Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 20, 16 May 1902 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, MEI 16, 1902             5

 

 

HUNAHUNA MEA HOU

@ Kapea anui i ka hauka@

@ mau nei ka holomua o @ uhia ma Aferika.

@ aku nei i ka wa Holy @

@ mele ma ka halepule o Kawaia@ ka @ Poaha o keia pule ae.

@ makui ke Kuokoa me na ano moo @ i kipu like oie.

@ Mea iho no o ke kipu, oni ae no he @ mau ka i ke kipu, heaha aku koe?

@Maumaua mai nei i keia mau la ka @ i ka lakou ola iho.

@ K@ nahuahua ae nei i keia a me @ oluolu o na palapu i loohia o Mr. David Kanewanui.

@ He m@ ka ka nupepa Kuokoa e @ puka aku nei. E nana ae ma kekahi @ o ke kakou pepa.

@ Ke kue @ kahi poe i ka lawe ia o @ i Amerika. Hu hoi si, @ malaila.

@Ha hiki mai o Nahale i Honolulu nei @ka Poalua nei, mai Kailua, Kona, Hawaii, a lawe loa ia i ka hale pupule.

@ mai ke puka aku la ma ke Ku@ o keia pule he uiui ma ke poe @nao "Pehea" nani ai na Home?"

@ Ua piholo iloko o ka wai kekahi keiki Pukiki uuku nona na makahi 7, i hele ka auau ma Hanapepe, Kauai.

@ ia John Emaluka, ke koho haahaa loa, o ka hoomoe ana i ke paipu @ o Lahaina i Maui.

Ma kahi malama holoholona, o Kik@, ua laha ae mawaena o na kane@ (wallaby) he mai bubonica.

Ka Bihopa Willis me Mrs. Willis, ua hala aku ma ka mokuahi Sonoma, no @ "Kai Hema," South Seas. E hiki ana ka Bihope ma Samoa.

Keia piko pau iole, nana i kii a lawe aku i ka Baibaia o ka "Advertiser" e hoihoi koke mai, i ka wa e heluhelu ai i ka nupepa Kuokoa nei. Hoihoi mai.

Ma ka Ventura o ka Poakolu nei Mei @ hoi aku ai ka Bihopa William Ford Nichols me ke kaikamahine no Kapalakiko.

Ua ku ae nei keia moku kuna nona ka inoa Mahukona mai ka Paeaina Pilipine mai, ua haule hope kona manawa ku, a ua ane hopohopoia.

Ke hehee ia ka hau o Klondike i keia wa a loaa ka wai e kaka ai i na hunahuna gula. Ua manao wale ia e loaa ana he $30,000,000 i keia makahiki.

Mai poina i ka hele ana i Kawaiahao ma ka po Poaha, Mei ia 22. Ilaila e lohe ai i na kahuli leo le'a o Kauakukalahale.

Ua haawi ae kekahi wahine waiwai o Amerika, no ke kukulu ana i halekula Farani, ma Ilinoi. Owai ko Hawaii nei?

Na keia paikau hoohehelo ma ka Poaono nei ma ke kuea o Aliiolani, i hapai ae ia Hawaii, a iliwai me na aupuni e.

Ke haawi nei ka Oihana Kalepa, he @ o ka mahina no ka hoomahuahua ana i na makai nana o ka Papa Oia.

Ua haalele iho i ke awa lai o Kou nei ka moku koa Buford ma ka la inehinei a holo aku la no ka Ipuka Gula o Kaleponi.

Ua hookohuia ko makou makamaka maikai Mr. Heil Kapu o ka "I'a Hamau Leo," o Ewa, i hope makai nui no Hanalei, Kauai. Aloha oe.

I keia ia e kapalulu mai ai ka mokuahi Alameda mai ka Ipuka Gula mai o Kaleponi me na mea hou makemake loa o na aina mamao.

Eia ma ka bana Hawaii, i keia wa he wahi keiki Pukiki puhi ohe nona na makahiki he 14 wale no. He cornet kana ohe.

Ua hou ia a make o Mr. Lishman e ka bipi bulu. Nana no keia hanaiahuhu. E nana ma kahi wahi o ka nupepa Kuokoa e ikea no kona moolelo walohia.

Hela haole kalohe ma ka inoa C. B. Hadley, e kuhi ia nei, nana i hoowalewale o Nora Fula, a loaa aku ua make, ua ikeia mai nei i Vitoria, B. C.

