Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 10, 7 Malaki 1902 — Page 2
| This text was transcribed by: | Naomi Ajello |
| This work is dedicated to: | to my Hawaii Hamachi Ohana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA MARAKI 7, 1902
Kuiko ka Rula
Po A Ana 1 Pul 2 Pulo 3 Pulo 1 Mul. 2 M l. 2 Mul. 1 Mak.
Ialua $1.50 2.00 3.50 $4.00 $5.00 $6.75 $12.00
2 Iniha 3.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 18.00
3 Iniua 2.50 3.50 4.00 5.00 9.00 12.00 18.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.00 30.00
5 Iuiha 3.50 4.75 @.00 7.00 12.00 15.00 36.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 26.00 42.00
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
---------------
O NA Dala a pau o ka Pepa nei e hoouna pelo lei ma8 ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
------------
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pauaiaau o Hawaii, ma kea no mea o ka Papa Elua.
--------------
A. W. PEARSON, Luna Nui D. KANEWANUI,
Lunahooponopono
Honolulu, Oahu
POALIMA : : : MARAKI 7, 1902
I ke Keiki Alii Hanare e hauoli ana ma Amerika a lohe i ka inoa o ka Teritori o Hawaii aole paha e nele kona hoomanao ae i na la hauoli ana i hoohala ai ma Hawaii nei.
-------------------
Mahope o ka hoomaha ana no kekahi mau pule ke ike hou nei makou i ka nupepa “Ka Elele Hawaii” me na mea hou o Hawaii. He nupepa keia e hookele la nei e kekahi Hawaii naauao a he pomaikai hoi no ka lehulehu e heluhelu ana.
---------------
He mau Demokarata na Senatoa i kuikui puupuu e like me ka makou i hoike piha aku nei ma kekahi wahi o keia pepa. E loaa hou ana ia mea a ke Aloha Aina e hoike mai ai he poe ile na Demokarata i ka pelepele a e huli kakou ma ia aoao.
---------
Heaha ia na wahi pomaikai a ka Elele Wilikoki i imi ku nwi no k Lhui? O ka makou e ike nei he mau bila hoopillikia wale no kana, koe ka bila e hoonui ae ana i ka uku o ka Peresidena Ke hoomaneoneo nei oia i ke kua o ka Peresedena a ke waiho wale ne ii ka pono o ka lehulehu.
Ma kekahimau kulanakauhale nui ua hoihoi ia na uwea uila amen a uwea telepona malalo, ioko o ka lepo. Ina nohoi pela ko kakou aohe mokumoku ana o ka uwea i keia mau la makani nole e hooweliweli ia ke ola o ka lehulehu me na uwea uila, a aole hoi e hoonele ia ka poe lawe telepona i na kuka kamaliio ana me ko lakou mau hoaloha.
-------------
Ke ike aku nei makou i ke kakoo ikaika loa o na Home Rula ia Kamuela Paka i Kiaaina. He Repupalika o Kamuela Paka, a ina no oia ke Kiaaina hauoli no makou olai ke lanakila ala no ka aoao Repupalika, ka aoao a makou e kakoo nei, ka aoao e loaa ai na pomaikai ia kakou. Pehea la ka hoi ka moho a na Home Rula, ke Elele Wilikoki? Aohe i ike ia , he OLE o Home Rula ma Wasinetona, a e ole mau ana a hiki i kona nalo ana mai ka lii aku o ka honua.
--------------
Heaha la ke kmu i holo ole ai o ka bila Kanawai Hoale i ke Kau i hala? Ua paa ia e na Home Rula Pauaka i mauna e loaa ai ke kau kukawa, me ko lakou mau manao alunu. Mamuli o ka hoohemahema ana o na Home Rula i keia bila ano nui ua nele ka aina i ke dala e hoohana ia ai kekahi mau hana ano nui, nele hoi na kanaka nana lakou @ koho i ka hana e pono ai keia ola ana. O ka pono o ka hui kaahapaumi “hoopomaikai (la wai?) ame ka pono o na ilio ka lakou i nana a hoohemahema i ka pono o ka lehulehu.
------------
Mai kokua wale in a poe e hele mai ana e noi kokua me ka maopopo ole i ko lakou ano. He lehulehu o na malihini me kakou i keia manawa i maa ia hana he makilo a ua oi ae ka nui o na waiwai o kekahi o lakou mamua o kakou. He maalea loa lakou ke hele mai a manao maoli aku no oe aia @o iloko o ka pilikia eia nea aohe pilikia. He nui na haole waiwai ame na Hawaii o kakou e kalohe ia nei ma keia ano a nolaila ke hoike aku nei makou, mai puni wale. Kokua ia kakou Hawaii iho, oiai aole makou i ike ina Hawaii e noi wale ana ina aole ilako o ka p[ilikia a he hilahila loa no iakou ke noi ina ano he pilikia.
