Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 7, 14 Pepeluali 1902 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, FEBERUARI 14, 1902

 

Ua Holo aku no Wasinetona

 

UA NOILA MAI O KEOKI AAKA E HOIKE PIHA AKU I KANA MAU MEA I IKE AI.

 

E Holo Ana Oia e Hoike Aku i ka Peresidena i ke Kulana o Hawaii Nei e ku Nei i Keia Manawa me ka Hoopilimea ai Ole.

 

            I ka pule i hala ua hoike aku makou i ka lono i loaa mai e pili ana no ka lilo ae o Samuela Paka i Kiaaina no Hawaii nei. Mai @a manawa mai a hiki i ke@a ua loaa hou mai la kekahi mau lono e hoike mai ana aole loa i haawi aku ka Peresidena iaiai i ka noho Kiaaina a aole nohoi ona makemake e kaili koke ae ia wahi mai ia Kiaaina Dole mai. Ma ko makou nana aku aole loa e hoopau ia ana o Kiaaina Dole a hiki i ka pau ana o ka manawa o kona hookohu, a ina mahope aku oia manawa oia e hoopau ia ai oia paha.

            Okekahi mea a makou e ike nei oia ke kahea ia ana mai nei o Keoki Kaaka, he Senatoa no ka aoao Repupalika o keia Teritori e holo aku a i ole e hoike piha akua iaia i ke kulana o Hawaii nei i keia manawa.  Hoike ae oia i kona puuwai i ka loaa ana mai iaia o keia leka mai ka Peresidena mai oia@ aole oia i ike mua iaia, a aole nohoi i maopopo iaia kekahi mau hoa'loha ona ma ke Kapikala e hooikaika nei nona. Aole i hoike mai nei ka Peresidena iaia ma kana leka e hoopau ia ana o Dole a e lilo ana o Paka ke Kiaaina a oia hoi ke kakauolelo elike me ka mea i hoike ia ma kekahi mau nupepa. E hele ana oia e hoike aku i ke kulana o Hawaii nei i keia manawa, a ua mao popo loa eia no ka Peresidena ke huli pono nei i ke ano o Hawaii nei i keia manawa ame ka hana maikai ana e hana mai ai mamua o kona hoopau ana mai a hana ana mai paha i kekahi hana. Ua hoike mai o@a i kona naauao ame kona hele me ka akahele mamua o kona hana ana i kekahi hana ano nui.

            Eia hou kekahi mea a kakou e ike ai e na Hawaii oiwi. Ua kii ia mai la no ma na Repupalika. He Repupalika o Peresidena Rusewela a aia no kona hilinai maluna o na Repupalika. Eia iho no hoi ka Elele Wilikoki imua o kona alo, aka aohe hilinai ia o Home Rula ma, ua like lakou ma Amerika me ka ole, aohe no he ui aku o ka Peresidena ma na ninau ano nui i ka Elele, e hoike mai ana i ka waiwai ole o ka Elele e hoouna ia aku i like ole kona aoao kalaiaina me ko ka Peresidena o Amerika. He nui na kanaka naauao o ka aoao Demokarata i ike ia aka huli mai @a no ka Peresidena i ka aoao Repupalika. Aole anei keia he hoike moakaka loa ia kakou o ka aoao Repupalika ka aoao kupono no kakou na Hawaii ma keia mua aku?

            Mamua o ka holo ana aku nei o Keoki Kaaka ua hoike ae oia i kona manao hoopilimea ai ole. E hele ana oia e hoike aku i ke kulana oiaio o ka aina elike me kana i ike ai. Ua noi ae hoi oia, mamua o kona holo ana aku nei ina aoao kalaiaina like ole e hoike aku i ko lakou mau manao ma na leka, a i ole ma ka hoakaka ana aku iaia, i maopopo ai iaia kana mea e hoike aku ai mai ia mau aoao mai. Ua paa mai no nae oia i kona manao ponoi iho. E hoike aku ana oia i ka Peresidena i kana mea i ike maka, a me kekulana o ka aina i keia manawa. E hoike pu aku ana oia i ka Peresidena i kana mau mea i ike maka iho nei maka Ahaolelo, ka hupo @una ole o na Home Rula.

            O ka makou e manaolana nei, oia ka hiki mai o ka manawa e maopopo lea ai ia kakou, na Hawaii, o ka aoao Repupalika oia wale no ka aoao e loaa ai na pomaikai ia lakou. He lehulehu na mea i hoike ia mai ia kakou e maopopo ai ka oiaio o keia mea, aka, ke hoao mai nei no nae kekahi mau nupepa o kakou e alakai lalau. O ka pono no @a o ko lakou mau aoao a lakou e hana mai la, aka ke wahahee mai la lakou i ka pono o ka lehulehu.

