Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 23, 6 June 1902 — Page 1
| This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
| This work is dedicated to: | auntie bobby |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XL.-----Helu 23 HONOLULU, POALIMA, IUNE 6,1902 NA HELU APAU 2914
HE Hou Pahi ma Kewalo.
------------------
@ KEIA I KA PAHI KA IPO HOU A KANA WAHINE------ONI KA HULA----HOI KE HALE -----INO KAUHALE.
------------------------------
Ma ka hora 8 p. m. o ka po Poaono i ia aku mei, i hoea aku ai kekahi wa@ ka haukapila Moiwahine maluna ke kaa me kekahi kanaka eha. Ua @ aku oia i keiaa kanaka a haawi @ maloko o ka lima o ka mea nana malama ana ka haukapila.
Nui na wahi eha o keia kanaka a @aoina no hoi ke nana aku, a ua @aola aolle oia e oia ana, mamuli o @ eha kukonukonu i loaa iaia. Ma @ @iele pona ana i ka wahine lokomaikai e hai mai i kona inoa ame li e kanaka eha, ua hai mai oia i kona @a o Mrs. Virginia Pangelly a o ko @ kanaka eha hoi (ka ipo ana) o Mr. @ Duncan. Hai ia aku ka lono ia Hope Makai Nui Chillingworth e hele @ai e nana i keia mea pilikia a ma ia manawa hookahi no ua hiki mai o kauka Waterhouse. Malalo o ka lawelawe ana a ke kauka ua loaa iki mai @ maha i ke kanaka eha, aole nae o ke ano maikai e hiki ai ke hoomaopopo pono i na mea i hana ia maluna ona.
Ma ke hoomaopopo ia ana o ka nui @ na makahiki o keia kanaka eha, ua @ mai ka wahine (Mrs. Pangelly) he @ makahiki, a he kanaka hana maloko @ ka hale hana Hao Ulakoheo Hou (Honolulu Iron Works.)
I ke awakea o ua ia 'la, ua kii oia i ke kaa (rig) o laua me ke kane oiai nae eia kana kane ma kahi o Theo. H. Davies, kahi i hana aai, he kalaiwa kaa akana, no ia Hui. O ka wahine nae @a i ka hale ke hoomakaukau la no ka lawe ana aku i kahi haole okoa no ka holo kaa. o ua haole la, he ipo ia m@ ua wahine la.
Ka hele holo kaa ana a ua wahine la @" maikai ke aloha a ka ipo," a hora @ ke ahiahi poeleele, akahi ao a hoi i ka hale. E kali mai ana ke kane o ka @ aku o kana wahine. Ua piipii kai nui la kahi kane, oiai ka wahine ke ke nei mawaho o ka pa.
I ka wa a Mr. Pangelly e kamailio @ i kana wahine Mrs. Pangelly, ua @a@amaha mai la o Mr. Duncan me keia olelo ku i ka hoonaukiuki: "Aole @ kuleana i kamailio i keia wahine oia." Na keia mau olelo ano mahaoi a kuleana ole a Duncan, oiai aole mana @ kamailio ai i ka wahine a kahi mea, @uke me Mr.. Pangelly, oiai o kana wahine no ia. Ua punia loa ia o Mr. Pangelly i ka huhu a ua kii aku la ia i kekahi pahi nui oki pipi a okioki aku keia i ke kanaka nana oia i hoole mai, @ ona kulkeana maluna o kana wahine.
@ keia Mr. Pangelly he 63 a oi kona @ makahiki. a o Mr. Duncan, ka mea @a i hoao ai e okioki me ka pahi he @ @ne mau makahiki, a o Mrs. Pangelly he 30 makahiki. Ua oleloia ua @le la, he Potugaia. "Pono ole ka @lehu me ke Kaka.
Ma papa mau keia Pangelly ia Duncan e hoopau kona mau hoolauna ana @ kana wahine, oiai, ua oi aku ia mamua o ka launa ana ma ke ano hoa@ha---ka mea e ike ia ana e ia ma ko ma launa ana me he mea ia, "He ipo @ ka ipo." Pinipine kona papa ana aku i kela Duncan aole e hele hou mai i kona hale.
