Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 17, 25 April 1902 — Page 5

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Wendi Kamiya
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HUNAHUNA MEA HOU

            Ke noho nei ka Aha Kiekie i keia mau la. Nui na hihia imua o lakou.

 

            He mau hoololi kaapio kekahi ma ka @pa e keia pule.

 

            @ haha ia ana i kahua heihei lio ma @ pela ko makou lohe mai.

 

            @ kaa otomobile hou ke ka Moi @ wahi a na nupepa Kaleponi.

 

            Ke hoomakaukau mai nei na lio hei-@ no ka la 11 o Iune.

 

            @ hoao ana kekahi kanaka e@ Kikako @hiki i ka Akauliloloa  maiuna o ke-@ahi moku lele i ka lewa.

 

            @ kaawii na kokua ana no ke kukulu @ ana i na halekula o ke Kula Hanai @.

 

            @Nui ka põe punia a kunu i keia mau @. O ka loli o ka ea o ka aina ke ku-@ wahi a ka poe ike.

 

            @Lalo ka helu ekahi o na heihei moku @akahi i ka Princess, moku o ke Keiki-@ Kalanianaole.

 

            @Hauoli no keiki o ka Bana Lahui @ aku nei no Mau. Ua ai, ua inu a @ kena, wahi a lakou.

 

            @Hia i Honolulu nei kakahi haole ike @ ke kaka pahi. He Palani ola, a @mele makaikai mai nei.

 

            @Apono ka Peresidena Roosevelt i ke @Kiaaina Dole, a haule poho ka hana a @ mau enemi.

 

            @Ua ka nana aku me he mea ia aole e @olo ana ka bila kanawai e hookuke @ i na Pake mai Amerika aku.

 

            @Ua ili ka moku koa Hancock ma ke-@kahi wahi he 100 mile ma ka akau e @Manila.

 

            @Mai pau loa i ke ahi ka pa papa o Aiani ma, mahope aku o ka halekuai o Kerr, i ka po Poalua nei.

 

            @He hui telepona hou keia e lohelohe @la mai nei. Maialo ana e hoomoe la ai ka lakou uwea.

 

            @Ki ia a make o M. Sipiaguine, ke Ku-@hina Kalalaina o Rukia. Aole i'hoikew @la ka inea o kona mea nana i ki i ka @.

 

            @Ma ka nana aku e holo ana ka bila @ haawi apa ia Mrs. William Makianle @ $5,000 o ka makahiki a hiki i kona @ ana.

 

            @O ka Palua nei ka ia hanau o ke Kia@ina Sanford B. Dole. Ua hele aku ka b@ana lahui e hoohanohano i kona la hanau ma kona home.

 

            @Aia ke Kino o Jas. K Kaulia ma ka @halekuai pahu e H. H. Williams kahu i waiho ai a hiki i ke kakahiaka Lapule lawe ia no Kaumakapili.

 

            @O Presidena Roosevelt kekahi o na kanaka nui loa o na daia inisua ma Amerika i keia ia. Ua lawe hou mai nei ola he $50,000 no kona ola.

 

            @Nui ka aihue o na keiki @liiiii Filipino wahi a Mr.s H. S. Townsend, e noho nei malaila. O na mea ai ka lakou makemake loa.

 

            @ wehe ana ka hui keaka nui ma ka Hale Mele Hou i ka la 8 o Mei ae nei. O kela kekahi o na hui keaka helu ekahi i hiki mai i kela kuianakauhale.

 

            Ma ka hoike a ka moku lawaia ke @emi loa aku nei ka nui o ka ia o na kai o Hawaii nei. Ua manao ia o ka ai la o na puaia ke kumu o ka pilikia.

 

            Make hikiwawe o Jas. K Kaulia i ka Lapule i haia. I keia Lapule iho kona hoolewa mai ka luakini mai o Kaumakapili.

 

            Ua nohaha kahi mokukuna Twilight mawaho mai o Koloa, Kauai. Hoike la mai ia makou no ka ike ole o ke kapena ke kumu o ka pilikia.

 

            Mahope o ka lawelawe ana i ka oihana kalepa no kanakolu makahiki, ua lohe mai makou e waiho ana o Goo Kim ma keia mua koke iho.

 

            Ua piha ke kanakolukumamakolu o na makahiki o ke ku ana o ka Y. M. C. A. ma Honolulu nei. Ua hoomanao ia kona la hanau.

 

            Mamuli o ka nui ino loa o ka hana ua hiki ole ia John Ena, peresidena o ka Hui Moku o Poka Ma, ke holo me kona ohana no na aina e.