            Eia ka hapanui o na balota iloko o ka lima o kakou ma Hawaii i keia manawa, a e mau ana la pomaikai me kakou e like me ka loihi o ko kakou hana ana i ka hana me ka maikai. Ina kakou e hele me ka akahele e hiki mai ana ka manawa e lilo ai kakou i Panalaau no Amerika a loaa na pomaikai he nui a kakou e makemake nei. Mai hele me ka manao puapuahulu, a mai hoolohe wale i na nupepa e hoao ana e alakai hewa, aka, e heluhelu i ka moolelo o America a e ike no kakou o ka aoao Repupalika ka aoao i noho mana, a e mau aku ana kona noho mana ana a ina kakou e pili aku ana me ka aoao mana, e loaa mai ana na pomaikai. Hoomamao mai kakou mai ka aoao Repupalika, a huli ma na aoao e hoike lalau ia nei, e ike ana kakou i ka pilikia ma keia mua aku. I Repupalika kakou i keia kau koho aku, i aha ai? I loaa ai ka pomaikai ame ka pono ia Hawaii aloha.

 

UA PUNI KE AO

 

EIA I HONOLULU KA HUAALE KIKALA HANEENEE A DOAN

 

            Ua kamaaina na makamaka heluhelu o na nupepa o Honolulu nei i keia laau. I ka lohe mua ana ia ua nui ka pihoihoi o na kanaka.  I ka hala ana ae o kekahi mau pule ua ike iho la na kanaka o Honolulu nei i ka oiaio o na mea a lakou e lohe ana mai ko lakou mau hoa'loha mai e pili ana no keia laau. O na laau i ike ia ka maikai e ko kakou poe iho e like me ka Huaale Kikala Haneenee a Doan, e lilo ana ia i laau malama ia ma na home. E ninau i kela ame keia makaainana ma Honoluluu i ka laau e ola ai o ke kikala haneenee, a e hoike mai no oia o ka "Huaale Kikala Haneenee a Doan."

            O Mr. Charles Comey, o ke alanui Cyclomere kekahi o na makaainana o keia kulanakauhale i hoao i ka Huaale Kikala Haneenee a Doan a loaa iaia ka oluolu maikai. Penei kana hoike no kona ola ana: "He kalaiwa kaa ka'u hana no kekahi mau makahiki i hala aku nei, a he hana keia e loaa ai o na ma'i iloko o ka puupaa mamuli o ka hele mau i ke anu ame ka lelele iluna a i lalo mai ke kaa mai. Aole oia wale aka, ua loihi nohoi ko'u hoomanawanui ana i kekahi eha i loko o ko'u kikala, a iloko o ko'u makemake e pau keia pilikia, ua hoao aku wau i na laau lehulehu, aka aole i loaa ke kumu o ko'u pilikia. Maloko o na nupepa ua ike iho la wau i ka hana maikai a ka Huaale Kikala Haneenee a Doan e hana ana, a no ko'u makemake e hoao i kona maikai ua hele koke aku la wau i ka Hale Kuai Laau o Hollister no keia laau. Ua ai wau, a loaa ia'u ka oluolu kupaianaha, oiai ua maikai loa ko'u kikala."

            E loaa no ka Huaale Kikala Haneenee a Doan ma na Hale kuai laau a pau a i ole ia e hoouna pololei ia aku no ia oe i ka manawa e loaa mai ai o ke kumu kuai he 50 keneta ko ke poho E kakau mai ia Hollister Drug Co., Honolulu, na agena kuai nui no ko Hawaii Pae aina.

            E hoomanao i ka inoa Doan's a mai lawe i na mea okoa aku.

 

 

            Hoomauia na Paiai no lakou

 

AOLE E HOOLOLI ANA KA PAPA OLA I KA AI A NA MA'I LEPERA I KEIA MANAWA

 

Ma ka Hoike a ka Mea Nana Ai o ke Aupuni @a Oi ae ka Emi o na Paia Mamua o ke Taroina e Manao ia Nei.

 

Mamuli o ka loaa mau ole aku o ke paiai, ame ka inoino hol@ ke loaa aku i kekahi manawa, ua noonoo loihi ka Papa Ola i ai maikai na lakou e hoolawa aku ai i na Ma'i ma ke kahua ma'i ma kahi o na paiai. I kekahi ma nawa i hala aku nei ua hoao ia ka poi palaoa aka aole i kulike me ka makemake o na ma'i ma ke kahua. No keia kumu aole i hoomau ia keia hana, aka ua imi hou aku ka Papa Ola i kekahi mea okoa aku i oi ae ka maikai mamua o ka poi palaoa.