------------------------
No ka La Eha o lulai
----------------------
Akoakoa na komite no ka hoomaopopo ana i na mea e hana ai i ka ia @ Iulai e hiki mai ana. Ma ke Ka@iola (Halealii) i malamaia ai keia ha@wai, auwina la o ka Poaona aku nei @hala. zO Mr. W. R. Faritona (Farrington) ka lunahoomalu, a hoolala koke a na hana.
Hooholo keia halawai e hanaia he mau mea lealea o na ano like ole, himini haiolelo, ame ke komo pu mai o na keiki o Kamehameha i mamaalea i na mea kani, Nani hoi kau! Maloko @ ka Hale Mele Hou e hanaia ai keia mau anaina laulea. Ua hoike mai o Mr. A. E. Murphy k@ komite no na mea hoonani ua makemake la he $350 no ka hana ana i lanai @ ka pa allii ame kekahi mau mea hoonani e ae.
Ua hoike pu mai no hoi o Marston Campbell ame J. H. Boyd. ua makemkake ia i $800 no kekahi mau hoolilo @ ka ia ame ka haawi ana i mau anaina hoolaulea. Ma ko Mr. J. A. Kennedy manao ana aole i lawa keia mau dala, nolaila, manao oia. ina i $1500, a @ ole i $2000. alaila lawa pono ka makamake no ka hoohoimua ana i ka uwila o keia la. A e malamaia ana he anaina hulahula kekahi. Apono loa ia keia a e noho ana i ka la apopo.
---------------------------------------
Ka Waa o ke Au Kahiko
-----------------------------
Aia he wahi waa liilii o ke ano kahiko loa i ke au ia Kamehameha a mamua aku paha. ke hoikeikeia nei ma ka halekuai o Makanani. Alanui Papu. Maikai ke kulana o keia @ahi waa puku, a he nani maoli no ke nana aku. O na mea ano kahiko loa oia kekahi mea makemake nui loa ia e na kanaka o keia manawa. Hoike ae na ike hana waa hoi o kakou i loaa na wahi kenikeni no ka ia lealea o Iune, ka ia ku@aia o ka Na'i Aupuni Kamehameha.
------------------------------
I ka Poakolu iho nei i noho ai kekau hookolokolo o ka Aha Kaapuni o ka Apana Elua ma Wailuku, Maui,
----------------------------------
Hoopii ia ka Kuna
Malolo.
---------------------
Ua hoopii ae nei ka Hui Mahiko o Waimanalo i ka hookuiia ana o ko la kou makuahi lawe ukana J. A. Cummings e ka mokukuna Malolo mawaho ae nei o ka nuku o ke 'awa, ma ka la 6 o Ianuaari, 1902. O keia poho i loaa ma keia hookuiia ana e ka Malolo he $2,109.85. No ka hopu ana i ke kapena o ka Malolo, ua puhalahiu aku la ia no Kauai ma ka Poakahi a hiki wale i keia waa, aohe i hoi mai.
Ma ka palapaia hoopii i waihoia aku imua o ka Aha Hookolokolo Moana o keia Aupuni, ua loaa keia poino ma o ka hawawa o ke kapena o ka mokukuna Malolo, a ua hoao ka mokuahi J. A. Cummings ma na ano apau no kona pakele mai keia Malolo mai. I kona wa i ike ai e aneane hiki ole ana iaia ke alo ae. Ua wili mai la ka mea ku hoe a ku-palaka, kuupau aku la ia i ka holo nui imua. I ke kokoke ana i kela poe hole, ua hookui ae la ka mokukuna Malolo ma ka mokuahi J. A. Cummings me ka ikaika loa ma ka aoao akau. Moku pu ka waapa e kau ana iluna o ke kewe. A moku pu no hoi me ka aoao o ka mokuahi J. A Cummins. 15 kapuai mamua iho o kona hope. A ua poino loa ua J. A. Cummins la ma ua hoohui ana la.
Na Moke Kallama e hookele ana ka Malolo, i ka wa i hookui ai. Ma ka palapala hoohalahala. e hoike ana aohe pailaaka oluna, a aohe no he hookohu pailaka o ke kapena e hiki ai iaia ke hookomo i ka moku ma keia awa.
