ai loaa aku ai kekahi poe okoa i na palapu. Ua haki ka lima o kekahi, ua holo aku na wahine ame na kamalii me na leo uwe.
Mamuli o ka nahaha ana o keia paniku ana, ua paa hou ae no a oia paha ka hana ikaika loa i ikeia e pauiku ana no ka nee o ka huakai imua; a ua hiki ole i na kaa uwila ke holo aku ma ko lakou ala mau. Aia kekahi kaa (bus) i piha i na kamalii, a e pinana ana no hoi kekahi poe ilaila. Ua loaa aku ia lakou i na poino a ua hooho ae ke anaina holookoa i ka “hilahila ole.” ame ia mau leo hooho i hele pu aku ai na omole ame na pohaku maluna o na makai mai na puka aniani mai: o ka hapa nui no nae o na mea eha, ua hilikau aku maluna o ka poe makaikai. Ua loaa aku ke poo o kekahi lio, a ua hina maule aku oia i ka honua. Me ka hana nui i hanaia ai a hiki i kona pohala ana. Ua hiki aku keia mau kaa bipi ma kahi hoolulu i ka hora 10 iloko no o keia hailuku ana.
Ma ko lakou alahele huli hoi no ka Union Stock Yards, ua hailuku hou ia no, a maanei i kani ai na pu a na makai ame na kalaiwa kaa a hiki wale i ko lakou komo hou ana i kahi a lakou i puka aku ai ma ke kakahiaka.
Ma na huina alanui apau, ua paa wale no i na makai, oiai, e ka makaukau ana maloko o na halek@a na kanaka o ka aahu polu, e kono aku e hoopio i keia haunaeleina e ala hou mai ana.
E malamaia ana he ahamele hoohauoli ma Kawaiahao e na haumana o ke kula o Kamehameha i keia ahiahi hora 7:30. He 50 keneta ko ke kikiki, no ke kokua ana i ka ohana o ka lunahooponopono i hala David Kanewanui. Hele ae kakou e hauoli pu ilaila no ke kakou ana ia hana maikai.
Ua Lilo aku la i ke Kai
Mr. Lunahooponopono.
Aloha:-E oluolu e hookomo iho ma kahi kaawale o na kolamu o kau pepa i keia mau mamala olelo e kau ae la maluna:
Ua uhi ae na ao opua i ka maka o ka ia, a e omamalu ana ka malamalama o ke ao, e pa malie ana i na hinano aala ame na lehua onaona o ua aina la, e hoohalulu ana ke kai ooloku i na kapakai, e popoi hoomau ana na nalu hua-kea lelehuna i na paala kahiko o Kulepe o ka wa no ia ikeiaaku ai kekahi kanaka e holo puahi ana maluna o kekahi lio he ahailono walohia wale. Ma ka ia 11 o Iune e iho ana kekahi poe i ka auau kai, a o Aipuni kekah , ka mea i poino. O Kulepe ka inoa o ia wahi o ka auau ana, ma Puna, Hawaii.
Hoomaka iho la lakou e auau ma kekahi wahi poho kai uuku e pili loa ana no i uka o ka pali, aole i liuliu ua pii mai la kekahi nalu nui a poi mai la, hohola mai la ke kai maluna o ka paala a hiki i ka uhi ana iloko o ua wahi poho kai la, holo mai la o Kalaiwa, kekahi e auau ana me ka puliki ana i kekahi no ka hoopakele ana a o kekahi hoi e puliki ana i ka pohaku, a o Apuni hoi, ku malie iho ia no oia aole i holo mai, aka, kahea aku la o Kalawaia iaia e holo mai aole nae i holo mai, aka me he mea la e kali ana oia a moakaka ae ke kai alaila holo mai, oiai no nae e kahea ia aku ana no oia e holo mai, alaila pii hou mai la ka lua o ka nalu i pakela ae ka nui a poi mai la, alaila uhi pu ia mai la ua poho kai nei a nalo aku ia oia iloko o ia ehuehu a hiolo aku ia ke kai i ka hohonu. I ka mao ana ae aole oia iloko o ua kaheka nei, aole i liuliu ikeia aku la oia e lana ana iwaho i kahi hohonu, peahi mai la oia aole i liuliu emi malie iho la a nalo aku la i ka hohonu, alaila uhi mai la ka eehia maluna o ka poe i ike aku i keia hiohiona, oiai lakou e nana aku ana, aloha wale. Ua hanauia oia ma Hauhaukoi Honolulu, Feberuari 10, a hiki iho la i keia la i nalo aku ia Iune 11, 1902, ua like me 12 makahiki 3 mahina me 29 la. O ko’u pokii kaikuahine keia i nalo aku la ma ka hanauna. Ua kapaia kona inoa ma ka inoa o ka wahine o kona kahu hana@. He ohana nui kona: aole oia i loaa iki, me ke kaumaha ame ka luuluu.