 

            Ua koho ia o Cas. E. King o ke Kula o Kamehameha i kumu a'o kumu no ka mokupuni o Maui ma ka wahi o Sam Keliinoi i waiho mai.

 

            @Ua hopu ia o Lunahooponopono Marshall o Manila no ke kipi. No Honolulu nei ola mamua a ua paa mau ma ka halepaahao no ka iaipila.

 

            Ela i ke kaona nei o S. Keliinoi. Ua nei ia mai oia e holo no Manila. aka aole ia maopopo kona ae. O kona manao oia ka lawelawe ana i ka hana nona iho ma Hawaii nei.

 

            I ka Peakahi nei ua hele hoomaha aku la na keiki o ke Kula Keiki Kane o Kamehameha ma Makaha. I ka Poakolu@ nei iho aku na ieae@ opio oia kuia a ahaaina lakou ma Makaha.

 

            Ke hoike aku nei ka Hui Hawaiian Reality ame Maturity. Kaupa@enaia, i kona mau iaia ame ka lehulehu, ua hookohuia o Mr. Jos. P. Medeiors i Agena@ (Kuikawa) no keia hui a ua hiki iaia ke ohi ina dala a hoohana no keia hui. E holo aku na o Mr. Jos. P. Medeiros ma Hawaii, Maui am Kauai no keia hui. a o na hookipa aloha ana ame na kokua e loaa ana iaia ua like ia me ka loaa ana i keia. Hui ame L. K Kentwell. ka Peresidena o ka Hui.

 

            O ka eha iloko o ka umauma ola na hoike ana o ka ma'i numonia e hiki mai ama. F. hoopulu i kekahi welu maemae me ka Laau Hamo eha a Chamerlain a hookau ma kahu o ka eha a pela hoi mahope o ke kua mahope pono o kahi o kela eha a mawaena hoi o na poo@eiwi. He hookahi no kau ana o ka loaa no la ka oluolu. E loaa no kela laau ma ka Hale Kuai Laau o Bennon, Smith Co., n Agena kuai aui.@

 

 

He Kauka no ka Manawa ma ke Kahua Ma'i.

 

HOOKOHU IA O KAUKA FRENCH A HIKI I KA LOAA ANA O KEKAHI KAUA KUPONO

 

            Ua hoouna ia aku nei o Kauka French o Kilauea, Kauai, mamua, no ke kahua ma'i lepera ma Molokai e nono ma ka wahi o Kauka Oliver i hoopau ia a hiki i ka loaa ana o kekahi kauka maikai a kupono no ka noho paa ana ma ke kahua ma'i. Ua hoopau ia o Kauka Oliver mai keia wahi mail no na kumu a makou i hoike aku ai i ka pule i hala, a i ka huli ia ana iho nei i pani ma kona wahi, he hana paakiki loa, oiai he elua haneri ame kanalima ($250.00) dala wale no ka uku mahina o ke kauka e noho ai ma keia kahua ma'i a ua loaa keia mau kala i ke kauka maikai ma Honolulu nei a o@ loa aku iloko o ka mahina hookahi. Aole ola wale, aka, o kona hoi ana a noho paa ma ke kahua ma'i ua hoolilo oia iho i paahao no kekahi manawa loihi, a he hana hoi ia i makemake ole ia e na kauka akamai o kakou nei.

            Ua makemake ka Papa Ola e hoouna loa i Amerika o kekahi kauka i makemake ioa e huli pono i ka laau e ola ai o ka ma'i lepera , a in a e loaa ana ia kauka i makemake e hele mai e huli no kona pono iho a no ka pono hoi o ka oihana lapaau ma keia mua aku, ai@aila e haawi ia ana keia wahi iaia. Ua loaa mai kekahi mau leka mai ke kula kauka nui mai o Mikikana e hoike mai ana i ko iakou makemake loa e loaa pono ia lakou ke ano o ka ma'i hookaawale ohana, kona puka ana mai ame ka laau maikai loa hoi e ola ai keia ma'i. No keia kumu ua paiapaia aku nei ka Papa Ola i keia kula e hoouna mai i kekahi o kona mau keiki akamai loa i makemake e imi i ke ano o keia ma'i ame ka laau kupono e hoola ai, a in a lakou e ae mai ana e lilo ana kekahi o lakou i kauka no keia wahi, a oiai o keia kekahi o na kula kauka kaulana loa ma Amerika ua manao makou e loaa ana i na ma'i ma ke kahua kekahi kauka kupono no ka nana pono ana i ko lokou pilikia.

