Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 5, 31 January 1902 — Page 2
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki - - $2.00
No Eono Mahina - - .00
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
O na Dala a pau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.
A. W. PEARSON, Luna Nui
D. KANEWANUI,
Lunahooponopono
Honolulu, Oahu
POALIMA : : : IANUARI 31, 1902.
Ina he ike oe i ka au a he aholoa ma ka luu ana, e holo i Nu Ioka. Ua makemake kekahi kanaka waiwai i kanaka Hawaii i hiki keia mau hana. Pehea oe?
Eia iho ka papa inoa o na moho o ka aoao Repupalika o Hawaii a kekahi kamaaina e manao nei. Ina oia na inoa manao makou haule ka bila ilio a na Home Rula o kela kau aku.
Naauao no ka huna ana ia o na wahi hana okolehao, aka, elike me ke kanaka makewai e huli ana i kahi e ka wai, pela ka Hope Makai e huli ana i ke kolohe. Elike no me ke ino o ka inoa o keia wai, pela no e poino mau ai ka poe e hana ana iaia.
Ma keia helu e ike ia ai ka aihue ana o kekahi kaikamahine ina dala a me kona loaa pono ana. Ke manao nei makou e lilo ana keia i mea e a'o aku ai i na keiki ame na kaikamahine opio, he hana hewa loa ka lawelawe ana i na kenikeni a ha'i. Ke oni ka lima o Kawa ka hopena, a hala na la opio iloko o ka hilahila.
He hana maikai ke kokua ana e kuai i kahua paani no na keiki a kakou. O na komite e huli nei i na dala no ka hoomanao ana ia Makinale ke hana nei i kela hana. Ma kou haawi ana i kou kokua ma keia hana, ua kokua oe i kau mau keiki ame ka Hoomanao ana i ka Peresidena i hala.
O keia Poalima ae ke Konohi, ka la mua o ka makahiki ma ka helu a na Pake. Hiki mai na pake i Hawaii nei aohe waiwai, he ilihune maoli, a i ka hiki ana mai o kela ame keia makahiki hou ua pii mahuahua ae ko lakou waiwai. He nui na mea a lakou e hoomaikai aku ai i ka hiki ana mai o keia makahiki hou.
Elike me ka makou i hoike mua aku ai o ka pau ana keia o ka Moolelo o Leone, ke kaikamahine i haawi i kona ola no ka mea ana i aloha ai. E heluhelu e na makamaka i keia moolelo, he ku maoli no i ke kaumaha na hana a ke aloha i hoopupule ia. He maikai loa ka unuhi ana a ko makou unuhi moolelo i keia helu o keia moolelo.
He iwakalua makahiki a oi o ka Ona Miliona Kapekala, aohe wahi keneta i hiki iaia ke nana iho a olelo ae, "Na'u ponoi oe." I keia la he ona oia no na Miliona, he Moi no ke dala. O kekahi mau ona miliona ua piha ke kanaha makahiki mamua o ko lakou hoomaka ana e pii. Mai pauaho e no Hawaii i ka huli ana i ke dala, e hoomanao i ka olelo kaulana, "Ma ka wahi o ka manaopapa, aia no he ala," oia hoi ina ua paa kou manao e hana e loaa ana no kau mea i makemake ai.
O ka la 11 a i ole 18 o Maraki ka la e koho ia ai ke pani ma kahi o Lunamakaainana Gili@lana i haalele mai. O ka manawa keia noonoo mai kakou i ka aoao a kakou e kakoo ana. Ua ike kakou i ka mea i hana ia i ke kau i hala e ka aoao Repupalika ame ka aoao Home Rula, a e lawe mai i ka laua hana i alakai no keia mua aku. He Repupalika ka Hon. Gili@lana a ua ike ia kona naauao a hoopono a he nui aku na Repupalika elike me ia ma ia apana hookahi no. Mai hopu hewa ia "Bila Ilio Ma" o kapa hou ia kakou he lahui naaupo.
LA HOIKEIKE MEA KANU.
Ma kekahi wahi o keia helu e ike iho ai kakou i na mea e pili ana i ka hoikeike nui e malama ia ana no na mea kanu o Hawaii nei i kekahi Poakahi o ka mahina o Iulai. O ka mua loa paha kela o ka hana ana la o kela hana maikai, a ke manaolana nei makou e hana mau loa ia aku ana. He mea maikai e ike kakou i ka waiwai o kela hana. Mawaho ae o ka loaa ana ia oe o na makana maikai no kau mau mea maikai e hoikeike ana, e ike pu ana oe ina mea kanu, na hua mea ai, ame na pua nani loa i hiki ke loaa iloko o Hawaii nei.
E loaa ana na makana helu ekahi i na wahine kau lei no na lei ilima, ame na pua ke hoikaika lakou. O na Hawaii ka helu ekahi a makou i ike ma ke kanu uala, ko, maia, ame na mea ai oia ano. Lawe ia mai ka helu ekahi e loaa ana ia oukou, a mai waiho na na lahui okoa e lawe ka makana no na hua ai i hanau ia mai e ka lepo o kou one hanau. Aia ma na Kona na Alani Hawaii momona a nunui maikai, lawe ia mai.