J.P.K. PUUOMOEAWA, Kehena, Puna, Iune 12, 1902.
Hoalohaaloha no David Kaukaha Kanewanui
Mr. ame Mrs. Rosie Kanewanui, na kaikuaana i hooneleia i ka mea aloha he keiki, ke komo pu aku nei maua ko olua mau pokii iloko o ke kaumaha me olua, no ka lawe la ana aku o D.K. Kanewanui, ka olua keikikane hokahi; nolaila o ko olua mau luuluu ana ame na waimaka paumoko nona, o maua pu iloko o ia haawina hookahi, a ke noi ae nei i ka lokomaikai o na Mana Lani e hoomama ia mai ko olua naau kaumaha, no ka mea, aia hele aku ka poe luhi ame ka poe kaumaha imua o Kristo, Nana no auanei e hoomaha mai. A oiai wahi mai a Ioba o ke kanaka i hanauia e ka wahine he hapa kona mau la, ua piha i na popilikia. O na pilikia keia a Paulo i hoakaka ai ma ka buke nui. Ua ili iho maluna o kakou apau a nolaila, no olua hoi kahi aloha a no ke kaikamahine hoi i hoonele ia i ka hanau mua ole kahi aloha, me ka lei moopuna makua ole i waiho ia mai iloko o keia ao.
Ua ao loko e noho nei e hoomanao ae ana i ka lihau mai a ka ua i ka lau laau. O oe ka ka uhane i niau paianehe aku nei me ka noe o Koloa, oia noe a ke aloha i Kilihune ai i na kau a kau. Kaumaha iho la ke kiu anu o ka aina, aohe makamaka e kipa aku ai. Ua hala ka puulena aia i Hilo, Ua imi aku la ia Papalauahi. O ka u wale aku no keia a waiho wale iho no iloko e nu ai, a na ke Akua e hoomaha mai ia kakou.
O maua iho no,
MRS. FANNY SABO
MRS. LOUISA KALANI
HE HOALOHALOHA
“He kikoo e ke ola nei,
He mahu wale no,
He pua i pua iki ae,
Alaila mae, apau.
E nana a hoolana nae,
He ao hou no ma o
Ilaila ia e pua hou ai,
Aole e mae hou,
Nolaila e pau ke kanikau
Nana ia ola hou
Ilaila no ke kau a mau
He oli mau loa no.:
E ko makou makamaka a hoaloha oiaio loa, Henry Iwiena.
Lihaliha! luuluu! mokumokuahua! kumakena! walohia! waiania aloha! aloha oe.
Oiai, ua oluolu i ka Makua Mana Loa iloko o Kona lokomaikai palena ole, ka lawe ana aku i ka hanu, a o uhane hoi o kau wahine aloha, Mrs. Hame Iwiena. Ua niau, ua oili, ua kunewa i ke ala polikua a Kane, ua naha ke kino ka home o ka uhane, ma Waihee, Maui, Iune 7, A.D. 1902, me ka walohia. A ua ili iho maluna ou ka ukana ko’iko’i a ke aloha e kaialupe aku mahope nei me ka ehaeha.
A, oiai o kau wahine kekahi o na hoahanau o ka ekalesia o Haiku nei, a he haumana Kula Sabati pu no hoi no keia Kula Sabati i kekahi manawa. Nolaila, ua hooholoia;
1. O makou o na luna, na hoahanau, ame na lala o ke Kula Sabati o ka ekalesia o Haiku nei ma o ko makou komite ia ke komo pu aku nei me oe i ke kanikau no kou kokoolua aloha i hala aku nei.
2. Ke pule nei makou i ke Akua Mana Loa, e hoomama mai i kou mau manao luuluu, oiai na la o kou noho kumakena ana nona.
3. E hoomanao hoi, na ke Akua no i haawi mai, a Nana no i lawe aku, e hoomaikaiia Kona inoa.
4. “E leha aku i kou maka i na mauna, mailaila mai kou mau kokua e hiki mai ai.”