            Ua ike ia o ke Taroina, he palaoa i hanaia mai na taro mai a malama ia, kekahi o na ai maikai loa. Ina e kupaia ana keia taroina a kui ia e ano like loa ana me ka poi, aole nae paha e like ana ka makemake ia e na ma'i me ko lakou makemake i na paiai maoli.  O ka ninau wale aku no i koe, oia ko laua like. Ma ka huli pono ana a ka mea nana ai o ka Papa Ola, ua ike iho la oia ua like no laua ma kekahi ano aka aole no i like loa aku ka ikaika maikai o keia taroina me ko na paiai i hana ia mai na taro maoli mai. Aole oia wale aka ina e lawe ia mai ko laua ano maikai ma ke ano he ai e oi loa ae ana ke kumu kuai o ke taroina mamua o na paai, ua papalua ia iho ka nui o ka lilo, a aole no e makemake loa mai ana na ma'i.

            I ka hoike piha ana ia aku o keia mea i na lala o ka Papa Ola ua ike iho la lakou aohe a lakou hana aku i koe, o ka lawe wale mai no i na paiai a hoomau aku. Ua hoike ae lakou i ko lakou makemake e loaa i na ma'i ka ai maikai kupono, a ina no ua like ko laua kumu kuai aoleloa no e kuai ia ana keia taroina.

            O ka mea nui wale aku no i koe oia ka nana pono ana i ka lawe ana ia aku o keia mau paiai i ke kahua ma'i.  Ina e loaa kekahi moku lawe pololei i keia mau paiai no kekahi mau manawa ma laila aole loa e ike hou ia ana kekahi pilikia ma keia hope aku. Ua hana ka mea nana paiai i kana hana, a ua hoao no hoi ka Papa Ola e hana i ka lakou hana, aka,  o ka pilikia aia ma ke kuna nana e lawe nei keia mau paiai i ke kahua ma'i. Ua oi loa aku ka maikai e haawi ia ka lawe ana o keia mau paiai i kekahi moku-ahi kupono, e holo ana no ke kahua ma'i kekahi manawa paa mau, a ina e hana ia ana ia, alaila e lawa mau ana na ma'i a kakou i ka ai maikai e mau aia ko lakou ola.

            O ka pilikia wale no mahope aku oia manawa oia ka holo mai o ka bila kanawai lepera a Wilikoki a pau aku paha i ka lawe ia i Filipine a pau ka ike ana i ka poi ka ai i maa mai na kupuna mai. Ke mahalo nei makou i ka Papa Ola no ko lakou hooholo ana e hoomau ia aku ka paiai ma keia mua aku a hiki imua o na ma'i, a e lawa mau lakou i ka ai ame na mea apau e pono ai, a e oluolu ai hoi keia nohoana.

 

Ke Kaa Ua no Waikiki

 

KE HOOMAKA IA NEI KO LAKOU ALANUI E HANA I KEIA MANAWA.

 

Ke hoomaka ia nei ke alanui o ke kaa uila e hoomoe aku no Waikiki i keia manawa a ma ka nana aku aole loa e loihi mai keia manawa aku e holo kaa uila ana kakou no Waikiki. Aole lakou e hoomoe ana i ka lakou alanui ma ke alanui Moi, oiai ua haiki loa ia alanui ke holo pu me ke alahao o ke kaa hapaumi, a nolaila ke hana ia nei he alanui okoa loa no lakou.

            He kanaono kapuahi ke akea o keia alanui e hana ia nei i keia manawa, a i ka manawa e paa maikai ai o keia alanui ia manawa e hoomoe ia aku ai ke alahao. Aole no e paa koke ana keia alanui no kekahi manawa aka i ka ma @nawa e paa ai o keia alanui, aole e loihi loa mahope aku o ia manawa e moe ana ke alahao no Waikiki.

            O kekahi mea aka loa oia ka hooikaika o Mr. Pain o ka hui kaa-hapaumi e kuai i na aina ma Kahi e hoomoe ia aku ai o keia alanui me kona makemake e alai mai i ka hana a keia hui kaa uila. Ua ike oia i ka manawa e hiki loa ai o na kaa uila i Waikiki e hiki mai ana ka la hope o kona mau kahi kaa popopo, a nolaila ke mi nei oia ma na ano apau e alai i ka hana a keia hui a hiki i ka noho hou ana o ka ahaolelo o keia kau aku, me kona manaolana e holo ana ka bila a na Home Rula e kokua ana iaia ma keia mua aku, a e ae ana hoi iaia e hoomoe i alahao kaa uila a e hooholo i kana mau kaa uila.

            He oiaio o ka hui kaa hapaumi ka mua ma keia kulanakauhale aka aole loa lakou i hooikaika e imi i ka pono o ka lehulehu, a ua hoomau no lakou i ka hooholo i na wahi kaa popopo me na wahi hoki wiwi. I ka ike ana aku nei i ka holomua o na kaa maikai o ka hui kaa uila ke makemake nei oia e hooholo i mau kaa uila.  Ina oia i hana mua i keia hana maikai, me nei ua kokua aku makou @aia ma kana hana, aka, ua waiho oia na hai e hana mua ka hana, a ke hoao nei e keakea.