Ma na aina naauao ua hana mau ia keia hana, aole o na mea kanu wale, aka o na holoholona kekahi. I kekahi manawa e malama ia ana he hoikeike o na lio, a ma ia hoikeike e ike ia ai na lio maikai loa e loaa ana iloko o ka aina. I kekahi manawa o na pili, a malaila e ike ia ai na pipi maikai loa. Pela na lilo ame na holoholona o kela ame keia ano. E hiki mai ana ia mau hana hoonaauao i Hawaii nei, oiai ke hoomaka mai nei me na mea kanu. Mai hoopoina, e malama ina hua ai i hoikeia, na hua ai helu ekahi i loaa ia oe, na lei nani loa, na pua nani loa, a e kaili i na makana e haawi ia ana no kela mau mea.
KA MA'I DIPETERIA.
Eia ke laha nui nei mawaena o na keiki liilii he ma'i eha iloko o ka puu i kapa ia e na kauka ma ka inoa haole ano like me ka inoa i hoike ia maluna ae. He piwa ka hoomaka ana mai a mahope loaa mai la ka eha iloko o ka puu. Ma ko makou hoomaopopo aku he puu-ulu ke ano o keia ma'i, a i ka manawa e nui ai o keia puu e paa ia ana ka puka e hanu ai na keiki a o ke umiamaka ia iho la no ia. Ua hoike mai kekahi kauka ia makou ua oi ae ke ino o keia ma'i mawaena o na keiki liilii mamua o ka ma'i bubonika ame na ma'i lele e ae e weliweli nui ia nei, eia nae aole he hoonaauao mai o ka Papa Ola ia kakou ma na hana kupono a kakou e hana ai i pakele ai na keiki.
He ma'i lele keia, a he lehulehu na keiki liilii e loaa nei mamuli o ka lawe ana aku o ko lakou mau makua i ka lakou mau keiki iloko o ka lumi e moe ana kekahi keiki i loaa i keia ma'i me ka maopopo ole ae he ma'i lele. Ina i hoikeike mai ka Papa Ola i ke ano o ka hoomaka ana mai, ame ke kauoha pu ana mai e hookaawale e maopopo ana ia kakou. Ke hoike nei makou i ka makou mau mea i ike no ka pono o ka lehulehu, oiai o ka makou hana ia o ka nana mau i ka pono o ka lehulehu i kela ame keia manawa.
O ka pono wale no i ka manawa e loaa ai o ke keiki i ka ma'i piwa e haawi koke iaia malalo o ka lawelawe ana a kekahi kauka ike i nana pono ia ka puka ana mai o keia ma'i a loaa koke i ka laau mamua o ka nui loa ana a hiki ole ke paa ia mai. E makaala kakou i keia oiai aia ka hapanui o ka make o na Hawaii mawaena o na keiki liilii. Ina e malama ponoia ke ola o na keiki liilii manao makou piha hou o Hawaii nei i na Hawaii.
I TAHITI KA HOI KE OLA.
He elua makahiki a oi i hala aku nei ua hoouna ia mai la ke ola e ke Aupuni o Amerika a hiki i Hawaii nei, kanu ia a ulu ua laau tua-tua nei, a he hookahi no kauka a makou e ike nei i hoao i ke ola o ka ma'i lepera i keia laau.
Ke haawi nei makou i ko makou mahalo kiekie loa ia Kauka Camp no kona hoao ana i ke ola o ka ma'i lepera i ka laau tua-tua, a o ka makou e koi ikaika nei a ae ia oia, a e hookohu ia aku hoi e keia Teritori i kauka lapaau no na ma'i lepera ma Kalihi nei a i ole ma Molokai.Ina aole oia i makemake i keia hana, e kauoha aku ke aupuni iaia e hoomakaukau i keia mau laau elike me kana i hana aku nei a loaa ke ola i kela keiki ma Tahiti a e hoolako ia na ma'i ma Molokai ame Kalihi me keia laau i loaa ai ia lakou ke ola. Eia no ka hoi ke ola imua o ka ihu o ka Papa Ola o Hawaii nei, aka o ka loaa ole iho la no ia. Aole loa e hoouna wale mai ke aupuni o Amerika i keia laau ina aole i maopopo ia lakou kona waiwai i'o, a oiai ua hana lakou i ka hana a hiki mai la i Hawaii nei, ua hoohemahema wale ia no, a he elua makahiki i hala ae nei aole hookahi ma'i i ola ma Hawaii nei i ka laau tua-tua aka i Tahiti aku la ke ola ana. "Imua iho no la hoi ka ulu o ke ao a o ka hala iho la no ia."
O ka makou e ike nei ua hookaawale ia na ma'i o kakou ma Molokai a aole he laau maikai i loaa i ko ke ao nei e loaa ai ke ola ia lakou a nolaila ke malama wale nei no lakou a hiki i ko lakou haalele ana mai i keia ola ana. Eia ke ola i ke alo, he elua mau ma'i i loaa ka oluolu ma Tahiti, a mai Hawaii nei aku ke ola i hoouna ia aku nei, a nolaila ke manaolana nei makou e hoao mai ana ka Papa Ola, m e ka ikaika i loaa ia lakou e hoomakaukau ia he mau galani lehulehu o keia laau a e hoao ia maluna o na ma'i lehulehu a kakou e malama nei ma ke kahua ma'i ma Molokai.