Ke noonoo ia mai nei i keia wa no ka oli ana i alahao malalo ae o ke kowa Berina, nona na mile akea he iwakalua.

@ noho ana ka aha hookolokolo koa, no ka hoolohe ana i ka hihia o Kenenaia Jacob H. Smith, no ka hanaino i na pio Pilipine.

Ua loaa aku i kahi kauka lapaau, he kanaka Amerika oia, he hookohu komisina, mai ke Keikialii Ching, no ke kukulu ana i ka oihana wai o Pekina.

@ hoomaemae puhi lepo pele mau ia aku ana na moku lawe ukana e haalele iho ana i keia awa no na aina mamamao.

@ oluolu e ka mea e heluhelu ana i ka nupepa Kuokoa e nana ae ma kahi wahi o keia pepa i ka papa kuhikuhi a ka aha mele e malamaia ana ma Kawaiahao i ke ahiahi o ka Poaha, Mei 22.

Ua waiho ia ae imua o na komite o ka hale ka poe ia lakou ka noonoo ona no ka oihana kaua moana, o Amerika no ke kapili hou ana i mau mokukaua ho@ 14m000 tona kaumaha o kahi o lakou.

I keia mau pule aku ia i hala ua ho@e aku ia ma ka waapa i ka lawaia na Lunakanawai Kalua me Kahaulelio he maamaaiea laua ma keia hana. @ like me ka makaukau ma ke kanawai.

 

"Auhea wale ana oe Hoouluhua oe i ko'u manao."

Oia ka himeni a kahi haole i hele a haukae i ka lepo. He ku i ka hoomakeaka ke lohe aku i ke ano o kaua hopunaolelo.

 

Ina o ka paikau hookuku o ka Poaono nei, a na ka lehulehu e kuku aku ana, e koho ka puali nana ka eo, a e haawi hoi ka makana mua, keia kiaha dala, ina ua haawi koke ia i ka puali o Kapena Nahora Hipa.

 

E oluolu e na makua mea keiki i ike ole i ka heluhelu i ka olelo makua (olelo Hawaii), e ao aku i ka lakou mau keiki i ka heluhelu ana i ka nupepa Kuokoa. I ike ai na kamalei i na moolelo e puka aku nei. He moolelo Hawaii kahi o ia.

 

A. E. Murphy, ka mea iaia ka helu ana o na alanui, oia hoi ka heiu o na hale noho, o Honolulu nei, he kono kana i ka poe i loaa ole aku na helu pololei, e hele aku i ona ia, mamua hoi o ke kali ana a hiki aku ka poe ia lakou ia hana, a he hoopokole ana mai no hoi ia o ka hana.

 

I ke ku ana mai o ka mokuahi Miowera, i ke awa lai o Kou nei, nana i lawe mai i keia lono: Ua hiki ae ma Suva, Fiji, ka uwea telegarapa moemoana Pakipika, mawaena o kona mau Lieut. Kiaaina o Nu Gini (New Guinea) a e holo ana i ka poni ia ana o ka Moi Edward VII, o na aupuni hui o Beretania Nui.

 

Poaha, Mei 8, i piha ai i ke Kamaliiwahine Kalanianaole. (Princess Kalanianaole), ka 24 o na makahiki o ko ke lii hanu ana i na ea aia huihui o ka mahina "Pua o Mei." Ua haawi ia he papaaina i piha me na ono like ole. Ua ai, inu, a ua kena. Ka ke Kuokoa kanaenae, e oia ke lii a ka i koko, ke oia ia a ke Akua.

 

Hoole loa o Kenerala Funston i ka oiaio ole o ka mea i kamailio ia no ka mea e pili ana i ka hanaino ia o na Filipino ma ke kukulu ana iloko e ke kapuawai, i kumu e mihi ai lakou a hoike ae noi i ka mea i makemakeia.

 

Ke hoomakaukau hou mai nei no o Beretania Nui me kona mau pualikoa no ka hoouna ana aku ma Soudan, ma Aigupita, aia no he mau onene o ke okuku kaua ma ia wahi.

 

Ua lilo aenei i ka hale hana hao, Honolulu Iron Works, ka inoa kamaaina, ia kakou "Ulakoheo," ke kukulu ana i ipuhao waiho aila, (oil tank), a e paa ana paha i ka malama o Sepatemaba. He ipuhao keia i hiki ke pau na barela aila he 35,000 ka aila i hoolakoia, aole wale no na mahiko, aka, o na mokuahi holomoana kahi ke loaa ko lakou kapuahi, no ka aila, alaila o ka wahie iho la no la e ho-a ai.