            E pomaikai ana ko Waikiki poe, e like me ka pomaikai o ko Kalihi poe i keia manawa, i ka manawa e holo ai o na kaa uila no Waikiki. Pau ka ike ana i na wahi kaa lepo o ka hui kaa hapaumi, aka, he mau kaa nani, iloko o ka olu a hiki ana i Waikiki. Aole o lakou wale, aka, o ka lehulehu no e manao ana e holo no Waikiki, e hanu i na ea oluolu.

 

Ke Kauoha Ikaika a ka Peresidena

 

PAPA LOA IA NA POE E LAWELAWE NEI I NA OIHANA AUPUNI AOLE E HOAO E HOOPII IA AE KO LAKOU UKU E NA LUNAMAKAAINANA

 

WASINETONA, Ianuari 31, --Ua hoopuka ae ka Peresidena i keia olelo kauoha maialo iho:

            "O na Luna Aupuni ame na poe apau e lawelawe ana i ka hana malalo o ke aupuni o Amerika, ma na hana nui ame na hana liilii, e hana ana hoi ma Wasinetona nei a i ole mawaho aku o ke Kapikala, ke papa loa ia aku nei lakou, ma o lakou ala iho a i ole ma o kekahi ano okoa aku, aole e hoao e hoonui la ae ko lakou uku e ka Ahaolelo a i ole ma o kekahi mau komite ala, koe wale no mai ka lima mai o ka haku o ke keena ana e noho hana aku ana, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia kauoha e kaili ia ae no ka lakou hana."

 

THEODORE ROOSEVELT,

Hale Keokeo, Ianuari 31, 1902.

            Ua hoike ia ae o ke kumu o ke kauoha ana o ka Peresidena o Amerika aole e hana ia keia hana oia no ka nui o na Senatoa ame na Lunamakaainana i hiki aku imua ona a hoike ke hookikina ia nei lakou e kekahi poe e  lawelawe nei i na oihana aupuni e hoo ikaika e hoopii ia ae ko lakou uku, a ina aole e hoopii ia ae ana ko lakou uku hana e hooikaika ana lakou e paio a haule keia mau Senatoa ame keia mau Lunamakaainana ma keia kau koho balota aku e hiki mai ana. He hana ke@a i maa i na kanaka e lawelawe ana i ka oihana aupuni, aole ma Amerika wale, aka, ua ike ia ma Hawaii nei. Ma keia kauoha ikaika a ka Peresidena ua hiki ole ke hana ia kekahi hana o keia ano, a ina hoi oe e loaa ana e hooikaika ana no kou pono iho e kaili ia ae ana kau hana mai ia oe mai.

            He hookahi wale no ala a ka Peresidena i ae, ai, a oia ka hele ana aku o kela ame keia mea hana a ninau aku i kona haku hana ina he mea hiki ke hoopii ia ae kona uku. Ina no ia e hoole mai o ka pau ae la no ia. O kou luna hana ka mea i ike i ke kupono e hoopii ia ae kou uku ame ke kupono ole ma ke ano o kau hana. Ina oia e ike ana ua kupono oia ke kanaka kupono loa e hoopii ae i kou uku. O ka hele ana aku a hooweliweli i na lunamakaainana e hoopii ae i kou uku a ina aole e hoopii ia kou uku e hooikaika ana oe e paio ikaika aku ia lakou ma ke kau koho balota e hiki mai ana, aole ia he hana maikai. Ua like loa ia me kou hele maoli ana aku no a aihue mai i ke kala a ka lehulehu. Aole e nana na Lunamakaainana i ka pono o ka lehulehu i na lakou e hooweliweli ia aku ana pela a nolaila he pono haawi no ka lakou ala a o ka lehulehu no ame ke aupuni ka mea e poina ana.

            He Peresidena o Rusewela i kaulana no ka paa o kona manao e hana i ka pono ame ka pololei. Ma keia kauoha ana ua hoike hou ae oia i kona nana pono i ka pono o ka lehulehu. Ua makaukau oia e hoopau aku i kela ame keia e hoao ana e hana aku i kekahi mau hana kupono ole. O kona makemake oia ka hookuu ia o na lunamakaainana ame na Senatoa e lawelawe i ka lakou hana me ka hooweliweli ole ia aku, a ma ka lakou hana ana e loaa ai ka pono i ka lehulehu, a e nana pono ia ana hoi ka pono o ka lehulehu.

 

            Ka laau ohana kaulana loa o keia au! Ina e eha kou puuwai e ola ana i ka Pain Killer me kekahi wahi wai uuku iloko o kou puu a e loaa no ia oe ka maha ame ka oluolu. He mea maikai e hoomanao ia he maikai ka laau Pain Killer no ka lawe ana maloko a mawaho hoi. O ka mea nui wa le no nae oia ka nana pono ana i na laau pololei ole oiai he hookahi wale no laau pololei a oia ka laau Pain Killer a Perry Davis. He 25 ame 50 keneta ke kumu kuai.