I ka wa mamua o ka hookui ana he "Lukau" no ka J. A. Cummins a e aa maikai ana no kona mau kukui, aka o ka Malolo, e like me ka mea i hoikeia ma kana hoohalahala. mahope iho o kona kaaluna ana, aole ke J. A. Cummins i hoopaa i kona holo nui, aole no ia i kaaluna, a aole no ia i haawi iki i kekahi hoailona. aohe no i kaulu mai kona holo. aole i hoemi i kona holo ana ihope. Oiai e holo nui ana ia imua, ma kahi o 6 mile i ka hora.
Ma ua hoohalahala la a ka Hui Mahiko o Waimanalo, e olelo ana, ma o keia poino i loaa i ka mokuahi J. A. Cummins, o ka wa nui loa ia o ka ukana, ana e alo ana i Honolulu nei. Ua hai aku lakou i ka mokuahi Mokolii no ka hoohikihiki ana i ka ukana ma kahi o J. A. Cummins i poino no ke poho o ka hui ma ka hoolimalima ana ia Mokolii, me ka hana hou ana la J. A Cummins he $2,109.83.
----------------------
Ka Luka ana i na lole
-----------------------
Ua loaa kekahi mau manao hoohuoi i kekahi poe o kakou e noho mai nei. ka oi loa aku o na ili keokeo ame na lahui kike ole., Ua komo mai ia ka ninau a kehahi kanaka naauao. Mai hea mai i loaa ai ka ma'i ahulau? Nune nui la keia ninau e na poe naauao. a imi pono la keia mea, a ka panina hope o ko lakou hoomanawanui ana, ua hooholo lakou o ka lole ke kumu.
He lehulehu loa na lole ma na aina a pau loa, a mamuli o ka laha ana o keia holoholona, ua nui loa ka uku. Maloko o ka uku (fleas) ua ike ia he mau holoholona liilii .oa, hiki ole ke ike iho, a me' ke anianai hoonui ike e maopopo lea ai keia mea. Mai loko mai o keia holoholona liilii i hoea mai ai ka ma'i i o kakou nei.
Ma ka ulu nui loa ana o keia uku a laha hoi maluna o na iole, na ia mea i hoopoino loa i na kanaka a pau. e likeme Iapana e luku ia ala e ka fiva eleele.
O na lole make kekahi, e akahele mai hoopa i kekahi kina makae oia ano. Maloko o na iole make e loaa nui loa ai na mea e ma'i ai ke kanaka wahi a ka poe naauao.
Ua loheia mai. ua haawi kekahi. Hui Iapana i $50 no kanakolu tausani lole, ina e laweia aku ma ko lakou keena. Aia ma ke kulanakauhale o Kobe, Iapana keia makana.---- Hawaii Shimpo.
------------------------------
Hopohopo na Iapana
------------------------
Ma ka la 25 o kela mahina aku nei i hui ae ai he umikumamakahi o na Hui Mokuahi Kepani malalo o ka aelike kuikahi. Ua komo mai ka manao hopohopo iloko o lakou no kekahi Hui Mokuahi hou e hoea aku ana ma Iapana on keia mua koke iho. Pii ke kai o na ona mokuahi ma Iapana no keia uilani ana ae o keia hui nui a Mogana ma Amerika e hoohana i kona mau moku ma na aekai o Iapana.
Mamuli o keia mea hou i loaa aku ma Iapana ua hui ae na hui mokuahi malaila a kue mai ia Uncle Sam. Makau na Iapana o noho rula aku ka Hui Mokuahi o Mogana ma na aekai o na aina e kokoke mai ana ia Iapana. Aohe no e nele ana ke alapohoia mai o na manao uilani o na kanaka kuonoono o ka aina, ke ike mai i ka nani lua ole o keia mau moku. E Iapana ea! E wiki ae oe i kau apana hana! Mai lohi!
--------------------------------------
Hoowehiwehi i na Moe
Lepo.
--------------------
NA KAWAIAHAO A MA MAEMAE I
KA LA LAU-PUA.
--------------------
Ma ka Poalima, ka la kanakolu o ka mahina i haia, oia ka la kau pua i maa, e hana mau ia mei e ko Amerika poe, ua akoakoa ae ma ka pa ilina o Kawaiahao ka poe na lakou kekakhi mau moe lepo ame na hoaloha ame ka poe makaikai mai na kane, na wahine ame na kamalii.
Ua lawe ae lakou i na pua like ole ma na poke. a kauia ma na he o ka poe make, i na kauia lei loloa a hookahihlia maluna o lakou ame na pi'o liilii a kakauia ma na pohaku hoomanao.