Ke olelo mai nei o Kauka Camp ua hoike aku oia i ka Papa Ola aole he ola o keia ma'i i ka laau tua-tua, aka, o ke kumu oia ka loaa ole ana iaia o ka manawa kupono e lapaau ai i na ma'i. Ua hoao oia maluna o kekahi mau ma'i ma Kalihi aka mamua o ka maopopo ana o ke ola ua hoouna e ia keia mau ma'i i Molokai. O kekahi mea ana e olelo mai nei oia kona manao aole he makemake o na Hawaii e hoomanawanui i na ehaeha e puka mai ana mai keia laau mai. Owai hoi ka mea hoomanawanui ole aku ina he ola aia ilaila? Ua hoike pu ae o Kauka Camp i kona hoao ana maluna o kekahi keiki Pukiki ma Honolulu nei a ike ia kona maikai. Nolaila e imi pono ka Papa Ola i keia laau.
I ka lahui Hawaii e ku ae kakou a e koi aku i na mana aupuni e nana ia keia ola! Eia ke ola ke hooia ia mai n ei e ko Tahiti, ko Amerika Hema, ame na wahi i hoao ia, a ua hiki mai la i Hawaii nei. Mai hoohemahema. Ina aole e nana ka Papa Ola, aka ke manao nei no makou e nana no lakou) e hele aku ia Kauka Camp a loaa mai keia laau a hoouna i na ma'i ma Molokai e hoao i kona ola. Ke manaolana nei makou e hiki mai ana ka ia e nalo aku ai o ka ma'i lepera mai i a Hwaii aloha aku.
E HOOMAU MA KAU HANA I KOHO AI
Iwaena o na poe naauao, ua ikeia i ke koho ana o kekahi kanaka i kana hana i makemake ai, ua hoomau aku no oia ma ia hana a hiki i kona lanakila ana pela i ike a e ikeia nei iwaena o na haole.
I ke koho ana o kekahi i kana hana, ina paha he loio, o ka mea hoomau a hooikaika ma ia hana, aole no e nele ka loaa o ka lanakila iaia, pela no hoi ke kanaka e koho ana i ka oihana kalepa. O ke kanaka e hoomau ana ma ia hana me ka eleu a me ke akamai, aole no e nele ana ka loaa o ka lanakila, a pela no i ikeia ai na kanaka i komo ma na hana e ae. Nolaila, ua hiki ke hoomaopopo ia i kela manawa, i ke koho ana o kekahi kanaka i kekahi hana, a hoomau aku ma ia hana me ka hoomanawanui, o ka hapanui o lakou ua loaa no ka lanakila.
Aka, o na poe i lele wale i ka lakou hana mai kekahi a i kekahi hana, he kakaikahi loa na poe o lakou i loaa ka lanakila. Ua ikeia no pela iwaena o na haole, a oia hoi ka mea i olelo mau ia ai kela mau olelo kaulana:
"O ka pohaku kaa mau aole e ulu ka limu iluna."
Ke kamailio nei makou i kela, me ka makemake e alakai i na Hawaii opiopio i keia manao, i mea e loaa ai ka lanakila mahope aku, a i ka wa aoo iho paha, he mea pono no e hoomau me ka hoomanawanui i ka hana i loaa ia oe, ua ike pinepine a ke ike pinepine nei no makou, i ka hoololiloli wale ana o na opio Hawaii i ka lakou mau hana e lawelawe ai, a e like me ka maa i ikeia, o ka hapanui o ia poe, aole no i loaa ka lanakila.
O kekahi kumu hemahema loa iwaena o na opio Hawaii, o ko lakou ake koke e loaa na uku malama kiekie, nolaila, ua hoao mau lakou e hoololiloli i ko lakou mau kulana iho, a o ka hope i loaa i ka hapanui o lakou, ua komo aku lakou iloko o ka pilikia ame ka nele.
He mea pono no hoi ina opio Hawaii e nana aku no na makahiki loihi e hiki mai ana, a hoohele aku hoi i ko lakou lawelawe hana ana ma ke ala a lakou e hoomaopopo ana, e loaa ana ia lakou ka lanakila i ka wa e hiki mai ana.
Ke manaolana nei makou ina e hahai na Hawaii i kela rula, aole e nele ka loaa ia lakou o ka lanakila.
Ua hiki ka waiwai o kekahi mau Poo Leka i ka $3,000.
Ma ka nupepa Kaleponi "Call" makou i ike iho ai i keia mau mea e pili ana no na Pooleka Hawaii a Mr. Henry J. Crocker:—"Mai loko mai o n a haneri a oi pooleka i hoopukaia ma Hawaii nei he hookahi wale no pooleka i koe a piha pono ka nui o na pooleka Hawaii e malama ia nei e Mr. Henry J. Crocker. O keia pooleka i koe aku he pooleka elua keneta o na la kahiko loa, a ina e loaa ana ua hiki aku kona waiwai i ka $3,000. O kekahi mau pooleka e malama ia nei e Mr. Crocker ua hiki aku ko lakou waiwai io i ka $1,500 ame ka $1,000 a o keia hookahi i koe ka mea i oi loa aku.