 

 

Pomaikai na Poe Repubalika

 

AE O KIAAINA DOLE E HOOKO I KA MANAO O NA KOMITE O KA AOAO REPUBALIKA

 

O na Repupalika Wale no ke Hoonoho ia Ana ma na Hana Aupuni ma Keia Mua Aku Ina e Loaa na Kanaka Kupono.

 

            Ma ka halawai mawaena o Kiaaina Dole, Lunahoomalu Kennedy, Mr. Cooke ame Wright ua hooholo like iho la lakou o na Repupalika wale no ke hoonoho ia ma na hana aupuni, koe wale no ma na wahi i loaa ole o na Repupalika kupono no ka hoopiha ana ia mau wahi. Ina e loaa kekahi mau wahi ma na kuaaina i lawa ole i ke kanaka kupono ma ka aoao Repupalika, alaila e huli ia ana ke kanaka kupono loa no ia wahi me ka nana ole ia o kona aoao kalaiaina.

            No kekahi manawa i hala ua ike na Repupalika i ka nui o na kanaka mai na aoao kalaiaina okoa aku e hookomo ia nei ma na hana aupuni a ua hoonele ia hoi kekahi o na kanaka mai kekahi mau aoao mai.  Mamuli o keia hana ua hooholo lakou e hele kino aku imua o ke Kiaaina e hoike aku iaia i keia mea me kekoi pu ana aku iaia e nana pono loa ia ma keia mua aku a o na Repupalika wale no ke haawi ia i ka hana oiai eia ka mana Kiaaina iloko o ko lakou lima.

            Ma keia hana ana, ke nana pono nei na Repupalika i ko lakou mau kanaka. Oia ka hana maikai a lakou e hana ai. O ka poe i kokua i ka aoao e noho mana nei a hiki i ko lakou lanakila ana o lakou ka poe kupono e loaa aku na pomaikai, a aole o ka poe i hooikaika ma kekahi mau aoao okoa aku. He hana keia e hooikaika ana i ka aoao Repupalika ma ke kau koho balota e hiki mai ana i na e hana io ia ana. E ike ana na kanaka aia ka pomaikai ma ka aoao Repupalika, e like me ka makou e hoike mau aku nei ia oukou. Ina kakou e pili aku ma ia aoao e loaa ana ia kakou na pomaikai he nui, aole mai keia Teritori wale mai aka mai ke aupuuni makua mai.

            He oiaio aia ma na kuaaina kekahi mau wahi i loaa ole na kanaka kupono no ka paa ana i kekahi mau hana aupuni ano nui, a ma ia mau wahi he mea kupono no e haawi ia aku keia hana i ke kanaka kupono loa e loaa ana me ka nana ole i kona aoao kalaiaina. Aka ma na wahi apau e loaa ana o na kanaka kupono ma ka aoao Repupalika he hana maikai e haawi ia aku na lakou ka hana.

 

 

E Holo ana no na Aina E

 

KAUOHAIA OIA E KONA MAU KAUKA E HOLO I NA AINA ANU NO KA HOOLANA

Ua Maikai Loa ke Ola o Kauka Walters i Keia Mau La--E Holo Ana me kana Wahine ma Keia Mua Koke iho.

 

            I kekahi mau pule i hala aku nei ua hoike aku makou i ka haule ana o kauka Walters, kekahi o na kauka akamai loa ma keia Kulanakauhale, mai luna mai o kona lio ame ka puka ana o kona poo i ka pohaku a mai haalele mai oia i keia ola ana. Malalo o ka malama maikai ana a Kauka Hapaki, kona hoa lapaau a kekahi hoi o na kauka akamai loa o keia kulanakauhale, ua loaa iaia ka oluolu i keia manawa.

            No kekahi mau pule ua manao loa ia e haalele mai ana oia i keia ola ana. O ka eha i loaa iaia he eha e kaili ae ai i kona ola, ina aole ka nui ike o na kauka nana oia i lawelawe ame ka hoomanawanui ino o ka ma'i ia mau la. I ka ike ana iho nei o na kauka ua loaa i ka lakou ma'i ka oluolu maikai, ua kauoha koke lakou iaia e hoomakaukau no ka hele hoolana ma'i ana aku ma na aina anu a malia o loaa iaia ke ola kino maikai e like me mamua o ka loaa ana iaia o keia pilikia.

            Ua hoike ae laua e holo aku ana laua me kana wahine no kekahi mau mahina loihi e imi i ke ola.  E holo mua  ana laua no Amerika a ina e ike ia ana ke ano maikai mai o kona ola ma keia huakai a laua alaila e hoomau loa aku ana laua a hiki loa ma Europa a hoi loa aku paha no Enelani ka aina hanau o ke kauka.