-----------------
Heaha la ke kumu e nohe mana mau nei na Repupalika ma Amerika a haule mau na Demokaria? Aole anei no kaike ia o ka holomua o ka aina malalo o ks hookele ana a na Repupalika a me ka poino o na hana hoowaiwai ma lalo o na Demokarata? Aole anei no ke akea o ka manao o na Repupalika am eke kaulike o ka lakou mau hookele ana? Ina he aoao ino ka aoao Repupalika aole loa e hoamau na miliona kamaka ma Amerika i ka huli ana ma la aoao. Ina kakou e hoopaakiki ana ma ka aoao “Home Rula” e loaa ana anei ia kakaou ke kulana makuaina a kakou e ilini nui nei? Heaha na pomai kai i loaa ia kakou main a Home Rula mai?” He mau ninau maikai keia na kakou e noonoo akaele ai mamua o ka hiki ana mai o Novemaba. E huli kakou i ka pono, ka holomua, ame ka pomaikai o Hawaii holookoa, aole i ka pomaikai o na poe kakaikahi.
-----------------
UA HIKI NO IA KAKOU
---------------
Ina la mamua o ka piha ana mai o ka aina i na malihini ua noho haaheo ke kanaka Hawaii, ua nui ka aina, ua puni ka aina i ke kai i piha i na i’a like ole, a no ka “palaualelo” ka nele. O ke kanaka mahiai oia mau la he kanaka nui iua, he lako mau kona home i ka ai. O ke kanaka lawai’a oia mau la, ua lawa ma kana oihana a he mau minute wale no ke alu aku ua law aka ohana i ka i’a. Ua hala ia mau la, a e ia kakou ke paio nei, aole no ka poi ame ka hanohano o keia noho ana. He mea maikai e hoomaopopo ka kou i ka like ole o keia au me ka manawa i haia.
O ka huli ana o ke dala he paakiki loa, ame ka hoomanawanui wale no e loaa ai, ame ka hoomakaulii e mau ai me oe. O na lahui mallihini e komo mai nei ua huli lakou i ke dala main a keneturia lehulehu i hala a hiki i keia manawa, ua maa iakou ma ia hana, a o kakou he mau makahiki wale no ka ike ana ia oia mea he dala ma Hawaii nei, a a ole i pau kea no noho’na o ke au i hala. NOlaila, ua oi loa ae ka ike o na lahui malihini i ka imi ike i ka hoohana ana i ka lakou mau dala i kumu e hoomahuahua ia ae ai. I keia la ke ku aku nei kakou a nana, a ken oho mai nei lakou e imi i ka waiwai. Pehea ko kakou pono?
E nana ae kakou i ke kumu o ka hiki ana mai o ka hapanui o keia mau malihini i Hawaii nei. Ua lawe ia mai ka hapanui o lakou e hana ma na mahiko, n aka lawa ole in a limahana emi. Ina kakou i makemake e paa aku i ko iako komo ana mai, he mea maikai e ala ae kakou a hana, paio me ka ikaika, imi i na hana hoowaiwai, a ina ua nele i ka hana hoi ma na mahiko a hoopiha i na wahi i nele i na limahana. Ke olelo mai nei na mahiko ua lawa lakou i ka hana no kekahi mau tausani, a ina aole kakou e hoi aku ana e lawelawe in a hana ano nu ii makemake ia, alaila e kii hoju ia ana na malihini a hookomo ma ii loko o ka aina, a e oi loa ae an aka pilikia o ka huli ana o ke dala a o kakou no ke pilikia oiai ua maa kakou i ka noho haaheo ana. He oiaio aole i like ka nui o na loaa uku hana ma na mahiko e like me kekahi mau wahi, aka he lehulehu o kakaou e noho hana ole mai nei, a ua noho hana ole kekahi poe no kekahi manawa loihi, a aole anei i oi aku a wani loaa uuku main a mahiko mai mamua o ka noho paia ualelo wale iho no? ke hooikaika nein a nupepa namu e komo nui main a haole ame na lahui e i loaa ai na limahana i makemake ia, a ke ike aku nei makou ina e piha mai ana ka aina ia lakou e oi loa ae an aka hihiu o ka imi ana o ke dala, e lilo ana ia lakou ka hapanui ma ke koho balota, o ko lakou mau makemake ke ana ia ana a pehea iho kakou? He hookah wale no hana a kakou e hiki ai ke paa aku ia lakou i wahi, a oia ka hoonele ana ia lakou i ka hana ma Hawaii nei, a aia wale no hoi ka hiki ia kakou ke hoonele ia lakou a kaili ae kakou in a hana apau i hiki ia kakou a paa ma ko kakou mau lima. He makemake mau ia na limhana Hawaii no ka ikaika i ka hana, a he hookahi no o kakou hewa o ka paa ole i ka hana.