M. KUIKAH, S.J. KAPAHUKULA, FRANK J.K. MIOO, S.J. MAKEKAU, Komite.
O na ohua o ke kaa uwali aole hookahi mea i loaa i ka pilikia a pakele aku lakou me ka lanakila
Hauoli na Keiki Paniolo
Waimea, Iune 13.-Malamaia kekahi heihei lio ma Waimea, Hawaii e na keiki a ka Hon. Sam Parker i ka la nui iho nei o ka Na’i Aupuni. Nui ka lealea i malamaia malaila e ua poe keiki nei, ka poe hoi i oo iloko o na hana kipuka ili. He la keia i hauoli ai na mea apau oia mau wahi a he mea no hoi e hoolana mai ana i ka manao o kela ame keia mea e hui pu aku ana e laulea pu.
He maikai ka le heihei, aka, hookahi wale no mea e alalai ai ia lakou, oia no ka wela o ke ahi o ka lua a Madame Pele. Lehuelhu na kanaka i hele aku e makaikai i ka lealea a he nanai maoli na mea hanaia. Hauoli pu na Kepani me na Pake oia wahi ma ka hoomanao like ana i keia la nui o Kamehameha ka moi. Ma keia heihei ana aole i hiki aku o Kamuela Paka e ika i na mea hanaia malaila, a ma ka loheia mai ua oi aku keia lealea mamua o ko na kau i hala.
Mahope iho o ka pau ana o na lealea, ua malamaia he ahaaina @ a ka hotele o Akona a malaila no hoi i hooluolu ai kekahi poe. Malamaia keia papaaina ma ke ano rula Hawaii. Ma ia ia wale no i ikeia ai ka haole e ai ana i na ano mea ai like ole a ka Hawaii me ke koe ole o kekahi mau mea, a he oi loa aku o ka ono ia lakou wahi a k aoleloia ma. Nawai no hoi e pakele, no ka mea, he mea oiaio maoli no ka ono o na mea ai a kakou. I ka aala no o ka limu lipoa o ka pau loa ae la no ia o ka ono hou ana aku i ka mea ai. O keia ae la na mea i malamaia ma Waimea, Hawaii.
Ka Luahine Pele.
KE MAU LA NO KA PII ANA O KE AHI.
Volcano House, Iune 13.-Aole i loli ae ke kulana o ke ahi ma Hawaii i kela manawa a he a liilii mau no ke ahi iloko aku nei o Feberuari a hiki wale no i ka ike hou ia ana o ka pele e paila ana ilalo o ka lua. Aole i maooppo lea i ka haku o ka hotele o Kilauea i ke ano o ke ahi ma keia mua aku.
Ma ka loheia mai ua ikela ke ahi iluna o Maunaloa i keia mau la, a aole no hoi o ka nui loa e like me kela mau kau aku nei i hala. Ma ka manao wale ia no e like ana no keia ahi me na kau i hala, a o kekahi no hoi, oia ka hoolalelale hou ae u aluahine nei o kakou i kana apana hana i ike ole ia mamua e like hoi me na ahi’ pele e luku mai nei ma na mokupuni liilii o lalo aku nei o kakou. Pau na kulanakauhale i ka a ia e ka pele lokoino nui wale a aole o keia wale no, aka, o na kanaka pu no kekahi a he mea no hoi e kipaku ana i ka poe o ia wahi e hele mai ilaila aku.
Aohe wahi loli ae o ka waha o ka lua, aka o kekahi mau wahi e ae ua ano hou loa i keia manawa ke nana aku. Nahaha kekahi mau wahi a he oi aku no hoi ka wela palena ole o na paia pali me ka hoea ole aku o ka pele ma ia wahi. He ike ia aku no ka ula palena ole mai o ka pohaku a he nani maoli no ke nana aku. Ma ka pii ana ae o ka pele a hu mawaho o ka lua a pau ka ike hou ia ana o ka ula mai o ka ahi ma kumupali a o ka pele wale no kau mea e ike aku ai e hoolalahu ana maluna o ka aina ana no i eku mua ai.