            O ka makou e pule nei e loaa mai i ke kauka ke ola kino maikai i hiki ai iaia ke hoi hou mai a lawelawe i ka hana maikai ana i haalele iho la mahope nei. I kona manawa e kaawale aku ai mai keia wahi aku e hiki mai ana o Kauka Humphries ka hope kauka mua o Kauka Hapaki, no ka lawelawe ana i ka hana a kauka Walters i lawelawe iho nei mamua o ka loaa ana iaia o keia pilikia.

 

 

Aia ma ka Lumi Kalaunu i keia wa

 

LIKE KE KIURE NIENIELE ME NA LUNAMAKAAINANA--KIAI PAA IA LAKOU

Kauoha ia Kekahi Mau Makai e Kiai Mawaho o Hele ae Kekahi Poe e Nana i na Kiure ma ka Lakou Hana.

 

            Aia na Kiure Nieniele, a i ole Kiure Kiekie paha, ma ka lumi kalaunu o ka Hale alii kahi i malama ai i ka lakou mau hana i keia mau la. He noho kalaunu ko ka lakou lunahoomalu, a he pakaukau hoi ko kela mae keia kiure. Ua like loa lakou, ke nana aku, me na Lunamakaainana o ke kau kiure i hala. He lumi nui keia o lakou a ua lawa pono hoi me ka maikai, a he hookahi wale no pilikia o ka nui loa o na puka aniani o keia lumi, a nui hoi ka poe hiki ke hele aku e nana i ka lakou hana, a hoolohe paha oiai lakou e nieniele ana ina hoike.

            Ua ike ka Makai o ka Aha i keia pilikia i ko lakou manawa i hiki aku ai. Ua maopopo iaia he ekolu aoao o keia lumi i paa i na puka aniani, a ua hiki loa i na kanaka mawaho ke nana mai ia loko. Aia wale no ka pono a he pani mau ia no keia mau puka aniani a paa loa, a oiai he mau la wela keia o kakou, ua kupono ole e hana ia pela. Ua hele koke aku la oia e hoike i keia mea i ka lunakanawai Gia a kauoha ia mai la oia e hele aku e hui me Makai Nui Balaunu.

            I kona hele ana e hui me ka Makai Nui ua haawi ia mai la iaia he elua makai no ke kiai ana i ka maluhia o ka hana a na kiure. I ka hiki ana aku o keia mau makai ua kauoha koke ia laua e holoholo mawaho a e papa hoi i na kanaka mai ka hele ana mai e nana a e hoolohe paha i ka hana a na kiure. Nolaila i keia manawa ua pau ka maka'u ana ae o ike ia aku ka lakou hana a hoolohe ia aku papa ka lakou  mau ninau i na hoike.

            O kekahi o na hihia ano nui a lakou e nieniele nei oia ka hihia o Henry Ahfai, ke keiki pake i make ai i ka uwila ma ka Hale kuai nui o Makanani i kekahi manawa i hala aku nei. Ua hoike ia aku nei kona make i kekahi o kona mau ohana ma Kina a ua @oi mai nei lakou e koi poho ia ka hui uwila a i ole ia ka hui o Makanani no keia pilikia. U haawi ia keia hana i loko o ka lima o kekahi mau loio ma Hawaii nei, a ua lawe ia aku hoi imua o ke kiure nieniele.

            O kekahi mea nui loa, oia ka maopopo ana o ka aoao i hewa. Aole i maopopo owai la kai hewa o ka Hui Hale Kuai paha o Makanani ma, a i ole ia o ka Hui Uila paha. E noho hana ana keia keiki malalo o Makanani ma i ka manawa i loaa ai iaia keia pilikia, a aole hoi malalo o ka hui uila. Eia nae ua loaa iaia kona make, aole mai ka hui mai o Makanani ma, aka, mai ka hoohemahema mai o ka hui uwila i ka lakou mau uwea uwila.

 

 

NUHOU KULOKO

 

            Ke hana nei ka hui kaa uila i ko lakou alanui no Waikiki.

            Ua pau ke konohi. Nui ka hauoli o na Elemakule i keia konohi.

            Ke hoole nei kekahi kauka Rukini aole he ma'i lele ka ma'i lepera.

            Nui ka poe e makemake nei i ka laau tua-tua no na ma'i lepera.

            E kukulu ia ana kekahi mau pahu aila nui ma Iwilei me keia mua koke aku.

            Ua holo aku o Keoki Kaaka no Wasinetona e hui me Peresdiena Rusewela.

            Ua hoi aku o Hogan me kana hui keaka Paele no Kapalakiko maluna o ke Sonoma o ka Poakolu nei.