 

Ma ka moku lawe koa Logan, i ku iho i Honolulu, ma kona aia holo moana no ka Paeaina Pilipine, ua lawe pu aku ia Prof. Dorsey, oiai aole ia e kaulua iho ana ianei. "Ko no ia i Manila," mamuli o ke kauoha i loaa iaia mai Wasinetona. Ina ia e hoi mai, alaila e noho ana ia i Hawaii nei, no kahi manawa. He haole akamai loa keia i ka nana ana i ke ano o ka lepo aina (soil) a na ia nei e noii aku, i kahi maikai o ka lepo (soil), ma ko kakou Paemoku nei.

 

Ke puhi ahi hou mai no koe. Ke apiki mai nei ka poe o Lanai, he mau hoomana hou no ia e hana mai nei. Aole i lehulehu na makahiki i hala ae nei, aneane no e like me keia ano ae la, he hoomana, hoonohonoho akua hoi ia. Pau i ke puhi ia i ke ahi. Ka ke Kuokoa e manao nei, i ka oihana makai o keia wahi e makaala ma kahi o keia poe e hoouluulu nei ia lakou. O puhi ahi hou no auanei, lakou ia lakou iho. Aole pono e hookuu aku i keia poe kanaka e hoomanamana hou, ua lawa aku la i kinohi. No ka mea, uuku loa ka lahui, aole pono ka hoomaunauna. He manao keia i lawe ia mai kekahi nupepa namu o Maui, Mei 10.

 

Halawai ke Sonoma me kekahi mea hana ole.

Ma keia ku ana mai nei o ka mokuahi Sonoma, i ka Poaha o keia pule aku nei, Mei 8, nana i hoike mai i ka lono i o kakou nei no na pahaohao i haiawai mai me ia ma kona alehele moana, no kakou nei. Loaa mai e lana ana iwaena konu moana he kohola nui, ua make, nona na kapuai loa i panee aku i ka hookahi haneri. O na kapuai loa kai maopopo, koe ka hua-ke, no ke poho o kahi aoao ilalo. Elua haneri na mile mamao maluna o Hawaii, ua ikea aku e lana mai ana i ke kai-popolo, hua-a-Kane, he kumulaau oka nui, i ane like me ka moku nahaha, ke nana aku i kahi mamao.

 

Nana no i lawe mai he kanalima-ku-namalinma mau eke leta no kakou nei. Mawaena o kona mau ohua, ka hui keaka o Frederick Warde, me ke Komisina Boyd,  holo aku nei i Wasinetona.

 

No na Negero.

PAAHANA NEGRO MAANEI AOHE HOLOPONO KA MEA I MAKEMAKEIA.

Mai kahi nupepa mai o Kapalakiko, ke Kiaaina Dole inua o kahi komite o ka Hale i Wasinetona, me kana mau hoaiai ana, a wahi ana: O na negro i hoounaia ae, no ka hana ana ma na mahiko o ke Teritori o Hwaii, aohe holomua ka lakou hana ma laila. Pau i ka hoopaaia i ka halepaahao. O ke kumu nui o keia holomua ole, ma o ka hemahema no ia o ka poe nana i kepa ae kela poe negro. Ua hoo@aia ae he poe no he taona o na mokuaina o ka Hema. Oiai, o ka mea mea mau o ka poe i noho ma kahi nui o na kihapai mahiai, oia poe ka i makemake ia. O na negero i maa i ka noho ana o ke kulanakauhale, aole loa ia i kupono no ka hele ana i ka mahiko. Like no me kahi ano haole, i maa i ke koaka ma ke taona, aohe ona kupono, no ka hana ana ma kahi kanu kuiina, a oihana mahiai e ae. Aole i manaola ma ke ano o ka ili, ka mea i holopono ole ai keia hana.-San Francisco Chronicle.

 

Ka Huakai a ke Kiaaina

HAKAIKAI KE KIAAINA DOLE MA KE KULA O LALE.

KA LANI HOU, Aperila 26.-Maanei mai la ke Kiaaina S. B. Dole o Hawaii, ma kona alahele no Bosetona, i keia la. Ma Ka Lani Hou (New Haven), ua halawai oia me ke komite, o ka Yale Hawaiian Club, a kau ma ke kaa oni ka huila no ka New Haven House ka pahu hopu. Halawai me na hoaloha a hele makaikai i na wahi like ole o ka pa kula o Iale, ka hale hooikaika kino, ka hale hoikeike (museum), ke keena waiho buke, ame ka halepule.