AOLE E HUI ANA O EWA ME WAIANAE.
Mr. Lunahooponopono,
E ae mai i kekahi wahi o kau pepa no keia mau wahi hunahuna mea hou:
Ma ka la 19 o Ianuari i kahea mai ai ke kahu Kula Sabati o ka Apana o Ewa i na lala, no ka noonoo ana ina mea pili Kula Sabati no ka hoohui ana mai ia Waianae ame Ewa ma ka la 16 o Maraki 1902. Ma ka noonoo ana ua manao kekahi mau lala aole i lawa kupono ka waihona Kula Sabati no keia hana a he mea maikai aole e hui keia mau Kula Sabati. Ku mai o Mr. Kahumoku me na manao kuio no ka hana a olelo mai la e pono e ae'ku i ke Kula Sabati o Ewa nei e hui pu me lakou i ka la 16 o Maraki 1902, oiai ua hele aku makou e hui me Waianae i kela makahiki aku nei a ina makou e hoole ana alaila ua waiwai ole loa ko makou ae ana e hui me lakou. No ka nui loa o ka poe kue i na manao hana o Mr. Kahumoku ua haule a holo kela manao hohe wale no ka lawa ole ka o ka waihona o ke Kula Sabati. Aohe i hoao mua ia a maopopo ka hiki ole, aka ua minamina koke no, a hoole e mai la no.
O ka hui ana o na kula sabati ma na hoike hapaha a makahiki paha, he hana ia e hoeueu ana i na hana Karistiano. Lohe mai wau he maka'u ka ka Puuku o pau ka waihona i ka hao ia. O ke kuleana no ia o ke Kula Sabati oiai ua hoahu ia ia waihona no na hana kula Sabati. O ka hoonele ana ia o na hana ku i ka pono, he hana pono ole loa ia, a he hana hohe wale hoi.
Me ka mahalo, Owau no,
"KEIKI O EWA."
Ua lawe ae kekahi kepani i kona ola ma Waikiki i ka Poakolu nei. Eha lawe ola o keia makahiki, a he hookahi no mahina i pau.
HE LAAU MAIKAI LOA NO KE KUNU.
Pakele ke Ola o Kekahi Wahi Keiki Uuku.
He mau wahi hoike uuku ka'u e pili ana i ka Laau Kunu a Chamberlain. Ua hoopakele mai keia laau i ke ola o ka'u wahi keiki uuku a ua manao wau aole i hiki ia'u ke mahalo a oi aku no keia laau. Ua kuai wau he omole o keia laau mai ia A. E. Steere, o Goodwin, S. D., a i ko'u hiki ana aku i ka hale ua aneane e pau ka hiki ana iaia ke hanu. Ua haawi aku la wau i keia laau elike me na kuhikuhi i kela ame keia umi minute a hiki i kona luai ana mai, a ua manao loa wau e umia-make ia ana oia. Ua puka mai a huki ia e makou ka male loihi mai kona waha mai. Ua maopopo loa ia'u ina aole wau i kuai i keia omole laau me nei aole loa e ola ka'u keiki ma keia ao i keia la. Joel Demont, Inwood, Iowa. - loaa no keia laau ma ka Hale Kuai Laau o Benson Smith & Co., na Agena o keia Laau.
MA KE KAUOHA.
MA KE KAUOHA.
TERITORI O HAWAII, KEENA O KA PUUKU, HONOLULU, OAHU.
No na mea e Pili ana i ka Hoopau Noho Hui o ka "People's Ice and Refrigerating Co. Ltd."
Oiai, ua waiho mai ka PEOPLE'S ICE REFRIGERATING CO., @TD., he hui i kaupalenaia i kukuluia a e ku nei malalo o ka mana o na kanawai o ka Teritori o Hawaii, i ka lakou palapala noi no ka hoopau ana i ko lakou noho hui ana malalo o ka mana o ke kanawai, me ka waiho pu ana mai i kekahi palapala hoike i pakui ia, e like me ka makemake o ke kanawai.
Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia mea i kuleana mamua aku, a i kuleana hoi i keia manawa iloko o keia hui i kaupalenaia, ma na ano apau, e waiho mai i ka lakou mau kumu kue, ina he mau kumu kekahi, ma keia keena i ka la 4 o Maraki, 1902, a i ole mamua aku o ia manawa, a o kela ame keia kanaka i makemake e lohe ia kana mau kumu kue i keia palapala noi, e hiki kino ae ma ke Keena o ka Mea Nona ka inoa malalo iho, i ka hora 12 o ke awakea o ka la i hoike ia ae la maluna, no ka hoike ana mai i kana mau kumu kue, ina he mau kumu maikai kekahi, e hooko ole ia ai keia palapala noi.
WILLIAM H. WRIGHT,
Puuku o ke Teritori o Hawaii.