O ke ahi o Halemaumau kekahi mea i ikeia, mai na aekai mai o Hamakua a he 70 mile ka mamao o ke ahi mailaila aku a he mea no hoi ia e hoike mai ana i ka ikaika maoli. Hookahi manawa o keia mau lua e hoohana nei i ka lakou mau apana hana a o ka oi loa oia no ko lakou makua ma ia hana oia no o Kilauea. O na mea uuku mai he kokua wale aku no ka laua i ko laua makua. He ike maoli ia aku no ka lana malie mai o ka pele a i kekahi manawa no hoi nui ae la no hoi ka hoolapa o ua kupueu nei.
E like no me na ale o ka moana pela no ka pele ke nana ia aku. O na wahi nahaha e kokoke ana malaila ua hoopiha ia lakou me na pohaku ahi hehee.
Hauoli na Pelekane o Hawaii nei
Ma ke ahiahi o ka Poaono o kela pule aku nei i malamaia ai kekahi anaina hoohauoli ma Sana Antonio Hale no ka hoomanao ana i ka la kuikahi mawaena o ka poe Bua ame na Pelekane. Lehulehu na haole i hele aku e lohe i na mea hou o ia ahiahi; a ma ka akoakoa ana o na mea apau ua koho kokeia i luna hoomalu no keia halawai ka mea hoi i maa mau i kela ame keia aha.
Ua kohoia o Mr. Robert Catton i iunahoomalu a ua ku ae o Mr. O.R.A. Jordan e kamailio i na mea e pili ana i ka holomua i na manawa apau. Aole no hoi he manawa i makaukau ole ai na Pelekane no ka hoouka kaua a aohe no hoi manawa e hooluolu ai kona poo a hiki wale no i ka haawi pio ana o na Bua, a o ka lokahi o ka manao oia ka panina ‘o na hana i malamaia ma Aferica. I ka manawa i loheia mai ai e kuikahi ana o Pelekane me na Bua ua hauoli loa ka poe apau, a o ka oi loa aku oia no na Bua ame na Pelekane. Ua hiki i na poe Bua ame na Pelekaneke hele aku a hele mai me ka loaa ole o kekahi haawina pepilikia ole. Ma ka nana aku ua lilo keia mau lahui i hookahi io, a o kekahi olelo ana he mua a muli hoi.
Mahope iho o R.A. Jordan ua malamaia he ahamele maikai e na poe puukani ma ka himeni. Maikai ua hana i malamaia ma ia ahiahi malalo o ke alakai ana a ko lakou luna hoomalu maikai. Ua hele aku o E.P. Dole malaila e hui kamaailio pu ai me na haole Pelekane no na mea e pili ana ina mea i hanaia ma Aferica.
Ua komo hou ae nei ka hoopii a ka Hui Kaa Hapaumi iloko o ka Aha Kiekie e hoohalahaia ana i ka Hui Kaa uwila no ka hoomoeia o kana alahao ma alanui Moi e holo loa ana iwaho o Waikiki. Oia kekahi mea i makauia e ka Hui Kaa Hapaumi no ka holo o keia kaa malaila a pau ko lakou manao ana e loaa ana ka lanakila ma kela hope aku. O na hoopii ana apau a Mr. Pain, ka luna nui o ka Hui Kaa Hapaumi, e hoohoka mau ia ana, nolaila aohe ana mea e hana hou aku ai e pakele mai ai oia mai keia pilikia nui.
O NA LAAU
CUTICURA
Ka mea e Malama ai
HE KOPA CUTIKURA NO KA HOOMAEMAE ANA I KA ILI; AILA CUTIKURA NO KA HOOLA ANA I NA KINA’UNA’U O KA ILI; ME KA LAAU CUTIKURA INU NO KA HOOMAEMAE ANA I KE KOKO, A @ HIKIWAWE LOA HOI KE OLA ANA O NA MA’I HOINOINO I KA ILI O KE KINO, KE POO A ME NA PALAHEHE, KA PEHU, ME KA MAN@ A ME NA EHA AAI; PELA HOI KA HELELEI WALE O KA LAUOHO, I KA WA E PAHUA AI KA IKE O NA KAUKA KAULANA, A PELA PU HOI ME KA LAKOU MAU LAAU.