            Aole o ka ma'i lepera wale ka mea nana lakou e hoopilikia,  aka, i kekahi manawa ua loaa lakou i na ma'i okoa ae e like me ka ma'i piwa ame na ma'i oia ano, a no keia loaa ana ua kupono e loaa ia lakou kekahi kauka ike a kupono.

            He oiai@o o kela kahua ma'i kekahi wahi maikai loa no kekahi kauka i makemake e loaa iaia ka ike no ka ma'i lepera e noho ai, aka, he kakaikahi loa na kauka e ae mai ana e hoi a noho paa malaila no ka pono o ka oihana ana e paa nei.

            M keia wahi e ike ai kakou e ka lahui i ke kupono loa o ka hoouna ana o ke aupuni nei i kekahi mau keiki Hawaii e a'i ia i ka oihana kauka e like me ka Kumalae i lawe mai ai imua o ka Ahaolelo i hala a i pepehi ia ai hoi e na Home Rula aloha ole i ko lakou lahui. Ke nuku nei lakou i ka ino o ka Papa Ola, aka, he papa ia i hiki ole i kakou, ka lahui Hawaii, ke hoomalu, no ka mea, aole he hookahi wahi kauka Hawaii ma Hawaii nei i hiki ke lawelawe i na hana oia keena ma ka oihana lapaau. Ua ike na Republika i keia mea, a ua makemake e kokua i ka lahui, ua makemake e hoouna ia kekahimau keiki Hawaii i kekahi o na kula kauka ma Amerika, aka, ua pepehi ia e na Home Rula lalau, e olelo mai nei o lakou ke aloha i ka lahui. O kekahi kumu e make nei ka lahu Hawaii oia ko lakou makau i ka laau a na kauka haole, a ua hoi aku no lakou i na kauka Hawaii, oia hoi na kahuna, ko lakou ia ame ko lakou iwi. He mea maopono loa in a he mau kauka Hawaii ike kekahi, e pau a pau ana ka iahui imua o lakou a e lilo ana hoi lakou i puuhonua no ko lakou lahui i ka manawa o ka pilikia.

            He ninau ano nui keia na kakou, ka lahui, e noonoo ai ma keia kau ahaolelo aku. O na kaia i hoolilo ia no ka hoonaauao ana i kekahi mau Hawaii kupono ma na kula kauka o Amerika, he pomaikai ia no ka lahui i na laua e hoi mai ana a lawelawe i ka hana mawaena o ko laua iahui. Aole o ka hoi ole ana mai o kekahi kauka Hawaii e kokua i kona lahui, oia ke kumu e hoi ole mai ai na kauka Hawaii a pau loa. E hana ia i aelike mawaena o keia Teritori ame laua e hoi mai i Hawaii nei, a i Hawaii nei wale no e lawelawe ai i ka oihana lapaau.

 

No ka hoomanao ana i na Misionari Hawaii Mua Loa.

 

KE MAKEMAKE IA NEI KEKAHI HANA NO KA HOOMANAO ANA IA LAKOU - HE POE ALII KIE KIE NO KA AINA KEKAHI O LAKOU.

 

            O kekahi hana nui loa e makemake ia ne ia hana i keia manawa e kekahi o na kaipule kahiko o ka luakini o Kawaiahao ola ka hana ana i kekahi hana no ka hoomanao ana i na Misionari Hawaii kahiko loa, olia hoi na Hawaii mua i apa aku i ke a'o ana a na misionari i hiki mai.

            Ke poina ioa aku nei ka inoa o kekahi o lakou, a no keia kumu ke makemake ia nei e malama i hookupu, e like me ko ke au kahiko, a e hele mai kela ame kela Hawaii e hookupu no keia hana maikai. O na waiwai a pau e loaa ana mai keia hookupu mai, e kuai ia ana, a o ke dala e loaa ana e @eolilo ia ana no ke kaha ana i kekahi e ke kii o lakou ma na puka aniani o ka luakini o Kawaihao, ka luakini kahiko loa ma keia kuianakauhale, a i oie la, no ke kakau ana i ko laou inoa ame ka lakou mau hana ano nui i hana ia no ka hooholomua ana i ka pno Karistiano ma Hawaii nei.

            Aole i maopopo ioa ka mea e hana ia aku ana no keia hana aka ie noonoo ia nei kekahi hana o keia ano a ke manao@ana nei hoi makou e loaa an na kokua ana no ka @eoholomua ana i keai hana maikai.@

 

AE, A I OLE HOOLE.

 

KE NOI IA AKU NEI KA LEHULEHU E HAI I KA HAINA O KEIA MAU NINAU.