Aole makou e olelo ana i keia no ka pono o na mahiko aka no ko kakou pono no o keia mua aku. Ke ae nei kakou i na lahui malihini e komo mai ma ka waiho wale ana i na hana i makemake ia, he mau hana hoi i hiki ia
Kakou, a k eike nei kakou i ka paakiki maoli o ka imi ana o ke dala. Ua hiki anei ia kakou ke hoolawa ia Hawaii nei me na limahana? Ae ua hiki no he manao hana. Ua hiki anei ia akakou ke paa aku i ke komo nui ana mai o na limahana malihini? Ae ua hiki no ma ka hoonele ana ia lakou i ka hana. Ua hiki anei ia kakou ke pa mau i ka mana o ka pahu balota? Ae, u ahiki no ina e paa ia aku ke komo ana mai o na malihini.
-------------
AOLE I KOKUA IA KAKOU.
------
Ke noi mai nei ka wahaolelo o na Demokarata me Demokarata ka kou no ka nui a lehulehu o na Demokarata i hana in a hana Alha no Hawaii nei. Ua helu mai ne ii ka inoa o kekahi o lakou. O Peresidena Kaliwilana ka mu aka mea nana i hoouna mai o Komisina Blount e noii i ko kakou hookahuli ia ana, a oia nohoi ka mea nana i hoouna mai ke Kuhina Amerika A. S. Willis e hoihoi hou i ka Moiwahine ma ka noho kalaunu. Heaha la ke kumu i hiki ole ai ia lakou ke hoonoho hou i ka Moiwahine ma kona noho oiai ia lakou ka mana aupuni ia manawa? Ina e like me ka mea e olelo ia nei, na ke Kuhina Amerika Kiwini i hookahuli i ka noho’na moi me na koa Amerika i kokua ia e ko Hoka hoohui aina a he mau hana hoopalamu i hiki ole ai ia Kaliwilana, ke poo o ke Aupuni Amerika, ke kauoha mai ia Kiwini me kona mau koa e kii hou aku i ka Moiwahine a hoonoho ma kona noho? O ka oiaio, u a makemake ooia i rata i ka hoohui aina, eia nae ke olelo imaka wale no kana i hana mai ai.
Ua maopopo ia makou h ekue ikaika loa ka qahaolelo o ka aoao Demikarata i ka hoohui aia, eia nae ke olelo mai nei he Demokarata ka mea nana ka “Olelo hoholo hoohui aina.” Ina he ino ka hoohui aina alaila ua oi loa aku ke inoa o na Demokarata oiai na Nulana, he Demokarata, keia olelo hooholo.
OMokana i’o no kekahi o na Komisina i huli a hooponopono i na kanawai pili ia Hawaii nei aka he hookahi wale no oia a he eha Repupalika me ia, a in ai loaa ka mana koho laula in a Hawaii mamuli o ka lakou hana, alaila ua hiki ia makou ke olelo ae na Dole, Frear, Cullen ame Hitt, he poe Repupalika, i haawi mai ia pono ia kakou. O ka oiaio nae, aole mai ia lakouo mai ho kakou pono, oiai he poe komisina wale no lakou, aka main a Repupalika mai ma na Hale Kau Kanawai ka poe na lakou i hooholo ke Kanawai.
O Robikana aohe ona waiwai a he hoopau manawa ke kamaliko ana nona. Ke loelo mai nei ua wahaolelo nei ina o na Demokarata ke hapanui ma na Hale Kau Kanawai loaa na kokua i ka E lele Wilikoki. Aole peia ka olalo oiai he pae kue loan a Demokarata in a ia eleele a e hoohalike ia ana kakouo me ka poe ili eleele e kaou, a oi loa ke kue ia o na bila kanawai no ko kakou mau pono a pomaikai e like me ka na Demokarata e hana mai ia ma ka hema.
Nolaila mai puni i ke Aloha Aina oiai ke ike like ae la no kakou aole loa i kokua na Demokarata ia kakou, aka o na Repupalika ko kaoou poe nana i kokua, a o lakou ko kakou poe nana e kokua mau mau ana. O lakou ka poe nana i haawi mai ka mana koho balota laula aole o na Demokarata a ke Aloha Aina. No ka ike no o na Amerika i ka waiwai ole o na Demokarata haule mau lakou ma Amerika a o na Repupalika wale no ka poe e noho mana mau nei maiaila. Aia ke ola in a Repupalika, e Repupalika kakou i loaa na pomaikai.
----------
Ke Keikialii Adimarala Hanale o Perusia
------
KANA HUAKAI MUA LOA I HAWAII NEI HE 25 MAKAHIKI I HALA AE NEI.
-------
O KE Kanaka kamailio nui loa ia ma Amerika i keia mau la oia ke Keiki Alii Hanare o Kelemania i holo maikai mai la, a e ike hoi i ke kahea ia ana o ka inoa o ka moku o kona kaikuaana, ka Emepera hoi o Kelemania e Miss Alice Roosevelt. I ka helu a ka pule i hala ua hoike aku makou i ka haalele ana aku o keia keiki i kona one hanau a hele mai ma kana huaki no ka aina kaulana o Amerika. I keia la aia oia ma Amerika, ke malama ia mai la, ke hoohauoli ia mai la e na Amerika e like me ka mea i hiki ia lakou ke hoohauoli aku iaia. E lawe hoomakaikai ia ana oia, a na ke aupuni o Amerika e uku kona mau hoolilo apau.