            E malama ana ka hui kue Waiona i kekahi halawai nui i ka la 20 o Maraki e hiki mai ana.

            Kue ikaika na Repupalika ma ka lakou halawai i ka bila ma'i lepera a Wilikoki.

            Ke hoomakaukau ia nei na hana o  ka "May Day" o keia makahiki  e like me ko ka makahiki i hala.

            He nui na dala Kalakaua hou e ike ia nei, a i ka huli pono ana ia o ko lakou maikai ua ike ia he maikai.

            Ua hoomaka hou na kula o Kamehameha. Nui na haumana i komo hou mai i keia wehe ana o ke kula.

            Eia no i Honollu nei ko makou makamaka maikai W. K. Kino. Aole i pau kana hana i hele mai nei. I kona hoi ana aku e ike hou ia ai na mea hou o Hilo ma "Ka Elele Hawaii."

            Ma ka po Poakolu o keia pule i hoohui ia ai o Miss Catherine Makee Paty me Mr. Charles Weight ma ka berita maemae o ka mare.

            Ua hiki mai nei a holo loa aku kekahi mau moku koa no Manila. Aole i pau ka hoohaunaele ana o na Filipino malaila.

            He hana maikai e nana pono ia na Hale holoi Iole ma Iwilei. Aia malaila e holoi ia nei na aahu o kakou a ina he kapulu ia e ulu mai ana na ma'i like ole.

            Ua nalowale he kihei-koloka huluhulu haekaeka me ka pale silika oloko. Ina e hoihoi @ mai i keia keena e loaa no he makana kupono.

 

            PERESIDENA RUSAVELA

(Mai ka aoao 2 mai.)

kanaka naaauao ola, a ua kupono hoi i Makai nui no kekahi wahi. Aole oia i ae aku e loaa ana iaia ka hana, aka, ua noho iho la oia a kakau i kekahi mau huaolelo penei, " He kupono oia."   Haawi mai ia i keia palapala i kona hoa'loha, a kauoha mai la e lawe ia i ka Lolo Kuhina. I ka hiki ana aku imua o ka Lolo Kuhina ua hookohu koke ia oia i Makai nui no Arizona.

            O keia iho la kekahi mau mea e ike la nei i kona mau la mua o ka noho mana ana aku ma ka Hale Keokeo. He opiopio kona kulana ke nana aku, he kanaka oluolu, he kanaka naauao, he kanaka puni i na hana e hooikaika ana i kona ola kino.

 

Hoaa o Kauka C. B. Kupa

 

LAWE AIHUE IA KONA KAA A LOAA AKU UA NAHAHA KEKAHI WAHI.

 

            Hoaa o  Kauka Kupa i ke kaa ona i ka Poakahi nei. Iaia e nanea ana ua kii ia mai la kona kaa e kekahi kalohe a mau kalohe paha a lawe ia. I kona puka ana mai aole kona kaa ua hoomaka koke oia e huli. Ia manawa hookahi no ua hoike aku la oia i ka Halewai a hoouna pu ia kekahi mau makai e huli i kona kaa.

            Aole i loaa iaia keia kaa a hiki i ka hora eha o ke kakahiaka Poalua nei. Mai ka hora umi mai o ka po Poakahi ka lawe ana ia a hiki wale no i ke kakahiaka.  Ua loaa aku keia kaa i kekahi makai kaulio i alualu mai i keia lio e holo ana me ke kaa.  I ka loaa ana aku ua haki o luna o ke kaa a ua nalowale na noho. Ua piha oloko o ke kaa i ka ili pineki, a ke manao wale ia nei no na na koa Manila i hana keia hana kalohe. Ua paa aku keia lio i ka makai kau@io ma ke alanui Nuuanu ma kekahi wahi kokoke ike kihi me alanui Hotele.

 

            "Ua inu mau wau i ka laau kunu a Chamberlain no kekahi mau makahiki lehulehu a ua kanalua ole hoi i ka hoike ana aku oia kekahi o na laau maikai loa a'u ike no ke kunu, anu ame ka eha o ka puu. Aole i loaa ia'u na olelo kupono no ka hoike ana aku i ko'u mahalo kiekie loa i keia laau.  Mrs. J. A. Moore, Hoku Akau. E loaa no keia laau ma ka Hale Kuai Laau o Benson Smith & Co., na Agena Kuai Nui.

 

HOGANA ME KALANIANAOLE

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

ke ohohia o na kanaka iaia e like me kona hele mua ana mai a hoi ai.

            E wehe ana lakou i kekahi hui keaka i ko lakou manawa e hiki aku ai i Amerika. Ua makemake lakou ia Mr. Cohen o ka Of@uma e holo pu aku me lakou ma ka ano he alakai nui no lakou, aka mamuli o ka ike ana iho nei o keia keonimana i ke ano o ka lakou hana, ame ka nui o na pilikia, ua maka'u oia i ka hoopaa aku iaia me lakou.