 

            He olaia no anei kekahi iloko o ka hoike ana a na ike o kekahi kanaka?

            He waiwai no anei kekahi iloko o ka hoike ana a kekahi no kou mau hoaloha?

            Ua hiki anei ia kakou ke hilinai i na hooia ana mai kekahi poe mai a kakou i ike?

            Aole anei i oi ae ka waiwai o na olelo ike mai ke poe mai a kakou i ike mamua o ka malihini?

            Ua oi ae anei kou hiliani i na olelo hoike mai kekahi poe mai e noho ana ma kekai mau aina mamao mamua o na olelo ike mai kekahi mai o na kama aina e noho nei ma keia mau aina?

            Penei ka Mr. W. J. Maxwell o kela kaona, he makai kula, i hoike ae ai: "ua loihi ko'u hoomanawanui ana i kekahi eha ikaika ma ko'u kua (he mau hoailona o ka ma'i puupaa i loaa ia'u) a ua poha na makahiki oia noho ana. Ua noi ai mai ia au e kekahi o ko'u mau hoaloha e hoao i na Huaale Kikala Haneenee a Doans no ka hoola ana i keia eha i loaa ia'u. Ua ae aku ia au e hoao a hele aku ia no ka Hale Kuai Laau o Hollister Ma, ma ke Alanui Papu, a kuai i kekahi o keia poe huaale. Aole i loihi ko'u ai ana i keia mau huaale ua ike iho ia au i ko'u maikai mai, a ua hiki loa hoi ia'u ke olelo ae, me ke kanalua ole, o na huaale maikai loa keia no ke kikala haneenee ame na kua eha e ae. Ua hoike aku au i ka maikai o keia laau i kekahi o ko'u poe hoaloha, a mawaena o lakou o Mr. Frank Metcalf, ua hoao oia i keia laau a ua loaa iaia ka oluolu, a oia kekahi o na hooia ikaika loa no ka maikai o na Huaale Kikala Haneenee a Doans."

            E loaa no no Huaale Kikala Haneenee a Doans ma na halekuai laau a pau loa, he kanalima keneka no ke poho hookahi, a he eono poho no elua dala me ka hapalua, a e hoouna ia aku no i keia ame keia i ka manawa e loaa mai ai o ke dala kumukuai ia Hollister Drug Co., Honolulu, no agena kuai nui no Ko Hawaii Paeaina.

 

Ka Makua Wendelin o Kalaupapa.

 

MAKEMAKE LOA KA PAPA OLA E HOOKAAWALE IAIA MAI KE KAHUA MA'I MAI.

 

            O kekahi mea a ka Papap Ola e iini nui nei i keia mau la oia ka hoopau ana i ka noho ana o ka Makua Wendelin ma ke kahua ma'i lepera ma Molokai. I ko lakou ninau ia ana aku i na kumu o ka lakou wale no i olelo ae ai oia keia, e hoopau ia ana oia no ka pono ame ka noho'na maluna o na ma'i ma ke kahua. Aole nae lakou e hana koke ana i ka lakou hana a hiki i ka hoi ana mai o ka Bihopa mai Kauai mai. I kona hiki ana mai e lawe ia aku ana e hoike iaia ka olelo hooholo e noi ana e hookaawale ia ka Makua Wendelin mai Kalaupapa mai, a ina aole e ae ana ka Bihopa e hana i keia hana, alaila e hoopau ia ana kona palapala ae e noho ma ke kahua ma'i a e kauoha ia ana hoi oia e ka Papa Ola e hookaawale mai ke kahua ma'i mai. Ua paa ka manao o na lala o ka Papa Ola no ka hookaawale ana mai iaia mai keia wahi mai.

            Ma ka nana aku o ke kumu e hoopau ia ai o kona noho ana ma ke kahua ma'i oia kona hoeueu i ka manao ino mawaena o na ma'i ame ka Luna Nui o ke kahua ma'i i pau iho ia. Ua hoike ia ae nohoi ola ka mea e kokua ikaika nei ia Ambrose Hutchinson ma kana poe palapala hoopii lehulehu. Ua hiki nohoi ke hoomanao ia o Ambrose Hutchinson ka mea nana i kakau mai i ka Papa Ola i ka hana a ka Luna Nui o ke kahua ma'i a oia hoi ke kumu o ka loaa ana iho nei o ka pilikia o Pilipo a hoopau ia ae nei ka Luna Nui ame ke kauka o Kalaupapa. Ma ka nana aku ke nana nei keia Maku i ka pono o na ma'i ma ke kahua, a ke kokua nei ia lakou i ka hoike ana mai i ka lehulehu i na hana kupono ole e hana ia ana malaila, aka ua lilo loa ia i mea hewa a ke makemake ia nei e hookaawale iaia mai keia wahi i hiki ai i ka lakou poe e hoonoho aku ai ma ke kahua ma'i ke hana e like me ko lakou makemake me ka loaa ole o na kokua ia lakou mai kekahi poe kuokoa aku a kanaka naauao kupono hoi ma ka olelo Beretania no ka hoike ana mai i na hana i hana ia malaila.           