Mamuli o kana huaka no Amerika ua ulu hou main a hoomanao ana o ka manawa i hiki mai ai keia keiki alii ma Hawaii nei. Iloko o ka mahina o Aperila, 1879, ua holo makaiki mai la keia keiki alii i Hawaii nei maluna o ka moku kaua Prinz Adelbert, ka moku hoi a keia keiki alii e a’o ana i ka oiohana kaua ia mau la. He umikumamahiku wale no ona makahiki ia manawa. Ua hookipa maikai ia oia e ka Moi Kalakaua a me ka lahui Hawaii, ua haawi ia he mau ahaaina hoolaulea nona, a ua makemake ia hoi e lawe aku iaia e hoomakaikai ma na wahi ano nui apau, aka, ua loaa e mai la ka leka mai kona aina hanau mai e hoi ke mai ana i ka make ana o kona kaikaina, ke Keiki Alii Walenmar. Mamuli o ka loaa ana mai okeia lono kaumaha ua haalele mai la oia ia Hawaii nei a hoi aku la me ka hikiwawe no kona aina hanau. Aole paha i poina keia keiki i kana huakai ma Hawaii nei.
E holo kaapuni honua ana kona moku ia manawa. O J. C. Glade ke Kanikela Kelemania ma Hawaii nei ia manawa, a ma ke alanui Noiwahine hoi kona home noho. Ua hoike mua ia ma ii keia kanikela ka hiki mai o ke Keiki Alii, a nolaila ua hoomakaukau ia no kona hiki ana mai. I ka Poaono, Aperila 19, 1879 ua ku mai la kona moku i Honolulu nei, a mai ia manawa ma ii hoomaka ai kona malama ia e ko Hawaii nei. I ka ike ana ia o kona moku e komo mai ana i ke awa ua haawi koke ia na aloha ma ke kani o nap u. Hiki aku la na komite e haawi i ke aloha o ka Moi ame kona lahui, a ua hookipa maikai ia mai la lakou. Hoomaha ia la ame ka Lauple mai, a i ka Poakahi ua hoomakukau ke Keiki Alii ame kona mau ukali e kipa mai e ike i ka Moi. I ka pae ana ma ii ka aina ua loaa aku la oia i kekahi mau komite hookipa iaia ma ka uapo. Mai ka uapo mai ua ukali ia mai la ola a hiki i ka Hale Alii. I ke alapii o ka Hale Alii e ku mai ana na kuhina amen a ukali o ka Moi Kalakaua, na lakou i lawe aku ke keiki alii Hanare imua o ka Moi e noho mai ana me ka makaukau e hookipa iaia ma kona lumi kalaunu. I ka hui ana me ka Moi ua pane aku ia ke keiki alii Hnare penei: “Ke manao nei au ke pumehana nei ka noho’na hoa’oha mawaena o Kelemania ame Hawaii, a ke hauoli nei au i ka loaa ana la’u o keia manawa maikai e ike ai i kou hanohano, ame kou aupuni. Ke manaolana nei au e mau an aka noho’na hoa’loha ana o keia mau aupuni elua, a e lokahi hoi laua ma na ano apau. Me ka manao aloha nou ame kou lahui ua hele mai la au e ike lia oe.”
Me ko laua mau lima e pumehana like ana iloko o ke aloha ua pane aku la ka Moi Kalakaua penei. “Ke makemake nei au e haawi aku i ko’u aloha i koou hanohano, a ke hauoli nei hoi au i kou pae maalahi ana ma ii ko’u aina nei. Ke haawi aku nei au i ka hookipa maikai ana ia oe ame kou mau koa oiai oukou ma ko’u aina nei.”
Ua noho iki iho la lakou e kamailio, a la manawa i hoolauna ia ai ke ekiki alii in a maka hanohano apau i hiki aku imua ona ia la. Mahope o ka namea ana no kekahi amanawa, ua alakai aku la ka Moi Kalakaua i ke keiki alii no ka luni o ka Moiwahine, a oiai ua hele oia ia manawa o ka hooilina Moi oia manawa, ka Moiwahine Liliuokalani ka mea i hookipa mai iaia. Me ia e ku pu ana me alii wahine Likelike.
I ka auwina ia mai no oia la ua hele aku la ke keiki alii e ike ia Kuini Emma, a i ka hora elua oia la ua hoihoi aku la ka Mo i kana huakai ma ka hele ana aku e makaikai i kona moku. Ua hoohanohano ia ka Moi Kalakaua ma na ano apau, a ua hoikeike ia mai hoi iaia ame kona mau ukali na mea hana apau o ka moki ka ua.
Ia mau ia ua hauoli na keia ame ko ke kaona nei poe. I ka po Poalua mai ua hookani lilke ka bana o keia moku me ka bana lahui ma Emma Kuea, a ua piha ia ahamele a laua. E hoomakaukau ia na he hookupu nui i ka manawa i ku mai ai o ka noku-ahi “City of Sydney” me ka lono kaumaha oka make ana o kona kaikaina, a ua hoomakaukau koke ke keiki alii no ka hoi ana aku no ka aina hanau.