 

Ka maka mua loa iho la keia o ko ke Kiaaina Dole hiki ana ia nei, a ua hauoli ia i kaua mau mea i ike ai malaila.

 

Ua haawiia he papaaina ma ka New Haven. Mawaho ae o ke Kiaaina Dole ke kaikamahine (niece) Miss Clara Dole i holo pu me ia mai Nu Ioka aku, a eia na inoa o na Hawaii ma Iale: Maurice Damon, Henry Judd, Robert Bond, George Cooke, me Charles Judd.

 

Ua halawai no ke Kiaaina Dole me kahi mau Hawaii, i hiki ole ae i ka papaaina. Ianei no i ike iho ae ke Kiaaina Dole, ma kakahi nupepa i haawi ia aku iaia, oia ka Hawaiian Gazette, no na mea e pili ana i ke koho balota ma ka Apanba Eha.

 

Ma na mea i kamailio ia ma ka papaina, oia no na mea e pili ana i ka holomua o ka aina nei, ka ua o kela mau la aku nei, na ululaau no hoi o kakou nei, ka lawaia ame ka oihana mahiai, a pela wale aku.

 

Wahi a ke Kiaaina Dole, imua o kela mau opio Hawaii, o kakou ma Iale: He manaolana ko'u, o oukou no a pau e akoakoa mai nei, ke pau ko oukou kula ana maanei,, e hoi oukou i ka aina, e hana oukou me ka lokahi no ke kukulu ana i ke Teritori.

 

Hala loa ke Kiaaina Dole, no Bosetona, e hala ana paha hookahi pule iaia ma laila, a hoi mai no Nu Ioka, a hoi loa mai no Honolulu nei.

 

He mau Rula no ka Hookeonimana ana.

NA LOINA O KA PAPAAINA.

Ua ikeia mawaena o kekahi poe kanaka, ka makaukau ole i ka malama ana i kekahi mau loina ano nui e pili ana i ka papaaina a na makamnaka a poe hoaloha o ke kulana kiekie. A mamuli o keia kulana makaukau ole, ua komohia no ka hopohopo a me ke pihoihoi iloko o ua mau makamaka ia, a ina e kono la mai ana lakou e hele aku e kaana pu i na mea i hoomakaukau ia ma ka papaaina, ua komohia ka hopohopo a me ka pihoihoi, a hoomaka koke e ninau a e ui-ui iloko iho o lakou, pehea la na loina o ka papaaina-pehea la ka paa ana o ke o-ka paa ana o ka pahi-a pela wale aku.

 

Nolaila, no ka pomaikai o ua poe la, ke halii aku nei makou i keia mau anoai o ka papaaina, e like me keia malalo iho nei:

 

1-E noho oe me ke kino pololei maikai maluna o kou noho, aole nae e pili pu loa i ke pakaukau, aole hoi ka mamao loa mai.

2-E lalau aku i ke kawele lima, ina e waiho ana mamua ou, a hohola iho ma kou mau uha, a ina e nele ia mea, alaila, o kou hainaka ponoi no.

3-Mai pulalea a pihoihoi, e hoolaliai malie no oe i kou mamao, a e ai me ke akahele.

4-Mai hookalele oe i kou mau lima maluna o ke pakaukau a hiki i ka wa e panee ia mai ai na mea ai, mai ke poo lawelawe mai paha o ka papaaina, a mai ke kuene mai paha.

5-Mai lalau aku oe i ka pahi a me ke o a hoomaka e hoonakeke maluna o kau pa, a maluna paha o ke pakaukau. He paa rula ole ia. Ina e manao oe e ikeia kou maamaalea i ka uhau pahu, alaila, e kali oe a hiki i ka wa kupono no ia hana.

6-Malia mamua o ka ai ana e haawi ana kekahi i pule hoomaikai, alaila, e malama oe me ka hoano a ano eehia iloko o ia manawa a pau ae.

7-Ina aole i hiki mai kou manawa, e hoolako ia mai ai me ka mea ai mua, alaila, oia kou wa e pale ae ai i kou noho na mumule a pa wahi kamailio pu ae oe ma na hoa e noho kokoke mai ana ia oe, a o kou wa no hoi ia e hoohua'i iki ae ai i kou maamaa kamailio. Mamuli o keia kukai kamailio ana, e mahuahua ana no ka oili mai o na manao hohonu a naauao i kekahi manawa, a loaa ia oe ka waiwai nui.