            O na mea e olelo ia nei ua haiolelo @oe keia kahunapule ma kekahi manawa e ku-e ikaika ana i kekahi mau hana a ka Papa Ola, a in a he mau hana hewa i'o kei hana ia ke manao nei makou he hana maikai loa kana i hana ai. Aohe he kumu maikai a ka Papa Ola i hoike ae i ka lehulehu no ka lakou e makemake nei e hana maluna o keia Makua Wendelin, aka, oka lakou wale no ua makemake lakou e lokahi ka noho ana o ka Luna Nui hou me na ma'i o ke kahua a ua manao lakou aole loa e loaa ana ia lakou kia lokahi oiai keia Makua Wendelin e noho ana ma ke kahua ma'i.

 

 

He Telegarapa wea ole ana Kekahi.

MANAO O MAKONI UA HIKI LOA O HAWAII NEI KE HUI ME KAPALAKIKO MA LA ANO.

 

            M ka hoike a na nupepa Kaleponi he kelekarapa uwea ole kekahi e makemake ia nei e hoohui aku ia Hawaii nei me Kapalakiko ma ke kuka kamailio ana iloko o na minute pokole loa. Ua manao ke kupua Makoni, ka mea nana i im@ keia ike kupaianaha, ua hiki loa iaia ke hoohui ia Hawaii nei me Kapalakiko ma kana telegarapa uwea ole, a aole o Honolulu nei wale aka ke manao nei oia e hiki loa ana no ke hoohui pu ia mai o Manila.

            I kekahi manawa i haia aku nei ua hoike aku makou I ka hiki ana iaia ke telegarapa mai Enelani mai a hiki I Amerika a ua oi ae ka mamao oia mamua o ke kowa mawaena o Hawaii nei me Kapalakiko.

            Ua hoala ae kekahi poe waiwai o Amerika he hui telegarapa uwea ole no lakou ke kumupaa o $6,150,000.00. Ua ae lakou e haawi ia Makoni he $250,000 no ka haawi ana mai na lakou e hoohana keia telegarapa uwea ole ma Amerika, me ka loaa pu iaia o 55 pakeneka o ke kumupaa o keia hui i na no ka holomua o na hana.

            Ua makemake ia e hoohui i kela ame keia mokuaina ma Amerika me keia ano telegarapa a e hoohui aku hoi i na mokuaina mawaho nei a hookahi ke kuka kamailio like ana ma ia ano telegarapa.

            He pomaikai keia no kakou ke hiki i'o mai. Ke hoo@a mai nei hoi ka poe e hoomoe mai ia i ka uwea telegarapa e hiki mai ana lakou mamua o ka pau ana o Novemaba o keia makahiki, a eia hou aku hoi keia hui e makemake mai ia e hoohui ia kakou ma ke telegarapa uwea ole. No kakou iho, na Hawaii, aole o kakou nana owai la o laua ke hiki mua mai ana, o ka kakou nana wale no oia ka loaa ia kakou oia mau pomaikai. O ka hui ana me ke ao holookoa, a lohe i na mea hou o ke ao nei apuni iloko o na minute pokole loa, he pomaikai ia i moeuhane ua oie ia e na kupuna o kakou. Ina no ka hiki i'o mai o keia mau pomaikai, ua hiki loa ia kakou ke kaena ae o Honolulu nei ka Nu Ioka o ka Moana Pakipika.

 

KAKOO IKAIKA KA PERESIDENA IA KIAAINA DOLE.

Haule ka Manaolana o na Enemi i Hooikaika iho nei e Pau Oia.

 

            Mahope o ka Ninaninau Ana i Kekahi Poe Lehulehu ame Kona Ike Ana ia Kiaanina Dole Hoike ae Oia i Kona Apono.