Honolulu, Ianuari 4, 1902.
Jan. 10 17 24 31—Feb. 7 13 21 28—Mar. 7.
KELA ME KEIA.
Ua nalowale he kaa hehi wawae "Rambler" helu 22893 he eha pule i hala ae nei a ina e loaa i kekahi kanaka e hoihoi mai i ka Lunahooponopono o keia pepa a e loaa no he makana kupono.
HOOLAHA.
O kela ame keia e loaa aku ana, me ka ae ole ia, maluna o na aina o DR. JAMES WRIGHT, e hoopii ia ana oia no ke komohewa elike me ke kanawai.
per. THOS. S. KAY,
Kohala, Ianuari, 27 1902. Att. in Fact.
Jan. 31—Feb. @.
E malama ia ana kekahi halawai o ka Hui o Kahana, i ka POAONO, Feberuari 1, i ka hora Elua o ka auwina la ma ka LUAKINI ma Kahana, Koolauloa; no ka noonoo ana i kekahi mau mea e pili ana i ke kumu kanawai o keia hui, ame na hana e ae e hiki mai ana imua oia halawai.
JOHN D. HOLT,
Luna Nui Hui o Kahana.
(Jan. 24. 31.)
HOOLAHA AKEA.
Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke Hoike aku nei au imua o ka Lehulehu apau e ike mai ana i keia, ua haalele kumu ole mai ku'u wahine mare ia'u, oia hoi o Mrs. Hookohu Kikaha (w), e noho ana ma "Muolaulani" Kapalama, Honolulu, a ke noho kaawale nei oia mai ia'u aku; a nolaila, ke papa aku nei au, i na poe mea Halekuai apau o kela ame keia ano, aole e hoaie ae iaia i kahi mea ma ko'u inoa; a ke papa loa aku nei hoi wau i ka poe apau i pili iaia, aole e malama iaia, a o ka mea malama iaia e kue ana i keia, maluna iho no ona kona poho, aole nohoi au e malama iaia, aia wale no a hoi mai oia me a'u elike me ko maua berita ia ana.
Oawu no me ka oiaio,
K. S. M. KIKAHA OUA.
3ts.—
HOOLAHA.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia, ua kuai ae o S. DECKER ame WM. FERNANDES i na waiwai apau o B. LICHTIG, na kii, na kii-hoonui ia, na pihi, ame na waiwai a pau oia ano, a o kela ame keia e makemake ana e loaa aku ko lakou mau kii, mai na kii i waiho ia mai a hiki i na kii i hoonui ia, a mau pihi paha, e hele ae e hui me maua ma ka Hale hana o W. W. WRIGHT, alanui Moi, e kokoke ala i ke alanui South, oiai aole mea okoa aku i ae ia e ohi i na dala me ko maua ae ole aku.
S. DECKER.
WM. FERNANDES.
NA WAIWAI MAIKAI LOA.
Ua loaa mai nei ia MACFARLANE & CO. (Makapolena Ma) kekahi mau waina Kaleponi maikai loa i hana ia, e na hale maikai loa. Ke kuai ia nei no ke kanalima keneka o ke kalani hookahi. He mau waiona e ae no kekahi no na kumu kuai kiekie iki ae. Ina ua makemake oe e loaa na lama maikai e hele aku i ka hale kuai lama o MAKAPOLENA, ka Hale kuai kahiko i kamaaina ia kakou.
(Jan. 17-24-31.—Feb. 7.)
Teritori o Hawaii. )
Mokupuni o Oahu, )ss.
Kulanakauhale o Honolulu.)
Ma ka laua hoike i hoohiki ia ua hoike ae o Cecil Brown, ka Peresidena, ame W. G. Cooper, ka "Mea haawi dala a hooponopono i na likiki," o ka banako "The First American Savings & Trust Co. o Hawaii, Kaupalenaia, o keia hoike malalo iho ka hoike piha, oiaio, pono a pololei o na hana ame na lawelawe ana o na waiwai o ka "The First American Savings & Trust Co." o Hawaii Kaupalenaia," a hiki aku i ka la 31 o Dekemaba, 1901, i hui pu ia me na hana oia la, a o keia hoike ka mea i makemake ia e ka pauku 14 o ke Kanawai Banako o 1884.
He $250,000 ke kumupaa o keia Hui i maheleheleia iloko o 25,000 Kea no lakou ka waiwai i'o o $100 pakahi. He 2500 ka nui o na kea i hoopuka ia, a ua pa i ka uku ia.
Na waiwai e ku nei o keia Hui a hiki i ka la ekahi o Ianuari, 1902, penei:
Kumupaa . . . $250,000.00
Na Dala i Komo Mai . . . 203,530.11
Ka Waihona o na Dala Puka . 6,250.00
Na Dala Puka i Mahele Oleia . . . 5,711.61
Na Dala i Paa ia . . . 330.00
Na Hoike o na Hoolilo ame ke Koena a hiki i ka la 1 o Ianuari, 1902, penei:
Na Bila i uku ia . . $339,630.00
Na Bona . . . 52,650.00
Na Uku panee a hiki i ka la 31 o Dekemaba, 1901 . . . 5,969.75
Na Auhau . . . 500.00
465,821.72 $465,821.72
Kakau inoa ia,
CECIL BROWN, Peresidena.