He nani maoli ke nana aku a no ia mea ua hoihoi hou ia mai na hoomanao ana no ka poe i hala aku. Ua ikeia aku keia ame keia e hele ana ma o a maanei me na manao hoomaikai a hoomanao, ia lakou e nana makaikai ai ka wehi.
Ma ke kakahiaka i nui loa mai ai na kanaka a i ka auwina la i kakaikahi loa mai ai ka heluna a lilo paha kekahi poe e ike i na hoohiwahiwa ma ka pa ilina o Maemae.
Ma ka hora 2 p.m. i hoomaka ai ka hoonohonoho ana i ka huakai pil iuka o Maemae malalo o ka alakai ana a ka Bana Aupuni, a mahope mai na puali koa Amerika, na puali koa o ka Teritori o Hawaii nei, ame na haumana o ke Kula o Kamehameha. He nani maoli a ihiihi no hoi ke nana aku. a na ia mea i kauo aku i na mea a pau e ka'i pu no ka pahu hopu.
Ma ka akoakoa ana o na mea a pau mauka o ka pa-ilina, ua malama koke ia he mau olelo hoalohaloha no ka poe i hala ma keia ao nani, malalo o ke alakai ana a Lunakanawai Estee. Ka huli hoi ana mai o na mea a pau, ua kaha loa aku na keiki o Kamehameha ma ke alanui Liliha no ke kaa uwila a hiki aku i ko lakou home aloha o ka naauao.
Malamaia na hana o ka la me ka maikai ame ka ohohia nui ia e na mea apau i hele e makaikai. Ua maopopo le'a no ia kakou ke ano o keia la hoomanao, a he mea pono ke malamaia i keia ame keia kau. Aloha wale ka poe i hala ma keik ao, aka nae, aole kakou e nana i keia kino lepo, o na uhane o kakou ka mea nui. He mea makamae keia i haawiia mai ia kakou mai ka Makua Lani mai. E akahele kakou ma ka noonoo ana i keia mea, a malia paha o makili ae ko kakou mau lunaikehala alaila hoomanao aku kakou i ka Mea Kiekie Loa, no ka hoopakele ana mai i na uhane o kakou nei.
----------------------------------
Halepule Budi Iapana
-----------------
Maui, Mei 31.--Ua kukuluia he halepule Budi Iapana ma Wailuku, Maui. He hoomana kulike ole keia e like me na halepule Kristiano o kakou.
He manaio lakou i na kii akua liilii. a i ka oi aku oia no ko lakou hoomana ana ia Buda. He kii nui keia, aia ma Iapana, ua kulike ke an me ke kanana, a he nui a weliweli no hoi ke ike aku.
Ma ka manao ana o keia poe Budi, mahope iho o ko lakou make ana, hoi aku ko lakou mau uhane a noho maloko o na holoholona. Hewa loa keia manao ana a he nui loa na Iapana e alakai hewa ia nei e keia hoomana, a he mea pono e hoopauia keia alakai hewa ana. Ua ano make loa keia hoomana na Iapana i keia manawa, mamuli no ia o ka huli nui ana o na Iapana ma ka aoao Kristiano. Kakoonui ia e ka Emepera Alii o Iapana, a ua ae ia na misionari e hana aku i ka lakou mau apan hana no ka hoopakele ana i na uhane hele hewa.
Ua ku iho keia hale hoomana hou mawaena o ke kulanakauhale o Wailuku e kokoke ana ma ka halepule Pake me na kii akua i hoonaniia mawaho o ka hale. Oia ka pookela ma ka alako ana i na Iapana o ia wahi.
-----------------------------
Ua malamaia he huakai nui ma ka Ua Kanilehua o Hilo, Hawaii. no ka hoomanao ana no na uhane aloha o lakou aia i hala aku ma keia home nani ma o. Maikai no na hana oia la malaila a ua oi ae keia huakai mamua o ko keia makahiki aku nei. Ma ka Poaono. Mei la 31, i hanaia ai keia mea maikai, e like no hoi me koonei a kakou i ike iho nei.
----------------------
Ka Hoike o na Iwi o ka mea i make.