            WASINETONA, Aperial 14. - Ua hoike ia ae keia mau manao i kauoha ia e ka Peresidena ma ka Hale Keokeo i keia la: "Ma kona imi akahele ana, a mahope hoi o ka loha ana mai kekahi poe lehulehu mai, a mai ka poe mai mawaho, ua hooholo iho ka Peresidena o na hana a Kiaaina Dole i hana ai he mau hana kupono ia no ka hoomau ana iaia ma ka noho Kiaaina o Hawaii a ua kupono hoi e loaa iaia na kakoo ikaika ame na hoomaikai ana mai ka mana hooko aku."

            O keia maluna ae ia ka hua o ka huakai a ke Kiaaina i hele aku nei no Wasinetona, a e like hoi me ka makou i hoike mua aku ai, i ka manawa e ike mai ai o Peresidena Roosevelt ia Kiaaina Dole e lilo ana laua i mau hoaloha a e mau ana hoi kona noho ana ma ka noho Kiaaina e like me ka mau o kona mahalo ia e Peresidena Makinale oiai ia Peresidena e oia ana. Ua haule ino na manaolana o na enemi o ke Kiaaina, a ua poho wale hoi keia hooikaika ana iho nei, poho wale na palapala hoopii lehulehu i hiki aku imua o ka Peresidena e hoao ana e imihala i ke kanaka hewa oie, a e hoao ana hoi e lawelawe i ka hana me ka pololei ame ka ike i loaa iaia.

            Ua hiki aku ke Kiaaina i Wasinetona me ka alia maikai, a i kona hiki ana aku ua hala aku ia ka Peresidena no ka hoikeike nui ma Kalekona. Ua hoike ia aku kona hiki ana aku i ke kakauolelo a ka Peresidena a ua hoike mai ia ke kakauolelo e hoike aku ana oia i ka Peresidena i kona manawa e hoi mai ai, a e hoo@ala ia ana hoi i manawa maikai no iaua e hui ai i ka hiki ana mai o ka Peresidena i kekahi ia ae. I ka Lapule, Aperila 13, ua hui ke Kiaaina me ka Peresidena no ka manawa mua loa, a i ka Poakahi ae, Aperila 14, ua puka mai ia ka manao a makou i hoike ae ia maluna e kakoo ikaika ana i ke Kiaaina, a e hoomau ana hoi iaia ma ke kaulana ana i paa ai no kekahi mau makahiki me ka pololei.

            I ka ike mua ana no o ka Peresidena i a Lunakanawai Liilii (Little) o Hilo i holo aku nei e hooikaika e loaa iaia ka noho Kiaaina, ua pau kona ohohia ia ana, ua ike ia mai ia no ke ano o ke kanaka a aole i kulike me ka kanaka a ka Peresidena i makemake ai. I ko laua hui ana no me ke Kiaaina i ka po Lapule, i ke kakahiaka Pakahi ae no puka koke no na kakoo ikaika ame na manao @ahalo i ka hana a ke Kiaaina, a e hoike ana hoi ka Peresidena  e hoomau ana no oia ia Kiaaina Dole ma ka noho Kiaaina, a ma ka nana aku e like me ka loihi o ka noho Peresidena ana Roosevelt pela ka loihi e noho Kiaaina ai o Kiaaina Dole ma Hawaii nei, koe wale no ka nawaliwali mai o kona oia kino a waiho maoli oia i ka hana. O ka manao o kona mau enemi e kulai iaia, ua auhee i keia mau ia, a ke ike aku nei makou i kekahi mau nupepa ku-e Dole ke hoinoino mai nei i ka Peresidena a e olelo ana aole oia he Repubalika maikai. Ua nuha a oia kela e laui mai nei i ke ino.

            I ka po Poakahi mai ua haawi ae ia o Mr. Haywood he ahaaina nui no ke Kiaaina, a ua nui na maka hanohano i kono ia ma ia ahaaina. E holo makaikai ana ke Kiaaina no Bosetona a mai laila mai oia e hoi loa mai ai no Hawaii nei.

 

Laau Ili no na Bebe

NO KONA POO A ME KONA LAUOHO

            kek hi mea ano nei loa o@a Makuahine e noonoo nui ai

 

            UA HAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA NEI me ke ewe o na mai lehulehu e ulu mai ana iloko o ka ili ke poo a e liho @@@ hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ke panee ana i kela popilikia  a p@la @@@@ ai ia i mea nui laa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o keia a me keia maa i oohia i ka na@i ana a na mai lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha ia ma kekahi ano e ae, aka, mamu@i no o ka hoopa@ialehaia ana e ka mea i kupono e malama a makaaia i keia polua. Nolaila ua ilii i kumuhana na keia ame keia makuahine maikai e makaaia mau ai i ka lakou mau keiki e loohia ana i na polilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino e hookamaai@ma mau lakou me na mea a pa ue hiki a ke pale aku i keia mau popilikia lehulehu i mea hoi e loaa ai ke oia maikai, mahalo o na lapaau noa@u a@@ me ka hikiwawe a me ke o@a loa no hoi.