8-Mai uluhua oe no ka hoea ole mai o kau mea ai, aka, e kali no me ka hoomanawanui.

9-E hoomanao i keia mau olelo-"Ma ka ai akahele ana, e loaa ana ia oe ke oia kino maikai, mahuahua ae ka naauao, hooloihi ia aku kou mau la me ka piha i na aa-koko maikai.

O keia na haawina pomaikai e loaa ana ia kakou ma ka ai ana me ke akahele, me ka noonoo maikai a laelae, ola hoi, e nau a wali pono kau mau mana ai a pau, i hiki ai i na mea paahana hoowali ai o kou kino, ke hooilio i ka ai i koko a i i'o nou.

10-Ina e lawe mua ia mai ke pa kai supa ia oe, aole nae ou makemake, alaila, e pane aku. "Aole, me ka mahalo," a mai hoonui wale aku i ke kamailio ana: a i ole, e lawe oe i ke pa supa a ai uuku iho e like me kau i ike ai he pono.

Oiai e panee ia ana keia hikiniua, o ka papaaina, a o oe pu kekahi iloko o leila, mai kapae ae oe i ka mea o ia manawa, oiai kou mau hoa e hoolawa ana ia lakou iho me ke supa, a o oe @i e kali ana no ke komo ana aku i @ mahele elua o ka ai ana. E kapae @ i keia ano ou ma ka papaaina.

11-I kou wa e inu ai i ke kai supa, @ le me ke puna nunui, aka, me ka @ a nui kupono e hamama ino ole ai ia wahi, me ke akahele a kupono, me ka hoohelelei ole iho i na kulu kai ma kou aahu ame ka uhi pakaukau.

E kapae loa ia nohoi na muka ame na hoohoho kakani ana.

12-I ka hiki ana ma ka mahele elua o ka papaaina, oka ka panee ia ana mai o na mea ai , ke ninau ia mai oe e ke poo o ka papaaina i kau mea i makemake ai, e pane aku me ka oluolu, a i ka wa e loaa mai ai, e ai iho me ke akahele.

Ina e waiho ia mai he mau pa uaia kahiki, a uala maoli paha, me ka ili no iluna o ke pakaukau, e waiho ia no ka alualu iloko o ua mau pa la ke makemake oe i uaia, aka ina he mau pa waiho wale e ae ma ke pakaukau, iloko o laila e waiho ai ka alualu. I kahi manawa, ua waiho ia na ili uala iluna o ka uhi pakauku, a o na iwi i'a o keia a me keia ano ma ka aoao o kepa au e ai ana.

13-E kapae loa i ka hoohaukae ana a me ka hoino ana i ka uhi pakaukau, a o malama me ke akahele i mau ai ka maemae.

He nui aku na loina a me na keehina e pili ana i na lawelawe papaaina ana, aka, o keia ae la kekahi mau rula ano nui e pono ai kakou ke hookamaaina koke ia mawaena o na pohai o na poe hanohano.

 

E nana mai Kakou.

AHA MELE MA KA HALEPULE O KAWAIAHAO NO KA POMAIKAI O KA EKALESIA.

E wehe ia ana he aha mele nui ma ka Halepule o Kawaiahao i ke ahiahi Poaha, Mei 22, 1902. Ma ke keena malalo o ka halepule. Ka uku komo he 50 keneta. E ka poe i ike ia mea he aloha i ka makua me na kupuna, aloha i ka lahui, aloha aina oiaio, o ko oukou wa keia e ike ia ai he ike io no oukou ia mea, a aole i neie loa ma ko oukou papa hoomanao ia mea he hiipoi, me ke aloha i ka nani o ka aina. Ka hale keia o ke Akua, a ka lima o ke kanaka i kukulu ai nona. A o keia no hoi kekahi kia hoomanao poina ole o ke au Kristiano, o Hawaii nei. Ke nalohia keia hale laa, kona nalohia ana, ka lilo ana ia o kahi nani o ka Paredaiso o ka Pakipika. He mau mele kahiko kahi o ke au i okikilo loa a no keia au hou no hoi. Eia iho ka papa kuhikuhi malalo nei:

 

1.         Chorus-"Norma Cometh"        Kawaiahao Choir.

2.         Duet-"Tell Me Pretty Maiden"            Mrs. Alapai ame Miss Julia Keliiaa.

3.         Song-"Kaiulani"          Moana Quintet Club.

4.         Hawaiian Chant (Mele Olioli)-"He Inoa no Kamehameha"    Kamehameha Girls Glee Club.

5.         Selection-

            (a)        Flute solo-"Always"    M. Kealakai.