O keia iho la na hoomanao ana o ka huakai a ke keiki ahi Hanare no Hawaii nei, a ke manao nei kanou aole ina i pau na hoomanao ana oia mau la hauoli iaia. I keia manawa he kanaka makua oia ke poo o na moku kaua o Kelemania, he kanaka i aloha ia a eia hoi ma Amerika e ike i ka hea inoa o ka moku kiakahi kaulana e kona kaiku aana. I mea e maopopo ai ka hanohanao maoli o keia wahi moku kiakahi ua noi maoli mai nei ka Emepera hanohano o Kelemania ia Miss Alice Roosevelt ke kaikamahine u’i a ka Peresidena o Amerika ehea i ka inoa o kona moku.
---------
MA KA UUKU MAI.
-----
O na pilikia he nui o keia ao, he mau hoomaka liilii loa ko lakou. Mai ka uuku mai ua pii ae a hiki i ka nui loa ana. Oiai o Mrs. Leary o Kikako e uwi ana i kana pipi waiu, ua pehu ia ka ipu kukui helepo a pau kekahi hapa nui o keia kulanakauhale ike ahi. Oiai kekahi mau kanak uhai holoholna e uhai ana in a kao ma na pali ua han@e mai la kekahi pohaku a loaa aku la he mu apana hau nunui a uhi pu ia kekahi kulanakauhale. Ua kanu kekahi kanaka Sekotia i kekahi pua a kappa aku he pua lahui, a i keia manawa ua puni ka aina me keia ano nahelehele. Peia no ma ko kakou mau ola ana ame ka malama ana o ko kakou mau oia kino. He wahi mea uuku wale no ke kumu aka iho la no ke kumu nui o wekahi mau ma’i nui loa a kakou e ike nei ma keia ola ana. Nolaila main oho a hoohemahema i ka ma’i no ka mea he ma’i uuku wale no aka e hoao e hoola iaia oiai e uuku ana. I ka manawa e kanu ia ai kekahi anoano aiani iloko o ka honua puka ae he maul au kakikahi, a he nawaliwali loa oia ia manawa, u ahiki, hoi i kekahi wahi bebe ke huki ae iaia mai ka honua ae a kiola aku i kahi e. Aka e waiho aku i keia wahi mea kanu liilii e ulu a hiki i ka oo ana o kekahi kumulaau nui, a ua hiki ole i ka ikaika o ke kanaka ke kii aku a huki ae iaia o ke kanaka ke kii aku a huki ae iaia mai kona wahi mai e ku ana. Ua like loa me keia ke kumu. He ola ke kumu i ka Laapu Kikapu, aka inia e waiho ia keia kunu a kolo kea a o kekahi mau ma’i okoa aku i oi ae ka ikaika alaila aole loa he laau e ola ai. Nolaila mai hoohemahema i ke kumu. E inu koke i ka laau a e inu hoi i ka laau e ola ai. O ka Laaau Kunu Kikapu ka laau maikai loa. Ua hapaia keia laau mai lpkp mai o kekahi maul au laau amen a aa laau i imi la e ka noeau o a Ilikini ho kekahi mau makahiki loihi, a aohe ona lua ma ka hooia. Ina e kau ia keia laau e loaa an aka oluolu a e maikai ana hoi ke oi kino mahope mai. E hopau i kou kunu. O ka Laau Kiapu wale no ka laau maiaki loa.
O HOBRON DRUG CO., ko lakou Agena ma Hawaii nei.
-----------------------------
HALE MELE HOU
AHIAHI POAONO, MAR. 15
Ke Keaka Hoonanea Kaulana O
“LAIEIKAWAI”
i hoomakaukau ia mailoko mai o ka moolelo Kaulana o LAIEIKAWAI ka Wahine o ka Liula, ke U’I NOHEA o PALIULI. E WEHE ia ana e ka Hui Hawaii Ponoi Dramatic Club ma ka PO o ka la 15 o Maraki a’enei.
He U’I he NOHEA na lede amen a Keonimana keaka, maopopo ka olelo, nani a LE’ALE’A ko lakou mau LEO me he mau KAHULI aia.
He nani na AHUULA, na MAHIOLO, na IHE POLOLU, na KAMAA LA-I a he miomio AULIIKOLOMANU e KAPALILI ai ka naau.
E NAUE nui ae i ikemaka i ua U’i hoopahaohao nei.
Mai poina i keia, e loaa no na Likiki komo ma kahi o Wall Nichols co. alanui Moi. E wiki.
E Le’ale’a no auanei.
----------------------
Hoolaha Hooko Moraki
---------------
HOOLAHA HOOKO MORAKI,
----------
Ke hoolaha ia aku nei mamuli o ka mana kuai i loaa ma kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o William Henry ame Kaipo (w), kana wahine, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ame Charles Notley, Sr., i ka la 23 o Feberuari 1901, a i kakau koope ia hoi ma ke Keena kope o ke aupuni ma ka Buke 221, ma ka aoao 39 a hiki i ka aoao 41, ke makemake nei o Charles Notley i hoike ia maluna ae e hooko aku i keia palapaia moraki mamuli o ka uhai ia o ka aelike oia hoi ka uku pono ole ia mai o ke kumupaa ame ka kukpanee i ka manawa i aelike ia.