            Ua olelo ia o ka aauau me ka wai pu mehana a me ke KOPA CUTIKURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahu mau in@ e ae, a pela hoi no ka unahi pii a peia hoi ina ka e kapili maile i ka Aila Hama CUTIKURA no ka hooki koke ana i ka man@o o ka ili ka eeke ame manene o ka ili am ke pehu a peia hoi no ka hoomalielie ana i ka hui@ a me ka hoola ana i na palapu a mahope aku oia wa ina ka e inu i ka Laae Hoohainu CUTIKURA oia wale ae ia no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii i na wa apau e hoomaka mai ai a ina no ua loaa mua he mea pau wale no ia i keia mau laau ae la ke malama pono ia na kuhikuhi. Ma kela hana ana pela e loaa ai i na makuahine hoomanawanui ka maha a me ie@ oluolu o ka naau a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha oie ia ai i na wa a pau. U a hooiaia keia mau haawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.

            Mamuli o ka momona ka maema@ ame ka hikiwawe o ke oia o kela laau i makemake nui ia ae e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma ke ano hoola a peia no hoi i hilinai nui ia ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi a pau a peia no i malama nui ia ni maloko o na home.

            HE HOOLA MAOPOPO NO NA MA'I MALOKO A MAWAHO O KE KINO.

            Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia e ke poo a hoowaliwali i ak alualu o ka AILA CUTICURA HAMO no ka hoepau koke i ka maneo a hooluolu a hoola a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hooluolu a hoomaemae ana i ke koko. Ke kualia nei ma na wahi a pa@ o ka honua nei. Keena Kuai ma Auseteralia R. Towns & Co., Sydney, N. @ W. Keena nia Aferika Hema, aLamron Ltd., Cape Town. "I loaa ai ka ili pahee maikai ka iauoho a me na lima."

            POTTER CORP., Bosetona, Amerika he mau olelo kuhikuhi haawi wale ia. Huipula na On a holookoa no na LAAU LAPAAU HOOLA CUTICURA.

 

NA

KAA PAIKIKALA

HOU O 1902

HE ANO HOU NO KE KUMUKUAI MAI KA $22.50 A PII AKU

PEARSON & POTTER CO., LTD ALANUI HOTELE ME PAPU

 

 

Ka Haole Lele Baluna Kaulana.

IHO MAI ME KONA MAMALU ME KA HIEHIE NUI A HAULE ILOKO O KA LOI LAIKI.

 

            Mahope o ka pau ana o ke kinipopo o ka Poanono i hala mawaena o ka Hui Kuke Awa ame na Honolulu ua huli aku ia na kanaka e nana i ka haole lele baluna kaulana. Ua ike ia aku ia kona baluna e waiho mai ana i luna o ka lepo aole i hoopiha ia i na ea mama e hiki ai ke lele i ka lewa. I ka pau ana o ke kinipopo ua hoomaka oia e hoopiha i keia baluna on a imua o ka maka o kekahi mau haneri kanaka i hiki aku e ike i kana hana.

            Ua eli ia he kapuahi iloko o ka honua a ua uhi ia me ka lepo no elima paha kapuai mai ka waha a hiki i ka lua e hookuu ana i na ea mama e komo iloko o ka baluna. I ka manawa i makaukau ai, ua ninini ia kekahi aila gaselina iluna o ka lepo a kuni ia i ke ahi a o ka manawa ae ia no ia i lalapa ai o ke ahi. Ua oe ia ka aila me kekahi wahi kiaha liilii a e hoolei mau ia ana iloko i keia ame keia minute no ka hoomau ana i ka ikaika o ke ahi. I keia manawa a ke ahi e a ana me kona iaika ua pii aku ia ka wela ame ka uahi ame na ea mama e ae o komo iloko o ka baluna ma ka puka i hookaawale ia no keia hana. E like me ka nui o ka ea i komo aku peia ka piha o ka baluna a ua noi ia kekahi poe keiki liilii e hele mai e paa i ka baluna i lalo i oie e lele iluna maua o ka manawa i makemake ia.

            Ua loihi ka manawa a na kanaka i kali ai o ka piha ae o keia baluna a i ka piha pono ana he nani maoli ke nana aku. Ua kahea mai ia ka haole lele baluna e hoomalo ia na kaula e hooloi@ i kona loie. I ka puka nana mai me kona iole nani ua kauoha aku ia oia e hookuu ia ka baluna a iloko o ka lino ana a ka maka ua ike ia aku ia oia e pii ana no ka lewa.