            (b)        Sexphone solo-"Star"  Prof. D. Nape.

            (c)        Duet-"Alice"   D. Nape ame M. Kealakai.

6.         Song-"E O e Liliu"      Hawaiian Double Quartet. Hoomaha.

7.         Song-"Cing-a-Ling-a-Ling"    Hawaiian Double Quartet.

8.         Song-"Ulna ka Wai o na Molokama"  Moana Quintet Club.

9.         Solo-"When Charming Spring Draws Near"   John H. Naone.

10.       Song-"Nuuanu"           Kamehameha Boys' Glee Club

11.       Duet-"The Larboard Watch"   J. H. Hakuole ame E. K. Lilikalani.

12.       Song-"Tom, the Piper's Son"   Kamehameha Boys' Glee Club. Hawaii Ponoi.

(Uku komo 50 keneta.)

 

Paikini o ke au i hala

KE KOMO HOU IA MAI NEI E NA KAMAIKI NA KAMAA O KE AU KAHIKO O ROMA.

Ma ke ku ana mai lanei i ka pule i hala iho la mai Auseteralia, Kikane mai, ka mokuahi Miowera me Venetura, ua lehulehu na kamaiki opio, i hiki mai a holo loa aku la no na kapakai ma Amerika, me na kamaa i ane like me ko kakou o Hawaii nei i ke au kahiko, kamaa ia-i. He ili hoi ko lakou nei malalo ae, me na kauia hele ma na aoao ame luna iho, aohe no hoi he kakini, he olohelohe, ka wawae. O keia ano kamaa pale wawae, oia no ke ano kamaa o ke au kahiko, o Roma, me ka poe Helene. Keia ano kamaa ke hoomahele ia mae nei ma ke kulanakauhale o Ladana, oia paha ka paikini hou o laila, no ka mea, ina e oili ae ilaila, ua loaa koke ae ia no i na Panalaau o Beretania, e laa me Nu Kilani, Auseteralia, kahi a lakou i hele mai ai.

 

Ala no ma Hawaii nei ua komo ia ke ano kamaa e like me keia, he lau la-i nae, a he ili hoi keia, kahi paewa ia. Aia ma na wahi aa o ko kakou mau paemoku, ua komo ia no keia mau kamaa pale lau-i. Aia no nae o ka poe i ike a mamaalea ma ka ulana ana i kamaa lau-i. He kamaa maikai ko kakou i ke hele kuahiwi a hele kahakai no hoi. Ke manao nei ka mea kakau o na keiki o Puna, Kau, me na Kona o kahi o lakou, ua maamaalea loa ma ka ulana kamaa iau-i. Peia no ko Maui, a o na paemoku holookoa no paha. Aole nae ike nui ia i keia wa e komo ia ana, no ka mea, he kakaikahi ka poe i ike i ka ulana, a he pii no hoi ke kumukuai, e maauaua ia mai nei, e ka poe piepiele, mai ke $1.50, $2.00 a pii aku. E ike no ka mea i ike ole i keia ano kamaa o Hawaii nei, ke hele e nana ma na halekuai o na mea kahiko Hawaii, a i ole ma ka hale hoikeike o na mea kahiko o Hawaii nei, ma ka pa halekuia o Kamehameha, ma ke kula o Kaiwiula, Honolulu nei.

 

Ke kamaa o ko Helene poe ame ko Roma, i ke au kahiko, he kamaa ia i hanau ia. A, o ke kamaa hoi ma Hawaii nei i ke au kahiko, aole peia. Ua ulu ae ia mai ka honua, kupu, a lau a noni ke nana.

 

HOHE O JEFFRIES.

Ua hoole aku nei o Jeffries, aole ia e ae i ka hakaka ana me Bob Fizssimmons ma Enelani, aka, ua ae o Jeffries e hakaka me ia ma Kaleponi. O keia wahi Bob Fitzsimmons, he wahi haole ikaika keia. O kona ana kaumaha ma ke kaupaona, ua emi mai malalo o 150 @ kona ana keikie.