A ke hoolaha pu ia aku nei, o na waiwai apau, na pono, na aina, amen a kuleana apau iloko o na waiwai i paa ma keia moraki e kuai kudala akea ia aku ana ma ke Keena Kudala o Will E. fisher ma ke kihi o Alanui Kalepa ame Alakea, ma Honolulu i hoike mua ia ae nei, i ka POAONO, ka ia 21 o Maraki, 1903, i ka hora umi-kumamalua o ke awakea oia ia.
O na waiwai i paa ma keia palapala moraki oia keia mau apana aina e waiho ala ma kekahi alanui ololi ma ka aoao Akau-hikina o ke alanui Vineyard ma Kauluweia ma Honolulu, a i hoopuni ia a hoike piha ia noi penei: ---
E hoomaka ana m ke kihi Hema mai o ko Kamakau aina a e holo ana Hema 57@ 30@ Kom 108 Kap. Ma ko Kalaauwalu:
Ak. 57@ Kom. 85 Kap. Ma Kamakela.
Ak. 50@ 30@ Hik. 91 Kap. A hiki i kahi i hoomaka’i.
He 24-100 Eka.
Oia no kekeahi hapa o ka apana I o ka palapala Sila Nui 2101.
Kuleana 734 ia Naihe, a oia nohoi na apana aina i hoolil ia aku in a mea apapa aina i hoolilo ia aku in a mae nana i moraki mai keia mau apana aina e ka Papa Kahu o ka Ekalesia o Kaumakapili, ma ka palapala kuai i hana ia i ka ia 27 o Aperila, 189@, a i kakau koope ia me ke Keena koope ma ka buke 155, a ma ka aoao 5@-09.
Kaia kuike wale no, ma ke kaia guia Amerika.
Na ka mea kuai na hoolilo o na palapala.
Hanaia i kekia la 13 e Fereruari 1903 ma Honaolaia.
CHAS. NOTLEY, Sr.,
No na mea aku i koe e h ui aku me Kikila Halaunu.
(Feb. @@--Mar. 7-14-31.)
Nui na moku i paa ia e ka ino. Ua makaukau kekahi o lakou me ka ukana a e kaii wale ana no o ka malie ae.
----
Maikai ka Ahamele a na keiki o ke Kula Kiekie o ka po Poalua nei. Nui ka mahaloo ia o Mrs. J. W. Yarndley, ka iakou alakai himeni.
------------
Hoolaha Mana Hookolokolo.
----------
Iloko o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ka Teritore o Hawaii AMELIA AURNDEL kue ia JAMES AURNDEL. Palapala Kii. (Poo Aupuni) KA TERITORE O HAWAII: i ka makai Liekie o ka Teritore o Hawaii, a i ole i kona Hope, ka Makai Nui o ka Mokupuni o Oahu, a i ole i kona Hope, iloko o ka Teritore o Hawaii:
Ke kauohaia aku nei oe e kii ia JAMES ARUNDEL, mea hoopillia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwahalua mahope iho o ka hookoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ek Kau o Feberuari o ua Aha ia, e malamaiaana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka poakahi, ia 3 o Feberuari ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, a hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Amelia Aurndel, ka mea hoopii, i like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii oki mare i pakulia me keia.
A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
Ikea ke Mea Hanohano A. S. HUMPHREYS, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, ma Honolulu, Oahu, i keia la 14 o Ianuari 1902.
(SILA)
Kakauinoaia) A. G. KAULUKOU
Kakauolelo,
Ke hoike aku nei au o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka Palapala Kii me ia hihia, a ua kauohaia e ua Aha ia e hoolahaia ia me a e hoopaneeia ke hihia a ke Kau o Mei, M. H. 1902, e hiki mai ana o keia Aha.
GEORGE LUCAS,
/Kakauolelo.
Honolulu, Feberuari 17, M. H. 1902.
Robertson & Wilder Loio no ka mea hoopii.
6ts-Feb. 21-28—March 7-14-21-28.
----------------
ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA APANA HOOKOLOKOLO KAPUNI EKAHI, O KA TERITORI O HAWAII.
-----
CHRISTINE MORGAN )
v. )
HENRY VICTOR MORGAN)
Palapala Kena.
$2. Kuni Aupuni.
KA TERITORI O HAWAII:
I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, a i ole ia, i kona Hope, ka Makai Nui o ka Mokupuni o Oahu, a i ole ia kona Hope o ka Teritori o Hwaii.