 

 

KAKELA ME KUKE

(KAUPALENAIA

 

Poe Kalepa ma ke Komisi@@

A HE

Poe Laelawe Kopaa

AGENA

 

E Hoolohe Mai

E o'u mau hoa o ka ua @@

owau o

WILLIAM RINGER,

ua wehe ae nei au he Hale @@ KIKA, KIKKILIKI, PA@@

NAU  o na ano apau, pela @@@

ano  KINI MEA AI like ole @@@

ano apau, pela hoi me na@@

@U MALOO on o o na Kona

loaa pu ana me na PAKA @@

WAII ona o na Kona. E @@

mai ma ko'u hale Kuai, he@@

na kuka kamailio ana @@

no wau ma Alanui M@@@

koke ia Alanui Kukui @@

ke hoolawa ia na kauoha @@

kuaaina mai i na mea @@

make ia.  P. O Box @@

 

HOAHU--HOAHU--HOAHU

 

            He Hui hoohana like ma ka @@ hoolala, imi da@a, a me ka imi @@ kahua i na home. Ma keia mu@@@ hookaawale oe i kau mau wahi @@

malama ai a e hiki ana paha @@ malama iloko o na huina hoahu @@ ma ka mahina, a e hookomo aku @@ o ka waihona o kekahi hui i @@@ malalo o ke Kanawai, me ka lawe@@ ole i na hana apuka a he oihana @@@ e loaa ai ka pomaikai a e loaa @@@ home i ka hopena.

 

E MALAMA I KE DALA

            Aole makou e kono aku ana e @ i ka oukou dala, ke noi nei ma@@@ hoahu mai oe i wahi huina uuku @@ makou i kela a me keia mahina @@ manawa o 75 mahina. E hana ana @@ i keia e like me kau mea e hana @@ e hoahu ana oe i kela dala Hok@@ puni. He oi aku nae hoi ka huina uk@@ panee o keia mamua o ka mea @@ Banako a i ole kuai paha i na b@@ puni. He oi aku nae hoi ka huina @@ panee o keia mamua o ka mea e @@ ana ia oe iloko o na banako no ka mea na ka poe paa palapala @@@ Kukaawale ka mea hooia i ka @@@ pono a me ka maalahi maopopo @@ ohi ka ukupanee. O ka Waihona @@ mea hoahu. Na keia kahua e @@@ mama aku imua o ko makou @@@ hu i ke alanui e loaa ai ia la@@ ukupanee oi o ka mahuahua.

            No keia mea, aole oihana hoo@@ ka i ikeia ka oi aku o ka poma@@@ mua o keia. E kakau mai a e @@@ mai i na hoakaka piha. E ha@@@ ana ka Hui e hoike a e hoaka@ @@ @@ aku i na mea a pau a me na lawelawe ana ke makemake ia, ke kakau la m@ ma ka leta a ke ninau kino la mai.

McIntyre Hale kihi o na Alanui Pa@@ a me Moi. rumi 2 a me @.

 

UA PAU KA WELI I KA NOHO @@ KI NIHO.

 

            HE HIKI KE HUKI A HOOP@HAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai ika io o ka pa@@ niho. Aohe hanaia i ka laau h@@ moe.

            O keia wale no kahi huki a hana @@ ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki @@ ke huki, hoopiha a hoopaa i @@ @@ a puna paha e hiki ole ai ke ikeia @@ ano e mai ka niho maoli ae, a e  @@@ ia no umi makahiki malalo o ka @@@ paa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA. He POE WALE NO I HOONAAUAO A @@@ KUU MAIKAI IA na poe lawelawe @@ poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loaa ma ke poe o na mahele like @@ o keia oihana. E kipa mai @@ @@  @nti, a e ike n@ auanei oukou i ka @@ o ka makou e hoolaha nei. E @@ mua aku no makou ia oukou i @@ o ko oukou li@o @ ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE.

PAA NIHO KU'I  $5.00

NIHO GULA $@

HOOPIHA IA A NA ME KE GULA @

HOOPIHA IA ANA ME KE DALA 5@

            Ua lawa ko makou inoa i ka @@ ana i ka maikai o na hana a @@.

NEW YORK DENTAL PARLORS

Room 4, Elite BU@@@

Alanui Hotela

HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE

8 a.m.                          pm.

 

 

Ka Moolelo apau iloko o hookahi hua olelo e pili ana no ka laau.

 

PAIN KILLER

 

AU IKE NA

KANAKA APAU

I KA

HE LAAU KUPONO

NO NA HOME He hoola maopopo a hiki wawe @

 

KA UMII, KUNU, PALAHEHE@

HI, ANU, PAUAHI

PEHU AME KA HAKI

Hikiwawe ke ola.