 

O NA LAAU

CUTICURA

Ka mea e Malama ai

HE KOPA CUTIKURA NO KA HOOMAEMAE ANA I KA ILI: A@ CUTIKURA NO KA HOOLA ANA I NA KINA'UNA'U O KA ILI: ME KA LAAU CUTIKURA INU NO KA HOOMAEMAE ANA I KE KOKO. A @ HIKIWAWE LOA HOI KE OLA ANA O NA MA'I HOINOINO I KA ILI O KE KINO, KE POO A ME NA PALAHEHE, KA PEHU, ME KA MANAO A ME NA EHA AAI: PELA HOI KA HELELEI WALE O KA LAUOHO I KA WA E PAHUA AI KA IKE O NA KAUKA KAULANA, A PELA @ HOI ME KA LAKOU MAU LAAU.

 

HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTIKURA @ malama @ua, hoomaemae ana, a uo ka hoouaui ana i ko lakou ili, i pau i ka pap@a o ke @ ka unahi pii a i mea o hoi kekahi e pau ai ka @leiei ana o ka lauaho, a i hoopaio @ hoa'ia i ame ka hoou'iu i ana i ka ili o na wahi i heia a mauoanoa i ke hoo kaika i ka @ e like me na lima a pela @ no hoi e ho@ ia ai i na eha, ma ka holoi ana i a w@ eha @ keia @pa, i ole ai e ikei ka ani me ka wewela; a i ole no hoi e hou ui ma ka holoi ma i @ wahi palahehe; a he oi loa aku ka Waiwai nui o keia kopa ina makuahine e lawelawe @ i h@ a l ulehu e @ ana i na @ ame lakou iho no h@ a i na wahine no a pau. O ka @ ike maka i ka ma ke o keia kop@ loa lakou e ae ki ana e hoao i kekahi kopa akoa @ ke koiia mai; ina no e oleloia na he kupono la auo akoa aku no na mea e pili ana k@ poo me ka lauoho o na bebe ame na keiki. Ua loaa mai keia wai ai nui o ke KOPA CUTIKURA, mai loko mai o keia anu oola ikaika oa i kapaia CUTKURA, oia ka @ikaika @ ma ka hoola @ a i a popilikia a pau o ka i i no ka @a eia iloko oia mau @ kekahi @ me@ ikaika loa i ka pale a a i ua mea ino, h loaa no h i ke a a hele maikai one paa iloko keia kopa. Aole lo a e piki ke hoohalike@a mai kekahi auo kopa e ae ke hoohuihule ke @ ma o kanaka me keia ko@, ma kaui mau hananalama, hoola ame ka hoolu'i ana i ke @ peha aku. Pela hoi i ka ili ke poo, ka lau ho a pela noi ui wahi eae. Ao no i ihi@ mai ua kopa o ua ai ia e me kei, no ka auau ane a me ka hana o ua keiki liilii. Peia iho @ i ilua ka waiwai o ua k@pa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKU@ i hookahi, ano Helu @ keia Kope no na piono o ka @ a me kahi @uau, a he @iolu Ekahi no hoi no na K@m@ M@ @ ke ao nei.

 

Ke kuaila nei kaia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia o @ o @ & Co o Syndey N.S.W., ko laila Argena; ma Aferika Hema Depot; Lonnoo Ltd Na @ kaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinaunau. He loaa wale @ kumukuai ole.

 

O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston, U. S. A., na Ona e @ laau CUTIKURA a pau loa.

 

NA

KAA PAIKIKALA

HOU O 1902

HE ANO HOU NO KE KUMUKUAI MAI KA $22.50 A PII AKU

PEARSON & POTTER CO., Ltd      ALANUI HOTELE ME UNION

 

Ka Emepera o Kina

Keliiwahine Kane-make, Emepera Kahu Aupuni o Kina, mahope iho o kona hoomaopopo ana i ke kulana o ke aupuni ame ka pono o ka lahui, aia no ia ma ka hoololi a hooponopono ana i ke kanawai mua ka mea hoi i kulike ole me kona manao. Ke ike nei ia na keia poe hoomaemae, e hamabaga nei ma o a maanei. A i keia wa, koke mai nei ua hai aku ia i kona manao i kahi o kona mau aialo, i kona aieana, a ua manao ia e waiho aku. Ua lohea mawaena o kona pohai, ka manao o ka Emeperese no kona haawi aku i na kaula huki o ka hookele aupuni i ke 'Lii ka Emepera, ke hoi mai ia mai Naiauana a i ke kapitala, a o ka Emeperese e hoomaha ana oia ma ka poiuiu o Iau-iuana.