Kakau inoa ia,
W. G. COOPER, Haawi Dala.
Hoohikiia a kakau ia imua o'u i keia la 9 o Ianuari, 1902
GEO. BIGELOW,
Notari no ka lehulehu.
(Jan. 17-24-31.
Hoolaha Hooko Moraki
HOOLAHA HOOKO MORAKI A ME KUAI.
I kulike ai me ka manao o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Waikiki Beach Company, Kaupalenaia he hui i kukulu ia malalo o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, ame F. Wundenberg malama waiwai, i ka la 25 o Okatoba, 1901, a i kakau kope ia ma ke Keena Kope o ke Aupuni ma Oahu, ma ka buke 2@7, aoao 447 a hiki i ka aoao 451, ke hoolaha ia aku nei ua makemake ka mea paa moraki e hooko i keia moraki mamuli o ka uha'i ia o ka aelike oia hoi ka uku pono ole ia mai o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa i aelike ia, oia hoi e uku ia mai he Eha Haneri Kala i ka la 10 o Novemaba, M. H. 1901, a e kuai kudala ia ana na waiwai i paa ma keia moraki, ma ke Keena kudala o JAMES F. MORGAN, ma ke alanui Moiwahine, Honolulu, i ka POAKAHI, Feberuari 3, M. H. 1902, i ka hora umi kumamalua o ke awakea.
No na mea aku i koe e hui aku me J. ALFRED MAGOON, Loio ma ke Kanawai, Magoon Block, Kihi o Alanui Kalepa ame alanui Alakea.
Kakauia i keia la 10 o Ianuari, 1902.
O na waiwai i paa ma keia moraki oia keia malalo iho:
O na waiwai i paa ma keia moraki oia kela waiwai i ike ia ma ke ano o Waikiki Inn, e waiho ala ma Waikiki, Mokupuni o Oahu, a penei ka hoakaka pono ana o keia mau waiwai:
1.—O kela apana aina i hoolilo ia aku e Thomas Wright ia G. F. Bulen, i ka la 27 o Feberuari, 1899, e waiho ala ma Waikiki, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, a penei kona hoakaka ana:
Apana B. E hoomaka ana mai ke kihi Akau o keia apana, oia nohoi ke kihi Akau-hema o ka apana A. a e holo ana ma ka Hikina 52 E. 84 kapuai ma ke alanui; Hema 37 Komohana 133.5 kapuai ma ka Apana C; Akau 51-50 Komohana 84 kapuai ma ka aekai, mai laila aku Akau 37—Hikina 132.@ kapuai ma ka Apana "A" a hiki i ka hoomaka ana mai, nona ka ili aina o 11111.5 kapuai kuea. Ua kakau kopeia keia palapala hoolimalima a Thomas Wright ia G. F. Bulen ma ka Buke 197, aoao 376-380, a ua hoolilo ia mai i ka mea e paa nei i keia moraki, ma ka bila kuai a G. F. Bulen, i hanaia i ka la 4 o Okatoba, 1899 a i kakau kope ia ma ka buke 193, aoao 432.
2.—O kela palapala hoolimalima i hana ia mawaena o Edward C. Rowe a me Anna Klemme, i ka la 28 o Feberuari, 1899, o kela mau apana aina ma Waikiki, Honolulu a i hoakaka ia penei:
Apana A.—E hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia Apana aina e pili ala me ka apana aina i ona ia e ka mea i hoolimalima mai, a holo Hem. 52. Hik. 84 kapaui ma ke alanui; Hem. 37—Kom. 132.8 kapuai ma ka apana 3; Ak. 51-50' Kom. 84. kapuai ma ka aekai,; Ak. 37—Hiki. 133 kapuai ma ka apana aina o ka mea hoolimalima mai, a hiki i ka hoomaka ana mai, nona na eria o 11076 kapuai kuea. Ua kakau kope ia keia palapala hoolimalima ma ka buke 185, aoao 432, a ua hoolilo ia aku ia G. F. Bulen ma ka hoolilo hoolimalima, i ka la 4 o Aperila, 1889, a kakau kope ia ma ka Buke 185, aoao 425, a hoolilo hou ia aku e G. F. Bulen i oleloia i ka mea e paa nei i keia moraki i ka la 4 o Okatoba, 1899, a kakau kopeia ma ka buke 193, aoao 432.