Ua loaa mai ia makou he mau hunahuna mea hou no ke kanaka auwana hele o ke kula o Mokuleia, ka moena pawehe. Ma ka la 25 o Mei i haia, i loaa aku ai na iwi o ke kanaka i make ma ke kae o ka loko paakai o Soda (Soda Lake) kokoke ana i ke kulanakauhale o Sana Berenadino (San Bernardino).
Ke kumu o ka loaa ana o keia mea, malalo no ia o ke hele huli ana o kekahi mau mea i wai inu no laua makekahi wahi e kokoke ana malaila. O Hanale Leonoia (Henry Reynolds) ne kanaka aoo oia a o kona kokooiua he kanaka opio ma ka inoa o Ko (Co). Ia laua i hookokoke aku ai ma ka loko paakai, ike aaku la laua i ka iwi o kekahi mea, ma ko laua manao ana he iwi holoholona, aka, i ko laua nei kokoke loa ana aku ike iho ia he iwi kanaka.
O ka hapa oiaio nei o ke kino ka i kaawale aku, koe iho ke poo me na iwi kuamoo ame na iwi umauma. Ma ka manaoia ana ua pau kekahi hapa o ka mea i make i na holohholona hihiu o ke kula.
Ua loaa aku i kekahi poe eli nanahu ame ka poe eli gula he mau apana iwi ma kahi e kokoke ana i ke kanaka make, a ua manao wale ia no ke kumu o ka make ana o keia kanaka, he makewai. Ua hele wale paha oia ma o a maanei e imi ai i wai inu. aole i ko kona makemake, a maamuli o ka neie ana, ua ae oia e hooluolu i kona kino malaila.
Kokoke ana ma ia wahi e waiho ana ha pahu me ka inoa i makaia maluna iho penei: "F. E. B. Nora. Aole i manaoio ia nona keia inoa, aka, o ka mea maopopo loa ke kohoia aku o kona inoa no ia, aohe kanalua ana.
-------------------------------------
HE EIWA MAU KUMU HOOIAIO.
------------------------
No ka Laau Lapaau, Chamberlain's
Colic, Cholera ame Diarrhoea.
---------------------------
1. He hiki ke hoopau i ka naluea a umii o ka opu.
2. Aole e nele ka loaa o ka oluolu mai ka ma'i hi aku.
3. He ikaika kona no ka hoopaa ka hi mau.
4. Aia hiki mai na ouli kolera oia ka laau e lawe ai.
5. Ua hiki ke hoopau i ke ano ikiiki a malohai mamuli o ka eha oloko.
6. He mana hooia hikiwawe kona no na ano eha apau loa oloko.
7. E loaa mau ana ka oluolu ma ona la.
8. Aohe mulea aka he ono i ka inu ana.
9. Mamuli o kona ikaika hooia ua nui ka poe i oia, oi ae mamua o na laau lapaau e ae.
He mau kumu hooiaio keia pili no i kahi laau lapaau e ae, aka, he mau hooiaio e waiho nei me makou e kakoo ana i na kumu i haila ae ia maluna.
He mea pono e hoolakola na home no ia mea, e kuai ma ka halekuai laau o Benson, Smith Ma.
--------------------
Loaa he Puuhonua
hou.
-------------
NA HAUKIPILA O NA KOA AMERIKA MA PUULOA.
------------------------------
Ua lilo ae nei i ka Aupuni kekahi wahi o Puuloaa, i wahi hoolana ma'i no ka poe koa Amerika a na moku lawe koa o ke Aupuni e hoohikihiki nei i Manila. e hoomaha iki nei i o kakou nei ame ka poe koa e huli hoi ana no ke aina hanau mai Manila mai.
Mamuli o keia mea. ua hoounaia mai. a aia ia ke keena lapaau o ke Aupuni (aole ka Papa Ola) e ku nei ma Honolulu he 300 hale-lole ma'i e lawa ai no ka malama ana i ka heluna o 3.000 kanaka: ua hoouna pu ia mai na pono pili ia mau mea.
O na halelole, ua hanaia lakou ma ke ano haukapila, no lakou ke kuleana pakahi he 14 kapuai kuea.
Ua hoomakaukauia keia mau mea no na pilikia kino kuikawa e hiki mai ana maluna o na koa e kipa mai ana i o kakou nei.
A i ka manawa e ku mai ai kekahi o na moku koa alaila e lawe koke ia lakou i ua wahi la i hoomakaukauia ma kekahi olelo ana, e hoopakele ana i ke kulanakauhale mai keia pilikia o na ma'i like ole e komo mai ana, mamuli o keia puuhonua hou i loaa mai la.