            "Good-bye all," wahi ana i pane mai ai oiai ola e lawe ia ana e kona baluna i luna o ka lewa. Ku aku la pa kanaka a nana iala oiai oia e pii ana. Olelo ae ia kekahi poe o kona pii ana no ia pau kona ike ia ana olelo ae ia hoi kekahi poe e haule ana ola iloko o ke kai a pau i ka mano a opule ae ia hoi kekahi poe e hoi lanakila mai oia i ka honua ana i haaiele iho ai a ialama aku ia i ka pali-lewa.

            Oiai ka lehulehu e ku aku ana e nana iaia ua ike ia aku ia oia e kuwalawala po@ mai ana i ka lewa aohe wahi makau iloko on a. Mahope o kona pii ana a koe uuku kona kino ke nana ia aku ua ike ia aku ia oia i ka iho ana mai me ka mamalu. Iaia i hookuu aku ai i kona baluna iluna a o ka pau aku ia no ia o ke ea mamai ka puka i waho a ike ia aku ia ua bluna nei e iho mai ana mahope mai on a.

            I ka haole e iho mai ana me ka mamalu ua hiki ioa ke ike ia aku e ieie kowali mai ana oia iluna o ka lewa io@ kona mamalu a ua hoike ae ia kekahi poe i ike ua hana oia ia hana ma ke apo e kia polelei ana i kona mamalu i kana wahi i makemake ai. Ma keia wahi pau aku ia ka ike ia ana a manao ae la kekahi poe ua haule aku o@@ iloko o ke kai a o kekahi poe hoi ua haule oia i waho o Waikiki. I ka huli pono ia ana aku ua loaa aku ia oia iloko o kekahi lo'i iaiki kokoke i ka hui ana o ke aianui Moi ame ke aianui. e hele oia no Waikiki. Ua haule oia me ka maikai a nole hookahi wahi ulia pilikia i loaa iaia. Ua hoike ae ia oia i kona mahaio ia Honolulu nei ma ke a@o he wahi maikai no kana hana a in a e loaa ana iaia na kokua kupono ana e ieie hou ana oia i ka lewa a iho mai no ka pomaikai o ka poe o Honolulu nei i ike mua oie a i makemake paha e ike hou iaia e hana ana i kana Lana.

            Aole i loihi loa mahope o kona haule ana mai ua loaa aku ia kona baluna ma kekahi wahi kokoke loa no i kona wahi i haule mai ai a ua noi ka hauoli o na kanaka i ka ike ana aole i loaa iaia kekahi haawina pilikia. Mamua aku nei ua ieie kekahi haole mai kona baluna mai a haule oia iloko o ke kai a o ka pau loa ana no ia o kona ike ia ana. Ua manao wale ia no ua pau oia i ka mano, a ua hoike ia kau hoi keia mea i keia haole mamua o kona lele ana i ka lewa a ua hoomakaukau mua ia kekahi moku no ka uka@@ ana iaia i kona manawa e haule ai iloko o ke kai.

 

He Hoomaikai.

(Mai ka aoaoa i mai.)

kou hookauwa ana ia oe no kau mau malihini nei, a aole loa e hiki ke ana ia ka nui o kou aloha.

            E ka Malu-he-kuawa o Wailuku nou keia makapeni e poina oie ai he iua oie kou nani. E Malu-i-ke-ao ua hookipa aku oe i kou mau hoa makaainana nei e ike me ka mua e noho ana mai ka noho kal@unu ua ai ua inu ua hauoli e like me ka makemake aohe paiena o kou lokamaikai aole @oi e hiki ke uku ia me na momi makamae kou puuwai hamama e Na-wai-@@@. Ma ka aoao e ka Bana Hawaii ke noi aku nei i kou oluolu e ma kou poii a e haaheo mau aku oe i keia mo@o kaulana. "O Maui no ka oi," a e mau kona o ana ma na kaiaulu o Hawaii aloha. E hoomaikai ia na Lani no Kona hoohui ana ia kakou me ka lokahi i a hooki ana i keia mau wahi @alani ke haawi aku nei ka Bana Hawaii i ka hoomaikai a nui me ke aloha i na kupa o ka Maluulu kaulana ame ka Malu-he-kuawa.

            Aloha oukou,

            J. K. KAAA,

            No na Keiki o ka Bana Hawaii.

 

            Kokoke e holo ke kaa uila no Waikiki peia le@e mai.