Ame na pono hale, na waiwai apau, ma keia Hotele i hoakaka akea ia penei:
20 Moe, 20 pela uwea, 23 pela, 126 uhi moe, 41 pale-uluna, 33 kapa, 22 ume, 22 pakaukau liilii, 21 wahi waiho kopa, 21 pakaukau, 111 wahi waiho lole, 117 noho, 31 noho-paipai, 23 noho maikai, pakaukau no waena, Kookoo, ipu mea kanu, noho koki ie, pakaukau kakau, Moena ohe, pawai holoi maka, pikawai, wahi waiho kopa, wahi waiho palaki, 2 pakeke, palepuka,, 3 uluna Silika, 199 pale uluna, 290 Kawele, 36 moena pulu, 45 pale pukaaniani, 26 paa pale puka aniani 20 paku Makika, 22 heluhelu, 24 kii, moe lii, piano ame ka noho, 2 noho, 61 uhi pakaukau, 3 wahi waiho pua, wahi kau kukui, 2 kukui, 3 noho koki, 429 kawele lima 74 pale pakaukau, 326 lole auau, 19 pakaukau, wahi ai, 2 wahi waiho pa, 2 pahu hau, 7 pakaukau, pahu pila, pela owaho, noho ie, Aniani Nana Nui, 2 uwaki, pakaukau holoi, Pahu kala, wahi helu kala, na pono kuke, 35 pola ti, 63 pola kope, 11 pola waiho hua, 6 pa olepe, 9 kiaha aniani 93 pa maikai, 79 pa aina kakahiaka, 81 pa waiho palaoa, 125 pa liilii, 21 pa waiho mea lau, 22 pola holoi lima, 7 pa poopoo, 36 wahi waiho olepe, 102 pola inu wai, 23 pola ina waina ame Champagne, 11 pola aniani 22 pola ko aniani, 24 pola winiga aniani, 13 mea wawahi nuts, 8 omole pepa ame paakai, 50 pepa, 5 wahi lawe pa, 150 o kala, 164 pahi pakaukau, 251 puna 75 pola jele, 50 pa inu kai 132 pa mea lau, 59 pa butter.
JAMES F. MORGAN,
Mea Kudala.
Honolulu Ianuari 10, 1902.
(Jan. 10-17-24-31.)
Hoolaha Mana Hookolokolo.
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ma ka POAKOLU, Feberuari 26, 1902 i ka hora 12 o ke awakea, ma ka puka komo mamua o ka Hale Aupuni e kuai kudala akea ia aku ai ka hoolimalima o keia mau aina Aupuni i hoike ia malalo iho.
1.—Kela apana aina i kapaia na aina o Kaapoko, e waiho ala ma ka apana o Hilo, Hawaii, a oia no hoi kela apana aina apau e waiho ala maluna aku a mauka hoi o ke alanui Aupuni. Nona ka eria i hiki aku i ka 160 eka.
Manawa:—Elima makahiki.
Uku Hoolimalima Haahaa Loa:—$520.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.
2.—O kela pana aina apau e waiho ala ma ka Apana o Koolau, Maui, e hoomaka ala mai ka palena pau ma ka Hikina o ke Ahupuaa o Honomanu, a hiki loa aku i ka palena pau ma ke Komohana o ke awawa o Wailua-iki, a mai ke kai mai a hiki i ka palena o ka aina o Haiku nona na eria i hiki aku i ka 12,500 eka.
E kuai ia ana keia hoolimalima malalo o na hooponopono pili ina aina ulu laau nui.
Manawa:—21 makahiki.
Uku Hoolimalima Haahaa Loa:—$1,000.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.
3.—O kela pana aina apau ma ka Apana o Koolau, Maui, e hoomaka ana mai ka aoao Komohana o ke awawa o Wailua-iki a hiki i ka aoao Komohana o ke awawa mawaena o ka aina o Kapaula ame Paukea (a i ole o Paakea), a o "Waiaaka" kekahi inoa o keia awawa, a e hoomaka hou ana mai ke kai a hiki i ka palena pau o ka aina o Haiku, a ua hiki aku na eria i ka 6,500 eka.
E kuai ia ana keia hoolimalima malalo o na hooponopono pili ina aina ulu laau nui.
Manawa:—21 makahiki.
Uku Hoolimalima Haahaa Loa:—$4,000.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.
I ka la 26 o Feberuari, 1902, a mahope
KOPA HOOLA-ILI
Aole mea i oi aku ke kupono ma ka malama ana ina keiki liilii mamua o ka hoauau pinepine ia, me ka lawelawe @ ana i ke kopa maikai. Aole he kupono na kopa holoi lole no na bebe. He mau mea aai ko loko o ia ano kopa. O @ lawelawe ia ana he mea ia e ulu @ na puupuu. Ina he holoiia na wa@ ame puupuu, he mea ia e hoo@ ka poino. Aole he mau mea h@ a maikai ole iloko o ke Kopa H@ E hoemi mai no ia a e hoopau loa @ hoi i na puupuu: a oia ke kopa @ loa no ka mea, aia maloko ona kekahi mau mea lapaau nana e hoola. Aole loa e loaa kekahi poino o ka ili mamuli o ke kopa.
Ua oi loa aku kona waiwai no ka lawelawe ia ana iloko o ka wai auau o na bebe. E holoi i ke poo o na bebe me ke kopa Hoola Ili, a aole loa e @ kekahi poino mamuli o na puupuu ma ke poo a i ole ia na mea ola @ i ka poe opiopio. Mamuli o k@ laau, ua hoopau loa ia a pale loa @ na ano mai lele he nui.