----------------------------
Ka Aila Niu.
---------------
O ka aila niu kekahi mea maikai loa e hanaia iloko nei o ka aina, a he mea makamae no hoi no na ui a kakou e hiipoi mai nei. Ua nui loa ka mahaio la o keia aila, no @ maikai o kona ano ame ke onaona o kona ala. Ma ka manao ana o kekahi poe waiwai, he mea pono e hoaia i hui no keia aila niu, e like me ko Amerika.
Ua noi mai kekahi nui o Iowa, ma Amerika me ka oluolu i koonei poe hana aila, a hui paha e hoouna aku i mau palapaia a buke paha me ka hoakaka ana i ke ano o ka hana ana ame ke kumukuai a pela pu nohoi me na lilo moku.
He lilo nui keia aila ma Nu Ioka ame Kapalakiko a pela pu no me na wahi e ae no ka maikai maoli, a no keia mea, ua manao keia hui e loaa mai kekahi kokua ana mai nei aku ia lakou.
He mau makahiki ae nei i hala, ua hana nui ia keia aila niu ma Hawaii nei, a hoouna ia maloko o Kaleponi. He mea nani loa keia ina e hana hou ia ana ma keia mua kkoke iho. Nui no ko kakou poe hana aila niu e noho mai nei me ka maopopo ole he mea maikai ka hana ana a nui, alaila hoouna iloko o na aina e, kahi nui o ka nanahu.
Ke hanaia nei keia mea ma na mokupuni looloo o ka Moana Pakipika, e like me Kamoa, Tonga, ame kekahimau aina ililii e ae. A hoouna keia aila ma Kapalakiko me ke kumukuai nui. E au mai kakou e na makamakaaloha o ka aina i keia mea makamae.
-------------------------------
Pakele mai Piholo.
-----------------
He kanaka ma ka inoa o Durant i pakele mahunahunaa mai hoi aku oia ma keia ao mau. Ma ka po Poalua nei keia pilikia. Iaia i lawe aku ai i ka lole o na sela i ka moku kalepa Acme maluna no o kona wahi waapa uuku, he maikai ke kai mai o a o i kana nana ana o ke awa ku moku. Ma ka hora 5 o ke ahiahi oia i hele ai.a ma kona hoi ana mai i ka hora 8 ua loaa iho ia oia i ka hana a ka nalu. Huli ka waapa, pau ka manao he oia hou ana.
I ke kanaka e naku hele ana i o a @anei. lalau mai la na lima o ke aloha iaia a kau iho ia maluna o ka waapa Iapana, a hoi mai i ka uwapo me ka hauoli. Mahalo aku i keia kanaka puuwai aloha. Pakele ia uhana, O ka malama pono ia kakou iho oia kekahi mea kkua nui loa no ke ola @ ea?
--------------------------
Nalowale ia Moku.
-------------------
I ka mokukuna Danube e holo ana i Vanekouva ma ka la 25 o Mei, ua loaa aku iaia he poepele e lana ana iluna o ke kai. I kona hookokoke ana aku malaila, ua holo aku ka waapa e nana pona i keia mea, a maluna o keia poe ua kakauia ma ka inoa o ka mokukuna "Honoipu." Ua manaoia he mokukuna Hawaii keia i loaa i ka popilikia. E lana ana na papa nahaha iluna o ke kai. Haiia aku ka lono ma kona hiki ana aku i Vanekouva a hiki loa mai ianei.
------------------------
Makaikai ma Tantalus.
--------------
Ma ka Poaono aku nei i hala. ua hele aku kekahi poe haole o ka Y. M. C. A. ma Tantalus e makaikai ai i na wahi maikai o ia uka. Ua pau keia wahi i ka naku hele ia . o a ianei o ke kuahiwi, a hoea loa aku ma ka hale o Mr. Alexander, ma ko lakou ala huli hoi, a iho loa aku ma ke awaawa o Manoa. Kekahi o keia poe, oia no a@a haole malihini mai na aina e mai. a ui ae ka manao e hele e nana i na wahi pana. Maikai no ia manao ana, a pela pu no me kakou ke hele aku i na aina e. ame ka manao uilani a iini hoi e ike iini i na mea kupaianaha o ka aina.