 

Ho lono mai Pekina,m e i ana, ua pakele ka Emepera o Kina mai ku i ka poka-pu raifeia ma kona alahele ma Nana-Kuana. Ua hokiokio ae keia poka, he mau iniha wale no ke kaawale maluna o kona poo, aole nae i manuheu iho kona kino. Manao na kamaaina o ia wahi he mea hoomeamea wale no, a na na koa mai o na aina e keia poka, oiai, he puali koa ane kokoke no kahi ma ia wahi, oia keia mea hookikilele.

 

HOIKE A KA PAPA OLA.

Ka hoike a ka Papa Ola o ka mahina o Aperlia: Na make 92. Hawaii 43, Pake 9. Pukiki 9. Kepani 18. Beretania 2. Amerika 5 no lahui e ae 6. Ka lehulehu e noho ana ma Honolulu nei 39,305. ma ka helu kanaka o ka makahiki 1900.

 

Hoohuiia i hookahi.

PAA MARE MA KA PO O KA LA 22 o MEI, 1902.

E hoohuiia ana ma ka berita laahia o ka mare o Miss Louise Opu, o ka "Malu he Kuawa" o Wailuku, Maui, me Master Henry Kailimai, o Kakaako, Oahu. Na ka Rev. Joseph Kekipi, o ka Hoomana Kristiano Naauao ana e hoohui i na paa mare ma kahi noho o W. H. Kailimai, ma Kakaako: nolaila, ke kono pu ia aku nei na makamaka me na hoaloha e naue ae malaila ia po. Nolaila, he mea maikai ka mare no na mea a pau. He (niece) ka mea e mare ana i ke kane na kou mea e kakau nei i keia itamu.

 

Me ka mahalo,

            O. K. PONIAULANI.

Honolulu, May 14, 1902.

 

Ina He Makemake

-KOU I KA-

Lauaoho Maikai

E HELUHELU I KEIA.

Malia paha ke pau nei kou lauohe @ ka helelei, a koe kakaikahi. E kau i ka laau mamua o ka pau loa @ i ka helelei, e hana i laau e ulu @ ai. O ka laau

 

"Ayer's Hair Vigor"

ka mea e ulu hou ai. He nani @ lauoho ke ulu mai, a he nui hoi. Ina he nawali ka ulu ana o kou honoho,m o ka

 

"Ayer's Hair Vigor"

ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, @ ke loaa i keia laau pau loa ka holelei ana. I na he piha kou p@ ke Kepia, o ka

 

"Ayer's Hair Vigor"

ka laau e pau ai a maemae kou p@. Ke loaa i keia laau e hoi hou ana @ ulu ana o kou lauoho a like me @ kou wa bebe.

Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Co., Lowell, Mass. U. S. A.

E Loaa no keia mau Huaale ma @ Hale Kuai Laau o Hollister, al@ Papu.

 

Ka Makuahine Pele

EA HOU KE AHI A KA WAHINE O KILAUEA I HAWAII.

He lono mai Hilo mai, e i ana, ke a hou ia no ke ahi o Kilauea, i Hawaii. Olalo o ka lua, ua hele a po i ka uwahi powehiwehi iki o Uwekahuna, ke @ aku a eia iluna o ke kiekiena o @ wahi, kahi anaaina o ke aupuni, @ ka mamao mai ka hotele o ka L@ o Pele. O keia pali o Uwekahuna, @ wahi keia i maopopo kona uwahi, malaila, ua hakuia e ka poe akamai @ i ka haku mele penei:

 

"Ea mai ka hana o Uwekahuna."

 

"Ka uwahi noe o Kilauea."

 

Olelo ka poe i ike i ke kahe ana o @ pele ma ka makahiki 1881 mne 1883, @ i ikeia ka punhou uwahi ma Kila@ Iki, e like me keia, powehiwehi @ aoao i ka ike a ka maka.

 

Elua makai ana a ka mea malama hotele ia iaio o Halemaumau, a i @ oaniani makani e pa ana, na i @ i lawe aku i ka punohu uwahi, a @ aku la o:

 

"Halema'uma'u, ua enaena

 

Ke ahi a ka wahine."

 

O ke kilo, o ka lua o Pele, oia @ kamaaina, he kanaka Hawaii Maoli @ kanakoi@ makahiki ona ilaila, w@ kana kilo, aole no e liuliu na ia: "@ hou no ke ahi a ka Wahine."