O ke Kopa Hoola Ili oia ka mea maikai loa no na kanaka makua. O kona lawelawe mau ia ana ka mae e loaa ai ka helehelena maikai a e hoopalupalu a hoomaikai i ka ili. He pomaikai @ mamuli o kona lawelawe ia ana. Mamuli o kona hoao ia ana e maopopo @ no i kela ame keia mea noonoo i kona ano maikai maoli ma ke ano he kopa lapaau ame auau.
He 25 keneta wale no ke kumukua @ e loaa no ma ka halekuai o
KA HUI KUAAI LAAU O HOBR @
Mea Kuaii Laau Kukaa a Kuai @
aku oia manawa, ma ke Keena @ Williams ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, e loaa no ke noi ia malalo o na Kanawai aina o ka makahiki 18@, no ka mana kuai hoolimalima, a i hoike piha ia ma ka hapa VII o ke kanawai Aina i olelo ia maluna ae.
Keia mau aina ma ke "Kaap@ Tract," Hamakua, Hawaii:
Helu Aina. Eria Kumukuai @
42 19.50 $243.75
43 20.00 250.00
44 20.00 250.00
45 20.00 200.00
46 20.00 200.00
47 20.00 200.00
48 20.00 150.00
49 19.00 142.50
50 25.50 190.25
51 25.50 190.25
59 22.00 165.00
60 22.00 165.00
61 21.50 161.25
62 20.00 150.00
63 20.00 150.00
64 20.00 200.00
65 20.00 200.00
66 20.00 200.00
67 20.00 200.00
68 20.00 200.00
69 22.00 275.00
70 22.00 275.00
71 22.00 275.00
74 22.25 278.12
75 21.25 265.62
76 21.25 212.50
77 21.50 215.00
78 25.00 187.50
79 27.00 202.50
89 20.00 150.00
90 23.00 172.50
91 22.00 165.00
92 22.00 165.00
93 23.00 230.00
94 23.00 230.00
95 23.00 230.00
96 23.00 287.50
97 23.00 287.50
A ma keia la hookahi no, a mahope aku oia manawa, e laoa no ke noi ia malalo o na kanawai aina ka hoolimalima o na apana aina i hoike ia malalo iho, ke hele aku ma ke Keena o J. Kaelemakule, ma Kailua, Kona Akau, Hawaii:
Aina Eria Kumukuai k@
Papa I 930.00 $930.00
Ke hoolaha pu ia aku nei, o na aina apau i hoike ia ma ka papa kuhikuhi malalo iho, e wehe ia ana no ka @ e noi mai ana malalo o na kanawai aina o 1895, no na Home hookuonoono, i ka la 26 o Feberuari, 1902, a mahope aku o ia manawa.
PAPA KUHIKUHI.
1.—23 apana aina ma Kaauhuhu tract Hamakua, Hawaii, no lakou na eria pakahi mai ka 5 a ka 10 eka.
2.—8 apana aina ma Kiula trace, P@na, Hawaii, no lakou na eria pakahi mai ka 8 a ka 16 eka.
O ka poe e makemake ana i na apana aina ma Kaauhuhu e hele kino aku i mua o Chas. Williams ma kona Keena ma Honokaa, Hamakua, a o ka poe e makemake ana i na apana aina ma Kiula e hele kino aku imua o @ D. Baldwin ma kona Keena ma Hilo, Hawaii, a malaila e ike ia ai na palapala aina e hoike ana i ka wahi o keia mau aina, ame na mea apau i makemake ia. E wehe ia ana ko laua mau keena i ka hora 9 o ke kakahiaka Poaha, Feberuari 27, 1902.
E loaa no na mea apau e pili ana i keia mau apana aina ma ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu, ke noi ia a ma ke Keena o E. D. Baldwin, H@ Chas. Williams, Honokaa, Hawaii, J. Kaelemakule, Kailua, Hawaii; ame W O. Aiken, Paia, Maui.
Kakau Inoaia EWARD. S. BOYD
Komosina o na Aina Aupuni
Ianuari 15, 1902.
(Jan. 24-31—Feb. 7)
Iloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ka Teretore o Hawaii . Ma ke keena, Aha Hooponopono Waiwai.
Ma ka hana o ka waiwai o KEKAPA ROBINSON, o Kona, Hawaii, i make.
Ma ka waiho ia ana mai o ka m@ waiwai o M. P. Robinson, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Lunahooko o ka palapala kauoha o Kekapa Robinson, i make, e nonoi ana e apono ia kana mau hoolilo he $3@4.@8 a e hoike ana he $7@.@7 ka huina o na dala i loaa iaia, a e nonoi ana e nana a e apono ia ia mau mea, a e hookuuia oia ma kona oihana lunahooko Kauoha nolaila.
Ua kauohaia o ka POLIMA, la ehiku o FEBERUARI, M. H. 1902, hora 10 kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o ua aha la, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, oia kahi ame ka manawa e nana a e apono ia'i oia mau mea, a me ka hookuu ana'ku iaia mai kona oiahana lunahooko kauoha.
Kakauia ma Honolulu, Dekemaba @, 1901.
HENRY SMITH, Kakauolelo
(Jan. 10-17-24-31.