Ke kauohaia aku nei oe e kii aku ia HENRY VICTOR MORGAN, ka mea i hoopilia, ina e waiho mai oia i ka palapala pane iloko o na ia he Iwakalua pane iloko o na i ahe Iwakalua mahope aku o ka loaa ana o ka palapala kena ma keia hihia iaia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i oleloia ma ke kau o Novemaba oia Aha, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, ka la 4 o Novemaba ae nei, ma ka hora uni o kakahiaka, e hoike ma ii ke kumu e hiki ole ai ke hookoia ke koi a Christine Morgan, ka mea hoopii e like me kana Palapala Hoopii Oki Mare.
A e lawe ae oe malaika ia wa i keia Palapala me kau hoike piha maluna iho o keia.
E IKEA ka Mea Hanohano A. S. Humphreys, ka Lunakanawai Mua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Ekahi, ma Honolulu, Oahu, i keia la 23 o Sepatemaba, 1901.
(Sila)
(Kakauinoaia)
J. A. THOMPSON,
Kakauolelo.
Ke hoike aku nei au, o ka mea maluna ae he hope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha ia e hoolahaia ia mea a e hoopaneeia @@ hiaia a ke Kau o Mei, 1902,, e hiki @@ keia Aha.
Honolulul, Oahu, Feberuari, 1902.
GEORGE LUCAS,
Kakauolelo,
(Feb. 7, 24, 21, 28—Mar.7, 14.)
---------
HOOLAHA HOOKO MORAKI
--------
Hoolaha Hooko Moraki
----------
Ke hoolaha ia aku nei mamulli o ka mana i hoike ia ma kekahi apalapala moraki i hana ia mawaena o E. C. Hornei o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ane Kenahu Brenig, (wahine kane-make), ia ka la 18 0 Iune, 19001, a i kakau kope ia ma ke Keena kope o ke aupuni ma Honolulu, Buke 220, ma ka aoao 363 ame 364, ke makemake nei o Kenahu Bernig i hoike ia maluna ae e hooko aku i keia palapala moraki mamuli o ka uhai ia o ka earlike oia hoi ka uku ole ia mai o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa i aelike ia.
Ke hoolaha pu la aku nei, o na waiwai apau, na pono, na aina, ame ua kuleana apau me na waiwai i paa na keia moraki, e kuai kudala akea ia aku ana ma ke keena kudala o Will E. Fisher, ma ek kihi o alanui Kalepa ame Alakea, ma Honolulu i hoike mua ia ae nei, i ka POAONO, ka la 22 o Maraki, 1902, i ka hora uni-kumamalua o ke awakea oia ia.
-----
O na waiwai i paa ma keia palapala motaki oia keia mau apana aina me Kapahulu, Waikiki, Oahu, a i maopopo hoi ma ka Helu 11, 13 ame 14 Block Helu 36, maluna o kekahi palapala aina, a i ole kii o “Kaimuki Tract.” I kakau kope ia me ke Keena kope o ke Aupuni me Oahu, ma ka buke 178, ma ka aoao 234, nona na eira i hiki aku i ke 345,000 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha.
He kala kuike wale no. Kala gula Amerika.
Na ka mea e kuai ana na holilo e na palapala.
Hanaia i keia la 13 o Feberuari 1902, ma Honolulu
KENAHU BRENIG,
No na mea aku i hoe e hui aku me Kikila Balaunu.
(Feb. 16-Mar. 7-14-11.)
-----------
KOPA HOOLA-ILI
-----
Aole mea i oi aku ke kapono ka ia malama ana oia keiki @ mamua @ @ hoaua pinepine ia, me ka laweiaae @ ana i ke kopa maikai. Aole he @ na kopa holoi lale n o na bebe. He @ mea aai ko loko o ia ano kopa. O @ lawelawe ia ana he mea ia e ulu ma. @ na puupuu. Iaa he hololia na wahi @ ame puupuu, he mea ia e hooi ae i @ ka pono. Aole he mau mea hoopono a maikai ole iloko o ke Kopa Hoola @ E hoemi mai no ia a e hoopau loa @ hoi in a puupuu; a oia ke kopa @ los no ks hoomaemae ana ina palapa, no ka mea, aia maloko ona kekahi amu mea lapaau nana e hoola. Aole loa e loaa kekahi poino o ka ili mamuli o @ kopa.
Ua oi loa aku kona waiwai no ka @ welawe ia na iloko o ka wai auau @ na bebe. Ehoioi i ka poo o na ebe ma ke kopa Hooia Ili, a aoe loa eloaa @ kekahi pono mamuli o na puupuu ma ke poo a i ole @ na mea oia liilii @ i ka poe opiopio. Mamuli o kona @ laau, ua hoopau loa ia a pale loa ia @ na ano mai lele he nui.
O ke Kopa Hooia Ili oia ka mea maikai loa no na kanaka makua,. O keia lawelawe mau ia an aka mae e loaa @ ka helehelena maikai a e hoo@ a hoomaikai i ka ili. He pomaikai ke @ mamuli o kona lawelawe ia @ Mamuili o kona hoao ia ana e maopopo @ no kaia, ame kaia mea hoo@ ia keia ano maikai maoli ma kea no he kapa lapaau ame auau.