HE MILIONA A OI ka hui o na wahine e auau mau nei me kela KOPA CUTIKURA, no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pa@ ki ka papaa p ke poe ka unahi-pii, a i mea no hoi kekahi e pau ai ka hilelei ana o ka lauaho, a i hoopalupalu hoa’ia’i ame ka hoou’iu’i ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka ha@, e like me na lima a pela pu no hoi e hoo@ ia ai i na eha, ma ka holoiana i na wahi eha me keia @opa, i ole ai e ike i ka aai me ka wewela; a i ole no hoi e hou nui, ma ka holei ana i na wahi palahehe; a he oi loa aku ka Waiwai nui o keia kopa ina makuahine e lawelawe ana i hana i hulehu e pili ana i na keiki ame lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau O ka poe i hana i ike maka i ka maikai o keia @opa, @ loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aka ke koiia mai; ina no e oleloia na, he kupono ia ano akoa aku no na mea e pili ana ka ili ke poo ame ka laueho o na bebe ame na keiki. Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA, mai loko mai o keia laau hoolaikaika loa i kapala CUTIKURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola ana ina popilikia a pau o ka ili, no ka mea aia iloko oia mau laau kekahi mau mea ikaika lea i ka pale @ a i na mea ino, he loaa no hoi ke aia hele maikai ona pua iloko o keia kopa. Aole loa e hiki ke hoohalikeia mai kekahi ano kopa e ae ke hoohuihuia e ke aka ma o kanaka me keia kopa, ma ka@ mau hanamalama, hoola ame ke hoolu’i ana i ka ili a pela aku. Pela hoi i ka ili o ke poo, ka lauoho a pela hoi na wahi eae. Aole no i lihi launa mai na kopa o na aina e me keia, no ka auaua ana a me ka hana o na keiki liilii. Pela iho ia i @ilo ai ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hookahi, a he Helu Eka@ keia Kopa no na poina o ka ili a me kahi Auau, a he Helu Ekahi no hoi no na Kamaili a @ ke ao nei.
Ke kuaiia nei kaia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia: o P. Tow@ & Co. o Sydney N.S.W., ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot; Lennon Ltd Na “Heakaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinaunau” He loaa wale no me @ kumukuai ole.
O POTTER DRUG AND CHEM. COMP. Boston, U.S.A., na Ona o na laau CUTIKURA a pau loa.
NA KAA PAIKIKALA HOU O 1902
HE ANO HOU NO KE KUMUKUAI MAI KA $22.50 A PII AKU
PEARSON & POTTER CO., Ltd. ALANUI HOTELE ME UNION
E Poniia ana o Mr. Wong Yuk Shing
HILIIA KONA KUA ME KE KAULA 200 MANAWA MAMULI O KONA MANAOIO.
Ma ka auwina la hora 4 o ka Poalima, la 13 o keia mahina ua malamaia ma ka luakini o na Pake o keia kulanakauhale he aha ninaninau ia Mr. Wong Yuk Shing he Pake ha’i euanelio iwaena o ko Hawaii nei poe Pake, no kona makaukau ma ka oihana kahunapula i poni aku iaia no ka Oihana Hai Euanelio Kaahele.
O ka poe i akoakoa ae, o lakou ka poe i konoia i mau lala, mai waena mai o na kahunapule o ke kulanakauhale ame na kahu ame hookahi elele mai na Ekalesia o Kaukeano, Kawaiahao, Hoomana Hoole Pope o na Pukiki.
Ma ka ninaninauia ma ka mahele olelo ana mai a Rev. E.W. Thwing kekahi o na paahana iwaena o na Pake ua ikeia ka makaukau maoli o keia kanaka ame kona ano haipule oiaio. Ma na haawina apau ua paneia me ka holopono aohe mea hoohalahala: a ma kona ano haipule ame ka loaa ana o ke Akua iaia eia kana pane ma ka wehewehe ana i kona moolelo. He keiki hanau wau no Kina, a i ka 16 o ko’u mau makahiki, ia’u e noho ana me o’u mau makua, i kekahi manawa ua hele aku la wau i ka luakini e noho haioleloia ana e kekahi kahunapule haole a ike aku ia wau i ka inoa o ka Haku Iesu, e olelo ana oia ke Akua oiaio.
Alaila ikaika loa iho la ku’u manao e huli i ka oiaio, oiai he mau akua no ko makou o na Pake a ua ike no wau aohe oiaio. Ike iho la wau i Kona aloha ame na mea pili i Kona ano apau. Alaila koi ikaika loa ia mai la wau e huli hou. Mahope iho loaa aku la la’u he hana na kekahi kanaka Kristiano e malama halekuai buke a malaila i loaa nui ai ia’u ka ike no ka Haku. Ua koiia mai au e hele i ke kula kahunapule i mea hoonui ae ai i ko’u makaukau aole nae au i ae aku.