He 25 keneta wale no ke kukukua a e loaa no ma ka halekuai o.
KA HUI KUAAI LAAU O HOBRON, Mea Kuaii Laau Kukaa a Kuai L@
----------
MA KE KAUOHA
--------
KOHO I SILA IA.
--------
Ua makemake ia e ka Luna N@ Na Hana Hou e hiki aku kekahi @ Koho KUmukuai haahaa no na m@ hoakaka ia malalo iho mai keia @ nawa aku a hiki i ka hora umika@ malua o ka la 24 o Maraki, 1902 # kona keena: 10,000 kapuai o ka @ (cast iron) 6 iniha bele ame na @ wai “Spigot, ” o kea no maikai i@ mua ia mamua o ka lawe ana ia @ no 300 paona ikaika maluna o ka @ kukea hookahi, ame 12-6 iniha pani @pu wai (gate valves) me na hope @i like ka ikaika me na paipu i h@ mua ia ae nei 12-6 iniha elbows, @ Tis (tees), 300 paona “hemp yarn @ me hookah iona kepau a e lawe @ hiki i ka uapo F. O. B. ma Honolulu iloko o kanaono (60) ia mahope o ka ae ia ana o kana kumukuai, maope hoi o ka hana ia ana o ka aelike.
Aole i pa aka Luna Nui o na H@ Hou e lawe i ke koho haahaa loa @ e koho ana oia i ka mea ana i make make ai, a ua hiki no hou iaia ke h@ in a koho apau. No na mea aku i @mae ke kii o keia mau mea i makea @ ke ia e hiki aku ma ke keena @ Luna Nui o ka Oihana Wai o Honolulu. Ua hooloihi ia ka manawa @ Maraki 7 a i Maraki 24, 1902.
J. H. BOYD
Luna Nui o na Hana H@
-------------------
HOOLAHA.
---------
Ke hooiaha ia nei ua hookah@ Mr. e. F. Schmidt i agena no @keena no ke kau ana in a huah@ na hale ma ka apana o Honolulu. Mokupuni o Oahu, ma kahi o S@ i waiho ma ii ka hana.
JAS. H. BOYD
Luna Ni o na Hana i @ Keena o na Hana Hou.
Honolulu, Feberuari 17, 1902.
---------
TERITORI O HAWAII, KEENA O KA PUUKU, HONOLULU, OAHU
--------
No na mea e Pili ana i ka Hoopau Noho HUi o ka “People’s Ice and Refrigerating Co.Lts.”
Oiai, ua waiho mai ka PEOPLE’S ICE REFRIGERATING CO., LTD. He hui i kaupalenaia i kukulula a e ke nei malaio o ka mana o na kanawai o ka Teritori o Hawaii, i ka lakou palapala noi no ka hoopau ana i ke lakou noho hui ana malalo o ka mana o ke kanawai, me ka waiho ou ana ma ii kekahi palapala hoike i pakui ia, e like me ka makemake o ke kanawai.
Nolaila, ke hoike ia aku nei ke @ho i kela ame keia mea i kuleana mamau aku, a i kuleana hoi i keia manawailoko o keia hui i kaupalemaia, ma na ano apau, e waiho ma ii kalakou mau kumu kue, ina he mau kumu kekahi, ma keia keena i ka la 4 o Maraki, 1902, a i ole mamua aku e @ manawa, a o keia ame keia kanaka makemake e lohe ia kana mau kumu kue i keia palapala noi, e hiki kino ae ma ke Keena o ka Mea Nona ka inoa malalo iho, i ka hora 13 o ke awakea o ka la i hoike ia ae la maluna, no ke hoike ana ma ii kana mau kumu kue, ina he mau kumu maikai kekahi e hooko ole ia ai keia palapala nei.
WILLIAM H. WRIGHT,
Puuku o ke Teritori o Hawaii.
Honolulu, Ianuari, 1903.
Jan. 10 17 24 31---Feb. 7 14 21 28—Mar.
-------------
KELA ME KEIA.
-------------
KOHO LUNA NUI.
--------
Ma ka halawai makahiki a na malama waiwai o ka HUi “United Chinese Society.” Imalamaia ma ka la31 o Ianuari, 1902, ua koho ia na luna @ no lakou na inoa malalo iho no keia makahiki.
WONG KWAI………………………Peres@
CHONK MEE HING…………Hope-Perese@
LI CHEUNG…………………. Kakauo@
CHONG PAK SHAN…………Hope Kakauo@
YIM QUON ……………………..Puu@
LAN TONG……………………Hope Pu@
LI CHEUNG…………………..Kakauolelo
Honolulu T. H. Feb. 22, 1902.
(@)
----------------
HOOLAHA.
-----
Ina e kipa na Hawaii mea kuai Hawaii elike me na papale Hawaii, na @meke Hawaii, amen a mea oia ane ma ka “HAWAIIAN CURIO STORE” m aka lumi laiaio o ka Hotele Hawaii loaa no kekahi mea nana e kuai mai no na kumukuai maikai.
(Feb. 21-28---Mar. 7-14.)