Ua hala ae la elua makahiki a he 17 makahiki o’u ia manawa loaa mai la kekahi kauoha mai ko’u home ponoi mai e hoike ana ua nawaliwali loa ia kuu makuakane, a hiki no hoi au i ka hale ua make aku la kela. Ia manawa i like ole ai ko makou kulana, aia kuu makuahine ame ko ka hale apau e hoomana ana i na akua kii o makou na Pake me ke koi pu mai ia’u e hui pu aku iloko o ia hana a hoohalahala lakou i ko’u ae ole o ka lakou, minamina loa iho la au i ko lakou kuhihewa, aloha mai la au me kuu ake nui e hoohuli ia lakou i ike i ka malamalama.
Hoi hou mai la wau i kuu hana a hoopa hou ia mai la no au no ka hele ana i ke kula a ma ia manawa ua ae au a noho aku la i kahi o ka naauao, puka pono mailaila mai iloko o 4 makahiki.
Noho hana iho la au ma ke ano he haiolelo euanelio kaahele iloko o kekahi mau wahi o Kina no kakahi manawa loihi e hoohuli ana i na kanaka i ka pono a e haalele aku i ka pouli.
Ua kolia mai au e poni ia’u i kahunapule kaahele a mahope o kuu noonoo ana ike iho la au, o ke kahunapule he kanaka ia e iini nui ana me ke kupaa no ka hoohuli kanaka i ka pono alaila hoole iho la au.
Ma keia hoomau ana o’u ma ka oihana ua huhu loa kekahi mau oiwi ponoi o kuu aina hanau, no ia mea, ua hiliia au ma kuu kua he 200 manawa me ke kaula me ke ake nui o lakou e pau loa ko’u hana ma ko ka Haku aoao. Ua ike au i ka nui hewahewa loa o ka eha aka ua hooi loa ia aku ka pipili o kuu uhane i ke Akua. Ma ia hope mai, ua loaa iho ia’u he kokoolua kupono a mareia iho ia maua.
Hoolalelale hou mai la ka leo o ka Haku ia’u no ka poni ana ia’u i kauwa Nana alaila haawi aku la wau i kuu ae aka mamua i ka hookoia ana o ka hana ua kikoo mai la ka ekalesia Pake o Honolulu nei ia’u a oia au e noho hana la ianei.
Mahope o ka ninaniau ana ua hookuuia oia a noonoo iho ka aha a hooholo lokahi e poniia oia i kahunapule kaahele iwaena o na Pake.
Ia waihoia ka oihana poni i ke komitye Rev. E.W. Thwing ame Rev. W.H. Rice a e kuka pu me Mr. Wong Yuk Shing ka mea e ponila ana. E malamaia ana keia hana ma ke Sabati ia 22 o Iune o keia makahiki ma ka luakini Pake ma ke Alanui Papu mauka o ke alanui Beritania a e konoia ana na Pake apau e hele ae e ike oiai o keia iho ia ka makamua loa o keia ano i hanaia ma ko Hawaii Paeaina nei iwaena o na Pake.
Poe Akepau i loaa hou ke Ola Kino Maikai.
Ke hoike mau mai nei na Kauka ia makou mai na wahi like ole mai o ke ao nei no ka nui o ka poe i aneane e loaa i ka ma’i Akepau i hoopakele ia mai keia ma’i mai mamuli o ka laau “AYERS CHERRY PECTORAL.”
Ke loaa i keia laau e loaa ana i ka ma’i ka maha no ka wa mau loa, a aole no kekahi manawa pokole e like me kekahi ano laau okoa ae.
Aohe Laau Kunu i oi ae o ka maikai mamua o ka LAAU KUNU “AYERS CHERRY PECTORAL.” He me maikai e ike kakou i keia, no ka mea ua hoola keia laau i ka poe i loaa i keia haawina no aneane kanaono makahiki. E malama mai i keia laau. Ina aole au omole laau kunu o keia ano, e kuai koke mamua o ka loaa ana i ke kunu. Ina ua loaa kekahi @koo ka ohana i ke anu e hooinu i keia laau a e loaa no ka maha.
Hoomaukaukau ia e Kauka J.C. Ayers & Co., Lowell, M@, U.S.A.
E loaa mo keia mau Huaale ma na halekuai laau a pau.